8 Şubat 1950 Tarihli Yeni İstanbul Gazetesi Sayfa 1

8 Şubat 1950 — Çarşamba SİYASİ İKTİSADİ Beyoğlu - Müellif Caddesi 6 - 8 Posta Kutusu 2100 Beyoğlu Abene: Türkiye için seneliği 32 alti aylığı 17, üç aylığı 8 Jiradır. Hariç memleketler. iki mislidir. Tesis eden: HABİB EDİB TÖREHAN MÜSTAKİL GÜNLÜK GAZETE Hânları 6nci 2 diradır. ahifede santimet. İlânlardan hi bir mes'uliyet kabul - edilmez. Telefon: 44756-44757 Telgraf Adresi: Hetlo. İstanbi İÇ ve DiŞ POLiTiKA Z/AN/1950 B. Millet Meclisinde kesif çalışmalar Bjyük Millet Meclisi seki ci dgvresinin son kesif ça- başlamış bulunuyor lışmalarına Bütçe müzakerelerinden itibaren | dün merakla beklenilen Seçim Kanunu gündemde yer almıştır. Komisyon sözcüsünün takdim görüşmesinden — sonra Büyük Meclis, muhalefeti temsilen De- mokrat ve Millet Partisi mümes silleriyle, hükümet adına konuşan Başbakan Yardımcısını dinlemek imkânını bulmuştur 1946 seçimleri için dört sene- ye yakın bir zamandır söylenen fürlü sözlerin iç siyaset havamız- da bir donukluk yarattığı muh: kaktır. Memlekette - demokratik idarenin tamamen berrak ve vâ- zıh olarak kurulması ve iç siyase- timizin tam bir açıklığa ulaştırıl- ması artık mutlak bir zaruret ha- lini almıştır. Bunun için, bütün Türkiyenin gözü ve kulağı dün Büyük Millet Meclisindeki görüş- melerde hazırdı denilebilir Bu görüşmelerin ilk günü, işin esasının ve bu esasta muhtelif siyasi partilerimizin görüşlerinin. açıklanması bakımından hususi bir ehemmiyet taşısa yeridir Çünkü bu konuşmalarda dört yıl- lik demokrasimiz bakımından se- vinilerek üzerinde durulacak nok- talar vardır: Bir defa, D.P. safında toplanan muhalefet ma, esas itibariyle olgun ve ya- picidır. Burada muayyen hüküm- ler tenkid olunmakta ve bunlar hakkında tememniler izhar edil- mektedir. Bu arada bilhassa se- çim emniyeti ve itiraz mekaniz- Ması üzerinde durulmaktadır. Ta. sarı daha komisyonda konuşulur ken bile demokratların bu nokta- da tatmin edilmemiş oldukları ve hattâ içtima) terkettikleri hatır- lardadır. Yüksek seçim kurulları- nın mazbatalara ait itirazları 'tetkik” değil de “tahkik” ede- bilmesine kadar ilerlemiş bulunan komisyon çalışmaları demol ları hâlâ tatmin etmekten uzak- tır. adına yapılan konuş- Bu ve bunun gibi noktalar Bü- yük Millet Meclisindeki müzake- relerle telif edici neticelere dırılacak olursa ris bep kalmaz. Bilhassa Başb Yardımcısının “Seçim nun bütün memleketin benim: ceği tarzda çıkarılmasını temin için hükümet, mâkul olan her tek- lifi kabule hazırdır.” yollu cüm- lesiyle ifade ettiği anlayış havası bu ümidi arttırmaktadır bu kanunun ile- 'den ümitlenmemek. için bir ünu- Fakat, buraya kadar belirttiği- miz vaziyet, madalyonun bir ta- rafıdır. Madalyonun öbür tara: fının Millet Partisi safları adına konuşanların tasarıyı ve umumi- yetle seçim işleri hakkındaki gö- şlerini ortaya koyuş - tarzında | bulmak icap eder. Millet Partisi| sözcülerine göre, kanun tasarısı- nın noksanları var Bu no sanlar bilh; a, silâh altında bi lunan erat, askeri öğrenciler, me- murlar, subaylar, zabıta — âmiri ve memurları grupuna dahil va. tandaşların reye iştirak - etti Ankara, 7 (Hususl — muhabirimiz diriyı Büyük Millet Meclisi bu sabah saat onda toplanarak gün- Uzakdoğuda seyahat etmekte'olan Amerikanın Gezici Büyük Elçisi Dr. Jessup, Vietnam'ı ziyareti esnasında Devlet Başkanı ile görüşüyor. Jassup'un Rasyaya hsumut — Ü ÖTLKRtimür “Kominform — Asya — milletlerini, ::7 Millet Partisi ve kendi #dına ko- boyunduruğa sokmak istiyor. —— S SE Emperyalizm, Amerik: bugün takip ettiği Tana, subayları, üskeri memur ve öğ. siyasetin tam aksidir ratı rmekten, meneden / dokur Zuncu maddeyi iddiasının Bir delili Melburne, 8 gezisine çıkmış olan | olarak gösterdi. Köni: “Anayasanın Amerikanın gezici Ssup, Malezyalılara hitaben yaptığı | 10 uncu — maddesindeki — milletvekili bir beyanatta Ti söylemiştir: | geçmek 22 yaşını bitiren kadın er- eşkilât, Asya millet-| kek her Türkün hakkıdır, — hükmü i, bütün memle- | karşısında, — hükümet nasil olur da Amerikanın bugün takip | böyle bir tasarı ile Meclis huzuruna ği siyasetii a milletlerinin istiklâlini | gejebilir, demiştir. zit bir siyaset takip ettiğini ispat etmiştir ll tabali e - Hedekty ve İngiltere, Bao-Dal Hükümetini tanıdı hakikiyeden de mahrum bulunduğu- Londra, 7 (AP) — İngiliz kabinesi, bugün, Çin Hindistanında Fransız | nu söyliyen Köni, — partilerin seçim himayesinde kurulan Bao-Dai Hükümetinin Büyük Eritanya tarafından ta- | kurullarında temsilci bulundurmala: ndığını resmen onaylamıştır. rını da tenkid etti ve bu şeklin seçim Dışişleri Bakanımız iyi haberlerle yurda dönüyor Hoffman, Amerikan yardımının Türkiye için 1952 den sonra da devam etmesini istiyecek Salâhiyetli mahfillerin kanaatine göre, Sadak - Hoffman mülâkatında görüşülen Türk taleplerini, Marshall Plânı Yardımcısı Amerikan Kongresi nezdinde destekliyecektir 1 (Hususl büromuz bi İktisadi İşbirliği Te ıları münasebetiyle Pi Bulunan Dişişleri Bakanlarından bazı ları, Marshali Plânı idarecisi Hoffman lâde elçi olan Harriman ile hususi gö | re imları, Türkiye fisna olarak, mantıkan dal Hoffman, Türk hükü rüşmeler yapmışlardır. plerini tamamen kabul etmiş ve Salâhiyetli Amerikan kaynakların- K Amerikan hükümeti, — gerek: an öğrenildikine göre, Türkiye Dış rika Kone Türkiye ri B idin - Sadakın, | ye hiç bi ardım Hoffman izah hakkak | yapılması ve Avrup rak müdafı rinde bulunan Türkiye, son der Te lrarge k Ro Paris 7, ALA, (Hususl muhabir memeleri gibi noktalarda A) saya aykırılık bile göstermek dir. Fakat mevzu, bu kadarla da kalmıyor. M.P. lilere göre alırsa alsın 1946 seçim- | lerinin hâtırası orta; nün zihniyeti meydanda iken dü- rüst bir seçim beklenemez. Kaldı ki, yarınki seçimi cak belediye k müessese leri di e di- | lip, hâlâ muhafaza eden- lerin elindedir. Netekim geçen se- çimi de bunlar idare etmişlerdi. Büyük münakaşalara ve karşı. ene intihap lıklı itirazlara yol açan, hattâ bir aralık ateşin tezahürlere vesile veren bu umumi konuşmalardan sonra maddelerin müzakeresine geçilmiş ve orada da her üç par tiye mensup milletvekilleri tara fından küvvetli itirazlar yapılma- başlanmıştır Bir müddet devam edeceği an laşılan bu müzakerelerin - bekle nen İç siyaset rahatlığını temin 'e herkesi tatmin edecek bir şe kilde neticelenmesini temenni e- delin * **k Bidault, Kabinesini Amerikan Hava kuvvetleri nihayet tamamladı ; î Frankfurtta manevra yapıyor| :: inün ea ÜNT v LAİ İr e aa Te : kurullarını şüphe altına sokacağını ileri sürdü. Öğleden sonra yapılan celse Öğleden sonraki celsede, — Osman Nuri Köni, şahsına karşı tariz yapıl- dıği iddiasiyle başkandan söz istedi ve kürsiye gelerek tasarıdaki 9 un- cu maddenin Anayasaya aykırı bu. lunduğunu tekrarladı ve dedi. ki: — Nihat Erim, beni istihfaf etti. Osman Nuri, politika yapıyor dedi. Ben ordunun, subayların da rey ver- melerinin Anayasanın bir icabı oldu- ğunu/ söyledim. Başbakan Yardımcısı, beni istih- faf etmekle Türk ordusunu istihfar etmiş, küçümsemiş bulunuyor. sözler, Mecliste bir hayli gü- rültüye sebep oldu. Hemen — hemen Meclisin yarısı sıra kapaklarını vu- rarak Köniyi protesto ettiler, Gergin hava yatışıyor Bunun Üzerine Nihat Erim, Türk ordusunu istihfaf edebilecek tek fert tasavvur edilemiyeceğini, hükümetin böyle bir şeyi hatırından dahi geçir- mediğini, Köninin bir obstrüksiyon yaptığını, fakat kabinenin bu tuzağa düşmiyeceğini, Osman Nuri gibi dü- şünenlerin bir - değil, 100 kişi olsa bile hükümetin serbest münakaşalı hayatı devam ettirerek rejimin beka- S1 için lüzumlu kanunları çıkarmayı azmettiğini sert bir lisanla ifade et- Ü. Meclisin çoğunluğu — tarafından, tasvip edilen bu konuşma ile çok si- nirli ve gergin olan hava biraz ya- tuşır gibi oldu. Bu sırada verilen ki- fayeti müzakere takriri kabul olu: narak maddelere geçildi. Ve millet. vekili seçiminin tek dereceli ve ekse riyet usulüne göre yapılacağına dair birinci madde aynen kabul edildi. İstanbul için bir önerge Milletvekili seçiminde her ilin bir seçim çevresi olduğunu ifade eden 2 inci madde müzakere edilirken Dr Sadi Irmak, — İstanbulün bölgesine ayrılmasını derpiş eden bir önerge verdi. Komisyon Başkanı Dr, Behçet Müzakerenin bir çıkmaza — girdiğini ileri sürerek Sadi Irmaktan önerge- sini geri almasını istedi ve geri alındı ve madde aynen kabul e- dildi. Başbakan Yardımcısı, Kıbrısta Komünistler pusuda | Pesg'da pöziler halinde ye tiştirilen komünistler adada || hareki ——— | | | | geçmek için İngiliz seçimlerinin — neticesini bekliyor. Londra, 7 (Nafen) — Dally Telegraph gazetesinin Kahire muhabirinin — bildirdiğine göre Kıbristaki komünlstler. Yuna: nistana ilhak fikirlerinden hiç azgeçmiş bulunma: maktadırlar. — Yalnız, yeniden harekte geçmek için Yunanis- tan ve İagilteredeki genel se çimlerin neticelerini beklemek. Muhabire nazaran 5. yi tecavtiz etmiyen Mmünistleri Pragda mekte ve Kominform dikları — bütün - emirleri yine Prag kanaliyle almaktadırlar Kıbris komünistleri - partiler e bunlar yetiştirilip Kıbrıma döndükleri vakit yerlerine yeni partiler gönderilm Kıbrısta — başpiskop piskoposlar halk taraf 00 kişi. yetiştiril. k Eno . Faruk, 201 D. P. ve Millet Parti konuşmalarını ikinci sayfa) n Neriman Sadık'la evlenecektir Büyük Millet Meclisinde Seçim Kanunu tasarısının müzakeresine başlandı Millet Partisi sözcüsünün 9uncu maddeye itirazla bunun adalet kaideleri ve insan hakları beyannamesine aykırı olduğunu iddia etmesi uzun münakaşalar doğurdu Tasarının 16 maddesi bazı küçük kelime tadillerile aynen kabul edildi Seçim bölgesine ait 4 üncü mad- de de aynen kabul edildikten sonra her 40 bin kişi için bir. milletvekili seçilmesini uygun gören beşinci mad- denin müzakeresinde 40 bin yerine 50 bin kişiye bir milletvekili seçilme- Si teklifi kabul edilmiyerek madde aynen tasvip olundu. Mülletvekili sayısı Milletvekili sayısının tesbiti işinde nüfus sayımı neticelerine göre hare- ket edilmesini — derpiş eden altıncı madde görüşülürken bazı milletvekil- leri, uzülün sakat olduğunu ileri sü- rerek nüfus kütükleri esasını müda- faa ettilerse de bu şekil kabul edil- miyerek madde tasarıdaki şekilde bı. rakıldı. Seçim tarihini tesbit eden ve Mec- li kendi kendini feshettiği takdirde yenileme kararı verildiği tarihten 30 Kün sonra gelen ilk pazar günü yeni seçimlerin — yapılmasını âmir olan madde, Nuri Özsanın arzusu Üzerine 'bu müddet 45 güne çıkarılarak ka- bul edildi. Bir kısım milletvekilleri, sabahki celsede gürültüye sebep olan 9 uncu maddenin aleyhinde bulundu- lar ve zâbita âmirleri ile memurları, subaylar, ve askeri memurların da ©y verebilmelerinin sağlanmasını is- tediler ve bunun ordunun. siyasetle iştigal etmesi demek olmadığını be- lirttiler. Ancak, — hepsi de kışlaya, garnizona, seçim sandıklarının sokul- Masına taraftar olmadıklarını teba- rüz ettirerek bina altında bulunan e- ratın rey vermemesi esasında ittifak etliler ve bu hususta 3 takrir verdi- ler. Bunlardan biri maddeden yalnız zAbita âmiri ve memurlarının oy ver- memesini istiyen — birinci fıkranın tayyedilmesini, diğerleri ise subaylar ve askeri memurlara ait fıkraların leden çıkarılmasını istiyordu. Her üç takrir de ayrı ayrı reye ko- 'nuldu fakat üçü de reddedildi. edildi et tekli eylerini — kullandılar 16 nciya kadar. bütün sazı kelime değişiklikleri D.P. milletvekiller finin Jehinde Müteakıbe maddülar, le aynen kabul olundu. Neticede vak: abah 10 da toplanmak üzere ce 'da bulac ksınız İngiliz Kabinesinin dünkü toplantısı Bevin, temasları hakkında erdi Londra, İngiliz kabi. esi bügün — Başbakanlıkta — topla: narak, parlâmentonun dağılmasından beri dik içtimanı yapmıştır. Bu iç timada Dişişleri Bakanı Bevin, Co- lombo Konferansı ve Kahire ile Ro mada ve Pariste yaptığı görüşmeler İngilterenin Washington Elçisi Sir | Oliver Frank'la teması ve diğer ba- Zi hususlar hakkında beyanatta bu: lunmuştur. Amerika tanıdı dra, 8 (YİRS) — İngilterenin Bao-Daj Hükümetini tanıması ilânını birkaç saat müteakıp, Ame işleri Bakanlığı da- Vieti bodge ve Laos devletlerini tanıdığını Bu dürüp soktü. £ ” ta IÇ SAYFALARDA ÜÇÜNCÜ Muamele - Ver; lahi kk DÖRDÜNCÜ Seçimler arifesinde İngili tere Dil Bilim Kurulunu bek; leyen meseleler Ahmet Cevat Ei Fransız musiki sanatkârları tesiri BEŞİNCİ Çocuk sayfası Bir. Türk masalı kardı in Türl üzerindeki _Y—akındogu ver;m mücadele merkezi Türkiyede kuruluyor Teşkilâtı kurmak üzere Doktor| Berte 12 şubatta şehrimize gelecek dık ' Ankaraya gidecek ve t amlı surette - çalış Mesken darlığı komisyonları raporlarını hazırlıyorlar Şehrimizdeki mesken darlığının. gide- rilmeni için vilâyette alakalıların iat kiyle toplantılar yapıl Kamlsyon. teşkil eai Bu komlsyonlardan birincisi olan Çalışmalarını bitirerek vilayete bir raz Şerecektir. Komlsyonun. üyeleri, Orban Tuna, Moiz Tekinaip ve Dr. Ci Hat İren'dir. İkinci komlsyon olan uet €Y komlsyonu, Prof. Abdullan Görkeleml Prof. Sait Kuran, Mimar Rebil Barban: Doçent Kemal Ahmet, Prot. — Mükbil Göküogan, Prof. Muhidtin Erelden mü: malarına devi ine etatistie mevruunda Prof. k ve hazırlanan heyet huzüründe mür| Vali ve Bele şi Yüksek Sağlık Şurası toplantısına — gitti Bugün Ankarada toplanacak etmek, iye Başkanı, Sağlık Pları ve kalabalık bir Gavetli Küt tutmaktan geri kalmıyor. Resim Yolcu Salonu önündeki caddenin acıkI halini aösteriyoru