1 Nisan 1935 Tarihli Yeni Asır Gazetesi Sayfa 7

“ MN e 1 Nisan 1935 Osmanlıcadan Türkçeye karşılıklar kılavuzu Öz Türkçe köklerden gelen sözlerin karşısına (T. Kö.) beldeği 1 yeni Asır No. 5 erbi.i hakkında sırası ile uzmanlarımızın (mütehassıs) yazılarını gazetelere Yeni konan karşılıkların iyi ayırt edilmesi için, gereğine göre,. elime yazılmış, ayrıca örnekler de konulmuştur Bed. ei konmuştur. Bunların giz. Kökü Türkçe olan kelimelerin bugünkü işlenmiş ve kullanılan azg alm Aslı AK olan HAK, aslı ÜGÜM olan HÜKÜM, Türkçe ÇEK kökünden gelen ŞEKİL g MARE eni — * Bedensel * (Fri) Sorporel Ör dini ek: Bedeni e kendi Başi — rai göçebe - vr. o Nm — Kötücül - (Fr) iy Örnek: Bedhah olan insanın akıbeti ül Giz olan insanın son ken- dine ser - amme eden, kendine Be: Bedi Pleine ül — S layba kötühuy — Bediz - (Er.) Mer- - Buz deryaları üz üze- a, bir çalınan parça bir be- r—1- vE Vi Kö.) (2) Dolu (Er) Tun e Bedreka — Kılavuz - (Fr.) wide Bedzeban — Kötüdil özay — Pekçok * - Düşman karşısında pekçk orkuya düşen - Mu- vacel ii idle begayet duçarı havf ol EMİ — Bahadır (3) Behane — Bahane (4)- (Fr.) Pretexte Behemehal, beherhal — Her halde - m n tout cas Beher — Herbir, her Behimiyek — bayanl” (Er) Bestialite Behre — Pay, ü Örnek: ig» a Pet ilminden behre: m - Onun dil Gilieldi iç "leşi yo be İyiliklerinizden biz de besremend olalım - İyilikleri- nizden biz de pay alalım. Beht Şaşkınlık - der) Emsa ei mak — Beis Örn şi ad iyi zarar 9 il Behte uğramak, mephut ol- kalmı Şaşakalmak — Zarar u işi yapımında örmüyo- Bekâr — Ergen « (Fr.) Ce- libataire Belâ — Belâ (T. Ki ö.) e — Uzdillik - (Er) ene Örün Bu hatip Ez hepimizi teshir etti uzdi h Örnek ar beli adam pek az bulunur - Onun kadar li dük Deh: lan, e ç * (bedia. ag 6 sekli ayni © Kelim . anlamına olan “gibi, anla “5 ZGehre, vi im eski e (Bağatır) d Belâhet — Aptallik; alıklık Fr.) Idiotie Belde (Medin Site (1. Kö) - (Fr) Git Belde in anlamına) — Şe- hir e an) - (Fr.) Ville eti mil — Yutmak - (Fr.) e anlamına) - ğ - (Fr.) Lien 1. (Su bendi api ) Büget (Fr.) Barrage Bende — Kul, köle - (ee) Esclave Bender — bni iskele - e) e im port de eni — Oğullar - (Fr.) Fils, enfaı Örnek: Beni İsrail - İsrail Ber İşe (Bak: âtiyen) - ber — Gögüs Örnek: Semenber - Ak gö- güslü - ber — Alan, götüren, ge- tiren Örnek: Dilber - Gönül alan, TN Peyamber - Haber getiren eraber — Beraber (T.Kö. Beraet—Berilik, aklık - (Fr.) Acguittement bü- beraetine anma Beraet etmek — Berilenmek Aklanmak - (Fr.) Etre acguitte Örnek: Beraet etmesinde sevindim - Aklanmasından çok çak sevi ndim Berilik keadı, aklama kendi eraet leme miyet anlamı na ) — Arılık - (Fr) aca Mesel seleyi' berakis edeli Sorumu tersine çevi- relim Be ii (T. Kö.)- Fr.) Biri ei — m k ; Oraya iş için gitti - Oraya berayı m al gitti, ereket — B t(T. Kö.) Berf — Kar - erek Neige Bergüzar — Andaç - (Fr. ) Souvenir Örnek : Şu el giri ia ade ederseniz, bendi bergüza- rınız kalsın - Şu el yam izin verirseniz, bende ( andacınız İs m. Me — Seçkin - (Er.) Seleci > Asa üzidesiy- le Bro olan - Seçkin izer- leriyle bir koca bir kal eyi uçurdu, ( ber- hava etti ) Un peu de dynamite ii faire sauter une grande forte- Tesse. dinamit Berhava olmak — Uçmak, boşa gitmek - an ) Sauter OT gelen bn) sözü Arapça (âri) nin bi ie e b eraet)- yeli Beri) nin karşılığı ve takar Eskiden halk arasında “Aman, şu e beri çi rkçe temiz anlamına 5 Beri ( Münezzeh anlamina ) - Arı, b ni Kö) - (Fr.) Exempt DR eğ Kâffei mesaviden beridir -Her türlü kalka beridir. ir zzimme ( Beraet ka- ger, yi ür: Berin — Yün Bayi — Çöl - Berk — Fr.) D. — Şimşek > r)- Zehir Berk — Yaprak - (Fr.) Feu- ille Berkarar 5 mak - ei Se enir z Tiüyimeesin duru- e - Find berkarardır. — Gen -de dur- Badi krali — Kari Berrak — ui e) Lim- pide ek : Berrak bir sema v tında ni me ştüzüza, etmek - Duru bir alanda ağaçlıklarda ii elm Berren — Kar - Di ) ar terri Örnek Oraya askeri bahren göndermekten ise n gön- dermek daha olay olur - Ora- ten ise karadan göndermek a ez olur. Bertaraf — Bir yana - (Fr.) Örnek — Şaka bir yana- ine er af tmek “— Ortadiie ? karmak e) Ecarter Örnek: Her türlü İtin kei ederek mal re ru yürüyelim - Her ss yi leri ortadan kalkar vargıya doğru ir Berter — GE yüksek (Fr) Isth Örn ek : Bu berzahtan nasıl çıkacağız bakalım? Bu kıstak- tan nasıl çıkacağız bakalım ? Ben — Elverir, yeter Besalet 7 Şecaat)— Yi- gitlik, yararlık Örnek: arebed: Ma bir nefer adigi bir benle terdi. - Sav; r bir büyük bir e mi rai ez ii üs, ak bü; ram -almıştır, - ğer yiyitlğile büyük bir ün e E — Bağlı Gidi Dilbeste - ie in Beste — Hava, ezgi müzik, düzem - e) simdide com- position Örnekler : İ—köy türküleri- nin besteleri pek al - köy bri lerinin hav. €- mlidir. 3 Sözlerini bir besteye uydurarak dudakları km mırıldanıyor - Sözleini nl ezgiye b e sim arasından mir de © Bestes anın mü- im pek stadane Ee Kil eb ln © WE YAK ka, beste uydurmak ii şkadır - Yazmak başka, düzem uydurmak baş- kadır. ekâr — Düzemen - (Fr.) Compositeur Beynelmilel * büyük < Arai - ulusal biyel Beşaret — Müjde - (Fr)Bon- ne nouvelle Beşaşet — Güleryü; üz, güler- bir” mari riya ins ni gelir - Guy iii iç ral Beşuş — Güleriz - Fe) ai,joyeuX, souriant Örnek: O, beşuş bir adam- ii -O, gölün bir adamdır. eşeri — İnsel, - (Fr.) Hu- ie rnek: Beşeri & aka er kendin kurtarmak pek mi kül - İnsel daglarda el i kurrarm: Me Beşeriyet — İnsellik, YEME (Fr.) Humanite lık a e k: 1 - Beşeriyetin te- ii uğruna çalışanlar - İn- sanlığın ilerlemesi uğruna çalı- > İZ - Ne yapalım, aa da öyle anlamı; api insanlık hali o da öyle anla YAL — Si ei ke Gez |, rnek: Dışişleri bakanı ga- erki dünkü diyevleri ara- sk etmek - Söylemek, Örnek: Derim ki (söylerim m - ei ederim ki tmek ye etmek)— Bilmek ti bilgirmek ek: Geliş e bir ilân Mi - Get bir bilit eli — rai İlân — Bilitmek “Ööüeki ale malüm ol- mak üzere ilân edi an - iler kesin bilmesi için Be; eyanname — a! Ee) Communigue Örnek: Türk Dili Tetkik Ce- miyetinin Kılavuzu nin gazetelere verdi beyannaı göre - Türk Dili Araştırma a rumu: Kılavuzu çıkarırken iaztelr Hiram in göre Beyi — Satm. - (Fr. eni ei bi > ve füruht — Satış -(Fr.) Beyi ve şira — Alım satım - En) Vente et achat Beyn — Ara - (Fr.) Entre Örnek: Aramızda. - Beyni- mizde - Entre Beyne — e İnter Örnek: yeğin. Beynel- milel - İnternati Arsıb; 1 tab abaanliee er (Şiird. ii in ye terim arz bırakılmıştır). Beytutet — er Örnek Bütün oteller dola olduğu de bey ler dolu olduğundan, daşın celedim ül bir arka- evinde gec Beyyine— Kanıt (Fr.) Preuve Örnek: Bu evin kendisine aid olduğunu beyyinat ile or- taya çıkardı - Bu evin kendi- sinin olduğunu kanıtlarla orta- ren at wi ye beliren tatlı bir gü- İümsi mek — Bol bol ver- e) Prodiguer rnek: Varını yokunu bol gi Yi - İl prodi- a fortune İn - pe e m — Bezci Bi — Sız Biürim (6) — Durup dinlen (6) Türkçemizde artik kul yi ba )Gi Örne ge iile sözünün aslı AE Sahife 7 Ludendorfun sözleri “Kara, kızıl ve yaldızlı Beynel- milelleri ezmek ema Ni “ Avrupa elbirliğini Japonyaya, e LE e en Dai maz 2 iz v yazıyor: alın yazi; yi mi kn vi kaldik ü nelmilelin Bilhassa kara enternasyonalin... Ben bunu herkesten önce söy- lemiştim. e Ben vee sızlar beni kendilerine e iyi yıyorlar. Haksızdı Ben yukarda bahsettiğim üç bey. Fraı herkese Av- redd Bu döne- cek, Avrupaya karşı Li ar, — Asyaya, yanı Rusyaya mı? — Hayır Rusyaya karşı de- gil alar dali h kli k durlar... Da- dahi Biarü ü hayâ — kayi ma ) Ehonte rn&k: Bunu yapabilmek için ne li biarü yi e Bunu yapabilmek ii e ka- dar sıyrık, ne Lal arsız ol- vi — Çaresiz, zavallı - Ge) Pe Örnel a uralarda pek biçare iü liği Buralarda pek ri kaldım, 2 Biç; ibeye acimamak münkün değil - Zavallıya acı- mamak elden gelmiyor. Bidar — Uyanık Fr.) Eveille Bid'at — Türeç - (Fr.) Inno- vation mek: Dinler her“ yeniliği bid'; ak e örter kaldırmak ma fakat terakkinin alâmeti geni bid'atlardır - Dinler her “yeniliğ iği türeç diye ortadan kaldırmak e ancak ilerle- menin beldeği gene o türeç- lerdir. Bidayet — e ç, baş- (Er. Örnek: İşin daha ilet de bu müşkilâtı söylemi İşin daha in Sb üçlükleri söylemiştim. Bidayeten — Başlangıçta, Dap e (Er.) Au commen- *Bieyyi ihalin — Herhalde - (Fr.) Dans tows les cas, de toute façon Bigâh — Öernk: e. Vakitli hi Bigâne — Yabancı, yad - Di Beğüğeri indifferent nek: 1 - Niçin bize bu'ka- dar biyeli davranıyorsunuz? - Niçin bize bu kadar yabancı ni; nda kal- dım - Yadlar kalaıda kaldım. Bigayrihakkin — Haksız ye- > haksızlıkla - (Fr.) Injuste- Baylar — İrdesizce, is- temiyerek - (Fr.) Involontaire- me: Bi sans aucune intenti h — Suçsuz - (Fr) ihaddü pâyân — Uçsu Ki uçsuz Sa ye mez - (Fr.) San ni Timite Örnek: Önümüzdeki der nın bihaddü pâyân akik Önümüzdeki denizin uçsuz buç: suz uzaklıkları, Bihakkin — Hakkiyle - (Fr. Justement Bihengâm — Vakitsiz - (Fr.) İntempestif Bihin — ei ii seyi) ai a stana dönse lara.. Mo: yıkılmasına bağlıdır. reddeder: zerdi. özleri bi- tı, Elindeki şun- Gi bulunduğum kuvvet ve sağlık haj di “Ludendoi bir vizife alacağını sanır mı- sınız F günü zannettiğimi: gün mezardan Dalma: gi- Bidir. a eya Li ml supei ben) — Sersemlemiş, bay- Bihuzu — Rahatsız (T.Kö.) tedirgin Er) Sans rEhök gene ihüner — Hünersiz (T.Kö.) (Fr.) Sans habilete, sans talent Bihzat — Doguşlu - (Fr.) Bien ne Bikarar — Kararsız, kalım- Inde. — Sonsuz, sınirsız - (Fr.) İlimite, sans borne ni Bikes Kimsesiz ul a Pi sans famille — Kızlık - zn Örnek: Düşünmeksizin * Bi- lâteemmül Parasız çalıştı - Bilâücret ça- lıştı Bilâfasıla — Arasız, arasız artsız e arasiz Sonra, sonradan Me Billstisna — Mani (Baki i ilâkis — Tamtersi - Er) Au contraire ra di Ben sana bu İri etmedim, tamtersi Ki iz ettim. Bilâvasıta e Mobil - (Er) Dire z doğr 5 k: bei gemi daha in görüşmek daha iyi hur, Bilâvasıta vergiler - Araçsız vergiler — —— ———— UN İmza > Buraaa bir önergr gös. iy la Önergem şudur: .'., re — Kendisiyle Di j Kılav ri üzerine, her si ) ta kimden bi lam: içinde, ar üzerine birşi vuğ. l 4 | |