13 Mayıs 1950 Tarihli Yeni İstanbul Gazetesi Sayfa 5

' ı , İ | 4 İ . ! YEONİ İSTANBUL Gelir Vergisinde zirai kazançlar istisnası Döçent M. yeni Gelir Vergisi Kanununun “Ziral ka- kanunun İsabetli hükümlerinden biridir. Bi genaleyh, yazımız, adı geçen İstisnanın tenkdd sadedinde alınmış dekildir. Maksadımız, bu istiananın kasaca izahı ile, buna ülmesi düşünülen gekli hakkında düşüncelerimizi belirtmekten. Iba- EMEN söyliyelim. ki, u Gelir Vergisi ” Kanununda (m. 19) Kazançlar” süretinde tarif edilmistir. Arazide ekim, dikim, bakım ve ye, Mahsulleri istihsalini, Zirai kazançlar" mefh Tarımı faaliyetinden elde edi Ziral fanliyet, de, esas İtibariyle tiştirme yollariyle nebat, orman, hayvan ve hayva yetiştirlelleri tarafından saklanmasını. taşınmasını ve bunların dükkân ve mağtı maksizın satılmasını” Made eder. Fakat, kanunda, bu ziral faaliyet yanında, daha bir takım faallyetler nçlar da, ziral mahiyette telâkki edilerek, “İstiana hükmü” içine Jei maksadiyle sinal bir. mücssese iyle ve airal istihsale müteferri veya' başka yerlerde veya bap ülkten sonra yetiştirlelleri tarafından dük- 'ndiril mak ga: nesi ve bunlar olarak işlen ka sinai müesseselerde İnl kân ve mağaza açılmaksızın satılması zirai fanliyettir. — Ayrıca, Yetiştirlcilerin zira faaliyetiyle alâkalı alım satım işlerinin tedviri için mağaza mahiyetinde sayılmadığı ve bu “latlana, hükmünden faydalandığı gibi “Zirai mahsullerin yetiy- 've mağaza veya sınal bir müessese açılmak lerin bu yerlere gelinceye kadar ze- üyet sahasında kalır.” Ve nihayet “Çifteiye mal yazıtalarının başka çiftcilerin ziraat İslerinde ücretle çalıştırılması” da, zirdi faaliyet methumu içine alınmış ve bunlardan Mütevellit bilcümle kazançlar da, Gelir Vergisinden lstlana edilmistir. açtıldarı yanhaneler dükkân ve islerde zİFaİ kazanc,, mefhumları bu sun n furuli ve hattâ belki de yanlış olarak Ayrıca, bu. genişletmenin tatbikatta bazı temeldir. Meselâ, yetiştiricllerin zi- im satım işlerinin tedviri için açtıkları yazıhane yesi doğrüdür; fakat yazıhane Sürette ayrilabilmeleri ve bu fler arasında az çok bir görüş birliği dükkân ve mağaza veya sınal bir mü- de, mahsullerin u yerlere gelinceye addedilmesi yerindedir. Fakat uz: Bir satış olmak- akara veya Si seseye Kelen zirai - mahsüllere 'meselesi. Bunun gerek nazari ve gerekse tatbiki büyük fini ve tatbikatta pek çok ihtilâflara meydan vereceğini #imale Zirai mahsullerin değerlendirilmesi mak- Sadiyle işlenmesi” mefhumunun —bazı sartlara bağlanmış olmasına rak- men— bir vergi mefhumu olarak kâfi derecede vâzıh bulunmadığını da kaydetmek lazımıdır. “Zirai kazançlar istisnası"nın, esasına değil de, buzünkü şekline kar- #t daha bir çok tenkidi mülâhazalar İleri sürülebilir. Bununla beraber, fikrimizce, bu mevzuda —bugün için- asıl üzerinde durulmak icap eden mesele, bu istisnanın vergi sistemi içindeki mânâ ve mahiyetidir. Zirai kazançların mutlak surette vergiden hariç tutulması mümkün ve eaiz olamıyacağına göre, bu istiana ya muvakkat mahiyettedir; veyahut da #ırf Gelir Vergisi bakımından konulmuştur. Acaba bu mevzuda . tin fikri nedir? Evvelâ bunu araştıralım ile dükkân ve makazaı hüsüsta vergi idaresi ile mü tecasüsü Ihtimali şüphelidir. Kes: de satış hai mühim bir Gölir Vergisi Kanununun mucip sebepleri Tayihasında, buna müte- “Zirai kaz nası hakkında n K, hedef istim tirmek der 'Rildir. Bu vaziyet zirni kazançların vergilendirilmesi dâvasında ilk mer. haldedir. Gelir Vereisi kabul edilip zamanla yerleştikten - sonra “köylü 4” diyebildikimiz. Ii geçmek mümkün olacaktır' olduğu “Gelir Vergisi Kanu: emen hemen aynı şekilde tek. aki istisna şeklinin de —esnaf Köylü Omuaflığı, şekline soku iplerinin vergiye tbi tutul. nuaflığında, gibi— ik fırsatta Jarak hiç olmazma büyük arazi ve çiftlik se maları şüphesiz yerinde bir hamle olur" Kanaatimizce, Gelir Vergisi manru kazanççlar istisnası,nı, bu şekilde ilk fW 'addetmek yerinde deklidir. Bu istisnanın esi içinde yer almış olan * dta aşılacak Bir. merhale ayandırıldıı ve keçen yanı nizda temas ettiğimiz sebepler (8), memleketimiz gibi geri kalmış t kelerde daha uzun bir zaman için, tasarlanan şekilde harekete mânidir. Esnaf muaflığı,na benzer, bir “köylü muaflığı,, tesisi yöliyle, bu mua- fiyet haddi üzerinde kalan zirai kazançları doğrüdan doğruya Gelir V yak, İmkânsız değilse bile çok mahsurlüdür.. Bunün tat- ten aksayacaktır. Bu itibarla, zirai kazançları —Almanya ve İngiltere gibi enas İtibariyle sinai bir bünyeye sahip Veya AJXD. Kibi. ziraate sanayi metodlarını tatbik edebilmiş ve her halde rakyonel zih Siyet ve İşletmenin siraf sahaya kadar nüfuz edebilmiş bulunduğu Bir kaç memleket hariç— kendilerine uygun ve kumen müstakil bir. yal kasançlar vergisi"ne tabi tutmak en doğru yoldur. Çalışmaların şim. diden bu İstikamete çevrilmesi yerinde olur. (*) Bb. YENİ İSTANBUL, 304.1080, Dünya afyon monopolu Orhan Dikmen * Berlin, 19 (AP) — Doğu Alman- 'ya kaynaklarından verilen bilgiye göre, Rus peykleri olan devletle Fin dolar esası ile yapılmış olan bütün ticaret anlaşmalarının rub- Je esasına tebdili hakkında müza- kereler yapılmaktadır İarali İş Federaayonu Dünya İş Federasyonundan *& Telkviv, 12 (AP) — Jarall İş Federasyonu . Histadrut'un deral kömitesi dün akşam, teşekküilün komünist idaresinde olan Dünya İş Federasyonundan — çekildiğini bildirmiştir Yeni Fransır gümrük resimleri Paris (Uçakla) — Resmen bildi. rildiğine göre, tabil hal üzerindeki ithal vergisi (gümrük tarifeni No: 34) şimdiye kadar 930 iken bundan sonra 50 olacaktır. De- #iştiği bildirilen diğer gümrük ta Fifeleri şunlardır: 171 (A) tarife 'numaralı karamel şekerinden a: hnan gümrük resmi, renkli kara: melâlar da dahil olmak — Üzere, 125 santimden yüzde 40 olmuş, 171 (B) tarife numaralı — diğer şekerler (maltoz şekeri, bal yeri- ne kullananlar, balla karışık olan şekerler) çç125 iken ç:100 olmuş; 172 tarife numaral tasfiye edil. memiş vergiden muaf tutulmuş tur. (Hayvanları beslemek için) Diğer ham şekerler yüzde giye tAbi iken yüzde 40 gümrük Tesmine tâbi tutulmuştur. Birleşik Amerika plâtin piyasası NewYork, (Reuter - Hususi) — Birleşik Amerikada sanayiin plâ- tin talebi mevsim için normal gö- Tünmektedir. Kongrenin mücev. herattan alınan istihlâk vergisin. de yüzde 15 nispetihde bir indir me tekilfinde bulunmasına rağ- men mücevherat ticareti / sakin geçmiştir. Mamafih muamelelere girenler, — müstehlik — talebinin Artması neticesinde — mücevherat altını tipinin çoğaldığını ve bun- dan dolayı, istihlâk vergileri a. zaldığına göre, Noel muarselâtı 1 Çin iyi bir. plâtin satışının bek- dendiğini belirtmektedir. Şimdilik fiatler değişmeyen e- SaNIKF Üzeride mühkem görüne mekte olup; / resmi piyaanda 66 'lA 60 dolar arasında değişirken, Borka hârici piyasalarda acenteler ArASINdAKI satışlar asgarl 6450 dölar üzerinden — münmele gör- mektedirler. Dünya şeker istihsall tahminleri * Cawnpore, — Hindistan — (Reüter - Husüsi) — 1949-50 senesi için dünya şeker istihaali (Ruaya hi riç), 1048-49 senesi ile mükayese edilirse, 400.000 tonluk bir azalış Birleşik Mülletler tah: göstermektedir Tape ve Ziraat Teşkilâtının minlerine göre 1940-80 senesi is- tihaali 31.800.000 tonu bulmakta Türkiyeye 7652,5 hisse ile başta yer ayrıldı ve bu miktar, bütün senelerin re korunu tepki eden 1645-49 sene- Lake Büccter, 12 A, A, ÇÜnlted) aihi Iran, yüzde 18:38 ünü Yügeslüve | — sinin 81:000.000 tonu bulan tatin. Presa) — Uyuşturucü — maddelerin| va istihsar edecektir L A zaflellaatat Balküclik pülktna İsti-| — Göriye kalan yüsde 884 eöyonimet| —N Bay yaklüşmiğ — bulu naden Birleşmiş. Mületler — Türkiye, i maktadır Yugoslavya ve Hindistan olmak üzes | Eden diğer memleketlerin ihracatı 4 illalkes n sRDaiÜ”E <f Yakotlavya ve Hindistan olmak üze| Cin ayrılmıştır. Bünlerin — başında, Birleşmiş Milletlerin geçen sonbahi Kanadada yapılı ketin İatihsal hisselerini dün ilân et malştir Mülletlerarası afyon mono yüzde 52.50 sini Türkiye, yüzüe 50 tısına iştirak eti yet Rusya gelmektedir mülğ bulunan S0 ı 12/V/1950 Cuma 'yon 300.000 ton tahmin edilmekte olup bu mikt 1.800.000 tonl koflayon. toplar âöN sene yapılan - K tahminin üstün. dedir. LEKET ve de kadınlar doldurmuslardır. Böylece İngi lerce genç kiz yorulmak ve usanmak bili rağmen hâlâ iş başındadır. Bunl n önümüzdeki kasım 195 0ayı ÜNÜN EKONOMiK HAREKETLERi İngilterenin toprak ordusu Bu orduya mensup bir genç kız traktör üzerinde çalışırken Son harp yıllarında İngilterede silâh başına giden Istihsal kollarının bosluklarını, her » diterenin gıda ihtiyacını temin için kurul İK olunmal Toros Ekspresi Bağdadda toplanan konferans memleketleri arasında turizmi geliştirmek için, tenzilâtlı tarifeler tatbik edilecek Geçen ayın onunda Bağdadda To- roR ekspresi konferansı toplanmıştı, konferansta Toros ekspresinin geçti. #i memleketler arasında turizmi in- kişaf ettirmek için yeni kararlar ve- rilmiştir. Haziranın birinden itibaren tatbik edlecek bu kararları aşağıya 1 — Yaz mevsimini geleçmek için İraktan İstanbula gelecek - veyahut Beyruta gidecek turistlere gidiş ve dönüş bileti üzerinden 930 tenzilat yapılacaktır. 2 — On teç kişilik grupla: için, yalnız gidiş biletlerinde ©6 20 ve gi- diş - dönüş biletlerinde — yapılarak tenzilât 540 nispetinde olacaktır. 3 — Öğreneller, #por takımları, ve öğretmenlerden teşkil edilen — sekiz kişllik gruplar için de tenzilât 950 nispetindedir. Yataklı Vagonlar idaresi de, ya- taklı vagonlarda — ke, edecek Eruplara yataklı biletleri üzerinden #* 10 gidiş, dönüşte © 20 tenzilât yapmağı kabul etmiştir. Çilek bollaşacak Arnavutköy çilek mahsulümüz bu sene de bereketli an “Toprak Ordusu, 'na mensup bin. bu 'ağır isi zevkle başarmıştır. Toprak Ordusu harbin sona ermesine r kararlaştırılmıştır. Yahbancı memleketlere Amerikan yardımı Ayan ve Mümessiller Meclisleri bancı memleketlere yardım kanunu tasarısının mühlm noktaları üzerinde anlaşmaya vardı Washington, 12 (A.P.) — Amerl: kan Âyan ve Mümessiller Meclisleri dün yaptıkları müşterek toplantı so- 'nünda yabancı memleketlere yardım kanun tasarısının en mühim noktala. vi Üzerinde anlaşmaya varmışlar ve bu arada, Çin'in komünlet idaresinde olan bölgelerinde kıtlık içinde bulu: nan halka yardım için sekiz milyon dolarlık tahsisat hususunda da karar ra varmışlardır. Bu müzakerelerde, neticenin alın- masına çok yaklaşılmış bulunulmak- tadır, zira, Başkan Truman, Dean A- cheson'a bakanlar konferansında ne yolda hareket edebileceğinin bildirii. mesini temin için, kongrenin bir an evvel karar almasını talep etmiş bu- Tunmaktadır. Tasarının karara raptedilmeni tcap aden mühim meselelerinden biri ola: rak Başkan 'Pruman'ın dördüncü nok- ta programı kalmıştır. Başkan Tom Connaliy, bugln bütün meseleler hak- kında karar alinabileceğini ümit et tigini belittmiştir Meclis, Avrupa İktisadi Kalkınma (ERP) için 2.850.000.000 dolar; ko- münlet olmayan Çinde — kullanılmak Üzere 100 milyon dolar; Kore için 100 milyon dolar; Filistin mültecileri 1- 60.000 dolar tahsisat kabul gin Dördüncü nokta programında mühim Münakaşa mevzuu ilk sene 1- gerisinde aarfedilecek olan mebiâğ- dir, Ayan Meclisi 45 milyon kabul etmişse de Mümemiller Meclisi yalnız DÜNYA BORSA ve İsviçre Panayiri Bâle, hususi muhabirimizden Bu geneki 34 üncü İsviçre panayı: vanın başlıca husüsiyeti, iştirak eden 2200 firmanın, umum! vaziyetini gözö- nünde bulundurarak, fazla hayale ka- pilmamalarıdır. Fakat 650000 e Va: ran Ziyaretçi sayısı zâhiren, panayır için büyük bir muvaffakıyet sayılar bilir, çünkü bu rakam ancak 1946 ve 1948 senelerinde tecavüz edilebilmiş- tir. Sergiyi gezen yabancıların sayı. S1 da gittikçe artmaktadır. Yabancı- lar servisine 10.000 den fazla yab cı ziyaretçi Müracaat etmiştir. Ser vise müracaat etmemiğ olanı bir çok ziyaretçi bu sayıya dahil değildir. Bu seferki panayırı ziyaret eden yaban. cıların başında, harpten evvel ilk de- fa olarak Almanya gelmektedir; son a sirasiyle Fransa, Benelüx devlet- Teri, İtalya, AVusturya VE Büyük Bri- tanya geliyorlar. Bu seneki panayıra ilk defa 500 den fazla Avrupa dışı ziyaretçi gelmiştir. Ticari netiteyi şimdiden tahlil et- mek kolay değildir. Münferit panayır grupları, hattâ aynı brahştan firma: lar arasında farklar mevcuttur. — U- olarak denilebilir ki, münhası ran İç piyasa için çalışan firmalar, beklenmedik müvaffakiyetlerine şaş- mışlardır. Bilhassa mohbllya, ev eşya- A, aVize, İnşaat malzemesi sahaların. da müvaffakiyet göze çarpacak de- recededir. İhracat yapan firmalar a rasında, elektroteknik, maden ve ah: Sab işleme makineleri, mensucat ma- kineleri, yabancı ziyaretçileri çok a- lâkadar etmiştir. Gittikçe iç pazara tevecelih eden mensucat sanayll de dlâka toplayabilmiştir. Kesif bir pro- paganda sayesinde vaziyetini muha- faA etmeye muvaffak olan aat sax nayil, gümrük ve kontenjanlar yü. zünden, gittikçe artan müşküller kar- gısında k Panayırın, propaganda bakımından ehemmiyeti, kabili ihmal — değildir Bilhasa ecnebiler, İsviçrenin — çok geğitli sanayi mamüllerinin bu kadar derli toplu teşhir edilebilmiş olmanın. dan takdirle bahsediyorlar. Her halde panayırın en büyük muvaffakıyeti bu PİYASA tahmin ediliyor Tütün ve Çay hakkında beyanat Tekel Umum Müdürü, dün gazetecilerle tütün alımları ve çaya dair görüştü Bir müddetten beri Karadeniz tü- tün piyasaları bölgesinde bir tetkik Son bir iki gün içinde perakende piyasada çilek fiatleri 300 kuruştan 180 kuruşa kadar düşmüştür. Her Kün Bursa ve İzmirden şehrimiz pi yasasına çilek sevkedilmektedir. He. 'nüz Ereğli çilekleri piyasaya gelme- miştir . Meyva ve Sebze Halinde, çilek ti- careti ile alâkadar tacirlerin anlat- tıklarına göre, önümüzdeki günlerde Ereğliden şehrimize bol miktarda çi- lek gelecek, fiatler 60-80 kuruşa Ki Faa Haa dün gözeteclere ni | dar düşecektir. -Arnavutköyü çileği Haği . Hüsmen. dün gazetecilere su | henüz tatihsal eölimiş değildir. Yar miştirz pılan tahminlere — göre yerli çilek Tütün piyasaları Mahtulü / geçen seneye nazaran da- ha bol olacaktır. Karadeniz tütün piyasalarında bugüne kadar 9.307.000 kilo tütün sa- tılmıştır. Bunun 3.928.000 — kilosunu Tekel, 2:037.000 kilosunu Amerikalı- lar satın almıştır. Umum! rekolte 15 milyon kilo olarak tahmin edildiğine göre, satılmayan miktar takriben & nilyon kiloyu geçmemektedir. Piyasada sıkintili bir vaziyet yok- tur. Ancak anbarsızlık alımları güç. deştirmektedir. Akçaabad ve Samsun: da bazı depolar. bulünabilmiştir. 50000 balya da Malatyaya gönderil. miştir. Malını bir an evvel satmak isteyen müstahsil — vaziyetten mem. nundur. Tekel İdaresi, bütün piyasa- Jara sonuna kadar iştirak ederek nâ- ım rolünü oynamakta devam ede cektir. Sinop Ve Samsunda vasati a- Levha teneke tur. Genel vasati bu mıntakada 248, satışı “Trabzonda 231 kuruştür . Ticaret Otisi bu ayın 19 undan itik baren Jevha teneke satışını serbest bırakacaktır. Son yağmurlar, Arnavutköy >ve civarındaki — bahçelere zarar verme- miştir. Çünkü yağmurlar yağdığı za- man, çilekler henüz teşekkül etme. mişti. Yerli çilek masulünden sonra, çilek flatlerinin ne seviyeye kadar düşe- ceği şimdiden tahmin edilememek- tedir. Esasen büyük çilek müstehliki olan marmalad, reçel yapan şekerci- der, konserve fabrikaları, Meyva Ha linde şimdiden fiatlere bağlanmamız. dardır. Bu müesseseler, çilek bollu. Zunu beklemektedirler. Yeni Bakimevleri Trabzon tütün bakımevinin temeli iştır. Burada 800-1000 19i Çü- | ua tar. Birer iktisadi - kalkınma unsuru olabilecek Düzce ve Samsun | Ceğini, 10 sene sonra bu — rakamın bakimevlerinin ihalesi — bugünlerde | 600-700 tona baliğ olmak küretiyle ekslitmeye çıkarılacaktır Memleketin senelik ihtiyacının yüze de ellisi karşılanmış olacaktır” de. dikten sonra çay mübayaasında Tekee Karbon gazı tesi bahçe Fabrikasında havaya u- ça TarbOn gazının Kablli datifağe | n mütavassıtlar eliyle değil, — bir bir hale getirilmesi için, 120.000 li | tüccar zihniyetiyle hareket ederek, xa sarfiyle yeni bir tesisat yaptırıyo- | doğrudan doğrüya Borsadan müba- ruz. Böylece zayi olan gazları satışa | yaayı temin için Boraa acentesi ila arzedebileceğiz. Anlaşmak Üzere — mahalline — heyet Çay işleri Rönderilmeninin bir tetkik seyahati Bundan sonra çay mevzüüna ge- | Olamıyacağını ve bu hususta İdare- çen Genel Müdür, Rize Çay Fabri- | nin çok titiz davrandığını belirtmi; asında bu sene 200 ton İmal ediler | tir LARI KAMBİYO ESHAM VETAH VİLÂT MEMLEKET TİCARET BORSALARI YABANCI BORSALAR Borsalarda vaziyet idklee İstanbul Borsası ? Devlet Tahvilleri İstanbul Ticarı t Borsası İzmir Ticaret Borsası New-York Borsası Ticaret Boransında kabuklu — findik | Asne | fiyatları ilerleme kaydetmiştir. fç fındık 1 Bzerline L Üzerine iş olmamıştır. Diğer madaelerin — İ 100 Dolar " dürümünde ehemmiyetli bir değişiklik — İ 109 P. Fengi'in | — 0ko görülmemiştir. 0 Taviem | Kambiyo, Keham ve Tahvilât Bor 100 Tavaç Ka tip Kalkınma — tahvirlerine, 96 1 faizli tahvilleri Üzerine fazla istekler olmu tar, Âlfn piyasasında düşüklük devam e | İzmir: Kule Yeri ö | —S Bugün Borsada — çekirdeksle — kuru — || Külçe Dözüma, 5 | Sükseliş kaydetmistir. İnraç. — evlerinin | | iktarlar ahhütlerini Güdek öileri tü yükselişte Amil — olmaktar — | — Prsama'lki'zi| da ankit muhatar — İ— n “Gümüş, Plâtin Cei Beğüameye boğam İ aa ti olmamiştir günür G b | Adana : Zürleh Borsası (Seri Te yönesle; el nliğ | Üai zzi kayda değer bir gy görülmemint y — | Trabzon Ticaret Borsasında kabuklu 1 (B Ka T Kapanış! . Mububatı 55 Xa Musalaa e| Z | ZZ V Balasi d ökud 4 Va Kd Taramiyeli ”| GAt | SKZ İ Paküiya tonbu' & * H0 || Mercimek kirmimi kabük. "'w Z Milil Müdafaa — 1 0 | -- Ayclı tohumu TİMİ Deminolu k . V Rrünö aat | 4 H Mi B irket Tahvilleri —İ ST £ : ü- | ——— irket Hisse Senetleri K el e0i — | Senue'la Banlanı " Koyun have kurusu kleri b No'r 5 h Be4 B aa ; h aldaling uibeeslaıbani M lün ü z a. ee K e B Dim e gölideğ zi G | aa | Samama 1 - bi İmndik tülresebeni gada lre Talabi'l PS | ue saam dalestimtem Bel gamuk Akün bane | G | — | yüompson gekirdeksie teçme n F z a amuk ee Hi | detz Ki Bülda tzmellırun! Ku öi S Na Süneiae M . D D ie | S d zz v 5 Z Londra Borsar: f Trabzon Ticaret Borsası — ei TU - Sanner ğ — aN astlendi e | | Fakiyehir Ticaret Borsası n l" | | Beei yumuz -| $ İskenderiye Borsası Tütük yi mal