21 Nisan 1935 Tarihli Yeni Asır Gazetesi Sayfa 8
rod z pe gazan Türkçeye kar kiler kılavuzu No.21 Yeni Asır | Türkçe köklerden gelen sözlerin ae (T. Kö) beldeği (alâmeti) konmuştur. Bunların her biri hakkında sırası ile iz. — Öz mamanlarmzn (mutahassıs) del gü içi Krallığı çe olan kelimele ürk ağ e en ÇEK kökünden mii ve Hırs) ekinme, sakınma Pe Yil. tehaşi) İhtira iraz etmel k — Sakınmak yazılarını gazetelere verec. ayırt edilmesi için, gereği işlenmiş İL gibi. rın iyi erin bugünkü elen ŞEK e göre, Fransızcaları yazılmış, ayrıca örnekler de konulmuştu ve İkülağılan şekilleri alınmıştır. ASLI AK olan HAK, aslı UGÜM | a rnek: Beyyine ikame et- mek. m mal MN ) Remplacer dedikodu (o etmekten ihtiraz ederdi - Şunun bunun hakkında dedikodu etmekten sakınırdı (çekinirdi) Muhteriz — Sakıngan, çe- kingen Örnek: Niçin böyle muhteriz duruyorsunuz? Giçin böyle sa- DE (çekingen) duruyorsu- mek — Kısal Ör. Bu kitabı nir > meliydiniz - Bu kitabı kısaltma- hydız. PARA — Kısak Örn. için bir e ergi İl koymadım - Kısal zmak için bir dl me na key- madım. İhtisas — Uzuğ Örnek: Kulak hastalıklarında ihtisası vardır - Kulak bhasta- da uzuğu vardır. Mutal — Uzman Örnek: İ nik mutahassısı (Bak: Debdebe) — em k: İhtişam içinde ilerli- yen iin bir day Gürle içinde ilerliyen Sele r alay. htiva — Kap: İbtiva sinek — mi ak- mak, içine almal İhtiyaç — ie (TJ ia İhtiyar (Yi. İhtiyar (F: 2) Vi ileri ii — b - i ) Option İbti — İstenel -( Fr. ) Facukatif Örnek: İhtiyari merkif - İs- tenel durak İhtiyar — Katlanmak - (Fr.) Silik endurer ederek bu işe giriştim - Orta- daki bütün güçlüklerle döğüş- meğe katlanarak bu işe giriş- tim, İhtiyar (Bak: İrade) — (Fr) Voloni İhtiyat — 1 - Saknı, 2. ye: dek Örmek: 1 - İhtiyar ile hare- ket ediniz - Sakar “le hareket ediniz. GE — Yel uzundur, ibtiyat - Yol. uzundur, dale bön m alınız. mia — Saknılı -(Fr.) Prudent Örnek: Devlet ln ih tiyatkâr bulun en mühim bir hassadır - Di işlerinde mem bulunmak en önemli bir Ee İhtizaz etmek — Titremek Yy eze OR AE diriltme Örnek: 1 - Bu iyiliğiniz ve ihya etti - Bu iyiliğiniz (o beni canlandırdı. 2 — Ölüleri ihya etmek mümkün değildir - ga di- riltek mümkün değil İhzar etmek — Hida (Bak: Hazı İlimize Silmek: (Fr.) Descendre, tracer rnek: Amud ikame etmek- İkame eid — Koymak - İPE Riacer Örnek: Nöbetçi ikame et- mek - Nöbetçi gi İkame © etmek — Açmak - (Er. azmi: rnek: Dava ikame etmek- Dilev açmak. a ikame ayini e yerine Si miz İkam mek — Oak, slm e) Demeur Nerede imei sliyomuz - Nered oturuyor- sunuz? — Biraz zaman orada ika- met mi Biraz zaman orada kam tiğiniz Konut EM yerde sizi ii lamamışla; İkan — Sağbili Örnek: Bu meseledeki ka- naatim mertebei ikana vasıl olmuştur - bala i kanı- ğım - sağbili e var- al İkaz etmek — Uyarmak, uyandırmak v Örnek: Ben hiç öyle bir zan- ma düşmemiştim, bereket ver- sin beni ikaz ettiniz - Ben h öyle bir sanya düşmemiştim, b orll t versin beni vpandi- Ki Aaa yakkiz — Uyanık, tetik Önü: Her işte gayet mü- teyakkız bulunmalıdır - Her işte pek uyanık (tetik) bulunma- hdır. İkbal — Olcay, erge Örnek: İkbale olduğu gibi idbara karşı da metin gr rm İun- meli OLEY olduğu gi üş- mea İd da yi bu- nmalıd gre ek (Bak: Cehd)— Düşür İklil — İt — ilim (T.Kö.( km. mek — Bütünlemek, anlak İmleri ek Örn : Bu yazdığınız eser, a kli ileri Mm düşünceleri ikmal ei - Bu Yaaa eser, şilili kadar lüğünüz düşünceleri Kita (tamhyor, aki İkna etmek — Kanıtmak, kandırmak rnek: | - Ortaya konan Ki liller o benibu işin sıhhatin. ikna etti - Ortaya kon ta- rami üni bu işin a izel kanı 2 m eselede © yalnız beki izan inek LAR değildir- Bu sorumda yalnız beni kan- yetmez. İkrah, istikrah — Tiksinç Örnek: Yaptığı mugayiri ah- lâk hareki ban ikrah) verdi - Yaptığı yantıah- ya hareketler bana tiksinç eN etmek, istikrah et- mek — Tiksimel Örnek: Ortalıkta a sü- ee? tiksin. İkranr (ize) etmek — Ağir amal rnek: Misafiri ağırlamak, ürklüğün © hiç kaybetmediği âlicenaplıklardan biridir. İkrar etmek (Bak: itiraf) — Söyleme! Örnek: Hem Kalbiyie lan, 1 de lisaniyle ikrar etti - yüreğiyle inandı, hem de ii söyledi. İk mi sez ödünç verme — Koni ğ me kemi mile et- izi bulumamışlar Örnek: Size şu ve bir ayda ei üzere ikraz edi- orum - Size bi. ayda ödenmek iğ sine ( borç ) veriyornm. İstikraz — Borç, borç alma » Bu istikraz işini zl çıkarabildiniz mi? - Bu (borç ee işini başa > bildiniz mi? İksir — İksir İktibas etmek — Almak İktida etmek — Uymak ktidar — Erk rnek: Bir millet için ikti- darı ududu ve miyar ola- maz - Bir ulus ii is erkin sınırı ve ölçüsü olam. dedir — Muktedir bir adam in le n işi iel Mevki iktidar — Erke nek: Mevkii iktidara geçen fırka Di şeyden evvel li et menafiini düşünebilmeli - Erkeye geçen parti, her şey- en önce ülke faydalarını aa şi İktifa etmek — Yetrinmek, Ni ağ r bulmak rnek: Bin türlü e iktihim ile emelimize doğr enin m in & göğe göğüs İri sre Bin tü rl yi lüğü umayımız. a ira. İktiran etmek — Yİ ee a tad İktisab — Edin. Örnel İkili bir çok yolu vardır, ERE bu yolun muhik olması (o lâzımdır - Edincin bir k yolu vardır, ancak bu yo- lun haklı ası ktir. İktisab etmek — ek dinm. rnek: Türk vatandaşlığını in etmek için ecnebiler bir takım merasimi yerine ge- tirmelidir - Türk vatandaşlığını edinmek için yaduyrular bir takım törenleri yerine le Müktesebat — Edinçi a ve Arap kâfidir - ime ve Arapadaki sn işi aşar; e med (Bak: tasarruf ) — i b etmek (Bak: tasarruf etme! m İktisadi — Ekonomik Dil etmek — Dermek, devşirmek Örnek: Mesainizin semeratını iktitaf etmek zamanı gelmiştir- Çalışmalarınızın yemişlerini der- mek lerini) zamanı gel mişti; İltiza — Lüzum (T.Kö.) Hasbeliktiza — Lüzumundan döle Muktazi — Lüzumlu İlâ etmek — Yükseltmek, yüceltmek mek; Türkün namını ve in ilâ e vazifemizdir- ve bayrağını yökaeimek' (yüceltmek) borcu- ii yiz İlaç Tedavi ei — Eyilemek, akma Önel Tedavi etmek vazife- sini deruhte e hasta - Bakmak ( eyilemek ) ödevini üstünüze Sie hasta. — m kin İlim tmek — Bildirmek (Bak: rliğ, etmek) İlân — Bilit Örnek: Gazeteye bir ilân verdim - Gazeteye — bir bilit kavuşmi il İlân etmek — Bilitmek : Herkesçe ys ol- ması için ilân edilmesi mukta- sidir - Herkesçe bilinmesi i için udur İlânı harbetmek — Savaş açmak (Bak: Harb) e — e m İaabik ve dergisine bir ulama yaparak Ke düzeltme ve katmaları toplıyacağız. İlâve etmek — Ulam rnek: Şunu da ilâve etmek isterim - Şunu da “ulamak isterim elk cebir, sevk) — Zor İM nek: İlcayı ahvalile bu işi yaptı ğumızı söylemek ear Hallerin zoru ile bu işi api ğımızı söylemez isteri İlelebet — Hiç bir (Bak: Ebediyen) ilga amil lime — Kaldır- mal Örnek: İlya edilmiş olan bir iköğünün artık hül olamaz - # Kaldırılmış olan bir kanunun atık hükmü olamaz. İlah — (Bak: İbram, ısrar) İlhak etmek — Katmak “Örnek: Bu müdüriyeti de birinci müdüriyeti rize ilhak © etmek muvafık olur Bu direktorluğu da birinci ge- vi direkiüeieğu katmak uygun Mülhakat — Bara tı k: Bu emirnamenin bü- mülhak: yn rica ede- m - Bu buyrultunun bağlantılara bildirilmesini di- lerim, Ilham — e Örnek: i unun ulviyat ile 5 Esin, insan ilkim a bir bağlanmandr. İlham etmek — Esimek Bali Bu yazdığınız eser, bana bir çok fikirler ilham etti- Bu yazdığımız eser bana bir çok — Esinmek rnek: Bu mütaleadan mül- “hem olarak şu teklifi dermeyan ettim - Bu o oydan esi inerek şu ö sürdüm. Marifet — Bilim Mütebahhir — Bilge İlka etmek — Bırakmak, tma 5 lek nlar senenin Bir gününde salibi * suya” ilka edetler - Hieiyonlar yılın bir gününde haçı suya bırakırlar (atarlar), ilkah etmek (Bak: telkih et- mek) Aşlam Iilet — D Ilsak etmek — Bitiştirmek, kavuşturmak Örnek: 1 - Me bi varaki birbirine ilsak e. - Bu iki keadı birbirine biriz. IŞİ etmek — Yapış (pul si . ler) Örn Elden gönderilen mekan da posta pulu ilsak mdır - Elden gönde- uplara da ie pulu yapm erkin İltis; ii mek — “Biti tişmek, iltiank İnan Mi de gayretlerin sarfile yetirilen'İma sayın bulmuştur. Bu rakam Yalnız e ev ler EN ma- ğa me- ba mükemmel bir şekil alacağı tabiidir. Kazada hayatı arttırma işleri etrafındaki çalışmalar da şa- yanı memnuniyettir. Cuma gün- leri top eğlenceleri, domüz av- larl yapılıyor. Geçende yapılan e sürek avında da birçok hayvan idarede b küçük kasaba Me ba- kımından geridir. Bu da şim- diye değin körfezde kaldığı içindi. Bu itibarla yılların mu- hite yüklediği fakrü halin ya- vaş yavaş dağıtılmasına çalışıl- maktadır. Fakir çocuklara yardım re büyük bir bazırlık © yapıl makta ve piyes ezberlenmek- tedir. Bayramın çok meş" gözlerin takdirı ç 8 (Hususi) — Kaza- da ve rel bu dö sin vaziyeti iyidir. Ova zi mahsulünü geç ii k n Eşme muhiti hasadın ne- min tamamen emin bu- tmiş bir halde doği Vi iie biir © hak. de iki kız LE ig kal al de- iin - Kavuşmuş olan de- miryolları İltisak etmek — Kaynaşmak ii için) ltisak hatları — Kavşıt kol- ları m k: Bu > ml dem u bir çok n daa il- e atlary İnal rapt- edilmiştir - Bu iki büyük demir- yolu bir çok noktalarından kav. nt kollariyle birbirine bağlan mıştır. İlinnk noktası — Kavşıt nok- e Toros dail kara demiryolunı iltisak ie Eskişehi: edir - Toros demiryoliy kara demiryo- çim kavşıt noktası Eskişehir- mi — Bitişik, kavuşuk Dm aa eler Kılat özleri üzerine, her iin. İveni Asır) dn, çıktı- bii edenler yeni bir önerge ileri Sreiki Bun lar T. D. T. C. Gnel kâ âtipli. ğine di eki altında gönderi- lecektir: 21 Nisan 1938 Ölüm cezası Uşal A.A) — Simavın Kırık kavak köyünden Ali oğlu Hüseyin hakkındaki ölüm ce- zası busabal e infaz m nk Iduğu mek mak maksa: diyle kadın. kocanın öldür mekten suçlu like eridi erinde kari ri iş “ileri BI! lecikte ALA ur — Bir haf- li ola, cağından köylü se- vinç iü Ko a şehir em Kobyat (AA) — meclisi çal bira ak kabul etmiştir. Cumhuriyet meydanın- de bir cumhuriyet sütunu diki- lecektir. Kiya: A)— Ki: mizde iri ü te- şekkül Tee elp idare heyetini seçmiş ve faaliyete geçmiştir Şehrimizdeki yel kulübü federe edilmiştir. Bir Bafra, 20 (A.A) — Samsun Ya raks sporla Bein Gençler i arasinda dün şehrimizde birliği ya bala maçta Gençler birliği 3—0 galip gelmiştir. 14bombardıman tayyaresi ticaret, ziraat Y: ekkep m etmek üzere mesai bakanlarından 2 bir komisyon teşkil e Fi Al diye elde de tütün Meal Hasar kızı fatma ile tütün ameleğin” den Abdullah kızı Naide bi bii alacak meselesind. avga et mişler ve Naide, Fatmanın başın! çekiç ile yaralamıştır. Ölümle tehdit Servilimescitte börekçi Meh- yakalamış ve ölümle teh” dik, lir Zabıtaca tahkik#” ta ir .lediye memurunu övmüşler D Burada bir önerge göslerlmi- #ey yapı- Emirler o çarşısında (| vazif€ görmekte olan belediye zabıt# Di 2 numaralı Osman oğlu y Cemal, Rizeli seyaf ge ei Musa a ŞA ta” rafından üç gün olacak derecede üreme Taşla yaralamış Alsancak Bornova le mani yen eler üzerine bir Jamıyacaktır. te yaraladığından © yak | |
