21 Aralık 1949 Tarihli Yeni İstanbul Gazetesi Sayfa 1

21 Aralık 1949 — Çarşamba SİYASİ İKTİSADİ Sayı 21 — 10 Kuruş d V 4 Beyoğlu - Müellif Caddesi 6-8 ö Beaşıği lli MÜSTAKİL GÜNLÜK GAZETE Telefon -44756 — 44757 Santral sta — Kutusu 2100 - Beyoğlu Hariç memleketler IKi mlslidir Fesis eden : HABİB EDİB TÖREHAN Telgraf Adresi : Hetlo. İstanbul İÇ ve DIŞ POLiTiKA —— 207x11/1949 SURİYEDEKİ HÜ aay Zaim'in kaz Kunç ükibeti - ortalarda Çalkenirken, — ailâh arkar Tannı Sami Hinnavinin Di ikil. ci hükümet dürbesi - neticesinde öldürüldüğü söyleniyordu. Fakat, | bu rivayetler, o günlerde tahak- kuk etmedi. Bilakis Suriyede sü: | künun kolay teessüs - edeceğini zannettiren mükul ve kanani bir Hava ceti. Hattâ, ordunun artık siyasete karışmıyacağı teminatı, Ordu Genel Kurmay Başkanı Hinnavi'nin ağzından, kulaklara tatmih edici geldi. Geçen cumartesi - gününe ka- dar, bu kanuniyet hattı, ârızasız yürüdü. Cumartesi günü, anaya- Banın ahkâmı tatbik edilerek ye- Bi Meclis toplanacak, devlet baş- kanı / başvekili seçerek Meclise gönderecek ve burada, hem Mec- Tis, hem hükümet tahlif edilecek- ti Halbuki: Cumartesi günü bu merasim gerçekten vuku bulduktan sonra, İrak ile Suriyenin birleşmesine taraftar bulunanlarda bir rey üstünlüğü göze çarpar gibi olu- yor ve bu müşahedeye, and içme Merasimi vesile teşkil ediyor DURUM Irak ile Suriyenin ve hattâ U dün'ün — birleşmeleri politikası, yeni bir mesele değildir. Şerif Hüseyn'in büyük oğlu Feysal'ın Şamda kendini kıral ilân ettirip, arkasından, Suriyelilerin bir a- yaklanması (bittabi - Fransanın teşviki ile) neticesinde Irak tacı- nı giymek üzere uzaklaştığı yz hut uzaklaştırıldığı tarihten iti- Baren, Şimali Arabistanın Hâşi- miler'in sevkü idaresinde birle mesi, zaman nükseden b siyasi cereyandır Telgraflar bunun yeniden baş- gösterdiğini ve bu seferki tevkif- lere bu halin sebep olduğunu ima etmelerine göre, acaba bu işin ar- kasında, Hinnavi mi vardı? A- caba, bu politikaya taraftar olmu- yanlar böyle bir şeyi sezdiler ve Hinnavi ile Hariciyedeki bacanağı | £ Esat Talas'ı uzaklaştırmak mı istediler? Yoksa bunun tam ter- si mi varittir; yâni birleşmeye Hinnavi mi aleyhtardır? Ki az evvel siyasete — orduyu karıştır- mıyacağına söz verdiği halde, tehlike karşısında bu sözünden nükül etmiş olsun? Bu suallerin cevabını, elimizde- ki malümatla vermeye imkân yoktur. Yalnız şunu biliyoruz ki, Meclisteki merasimden sonra, Kâtana'daki alay Şam'ın üzerine yürümüş ve bunun sayesinde, Genelkurmay — Başkanı Hinnavi ile Hariciye'de umumi kâtip vazifesi gören bacanağı Talas tevkif edilmişlerdir. Ve bu sefer ortaya, bir üçüncü askerin ismi çıkmıştır: Edip Çi- gekçi (Şişaksi)! Görülüyor ki, Suriyede, bir za mandan beri, ordu ile politikacı- lar arasında mütemâdi bir irti. bat meveuttur. Ve hiç bir büyük asker, arkadaşlarının sadakatin- den emin değildir. Tıpkı, bazı Ce- nubi Amerika Cumhuriyetlerinde olduğu gibi! Son tecrübelerde, bir nokta daha göze çarpmaktadır. O da, işbaşına gelenlerin, bacanak! rını da beraberlerinde - getirme- Zaim devrinde, bacanağı Ne- Fansa, bir hususi kalem mü. rü olduğu halde, rejimin şah- syat şubesini (!) idare ediyo du. Onun arkasından, öteki ba canaklar geldi Hinnavi ve Esad Talas! Bu zat, Hariciyenin ikinci ve fiçüncü derecede memuru iken, || Hinnavi ağır basar basmaz, H: riciyenin umumi kâtibi mevkiine | getirildi. Bu vakalar karşısında, bizim Çiçekli, Ordu Komutanlığına Yeni Suriye Kab Ruhani — Reisi Suriye Cumhurbaşkanı Hâşim Atassi, Sam Katolik Cemaati Faraj'la bir görüşme sırasında Kudüs'ün idaresi için İsrail - Ürdün görüşmeleri başladı kaldı sahillerinde im sına mukabil, İsrail Ürdün'e Akdeniz lar verecek Bazı tedbirlerin Brazaville 20 (YİRS) — — Kudüsün| Verilen kararı takbih ve bu kararın a- müşterek İdaresi için İscali ve Ürdün | leybinde oy verdiği icin İngiltereyi teb: lerin üç İlk İ rik eden Karar süretinin metnini yayın. üreceki tahmin €-| tamaktadır. üni arallin . Kudüsle |— — Cğaçati Kükttnesi' 2uüsle 'e to Kudüs. 20 GAs) (Af — — Besmen, bazı | bildirildiğine köre, Terall Kabinesi bu- İzün Kudüste fik toplantısını yapmıştır. Ben anı yaptı tedbirleri kak Arap Birliğinin müzakereleri ccess 90 (AA) — (United gr Birleşmiş Milletler Vesayet Bir İkonseyi, tsrafi Hükümetinin başken. » İtini Telâvivden 9 aralıkta — Kudüse afından Kudü dilmesi isteni: | nakletmesini takbih eden — müşterek milletlerarası rejime dair alınan son | Fransız-Belçika karar suretini incele- ararın neticelerini müzakere etmişler-İmek Üzere bugün toplanmıştır. . Bu ğiz İtoplantı. belki üle Mukaddes — Şehrin üNü kaleme almak maksadiyli Vesayet Konseyinin 19 ocakta Cenev- rede a alık ayında yapılan son toplantı ola- Endonezya Cumhuriyetinde ilk kabine kuruldu Cumhurbaşkanı Soekarno, Hükümetin 8 maddelik | bir programla çalışacağını açıkladı | yenid ylanmasına kadar pamallar b sargi Progr a, hayat seviyesini — yük. LA Ha SA TT we ı bütün temennimiz, dost ve kom- gu Suriyenin bir an evv Na ve istikrara kavuşmasıdır W a| *kk Endenezya Başbakanı Hatta, Nehru ile beraber gelirken inesini Halit El- Azm kuruyor Kurucu Meclis âzalarından çoğu istifalarını vererek idareyi eskilere bırakmak istiyorlar Londra, 20 (YİRS) — Suriyeden alı- 'nan en son haberlere göre, veni kabi. 'neyi kurmaya eski Maliye Bakanı Ha. Hit E-Azm memur edilmiştir Askeri bakımdan yeni'bir hareket bildirilmemiştir. Durum sakin - görün- mektedir Albay Çiçekli Başkomutan oldu Londra, 20 (YİRS) — Şamdan gelen haberlere göre, Albay Çiçekli Suriye ordularını miştir. başkomutanlığına terfi et Şam, 2( göre yeni kabine muhtemeli selerden teşekkül edecektir Başbakanlık ve Mailye Hat B Azm, Dişişleri: Nazım Kutsi, Savur ma: Ekrem Horani İçişleri: Hani Su bai, Milli Eğitim: Feyzi Attaşi, Ba- İymdirlık: / Fethullah — Hüseyin, Milir Ekonomi: Şakir Elas, Adalet: — Sald Haydar. Siyasi bulran Beyrut, 20 AA (Reuter) — Süriye, üçüncü askerf darbeden sonra, - derin bir siyasi buhranla karşı karşıyadır. 'Şamdan gelen haberlere göre, kuru- İcu meclise seçilen mebuslardan - çoğu istifalarını vermek, idareyi aakerlerin ellne birakmak istemektedirler. İki Misir subayı Şamda Sam, 20 (YİRS) — Miralay Mu> hammed Hilmi ve Miralay Muhammed Yusuf isminde iki Misir subayı hüsüst bir ucakla bugün Şama varmışlardır. Bu iki zat Suriye Dişişleri Bakanlığı ileri gelenleri tarafından karşılanmış- dardır İayan sırasında Süriye - İsrall münasebetleri “Telaviv, 20 ALA. (Reuter) — Şamda hükümet darbesi yapıldıı esnada: riyeli subaylar, her zaman olduğu gil sınırda İsrall subayları ile muühtelit mütareke komisyonu meselelerini gö rüşmüşlerdir. Komlsyon sınırın Suriye tarafında Cesri” Yakup'ta toplanmış ve Şam hâdiseleri hakkında dostça gö- apılmıştır. Hayfa, 20 A. A, (Reter) — Dün akşam Süriye - İsrall hududundan alı 'nan haberlere göre, karma mütareke komisyonunda üye bulunan Suriye su: bayları gelecek toplantının 15 gün İsonra yapılmasını istemişlerdir. Subaylar, isteklerine sebep göster- İmeden bunu dostane bir şekilde talep Bir İsrali kaynağı bu talebin herhal. de dün Süriyede Vukubulan askeri hü- kümet darbesi sebebiyle yapıldığını ve Suriye ile İsrall arasındaki / münase- betlerde hi beklenilme: ir. ir değişiklik Rus gazeteleri ve Süriyedeki son hüdise Moskova, 20 (A. P.) — “İzvestla, gözetesi bugün Suriyede yeni bir hü: kümet darbesi vukubuldüğünü. bildir. miş, fakat herhangi bir yorumda — bu. Tunmamıştır. Halkçılar AA (AFP) toplantı Halkçı par- plantısı, meclis top- Halit E-Azmin de hüzüriyle Meclis Başkanı Ri anın bürosunda yapılmıştır. Halkçıların da yeni hükümete İşti- raklerine dair bir anlaşmaya varıldıgı Toplantıdan sonra Halit" EL-Azm, Nazım Kutsi ile birlikte Cum ni Hâşim. Atasal'yi ziy, Hadise Fran: masıl karşılanıyor? Paris 21 (YİRS) — Parisin siyasi relerinde hüküm süren — kanaate Böre, Suriye hâdiselerinin bir. hükü: Met darbesi olarak değil, fakat bir askeri — şahsiyetin — uzaklaştırılması olarak telâkki edilmesi icap etmekte Malata çiftçisi Yazan: Joseph Conrad Hüsüsi muhabirimiz. bil ltncı Dil Kurultayı bugün halinde çalışmalarına — devam ederek Kurultaya sunulacak raporlarını hazır: lamakin mesgul olmuştur. Türk Ahmet Cevat |emre'nin DiL Bllgisi ve — Türk Lehçelerinin Mukayeseli grameri,, ad tapların İlim Heyetine verilmesine ka rar Vermiştir. Komisyon ökleden son ra da Çalışmalara devam etmişive Hü eyin Namık Orkun'un Kara-Yüs yazı irim Komisyonu da profesör Tiha- Jarına başlamış ve mühtelif - de #öz alarak bugünkü terim sistemimizin zevkslzlik ve yanlışlıklarla dolu oldu. kunu belirtmişlerdir. Bu cümleden olarak söz alan İsmail Hakkı Baltacıoğlu, Türk dilinin rasyo- nel bir yabı taşmadığını, artistik bir hüviyet arzettiğini söylemiş ve Türk di lini bir tabint lisanı olarak tavsif et miştir. Türklerin bir kaldeye tâbi ol Mmaksızın sadece zevk ve fantezilerine uyduklarını ve miknatısi bir. küvvetle 'ek) lerini istedikleri taraftan ve iste dikleri şekilde kendilerine çektiklerini Ankara, 20 (Hususl ökleden evvel ve sonra toplanarak d irelerin bütçelerini tetkike devam İmiştir. İstatistik Umum Müdürlüğü bütçesinin müzakeresinde söz alan İmilletvekillerinin nüfus ve ziraat sayı İmı üzerine #ordukları şoruları Başba- kan Yardımcısı ile İstatistik - Umum Müdürü cevaplandırmışlardır 1950 nüfüs sayımının önce yapılması hususunda İleri sürü- len temennilerin isafına çalışılacağını 1950 yıhı içinde yapılacak sayımların mişlerdir. İstatitik Umum Müdürlüğünün büt- İçesine geçen senekine nispetle 1 mil- 'yon 100 bin lira fazla tahsisat konul Ayrıca ziraat sayımı için - getirtile- kara, ile gelenler arasında Belediyeye lerinin daha ekonomik şekilde işl #ifatiyle davet edilen üç Kisilik heye ve Clodius Ferriei'den mürekkep Dışişleri Bakanlığında bazı istifolar Kanada ve Rumanya B. Elçilerimizi: dair haberler veriliyor istifalarına Reşad Nuri Dar: Yarın “Yeni İstanbul, da 1949 - 50 de Marshall Plânından 55 Milyon dolar tiraj hakkı, 16 milyon dolar hibe yardımı İtakriben'iki milyon liraya malolacağı- | — 1 mi, yeni nüfus ve ziraat sayımı kanun el | 'de vardır. Louis Comisetti, Marsel Rozoi n bu heyet, yukarda adi geçen Mücsseselerinde tetkiklerde bulunduktan sonra raporlarını hazırlıyacaklardır. Resimde dün gelen Fransız heyeti görülmektedir. Dil Kurultayında dünkü çalışmalar Kurultaydaki havaya göre ekseriyet, iki zıd görüşü telif etmeye çalışmaktadır ifade etmiş ve bu İtibarla terim yapar- ken her geyden evvel seçilecek kelimi derin Sevimli olmasına dikkat edilmesi Misal olarak da küm Ve uy köklerinin (zal) 1 pekâlâ aldıklarını, fakat (kim- asal) ın hiçbir zaman tutmadıkını ileri ve Türk zevki (kimyasan gibi aahoş teşkilleri kabul etmiyece onu çalışmalarında hâ- 'N havaya nazaran ekseriyet iki zt görüşü telif çalışmakta ve le terim yaparken halk dilinden Istifade etmek İstemektedir. Müzakereler “sira- şında iddia edildiğine göre, 1987 den İti 'n türkçeleştirilmekte olan — terim. ilerleme kaydetmiştir. Söyle ki: vyel türkçe terimlerin nispeti” iken buzünkü — idalaya göre, &8 © yükselmistir. İmli Komisyonuna gelince, Komlayon Hakkı Tarik Üs'ün - baskanlıkında ça hamalarına başlamış ve imlâ hakkında Milli Eğitim Bakanlığınca yapılan an: kete öğretmenlerin verdikleri cevaplar Üzerinde konuşulmuş ve bilhasan Ke ve Ka telâffuzlarının — birbirinden kolay fıkla ayırt edilmesi çareleri — üzerindi durularak bu isin bir aksanla halledil Mesine çokunlukla karar verilmiştir. irkiyeye yardım Yunanistana 8 milyar dolar tiraj hakkı tanıdık muhabirimiz |cek ecnebi mütehassıslara 80 bin lira bildiriyor) — Bugün Bütçe Komisyonu |tahsisat verilmiş bulunuyor. İstatistik Genel Müdürlüğü bütçesi aynen kabul edilmiştir. Bundan sonra İktisadi işbirliği (Dev- let Bakanlığı) bütçesine geçilmiş - ve müzakerenin sklet merkezini Marshall 'plânı tathikatı ve tiraj Haktarı tizerin: deki âorular teşkti etmiştir. Barlas, bugün yardımın hibe, ikraz ve tiraj haklarından istifade suretiyle üç yoldan yapıldığını söylüyerek — bu yollarla / Türkiyeye — yapılan - yardım miktarına alt rakamları bildirmiştir. 1949-1950 senesi için de bize 55 mil- 00 bin dolarlık tiraj hakkı ta- buna mukabil Yu- 'nanistana 8 milyon dolarlık tiraj hakkı tanımış bulunüyoruz. 'Ayrıca Türkiye ye hibe süretiyle 16 milyon dolar yardım ayrılmış bulun- maktadır ki, memleketimize son manlarda ithal edilen buğdayların pa- ası bundan-mahsup edilecektir Su, elektrik, havagazı işlerini yoluna koyacak heyet geldi Akdeniz seferinden dönmüştür. “An- li Su, Havagazi ve Elektrik İşlet n için İsviçreden mütehat Belediyi Çan İÇ SAYFALARDA KLKİNCİ SAYFADA Amerikada basın hürriyeti | Halük N. Tansuğ ÜÇÜNCÜ SAYFADA Fiyatlar Namık Zeki Aral DÖRDÜNCÜSAYFADA Türkçenin meseleleri Mecdut. Mansuroğlu Radyo Baydar Derler Fransada iç siyaset va bütçe meselesi Yusuf İ. Mutlu BEŞİNCİ SAYFADA Meslek arkadaşı (hikâye) Filiz Karabey Seçim, millete uygun gelen bir zamanda yapılacak C. H. P. İstanbul — Müfettişi, seçim — işinin hayırlı bir eser yaratmak azmiyle ele alındığını söyledi CHP. İstanbul ve İzmit bölgeleri mü: fettişi dün gehrimize gelmistir. Müfettis, Kendisine Umumi seçimlerin daha evveli fer Y Bu Bususta verilmiş hiçbir kaz far yöktür. Yalnız. guramı muhakyaktır. Ki seçim için parthere değir millete v Kun. Selen bir”zaman' KaBul- eiilecektiz Ümümiyetle seçimin - bütün — “meseleleri Çaratmak azmiyle ele ahomaktadır. .'der Türk sanatkârları Yunanistana davet olundular Toru, Türk sanatkarlarının Yünanlstena. gilerek temeller -vc: Ristanda “Türki Prof. Hilts'in bugün yapacağı basın toplantısı detten beri Türkiyese tetkiler €den Amerika Yollar — Datresi Buşkanı' avafik. görmüştür. Bu Rusustaki kaz daresinin bu. hafta içindie Yerilecektir. nan seferleri ri've Limanları dez ünün tekeli içinda Vulunan Tetenbul ve civarı hataciyie Yar İova ve izmit körfez hatları Tatanbul Li İstanbul Türk yazı sanatı salonu açıl Topkapı Sarayında açılacak ol T Yakında açtlacak olan bu salonda muh-- | T ve Geşitli 'yağı örnekleri teybir 'edtle” Hanım — Allah, Allahi Adaya taşınmanın mevsimi mi gimdim