11 Ocak 1950 Tarihli Yeni İstanbul Gazetesi Sayfa 3

çak 1960 YENİ İSTANBUYL Sayfa 3 Avrupadaki iktisadi muvazenesizliğin sebebi VRUPA memleketlerinde Tülen iktisadi açık müzmin bir. — hastalık geldi? Bu suali sormak. bizi, in istenen fiati neden ödiyemediği. ni veya maliyet fiatinin alıcının sa- tan alma dirilemediği meseleleriyle karşılaştı- Buğday ve kömür gibi zaruri mallar mevzuunda devlet bir prim politikası tatbik ederek halkı aldat- makta, halk geliri ile geçindiği kana- atini beslediği halde devlt sermaye harcamaktadır. Durüm, — bütün memleketler için aynt olmuyabilir. —Avrupanın müz- min bir açığın istiraplarını / çektiği doğru ise de, Amerikada veya As- yada aynı hastalığın - mevcüdiyeti kati değildir. Avrupanın muvazene- #izlik içinde bulunduğu — muhakkak olmakla beraber, Birleşik Amerika- a belki de bir servet muvazenesi ve Asyada bir sefalet müvazenesi hâ- kimdir. Amerika kendi imkânlarına göre yaşamakta, Asya kendi imkân- larına göre açlıktan ölmektedir. Biz Avrupalıların, gelir kaynaklarımıza uygun düşmiyen taleplerimizdir. ki, açığımızın sebebini teşkil etmekte- dir. Bizim istihsalimiz Amerika Bir- deşik Devletlerindeki ölçüde artma- dığı gibi, Şarklılara has tevekkülden de mahrumuz. gö- 'neden haline ARP cemiyetlerinde, — makina mamölleri gittikçe ucuza mal edildikleri halde, insan emeği mahsülleri gittikçe pahalılanmakta- dır. Zira, garp medeniyetinin inki- gaf seyri, garpli için asgari bir ihti- Yaç seviyesi yaratarak, onu çok pa- halı bir mahlük haline - getirmiştir. Birleşik Amerika gibi sanayli en çok gelişmiş memleketlerde, makina tam Fandımanla çalıştığı takdirde, mali. yet meselesi hallolunabilir. Sınal ge lişmesi yavaş — memleketlerde — ise, maliyet meselesi işçi Ücret taleple- rinin azlığı sayesinde halledilmekte. dir. İşte bu sebepledir ki, Lafcadio Hearn'ın “Asya / sefalet ” rekabeti| ile Avrupayı temelinden — sarsıyor, #özü acı bir hakikatin ifadesi olarak belirmektedir. Fakat Avrupa — memleketleri gibi mutavassıt olan memleketler hakkın- da ne demelidir? Buralarda makina, mühtelif sebepler. dölayısiyle, — ön safta gelmez ve Avrupalının kâfi bir hayat seviyesi jçin olan — iddiaları Ücrete tesir eder. Bu kabil memle- ketlerde muvazene tesis — olunamaz. Yazan:Adnr& Siegfried Bü müvazenesizlik, Avrupa — kıtası- 'nın harpler, tahripler ve organizas. yon bozuklükları iİle — muvazi, yürür. Öyle görünüyor ki — hayatın birçok safhalarında, rastgelinen — müzmin açığın İzahimı, Avrupa kıtasının b kötü durumunda aramak icap eder. CI olan taraf, meseleyi dev- detin sırtına yükliyerek — kur. tulacağımızı sanmamızdır. Bu, günlük politikacının ebedi düstüru- dür: Pahalı buğday ve ucüz ekmek, vergiyi fazla, fakat mükelleften az istemek! — Halbuki, netice itibariyle birinin ödemesi Jazımdır. İhtiyatlar varsa, muayyen bir müddet — onlar kullanılır, — fakat nihayet onlar da tükenir; ile karşılaşılır. 1914 ten beri, iki harbi doyurmak ve sonra memleke- tin normal vasıtalarının kabul ede- miyeceği bir hayat gidişini uzatma- yı mümkün kılmak için, bütün bir Asrın tasarrufu böylece istihlâk e- ldi. Mevzuubahis açık, İşte bu va- ziyetlerden doğmuştu. Maliyet fiati fikri, — husüsl teşeb- büslerde olduğu kadar millet için de bahis mevzuudur. Şu farkla ki, hu- #usi teşebbüsler dikkat — etmezlerse, çabuk cezalarını - çekerler. / Devlet için vâde daha geç gelir, fakat mu- hakkak gelir; zira tablat her şeyde bir borç hesabı açar, orada. istisna z her şey, patronun gidişi, karşılık randımanı olmadan — ödenen ücret, dır, fazla vergilendirme hepsi yazılı: Bahis mevzuu bu açık, — bizi ez- mekte devam eden — harp yükünün birleşmiş ve yığılmış bütün bu şart- darından, Tn icaplarına olan İntibak kifayet- sizliğinden, — hayat seviyemizin hiç hissetmediği iki büyük harbi geçir miş olmak iddiasından neş'et etmek: tedir. Bu hayat seviyesini kısmak veya maliyet fiatlerimizi düşürmek icap edecektir. 'Tabiat eşyayı yerlerine koyar, bir muvazene mekanizmasına malik gö- Tünür. Bu, mezkür yerin zaruri ola: zak arzu edilen bir şey olması de- mek değildir. - Berthelot, “Her şey biter... Fakat fena olarak,, der. Şark, | bugüne kadar bu muvazeneyi sefalet içinde tahakkuk ettirdi. Biz Garpli: Jar ise, ancak “tahavvül, ü kabul edebiliriz. Fakat unutmamalı ki, a: ilânihaye devam edebilecek bir iyet değildir. — “Figaro, dan © vakit muvazene meselesi | Dünkü nüshamızda sadece İngiltereyi ilgi aldığımız tamamlayıcı malümata dayan: alâkalandıran beyanatının mütebakisini bildirirken alınmıs merkezi ve dünyanın en büyük Londra, 10 ALA. Maliye Bakanı Sir Stafford Cripps dün ak- şam basın konferansında iktisadi dü- Tumu ve Avrupa ekonomisini inceli. (Lps) yerek ezcümle dem İthalâtımız sektir ihracat nilyon İngiliz liraşıdır 22 .000 olmuştur. 1948 de ise ithalât 2. 000 di. Bu DÜNY A HABERLERİ İsviçrenin zirai bölgeleri daralıyor * Zürih (Comtel) — Harp sonundan beri İsviçrede ekilen saha daral- maktadır. Son resmi istatistiklere nazaran, bu daralışın ekilen umum 1949 yılı zarfında yüzde altı bu- ua yaklaşmaktadır. - Hububat ekilen arazideki daralma nispeti yüzde 3 ve patates ziranti saha- sında ise yüzde 14 tür Yabancı memleketlerden — daha ucuz fiatle gelen ziraat mahsul: derinin İsviçre ziraat mahsullerine rekabeti bu durumu izah için gös- terilen sebeptir. İspanya, gümrük zam yapıyor. Madrid. (Comtel) — Yeni bir ka- rarname ile İspanya gümrük re thal bulunan bütün mallara şekilde, yüzde yirmi arttırılmıştır. Yeni ta- gimleri, bu memlekete bilfiil edilmekte şümil olacak nispetin rife, 1 bütün muameleler için tatbik e- dilecektir Yeni yükseliş, 1947 de yapılan yüzde yirmi artış ile 1949 da tat bika konan yüzde beş zamma ek. lenmektedir Almanya - Çekoslovakya ticaret anlaşması imza edildi. *& Berlin 10 (AA.) (Afp) — Alman. ya ile Çekoslovakya arasında bir | ticaret anla imza edilmiz tir. Berlir bu anla; manın müddeti bir senedir Birleşik Ameril mevdü * Washington (A.P.) — Birleşik A- | merika Ticaret Bakanlığı 1949 yılı | la gemi seterleri * Viyana (Comtel) — —Amerikan kaynaklarından bildirildiğine göre, | usya harpten beri ilk defa ola rak, Yugoslav - yük gemilerinin Batı Almanyaya sefer yapma na izin vermiştir. 2700 ton pirit yüklü bir gemi, Macaristan ve A- Yugoslav bandıralı — diğer iki motörün daha Avusturyadan geç- Tahminlere göre, bu gemiler dönüşlerinde Yugoslavyaya Ruhr Müsirda pi * Kahire uk çekirdeği meveud suz pamuk tot “Tahminlere başında hüsüsi sermaye yatırım- ları mecmuunu takriben 13 milyar dolar olarak tahmin etmişti. Sene sonunda 1 milyon dolarlık bir te zayült olduğu görülmüştür. Bu yekünün 11 milyar doları 'doğrudan doğruya yatırım” sek. lünde yapılmıştır. İnailtere maliye Bakanı Sir Stafford Cripps'in altın stoklarının ilendiren kısmını bildirmekle beraber 'buvün vermeyi faydalı bulduğumuz arttığını yeni bir resmi, İngiliz Maliye Bakanının dış ticaret hakkında beyanatı Zorluklara ve önemli fedakârlıklara rağmen, sterling bölgesinin tüccar memleketlerinden biri olmak durumunu muhafaza ettik.,, süretle ithalât fazlası, 1948 deki 432 Mülyona mukabil 1949 da 429 milyo- 'na düşmüştür Harpsonrası kalkınmasında —en a- cele yardım. ihtiyacında — bulunan memleketlere tercihan ihracatta bu-, dunmaktan ibaret olan sistemimize devam — meebüriyetindeydik. — Böyle yapmasaydık- komünizmin - ilerleme- Sine mâni olamıyacak ve soğuk har- bin tehdidi altında bulunan memle- ketlere yardım edemiyecektik. Fakat Şimdi, bizzat kendi kuvvetimizi mu- hafaza etmek istiyorsak?” bu usulü ister istemez yavaşlatmamız gereke- cektir. İngiltere, son dört yıl içinde, iki ana siyaset takip etmiştir: — İçerde sosyal adaleti önemle takip etmekle /demokratik hayat tarzını İktisadiyatımızı beraber, küvvetlendirmiştir. enflâsyon tehlikesinden — korumakla beraber, tam iş temini siyasetini ida- Dişerda, — kaynaklarımızın en bü- yük kısmını, demokrasi — hürriyetle: rinin soğuk harp hücumlarına karşı müdafaasına tahsis ettik. Bu siyaset Milli Savunma ve Denizaşırı - İstih- barat masraflarımızı ağır - süretle kabarttı ve başka memleketlere de yardımda — bulünmamızı — gerektirdi. Bu mesuliyetler, ihmal etmek İste mediğimiz mesuliyetlerdir Zorluklara ve önemli fedakârlıkla- ra rağmen, sterling bölgesinin mer- leketlerinden biri olmak dürü. Zu muhafaza ettik. Vatanda; zamankinden ziyade gürür. düyüyo- Bir sözlü soru Yerli Ürünler Ortaklığının al- dığı 1946-47 yılı mahsulü tütün- derden 902 komisyon — verilmesi mevzuu soruldu Ankara 10 (Hususl muhabirimiz- den) — Demokrat Parti milletvekille- rinden Muammer / Alakant, Meclis Başkanlığına bir sözlü soru vererek Başbakandan Yerli Ürünler Ortaklı- ganın 1946-1947 yılı mahsulü olarak, hesabına aldığı tütünlerin bedeli ü- zerinden 902 nispetinde komisyon ve- rilmesi hususunda aşağıdaki sualleri gormuştur: 1 — Bu haber doğru mudur? 2 — Bakanlar Kuruluna teklif han- gi bakanlık tarafından yapılmıştır? 3 — Mübayaa edilen — tütünlerin miktarı ve komisyona esas - olacak mübayaa bedeli nedir? 4 — Bu tütünlerin ne miktarı husu- Si takas yoliyle satılmıştır? 5 — Hususi takas yoliyle ve ser- best döviz tediyesi şartiyle yapılan #satış fiatleri nelerdir? 6 — Bu tütünlerin - Yerli Ürünler Şirketine işlenmiş olarak kilosunun maliyet fiati nedir? Yapılan masraf- Jarın tutarı nedir? ? — Tütünlerin bugüne kadar tas- fiye edilememesi sebepleri nelerdir? 8 — Tütünlerin tasfiyesi halinde kâr mı, zarar mi hesaplanmaktadır. ve her iki halde tahmini tutarları ne- lerdir? 9 — Bu kâr veya zarar, hangi he- #aba ait olacak, komisyonu hangi he- saptan ödenecektir? Çiftçiler akaryakıt vergisinden muaf tutuldular Ankara 10 (Hususl muhabirimiz- den) — Ziraat âlet ve makinelerinin çiftçiye maledilmesini sağlamak bu vasıtaların kuflanılmasında Aza mi ucuzluğu yaratmak maksadiyle, bunları kullanan çiftçilerin akaryakıt vergisinden muaf tutulmaları yolun- da verilen karar, memnuniyet uyan- dırmıştır. Çiftçiler, ihtiyaçları olan akaryakıtı 5237 sayılı Belediye Ge- lrleri Vergisi Kanununun 30 uncü maddesi gereğince, tenzilâtlı tarife- den faydalanmak süretiyle temin e- deceklerdir. Bölge tarım teşkilâtlarınca elinde, akaryakıtla işleyen âlet ve makinesi bulunan çiftçilere, vesikaların veril. mesine başlanmıştır. Çifiçiler bu. vesikaları, belediyele- re veya akaryakıt acentalarına gös. tererek zenzilâttan istifade edecek- lerdir. Bu karara nazaran çiftçilere benzin ve mazot litrede Üç kuruş, petrolde 60 para indirilmiş olarak ve- rilecektir. Turizm dairesinde yeni tayinler Ankara, 10 (Hususl muhabirimiz: den) — Basın, Yayın ve Turizm Ge 'nel Müdürlüğü Turizm Dairesi geçen ayın 19 unda toplanmış olan Danış- ma Kurulu kararlarını tahakkuk et ürmek Üzere faaliyetine devam e miştir. Turizm Dairesinde bu münasebetle yeni tâyinler yapılmış veya kararlaş- tırılmıştır Tuürizm Daire Müdürlüğüne hâlen Çalışma Bakanlığı Etüd Kurulunda üye bulunan Necdet Azakın tâyini kararlaşmıştır Yeni teşkilât kurulduğu beri Türizm. işlerini tedvir etmekte Müdürlük İç Basın Şubesi Raportörü Salâhaddin Çoruh da TTurizm Dairesi Şube Müdürlüğüne terfian tâyin edilmiştir günden Belçikadan mol ithaline müsaade - verilecek Ankara den) — Ticaret Bakanlığı — bugtn- lerde Belçikadan mal getirtmek Üze, re bir miktar ithal müsaadesi vere- cektir 10 (Hususl muhabirimiz- | ÜNÜN EKONOMiK HAREKETLERi Özel teşebbüs müstahdemleri kanun tasarısı Tasarı geniş bir münevver kütleyi şümulüne almakta ve büyük bir ehemmiyet Ankara 10 (Husust muhabirimiz den) — Özel Teşebbüs Müstahdem. leri Kanun tasarısının müzakeresine | yarın B. M. Meelisi Çalışma Komla: yanunda başlanacaktır. — Bu tasarı, her fürlü sanayi ve maadin işletme: lerindeki ticari hizmetlerde veya ti carl mahiyette olmuyan idari ve tek nik hizmetlerde, işverenin nam ve hesabina — seyyar ” ticaret memuru, mümessil veya ajan gibi / sıfatlarlı Tesmi veya husust teşebbüsler, y hut serbest meslek erbabı. tarafın: dan işletilen — ticarethane, mağaza, dükkân ve benzerleri ile ticart ma: hiyette olan veya olmıyan her türlü | İsrailden gelecek tüccar heyeti İsrallle ticari — münasebetlerimizin inkişafı için ocak ayında oradan ge- lecek heyete tacirlerin de refakat ede- ceğine dalr S1 aralık sayımızda İzmir husus izin verdiği haberi dün A, P. Tel-AviY menşel Bu tel- ıda veriyoruz: Ajansı bir telgrafla teyid etmiştir. grafı da ayneı Tek-Aviv, 10 (AP) — Türkiye ile İsrall arasında diplomatik temsilcile- rin teatisini müteakip, 1950 de bu iki memleketin ticaret münasebetlerinde büyük bir inkişafın yer alması bekle- nilmektedir. 1949 yılının sonlarına doğru - Tür- kiye, ithalâtını daraltmak siyasetine tevfikan İsrailden ithalâtı hemen he- men tamamiyle kesmiş ve iki mem- leket arasındaki ticaret fiilen tam bir duraklama devresine girmişti. 1949 un ilk 8 ayı zarfında Türkiye İsrail'den 16.000 İsrail Lira takriben 44.800 dolar kıymetinde mal satın almış ve buna mukabil - İsrail 1.900.000 İsrall Lirası (5.320.000) do- lar kiymetinde Türk malı ithal et- miştir. 25 İsrallli iş adamından müteşek- kil bir heyetin 1950 iptidalarında, iki memleket arasıAdaki ticareti hızlan- dırma imkânlarımı incelemek / üzere, İstanbul'u ziyaret edeceği — bildiril. mektedir. Müstakil sanayi odalarının kurulması sanayicileri sevindirdi İzmir 10 (Hususl muhabirimizden) — Ticaret Odalarının çatısı dışında, müstakil sanayı odaları — kurulması hususunda Ticaret Bakanlığına ya- pılan teşebbüsle birlikte B. M. Mec. lisi Ticaret Encümeni Başkanlığına da bir muhtıra gönderilmiştir. Bu muhtirada- sanayicilerle — tüc- carların — menfaatlerinin ekseriyetle tezad halinde bulunması, menfaatle- ri bakımından sanayiciye rakip ve bazı hallerde aleyhtar olması — tabil bulunan — tüccarlarla müşterek — bir oda içinde toplanma- Jarı şimdiye kadar odaların — sanayi mevzularına önem vermemelerini in- taç etmiştir. Devletin bu işte Cen büyük yar- dimcisi memleket sanayil olacağın. dan; bütün sanayi şubelerinin — bir sanayi odasında toplanmaları, artık bir zaruret halini almıştır. Busitibarla — İstanbul ve İzmirde Sanayi Odaları kurülması — tezinin müdaf İzmir - İstanbul Sana- yi Birliklerinin, sanayi — odalarının kurülüşiyle birlikte b odalara inti- kal ettirilmesi istenmiştir. taşımaktadır. işlerde, ezcümle bankalarda, sigorta girketlerirde, gazetelerin ve muvak- kat dershanelerin yazı, idare ve bü- ro işleriyle istihbarat, büro ve ağan- lıklarında, avukat ve noter yazıha- nelerinde, doktor muayenehanelerin. de çalışanların iş ve hayat emniye- tini istihdaf etmektedir. Bu itibarla tasarı, geniş bir mü- nevver kütleyi şümülüne almakta ve büyük bir ehemmiyet taşımaktadır. NOT: Bu hususta 31-12-1949 tarihli gazetemizde “Hususi teşebbüslerdeki hizmet erbabınn durumu” başlıklı bir yazı neşredilmişti. Karadeniz bölgesine 25 bin ton mısır verilecek T.M.O. ilk partide 3500 ton mısır gönderiyor. Toprak Mahsülleri Ofisi, — Findık Tarım Kooperatifleri ortaklarına ve- rilmek Üzere, 25 bin ton masır vere cektir. Bu husüsta — Findik Tarım Kooperatifleri ile, Toprak Mahsulle- ri Ofisi arasında yeni bir anlaşma ya- pılmiştir. Bu anlaşmaya göre, Toprak Mahsülleri Ofisi ilk parti olarak Ka- radeniz bölgesine 3500' ton — misır sevkedecektir. Mali müşavirler hesap müte- hassısları hakkında Eksper ve Muhasipler Derneğinin düşünceleri Ekâper ve Muhasipler Derneği, ya- kında bir toplantı yaparak, — Gelir Vergisinin tatbikı yüzünden, piyasa- 'da muhasebeciye olan ihtiyaç mese- lesini de tetkik edecektir. Adı ge- çen Dernek İdare Heyeti, bu husüs- ta köngreye yeni bir teklifte, bulu- nacaktır. Bu teklifte, hesap “müte- hassısına olan ihtiyaç — yüzünden, mali/ müşavirliğin — tamamiyle ayrı bir ihtisas şubesi olduğunu, bu mev- Zuda büro açacak kimselerin.bu sa- hadaki ihtisaslarının, bilgilerinin sa- Jâhiyettar — bir makam — tarafından tasdik edilmesi - ileri sürülmektedir. Eksper, Muhasipler Derneği kon- gresinde bu fikir kabul edildiği tak- dirde, Dernek, bu esasların tahak- kuku için, Maliye Bakanlığı nezdin- de teşebbüslerde bulunacaktır. Çay ithali için teşebbüsler Çay ithalinin serbest bir hale ge- rilmesi için — yeniden teşebbüslere girişilmiştir. Bvvelce çay ithalâtiyle meşgul olan tacirler, Rize çayları- 'nin da memleket dahilinde sürümü- 'nü taahhüt etmektedirler. Suriyeden buğday ve Ameri- kadan da bir kısım buğday ve un geliyor Amerikanın” Philadelphia İlmanın. dan (New-Orlean'a) hareket eden Kars şilepi burada Toprak Ofisi he- sabına 3750 ton un yükliyecek ve bunları memleketimize getirecektir. Çoruh şilepi de Meksikanın - Hud- son Timanında bulunmaktadır. — Ya kında Toprak Ofisi hesabına / 8500 ton buğday yüklemeye başlıyacaktır. Bu ün ve buğday — partilerinden sonra Süriyeden alınan 50 bin tonluk buğdayın sevkiyatına başlanacaktır. 10/1/1950 Salı — | Borsalarda Vaziyet KAMBİYO ESHAM VE TAHVİ MEMLEKET ve DÜNYA BOR LAT I| İstanbul / Borsası Devlet Tahvilleri | İstanbul Ticaret Borsası İ SA ai | apmnu canvüller — | Karama | cer | ç ni müameleler başlamıştır. Halbuki yı- | 169 Tvcre're | eia | oli FÜ aai yasr SRENL İ TU İ ü Aeya. Büünk başından beri tiftik hareketsiz bir hal- | 10 Boiç. br. ge © 1941 Dem v V. 98.80 $ S0 * deydi. Findik fiatleri yine sağlam dü- | 00 iorin n | TROKS | Tüesi | YDitaan aa 1 Tumunu muhafaza etmektedir. Klering | 190 Liret ŞAÇi | GA | ae ivü Demiryolü V. n KM hesabından — Fransaya yapılan satışlar, | 100 Bscoudos T0 | aa KK piyasayı daha ziyade sağlam — bir hale Aleler »— ti v am ve Tahvilât Borsasında Devlet K |Oan z illerine karşı İstekler artmaktar düniçe dorn “ur | ” & Altın piyasası ise, gün geçtikçe —daha | Külçe Dekussa , 634 K anlı bir hale Çelmektedir. Çamhariy | zi | zn İzmir : 'mu" gl Borsada üzüm ve Imcir fiatleri sağ Trenekek. | G | & | bul) Jamlığını muhafaza etmektedir. Pamuk | — lazelten S gl i Piyasası ise sakindir. Diş piyasalarda; Te a Te teklifler. beklenmektedir. e — — || Aradolu DY Tertiv | üh Hlam Zeytinyağı fiatlerinde hafif bir süret Gümüş, Piâtin — — | ” Riftik "ana “ma te yükseliş. görülmüştür. - Buna muva d İ Yapak “Anaddlı Zi olarak pamukyağında da — yükselme müş Gr. irket Hisse Senetleri Ham deriler temayülleri hissedilmiştir tin -| n B an ae | l T salamuru kil — Zürich Borsası (Serbest) bekkz | e | © vkura Adana: | tariçre Frangi nt D z W 16 - Ticaret Borsasında pamuk flatlerinde psan z L — - - yeniden gerilemeler olmuştur. nuk. ğ Ecnebi Tahviller KeZSElI MEMLEKET TİCARET BORSALARI | Adana Ti w K Yerii Buğday yumuşak .. SA ve Pi icaret Eskişehir Ticaret Borsası YASALARI Borsası Son Dün ts| 4 & Üztbreiçier lecerot » Börücan | öca Ske ol VS | | uaseny | H 2e— | isama areni ai | ae | Ttan I3 |a i Londra Borsası İ -eee | kakata z |) | ver tti nündisikü S2 | d q Bradford Piyasası | van Azaaalu” e DT Trakya A - | w | İskenderiye Borsası Vamuk (Kantarı Aahmouni Kısa elyaflı FYG Tülmemiş tahvildt ve eahamın arz ve taleploro Söre taayyün eden takribi piyasa değeri YABANCI BORSALAR New-York Borsası