22 Nisan 1935 Tarihli Yeni Asır Gazetesi Sayfa 8
z Türkçe köklerden litibas — Benzeşim Örnek: Arabide “sin, ile ZE milan Yabani “e “satı ile yi etmek Pr a “sin,, li vi hı ihtisas be: rmak işl. İltica etm. e 3 Sığu em > işde Si ia şii tmek isterim - ide a ye £ bapamam sı Kınmak ist İtü icezihi ale — Sığınmak © — Örmek: İlticagâhım olan si- © eei minder < Sığmeğım olan na kucağı. i — Sığmık Örnek : Siyasi mültecilere en Tür- en ldu İltihak ek — Katılmak e kahra- n de ilti- bean Bu der rm bad larının sırasına ie işin olması tanın in. Üstündeki ipek İltiyam iş — Onulmak Örnek: ili ceriha etti - Ne kanıt gösteriyorsam la verdi, i susturdu. İma — iy Örnek: Anlyan bir küçük © İma ve - Aile bir küçük b - İmay yeti Ima ei — Ima: ak Örnek: Ima esl niz nokta üründen kaçmış de - Imaylamak inelğiniz ta gözümden kaçmış Bicel simek — Ya © Örnek: nun imal ettiği güzel koltukların emsali edi — Kökü Türkçe olan kelimelerin bugünkü işleni HUKUM, Türkçe ÇEK kökünden gelen EKİL ii iyi kel nl iin Di bitmek üzere olduğu sırada. Imalâthane — iki (T.Kö.) <E bir ei lab - Ceviz ağacın- dan yapık bir dolap. Ameli — Pratik (T.Kö.) Nazari — Teorik (T.Kö.) Imale etmek — Çevirmek, yatırmak, eğmek Örnek: 1 - Kalbinizi bu ta- a doğru imale eden rae Yüreğinizi bn tarafa doğru çe viren sebep. — — Birçok uğraştıktan yarim yerine getirmeğe yatırabildim. 3— ez o yana, bir bu yana imale agla beni de şaşırttı- mz-Bir o bir bu yana eğerek ni de de şaşırttınız. rel Türklüğün terakki eril e e <eğine ima- hp a mar inik — Bayındırmak Yer m ) etmek — Yardıma al Imdad — Yetişme, yardıma Imdad! — Yetiş! Imha etmek — Yoketmek Örnek: Harbin irenikierer düşman © ordı eden büyük kumandan - lamak öpel nunda düşman ordularını eden Ges 6 — Önellemek, önel ei Örnek: Alacağınızı tediye etmek isterim; fakat biraz im- hal etmenizi rica edeceğim - Alacağınız o ödemek isterim, ancak biraz önellemenizi (önel vermenizi) diliyeceğim. s3 © Yeni Asır. ölü Osmanlıcadan Tükçe karşılıklar kılavuzu No.22 e göre, Mayıs sonunda yapılıyor Okula sml Mayıs sonunda yapı- yo: Şifahi imtihan — Sözlü emri — irtihan — “Te crübe — s Örmek: iŞ 2 vee altan ha- zıranı übim istinatgâhı- dır - Deni ei ilimlerin en önemli day: > Tecrübe simi Denemek Örnek: Bu izam ettiğinizi işi, müsaade en ie de ben rübe büyükse- verirseniz bir de İmtinaa sebep yok, vermelisiniz - Abaya oyunuzu vermeli- Örnek: reyinizi sebep yok, siniz. rmeli: — Bellek İmtisel etmek — Uymak rnek: Ke imtisal ede - Emrinize uyacağım. m as si (mas) — Em- mm Bırakığ Örnek: çi. bututu hadidi- yesini işletmek anla veri Alman kum rmişti- Çin, ime mek — m bir Alman kum) rmişti. niş az — Ayırt Örnek: Vatandaşlar arasnda imtiyaz düşüni ez - Yurttaş- Mühlet — Önel lar arasında ayırt düşünülemez. ema din ay > İmtizaç etmek — Kaynaş- on mak e önel, Örnek: İki düşm. ş, imtizaç ettiler - İki düşman pek Hn ein (T.Kö.) eyi iyeeilak lk İmtizaç etmek — Baydaş- m ri geçinmek, uyuşmak — İmkân N ek: On et- nie kılmak — İmkân- | dildiğ ab İ yer” Oni mese ga Gayrimümkün — İmkânsız Gayrimümkün kılmak — Im- liğe rai el dadınca mamur köyler gördüm- k unla mak (geçinmek, uyuşmak) sa- zaldığı Laz il izni mtizaçsız — Örnek: İkrizaçan Mİ bir adam- zayüd bül airimeei lik) gün- den li artıyor. — Imza al Kö.) — Zoru » in inayet — yi Inan — Diz; izgin ek: Süvari, nâgihan önün- deki sahai TE irhayı inan ile - Atlı, birdenbire önündeki geniş alanda dizginleri gevşe- yi — 2 Bim İnbisat İk Çimler ELİ al- Cisim- e ai Ez sünüme uğ- rarlı Ar, İnbisat e — rnek: Her ini ilbisat etmek kabyei b bir eği - Her ci: ü bir değildir. İncaz NU — Sözünü ye- rine getirmi Örnek: si olan verdiği sözü incaz eder - Er ol. sözü yerine get zcaları yazılmış, ayrıca örnekl kali al m alınmıştır. ASLI AK olan HAK, i aa halen m Le) beldeği (alâmeti) konmuştur. Bunların her biri hakkında sırası ile anlami (mutahassıs) yazıla; teleri iz Yeni karşılıkların ler de konulmuştur. aslı UGÜM olan Örnek: Bürudetten incimad eden ire Soğuktan donan yoksı km Örnek: 1 - re öyle ani bir tavır almışsın - Neye öyl danuk bif duruş al ie — Camid cisimlerde Ni yok a cisimlerde e yat yal İc binmek — Kapılmak, Örmek, Bu nazarfirib cemale (tutulmamak) elden gelmiyor. İnd — Yan, göre, - dikte Öi - Sizin indinizde bütün dit şeyler abestir - Size göre (sizin yanınızda) bü- şeyler boştur. 7— apeme Koma: şuldukta İndifa Vi — ei Örnek: 2 edi- yağ Indiras bei — "Batmak, kaybolmak, çöl rl İma eden Osmanlı imparatorluğu - Batan (çöken) Osmanlı imparatorluğu. — Münderis olmuş ie yemeyi devletle, etmek — Beslemi lll içirmek, yim. bir Aileyi in- la Rg Örnek: fak Giraei kolay bir vazife de- bes- içirmek ) y bir ödev de- Nafaka — Geçimlik Zevcesini ER ki nafakasını (veriyor - boşadı, geçeli ali lnfaz — Geçirmek, adar nüfuzu la > Yağmurun iiklerime kadar geçmesi ( işlemesi ) yü- zünden hastalandım, Nüfuz ( Tesir anlamına ) — € Örnek: oOOnun nüfuzu ii yerde ( caridir - Onun ber yerde yürür, Nüfuz etmek — Geri E $ Ork o Lili nafiz liği neler yapardım - O kadar etker lys neler yapardım. — Ki Örnek: bâna karşı infial zin eri bir ii ii edemiyoru: küsü- nüzün eböplüriği bir rl an- ıyamıyorum. z k: Arl ülinfial bir ye daşınız ne tedkiiler bir adam- mış. avi binme — Küsmek Örnek: Bu hareketinis üze- ring mi vi. olmamak elden eni - Bu hareketiniz üze- Me elden gelmiyor. 3 afili: © mek — Ayı rılmak » (Bak: Fe). a - Haydarpaşa durağı ie e lu korku olan im- sanlar, bile büyük bir erk edinirli Münferid — Tek rnek: Bu, münferid bir hâ- isedir - Bu, tek bir hâdisedir. Münferiden — Teker teker ek: Münferiden geliniz - Teker teker geliniz. Teferrüd etmek — Tekleş- “> kran ve emsali ara- vir İeferrü üd etti - Taydaşları le Kimi, tekleşti. Bo; ( Bak: Eheim 4) lnfisal etmek — Ayrılmak, çıkarılmak Iohidam — Yıkılma, yıkılım Maili Bb de Müşrifi harab) — ii — Vag rw tion Örmek Iktisadi sebebler bir miyeti inhilâle tabilir - Elenme sebebler sosye- teyi dağılıma irki Açılma — ( Fx.) Örmek Bu vazifede hiç bir olmadı - Bu ödevlerde Mr açılma olmadı. İnbilâl ( bozgunluk anlamına) Örmek : İçtimai bir müesse- sede görülen inbhilâl - Sosyal bir kurumda görülen çözün! Kabili inhilâl maddeler — ei kabili inbilâl maddeler yanardı » Suda erir er şunlar, elele Ank — (Fr) RR Münhal verimiz yok- Açık yerimiz yek. İshimak (Bak: İptilâ) —Düş- önlük Örnek a kitap iz inhimak kip sm düşkünlük dere- cesini rafı sebebiyle bu hale di yüzün- en bu hale İnhiraf etmek Örnek : Hakikat — vi ebialiğsi ys Tekit Bak: li - Tekitlemek die e — Düşüm - (Fr.) Dec- Örnek: Zeküsımdaki konuşmasından belli - Zakâsın- dadi düşüm © konuşmasından Mz k: Bu topraklardaki in vale > b topraklardaki ingizlik — Alçalma - (Fr.) De- emek Münbat — İngiz - (Fr.) Aba- © Örnek:*Münhat olan yerler - İngiz olan yerler. iski İhitat — İngizlik - (Fr.) Aba- Si | İnitaf etmek Çı yek Nazarları ona initaf ları ona çevrilince İski — Yadısa Örnek: İnkâr mz ve nin imanı oli Yadısa nedir bilmiyenin da di ima- nında değer olmaz. İekâr etmek — Yadısamak Örnek — Yaptıklarını inkâr etmedi - Yaptıklarını - yadısa- madı. İnkıbaz — Büzülme Telibaz — e Inkılâb — Devri: Inkıraz — Batı İnkısam — Bölünme, kısım- anma Inkısam etmek — Bölünmek, Lİ rnek: Bu şeklin dört par- çaya Beha Bu şi eklin dört arçaya böl yale düştüm - Bu işte umusaya İnkisarı hayale uğramak — lakisari RR İnkişaf et açılmak önek Yazı a yam çek yazmakta lem inkişafına yız - Çocuk- larımızın bedence de gelişme- sine çalışmalıyız. İnkıta — Kesilme İnkıta etmek — Kesilmek Inkıyad etmek (Tebaiyet) — Bağınmak, başeğmek yüksek insanlara inkıyad ede» pike Geni din imizden lb yük ei Inkıyad ettirmek (Tebaiyet) ettirmek) — ek: Başka milletleri rine inkıyad KE ettir- ler Sale rdu - Başka ulusları uyurmak ii vi le etmek — Sonalmak İnsaf, et di Örnek: İnsafına sığınırım - Ekitine sığınınm İnsaf etmek — Insan — İn Tasani — İnsel Örmek: Insani hisli met göstermelidir - İnsel Ty gulara saygı göstermelidir. İnsibap etmek — — Dökülme Örmek: Kızılırmak, Karade- mize İl a di - Kızılırmak İnsicam — e Tutarlık gi zi terimi). a insicam tutarlık e min ime, Onergeler Kılavuz sözleri üzerine, listenin (Yeni e da ER ğından zere bir içinde, ii m dener ii vi önerge beri bar 7 Je o el ar ine şu şekil altında ii ecektir: İnikat - 1 - Bağıtlanma, 2- (Meclis tezimi) * İnikâs — Örmek: Evler ve ağaçların durgun suya inikâsı e - teri ve ağaç- ez ei görünüyordu. İnikâs etmek — Yansıma! Örnek: Yür temizliği in- yen yaslar Osmanlıca ..... kelimesi e Kılavuzda ..... ki liğımı de ( yahut: ml görmi © Sebebi: kay la Önergem şudur: .... . 0 İmza ———— Burada bir önerge gösterlmi- ie evrilmek ilem.
