7 Nisan 1950 Tarihli Yeni İstanbul Gazetesi Sayfa 1

SİYASİ İKTİSADİ Müellif Caddesi 6 - 8 Kutusu 2100 Beyoğlu Beyoğlu Posta. altı aylığı 17, Türkiye için seneliği 32, üç aylığı 9 liradır. iki misildir. MÜSTAKİL GÜNLÜK GAZETE Tesis eden: HABİB EDİB TÖREHAN İlânlar: Gnci sahifede resi 2 Jiradır. imet. İlânlardan hiç- bir. mes'üliyet kabul. edilmez. Telefon: 44756-44757 Santral Telgraf Adresi: Hetlo. İstanbul İÇ ve DIŞ ( POLiTiKA 6/W/1950 Londradaki toplantı İAYIS bidayetinde Londrada toplanacak olan üçler (A- cheson, Bevin, Sehuman), çok | geniş bir malzeme karşısında kalacaklardır. Çünkü son içti- | malarından beri hem tehlike mevzuları çoğalmış, hem de Sovyetlerle olan münasebetler deki gerginlik hâd bir safhay girmiştir. Aldığımız bütün ha- berler bunu göstermektedir Doğrusunu / söylemek lâzım gelirse, Marshali Yardımı, At- lantik Paktı ve Avrupa Konseyi gibi tedbirler, eski dünyada rast gelemiyeceğimiz ölçüde tesanüt delilleridir. Tesanüt ve müşte- rek tedbir delilleri ! Buna rağmen hürriyet fikrine bağli olan garplı karargâhın umumi politikasında, bir dağı- | mıklık' göze çarpmaktadır. Za- ten Amerika Dışişleri Bakanı Acheson'u geçenlerde “topye- kün diplomasi” lehinde beya- | natta bulunmaya sevkeden âmil- lerden biri de bu olsa gerektir. Zira, Amerikan devlet adamı- nın bu yeni tâbir ile asıl kas- detmek istediği, milletin hayati- yet kudretiyle devlet ve devletle diplomasi arasında, hiçbir sız- maya ve kayıba imkân vermi- yecek bir şekilde, irtibat bulun- Masıdır. Tâbir, “topyekün - total” ke- limesi dolayısiyle topyekün ce- miyet görüşünü hatıra getir- mekte ise de, bununla yakından ve uzaktan alâkadar değildir. Çünkü — buradaki — kuvvetler âhenginin ve içtimamın arkasın. da, hiçbir zor fikri yoktur. De- mokrat Amerika, eğer — Ache- son'un dediği topyekün diplo- masiye geçer. u devlet zorladığı için değil, mantık em- rettiği için, kendi rızasiyle ya- pacaktır Halbuki müessir bir diploma- | siye yalnız Amerikanın değil, onunla beraber olanların hepsi geçmelidir. Ve hepsinin hür yatandaş kütleleri, devletlerini; | devletleri de, müşterek olan diplomasiyi takviye etmelidir. —| Yani, Marshall Plânında ol- | sun, Atlantik Paktı ile Avrupa | Konseyinde olsun, kuvvetler ufalanıp dağılmamalı, bilâkis bir noktada içtima ederek, bu- radan muhite doğru, istikamet- lendirilmiş olarak dağılmalıdır. İşte bu fikrin şimdi garpta taraftar kazanmakta olduğunu görüyoruz. Hattâ, bunun nasıl yapılacağına dair mâkul teklif- | ler de vardır tanesi, başi Bunlardan bir büyüklerinki olmak üzere, Avrupa Konseyi ile Atlantik Paktı kombinezon- larına dahil dışişleri bakanları- D devamlı bir komite halinde toplamak ve, sağda solda daha ne kadar münferit anlaşmalar yapılmışsa (İtalya ile bizim ara- Muzda yapılan gibi) bunları da, umumi çerçevenin içine almak: len haberlerden enmek kabildir ki, me dana konulan anlaşmalar, ko- misyonlar ve heyetler arasındı bir kere diplomatik kırtasiyec liği kaldırmak, ikincisi de âhe gi temin etmek, günün en âcil ihtiyaçlarından biri haline gel- miştir. Bu halin bir an evvel | izalesi lâzım gelmektedir, çünkü | karşı taraf yani Sovyetler ka- rargâhı, hep attıratlı hareket etmektedir Mümkündür ki, Londrada toplanacak olan üç büyük dev letin dışişleri bakanları, bu da- gınıklığa bir nihayet versinler Bu takdirde, kim Atlantik Pak- tındadır ve kim değildir. Bunun bir ehemmiyeti - kalmıyacaktır Çünkü, sulhu müdafaa edenlerin büyük uzviyeti içinde şu yahut bu anlaşma eriyip gidecektir Bu, Akdeniz Pal de halledecektir, Avrupalıların Atlantik'ten Yakındoğu'ya ka. dar sağlam bir halka halinde bir araya gelmelerini de | Herhalde, Londradaki toplan- tıya, daha bugünden ümit ile bakmak için, sebepler mevcut- tun * Yekk | Senatör. MeC hy tarafından komüni York'a dönüşünde karısı tarafından karşılanıyor likle itham olunan Owen Lattimore LATTİMORE, KENDİNİ BUGÜN MÜDAFAA EDECEK MeCarthy'nin ithamlarını arını cevaplandırarak reddöden Latlimere hiç bir zaman Sovyet casusu olmadığına ve olamıyacağına yemin etti Üç büyükler, 8 mayısta | toplanacaklar Washington, 6 (AP) — Âyan Meclisinin Cumhuriyetçi üyelerinden Willlam F. Knowland, Owen Latti- more'un — “Çin'in “ mayinlenmesinde büyük bir rolü olduğunu,, ileri sür- müştür. Washington, 6 A.A. (United Preas) — ÂAyan üyesi Joseph MeCarthy ta rafından Sovyet casusu olmakla it- ham edilen Öwen Lattimore, Ayan Meclisi Dış münasebetler tâli komis- yonuna verdiği ifadede, MeCarthy'nin İthamlarını — teker teker cevaplan- Washington, 6 - AA (Reuter) — Kara t aa a er Ağhksdn'in “Avru: | dirarak reddetmiş ve hiçbir zaman A yapacağı giyareller için — hazır. | Sövyet casusü veya komünist olma- fikların henliz lamamlanmadıkını. fa- | | diğına ve olmiyacafına yemin: et kat Bakanın 5 mayısta deniz yolu ğ acaB0le v 3 mayısta L geleceğini sandıklarını söy iki Amerikada komünizm tahkikatı ya | — Washington 6 A-A. (Afp) — Cum- hüriyetçi Ayan Üyesinden Knowland, Teldir Açheson herkangi bir. batka | “bu sabah Ayân Meclisinden Dişlşleri Selinbe ööüüdir Bakanlığı tâli komitesinin tahkik Acheson'un. Sehuman ile Çin Hie-| ta memur üyeteri tarafından kul üine yapılacak Âmerikan yardımı Me'| mlan “usulde esalı değişiklik yapıl. Selesini' süsekere atmoek, bakdene masını istemiştir. Bakanın Londra toplantı 'TAli komite hâlen Ayan-Üyesi-Mac ney-değu Asyada komün Carthy'nin Owen Lattimore'a karşı maneze Kargı iakip, eğieosi ileri sürdügü İthamları incelemekte- dir. Amerikan Askeri Yardım . Heyeti Türkiye Grupu Deniz Kısmı Başkanı Amiral Samuel P. Ginder dün uçak: la Washingtona müteveceihen şehri- mizden ayrılmıştır. Hareke vel kendisi ile görüşen bir arkadaşı mıza Amiral şu beyanatta bulunmuş- tur | Birinci “dünya/ Vatandaşı” vakit hilesi dâvetii [ BİRKAÇ GÜNE KADAR ”YENİ İSTANBUL”DA Başkan Truman'ın ricası Amiral Leahy'nin uzun ve parlâk bir mazisi var: dır. Deniz Harekât Şubesini idare elçi sfatiyle Süttefikler Kurmay Kurmay Heyetinde bahriye Yi temsil etmiştir. Bütün bur İyi bir fikir verir. istifadı Yaliliğinde b kayı temsil e notlarında; Dünya Hi hâtıratı YENİ İSTANBUL, işte bu hâtıraları birkaç güne kadar neşre başlıyacak. 11 Ekim 1949 eti BEYAZ SARAY WASHİNGTON umumi efkâra arzedilecek bir şekle so- strateji ile ilgilenenler için Amiral Le salâhiyetli bir memba- olamaz: ile yayınlanan hâtıralar Başkan Frankli: miş, Porto-Riko Amerl: Heyetinde hâtıratının ehemn in Delano Rooseveli diyordu ki ”LEAHY !.. HAFIZANA İYİ NAKŞET !,, YAPTIKLARIMIZI Amiral Leahy'nin harp i gal ettiği Sahşan, Amiralin. | yer Gakımdan Mususi bir k Z n İ e fon, Çuebec, Kahire, Tahran ve Yalta Konferansların. Leahy'nin buşk hai an münasebefi aa iostluğa MAKilâp etmiştir. H ( başkamı da Yalta yolunda , Leah «. ricada den hüdiselerini dünya umumi efkârına arzedi I Amerikan Askeri Yardım Heyet Garry Davis Avrupadan radı taratından böyle karşılanmıştır. Dışişleri Bakanımızın Pariste verdiği beyanat N. Sadak, Saar ve Almanyanın Avrupa Konseyine in isabetli bir karar olduğunu söyledi — Washington, Türk deniz kuv vetlerine 1950-51 yılı için yapılacak yardım hakkında müzakerelerde bu- Tunmak üzere gidiyorum. 1950-51 yılı yardım programı bir çok yeni proje- leri ihtiva etmektedir. Bunların içe risinde Gölcük tersanesinin inkişafı bazı yeni gemiler, modern. teçhizat, ew-York'a — döndüğü Paris 6 A.A. (Özel muhabirimizden) Türkiye Dişisleri Bakanı Necmed- 2a ermektedir. Memleketini Avrupa — Konseyi Ba- kanlar Kurulu ve Avrupa İktisadi Birliği Teşkllâtı Konseyi — toplantıla. Paris'e gelmiş olan Necmeddin Sadek, pek yakında uçakla ve Bi hyle İstanbul'a hareket edecektir. 'ourE'da Bakanlar Kamitesinin Tunan Türkiye Dişişleri Bakanı şunla. Fi söylemiştir 'Saar ve Almanyayı davet etm le ve bir taraftan Bakanlar Komite Avrupa Konseyi e Xvrupa / Tktimadi | bir Aabirliği tesisine çalışmakla ileriye lakru büyük bir adım. atılmıştır. Avrupa Konseyi Bakanlar Komli, Avrupa İktisadi. İşbirliği. Teğkilâ İlzle temaza Keçmek ve bu üi teski miş ve başkanlığa Fransa'daki büyük İelmizi getirmistir. Paris'teki güzide | Strasboure ve Paris'te bulünduğu ı ada Necmelidin Sadakk Bakanlar Ko 1 bakanlarından. bazıları Ti Bakanı Deniz Kısmı Başkanı diyor ki meddin Sadak, dün Paris'te Er İTaglitere Dişişleri Bakaniyle son gö üşmesinin mahiyeti hakkında & bulunan Necmeddin Sadak, İki müt fik memleketi siyasi bakımdan ilgi. 'ndiren meseleleri Bevin ile binikt Amerikada Demokratlar ve Gumhuriyetçiler dış ikada birleştiler Washington, 6 (YİRS) — Cum hurbaşkanı Truman, dış siyaset uz- manı Cumhuriyetçi Foster - Dali An etmiştir. Dallas, Dean Acheson'la ikte Londra Dişişleri " Bakanları Konferansına iştirak edecektir | Bir Cumhuriyetçinin Dış Bakanlı fına müşavir olarak tâyin edilmesi, Amerika dış siyasetinde iki parti e- asının desteklenmesine sebep olmuş: Dallen demişti: Truman — tarafından verilen — bu tikçe, büyüyen bir. Rus - tehlikesi karşılaşmış bulunuyoruz. Rus tehlike d karşısında milli vahdetin — temini hayati Je önemlidir. Yeryüztür zamanı da gelmiştir.,, “Türkiyeye yapılan askeri yardım uzun müddet devam edecektir” Bugün Türk donanması, eskiye nazaran iki misli bir kudret fazlalığı iktisap etmiş bulunuyor sahil muhafaza ve petrol gemilerinin modernleştirilmesi, denizaltı. kurtar- ma gemileri, daha tekâmti etmiş bir ekitim programı ve henüz bilmediğim bazı tip gemller vardır. Geçen yılın yardım programına dahil olan 2 yeni denizalti. gemisi önümüzdeki sonba- harda gelecektir Seyahatim 2 hafta sürecektir. Bundan sonra Amliral Ginder bu- güne kadar yapılan yardımdan alınan neticelerden bahsederek demiştir. ki: — Deniz / kuvvetlerine — yapılan ardımlar sonunda Türk donanmasın- da her bakımdan ©e 200 derecesinde bir tekemmili olmuştur. Eğitim hem Türkiyede, hem Ame- rikada devam ediyor. Bugün Ameri- kada 100 den fazla Türk denizeisi e- itim. görmektedir. Yakında — yeni gruplar tekrar Amerikaya gönderile- cektir Kanaatimce Türkiyeye yapılmakta olan askeri yardım daha uzun müd- 'det devam edecektir. Son zamanlar- da memleketnizi ziyaret etmiş olan yüksek rütbeli Amerikan şahsiyetle- Fi de bu fikirdedirler. Bugün yeçâne eksiklerinizden biri gedikli erbaş a: dedinin az oluşudur. Bunların adedi- ni behemehal arttırmak lâzımdır. Ge- dikli erbaşların ehemmiyeti yalnız do- 'nanma için değil, fakat bütün ordu için mevzuubahistir. Çünkü ordu ve donanma günden güne teknik mevzu- ata ihtiyaç göstermektedir. Bu eksik- Hi telâfi için yeni bütçe elzemdir. İhtiyat subay sisteminde de bir deği- #iklik yapmak zaruridir. Orduya gi- ren ihtiyatların bir senelik hizmet- ten sonra bir daha uğramamak Üzere gitmeleri çok mahzurlu neticeler do- #uruyor. Zira onların bir sene zarfın- da öğrendikleri şeyler bilâhare değiş- mekte ve ihtiyat subayları bu bilgi- den bihaber kalmaktadırlar. En iyisi terhis edilen er ve subayların ler yıl bir ay gibi bir müddetle orduya tek- yar iltihak edip yeni sistemleri öğ- renmeleridir. Gerçi hayatta herkes kendi mesleğinin adamıdır, fakat harp vukuunda hiç kimsenin mın Zaf aekerden farkı yoktur. Biz Amerikada bu şekli takip edi- Yoruz. Sistem ihtiyardir fakat hiz- met görene para ödenir. Amiral Ginder Washingtona gi- derken Londraya uğrayacak ve ora> da Amerikanın Akdeniz Kuvvetleri Komutanı Amiral Collins ile görüşe- İÇ SAYFALARDA İKİNCİ Türk - İtalyan Andlaşması ve Avrupa Birliği Ekrem Z. Apaydın UÜÇUÜNCU Somurtkan iki radyo istasyonu Refik Halid Karay Arkeoloji çalışmaları DÖRDÜNCÜ Gölgeler ordusu (Hikâye) »Mlüstakiller Birliği,, “Partisi kuruldu Hâzım Dağlı İemali Daniş- Emekil General Akif Erdengil. Emekii General Emir Erkilet, Avukat ve kaza organlarını tek Mecliste top- İayan tevdihi kuva yerine, tefriti kura kukuna çalışılacağı Bildirilmektedir. Fatihin heykeli nereye dikilecek ? İstanbulun 300 üneüi ve Müteakıp Fe- h Yılarını Kutlama Derneği merke: zinde Fatih anıtının İatanbulun. hangl Ki UYgun olacağını / etdâ ölmek üzere dün Belediyede Vali ” ve Belediye Relsi Dr. Gökayın Başkanlır iında 'bir toplantı yapılmıştır. Bu top- İantıda gehircllik " mütehassın — Praf, Prost, Belediye İmar Müşaviri Hüsü lediye / İmar. komlsyı dün ” Dirimtekin, — He Necati Tirel, Yüksek Fe başlamış ve Saraçhane başına. git Tek mezkür yeri tetkik etmiştir. Ü- Tendiğimize göre alâkalı mahafilde hey- kelin dikilme mahalli için iki fikir c pışmaktadır. Bunlardan. bir kazmı he kelin yanan eski Ağliye binasının yer he dikilmesini ve müsait olan arazi ve Heyaanin tanaimi edilmesini. izer vir Kai de Saraçhane başına dikikmesini müdafaa etmektedirler. — Bu hususta Henüz bir karar verilmiş değildir. bulunmuşlardır. Kamisyon. etüt Sağlık Günü, bugün kutlanacak Birleşmiş Milletlerin sağlık toaklıltı birliğe 'dahil memleketlerde T ünü sağlık günü olarak kabul e- ir. Birleşmiş Milletlere dahil — bir devlet olmamız dolayisiyle bizde de her Sene T nisanda sağlık günü olması kar Tarlaştırılmıştır. cektir. General / Collins'in Tacaktır. Kahiredel beyanatı “TÜRKİYE, YUNANİSTAN VE IRAK, BİRİNCİ SAVUNMA BÖLGESİDİR” Kahire, 6& (A.P.) — Amerikan Kara Ordusu Genelkurmay Başkanı Gene- ral Collins'in Kahirede Mısır Dişişleri Bakanı ile / görüşürken şu hususları aarahaten beyan ettiği bildirilmekte- dir 1 — Birleşik Amerika, - elindeki bütün kaynaklarını, birinci derecede ehemmiyetli addettiği bölgelerin sa- vunmasına seferber etmektedir. - Bu savunma bölgelerini, Batı — Avrupa, Türkiye, Yunanistan ve Irak teşkil etmektedir Çocuk — Baba! Yol Vergisi için 2 — Birleşik Amerika, malzergesi- ni ikinci derecede addettiği bölgelere dağıtarak, birinci derecedeki sav ma bölgelerini zayıflatmayı arzu et- memektedir. 3 — Mısır ve komşu Arap devlet- leri, dünya stratejisi bakımından, merika için ikinci derecede stratejik savunma bölgesini teşkil etmektedir. 4 — Mısıra askeri yardımın, — A- merika tarafından olmayıp İngiltere tarafından yapılması gerekmektedir gelmişler.