7 Nisan 1942 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

Dil inkılâbına dair düşünceler rDil inkılâbında : prensipleri çizmek olmalıdır Yozan: Ahmet Emin YALMAN Bümn dünya — tarihinin en muvazeneli — inkaâpçiların. dan biri olan Franklin bundan | yüz elli sene evvel şu rüyanın ar- | kasından koşmuştu: «Ah, İngiliz | Gilini söylendiği gibi yazabilsek...> Franklin'in feryetlarına — kulak yoldan gitmek isteyenler de emel- lerine varamadılar, İngiliz dilirin muhafazakârlığı; mantığın emrine ve ihtiyâemm baskısına karşı dür, du. Dil doğişti, fakat az değişti. 'Türk yakılâbı, Franklin'in ingi- lizce için kurduğu hulyayı köndi düllmiz için gerçekleştirdi. Türk- çenin imlâsı, ancak ihtısas sahip- | leri tarafından bülnen ince - bir san'at halinden çıktı, en kolay bir sey oldu, herşeyi söylendiği gibi yazabilmek imkânına kavuştuk. | Türkçenin zecirdiği tmkılâp mınl dan ibaret kalmadı. Dilimiz — bir asırdanberi devamlı bir değişme halindedir. Türk edebiyatımın ta- rhiine Alt beş ciltlik eseni 1900 se- | nesi ile 1908 senesi arasında cilt Cüt çıkan E. J. W. Gihb, bu ezerin önsözünde diyor Xi: wTürkçenin son oluz senede geçirdiği İnkılâ: bin bir eşine dünyanıin hiç bir di. linde tesadüf edilmez: Bu otuz ve- | e içinde Türk dili, — ingilizcenin Chavcer zamanındanberi beş kür YUF asırda aştığı mesafeden — çok fazlasını aşın İngiliz muharririne bu sözler #üyleten oluz senelik inkılâp; bir Graftın Şinasi, Kemal ve Ziyele- Fın. diğer taraftan «Edebiyalı Ce, dide» n'n elinde Türk dilinin bir ifade vasıtesı diye geçirdiği deği. sikliktir. Ölçü diye dilim'zin bir halk di- H heline gelmesini alırsak «Ede- biyatı Cedide» Şinssi ve Kemal zamanına nisbetle bir İlerleme de, Bil,ebir. gerileme kaydetmiş, lü: Zumsuz yere bilgiçlik taslamıştır Ecnebi dülerinden gelen bir takım kaldelerin yarattığı bir kapitülâs- yon havasi vardı ki «Edebiyatı Cedide» hareketi bunun zincirle TİSİ gevşetmemiş, arttırmıştır. Gibb bugün seğ olsaydı da türk. Çenin bir halk dili diye geçirdiği son değişiklikleri görseydi hüyret- ten ne yapacağını şaşırırdı. — Dili- Miz kapitalayonları yıktı. — bas- Makalıp tabirlerden kurtuldu, git. €ide daha sade ve daha ” sevimli Bir Hade vaptası halini almak Yölünü tuttu. Otuz sene — evvelki İr türkçe kitabi bugünkü — nesle Anlatabilmek için bir düden baş- A dile çevirir gibi tercümeye lü. Tum Halk düini yaratmak — yolunda 1 İlerledik, büzan geriledik Zan umumi caddeyi — birakarık Yan yollara saplık. Fakat umumi #tikamet çok iyldir M Sikimiz bu gidişin - iptidadan Kiyyen umümi prensiplere bağ- '::"'"l'ıdır. Türk dilinin yeni Cay Mölere de ihtiyacı var, mev: S Felimelerin tam yerini alma, Pilaoçi e Fakat ondan evvel ya-| Brensiç,Dir 1ş vardır ki o da ana Ttipleri çi v herkese öYürmell, çamek ve e Tülyetten sanraki ilk Türk- hindi hareketi, dilde temizlik ye bir cereyan açmış ve İhti, kn bir söeretle öz zaman- | adeta çinceye çevrilmişti karını PSz1. yazıları — anlamak, | * gezince okuma zevki| İmkânsız bir bale gelmiş :'lımııu ;lvm üsüle şahip ve hâ- lün Ziya — Gökalp, gidilen ketti ÇAÖPke olduğunu derhal far, Gi kepgi”, Prensipl koydu: «Türk ; nobi Kdi Köldelerine sahiptir, ce- külde! tülg eri inde bi - Sayon. siştenteklinde bir kapl AE almazina Tüüler, .,.hf;" alışlığı bütün Süyoç! hi sinde meydana - çık. Bunlurd TMtğa aN Ppasaport ara lğimiç ZÜlEn. cöhüne” biskn a d BiT mesâş e di ma; » eönebi #Ykirı &minı h SAMİ gan|ML zN n D yapılacakiş, ana ASKERİ DURUM —EZET Ruslar fırtınayı nasıl karşılayacak? İlk esas, Alman - Sovyet harbinin 11942 de bitmesine mâni olmaktır İngiliz harbiye nazırı |Harp, her ta- rafta şiddetini artlırıyor Almanlar 69, Ruslar 161 mahalli işgal et- tiklerini Hlflriyorlor Alman hatları gerisinde geniş ölçüde çete harbi Taarruz taraftarıyım Kıt*alarımız. harp gününü sabırsızlıkla bekliyorlar Londra, 6 (ALA.) — Cardiff'de bir dilin — içinde | yğlakat esnasında Ingiltere harbiye K dillaç siyi YOYdan birakamaz, | yazırı Grigik, ikinci Bir harp cephesi açÇIlMASI meselesine Lelmih ederek de. harflerinin yanyana | meştir ki: Bu hususta her tarafta büyük bir lerinin bi, ebi dil. | merak uyandığını biliyorum. Pakat e Senebi dir | leyi Alman yültek kumanda he | yeti kadar merak edea yoktur. Şim- aKi halde bü İKi tarafli merakin tat- | Malürdan — bambaşka, |min edlemiyecafini a İpamokrasiler istikbale ait #tratejik Moskova, 6 (A-A-) — Hususl bir tebliğde şöyle denilmektedir: 20 marttan 4 nisana kadar ge- çen zaman içinde merkez cepbesin de fanliyette bulunan Sovyet kıta- VATA «DOĞRUYA DOĞRU - EĞRİYE EĞRİ» — Fiyatı 5 Kuruş Tef 2 el koylnsinde | Milli Şef, (. H.Pa_nisinde Cümhur reisi Talebe D Yurdu konusu ile meşçu! oldu Ankera, 6 (A.A.) — Milll Şefi- miz bugün öğleden sonra C. H. P. Genel Merkezini — şerefendirerek Zeç vükte kader moşgul olmuşlar ve Parti tarafından — İstanbulda yaptırılâcak olan talebe yurdu ko- nusu üzerinde tetkiklerde buluna- rak direktiller vermişlerdir. — Sa, yın MiHİ Şefimiz geliş ve gidiş- lerinde Parli Genel Sekreteri ve erkânı tarafmdan karşılanmış ve uğurlanmışlardır. AAA AAA Amerika, Gripps'e yardım ediyor ,Rooı—eveli'in mümessili WAzc:d. Nehru ve Cripps j ile görüştü Müslüman Birliği,J'nnah'a her türlü tedbir almak sa'âhiyetini ve di Yeni Delhi, & (ALA.) — Refs Roo- Beveltin Hindistandaki hususl mümes- Si albay Louis Conson buğün kon- SD relsi, AZaĞ Ve Pandit Nehrur ile görüştükten sonra Oripps ile uzun bir müzakere yapmışlır. Vayington, 6 (AA) — Amerikan hükümet merkezinde siyasi müşahit- lerin söylediklerine göre, Hindistanın harpte biltill iş birliğini temine n Sir Stafford Cripps'e vazife- sinde yardım . etmek İçin Amerikan diplomasisi Hindistanda pek büyük bir fanliyct göstermektedir. Yeni Delhi, 6 (A.A.) — Cripps'in beyannamesi, herhalde gecikecektir. Fühakika yarın yapılacak olan ba- sın toplantıdı, lağvedilmiştir. Allahabad, 6 (A.A.) — Müslüman n pazar akşamı ale- d edilen Karar süreti birlik relsi Jianah'a gelecek toplantı- ya kudar birliğin menfaatı bakımın. dan Tüzümlü göreceği birliğin pren. sipleri ve gayetiyle Mmütenasip her türlü tedbirleri almak salâbiyetini vermekted Karar suretinin muharriri Hindis- tan düşmanm elinin erişebileceği bir yerde bulünması dölayisile — şimdiki beynelmilel vaziyette böyle bir salâ, | General Daskalof, batına gu demeçte hiyete Jüzüm görüldüğünü kaydet | bulunmuştur: Büyükada cinayeti Katil Sedat dün tevkif Katil Sodad dün aüliyeye giderken g: Dâkim huzurunda. (1köşe: — Ölürmak için bir gazinoya gi. doriz; bana hemen sağdan, soldan baktıklarını, bunlarır, eski Göst- Taçı olduğu: söyler, dikkatli ol mami tavsiye ederdi. Kıskduğlı tah kudururdum. Bu sözleri söyliyen, dün, sevgi lizini Adada bıçakla delik deşik e, Jarı 161 mahalli g (Doranu Sa: 3843de) () İran, Üçüncü sulh ceza mahkeme- derek öldüren Katildi. Sedat Azı. Denizci gözüyle ——— ”©0 Saint - Nazaire baskını YAZAN: HÜSAMETTİN ÜLSEL * İngiliz - İtalyan esirleri bugün İzmirde mübadele etiliyor- Busuretle ağır yaralı 250 İtalyan ve 60 İngiliz esiri anavatanına kavuşacak İki gün evvel Anadolu Ağansı ta- ( » getiren. vapurla, Tngülaker de Ital-! Kreılne:lln ve mübadele derhal ya- rafından vükü - bul üdirilen,| yan esirlerini Izmire getiren va-| / pilacaktır. vaki olacaktır.| lerdir. Bundan başka esir edilen| zünden iki taraf adet meselesini he- Ingiliz ve İtalyan hastabakıcıları da | * saba katmamıştır. mübadeleye tabi olacaklardır. Bu harp, devletler ukuku kalde- P Ae a ae lar aA Italyanlardan 250, Ingilizlerden 60) ağır yaralı bugün Izmirde mübade- y le edilecek ve İtalyanlar Tagilizleri| — Gemiler bu sabah İzmir llma: Bomba hâdisesi Pavlof'la Kornilof'a ifadeler tercüme edildi Toros oteli kâlibi Bekir, Ömerin suikastı işlemeden önceki halini anlatıyor Ankara, 6 (Telefonla) — Bugün, Almanyanın Ankara Büyük Elçi- si Von Papene yapılan ve teşeb. büs halinde kalan — sulkasd maz, nunları urasında bulunan Sovyet tebaasından Kornilöfla Pavlof, An kara Ağırceza mühkemesince nalp arak tayin edilen sulh hâkiml Hayrünnisanın huzuruna getirile- rek dava dosyası arasında bulunan Kizumlu evrak, vesaikle Karnilof ve Pavlalu itham öden diğer müz- nunlardan Süleyman ve Abdürrah manın ifadeleri okunmuş ve ter- cüman Vahap larafından rusçüya |tercüme edilmiştir. | Mazaun bulünan — Koenilei ve (Pavlof, satır satır tercüme edilen bu iHadeleri büyük — bir dikkatle dinlemişler ve bu arada bir çok not almışlardır. Bu münasebetle çarşamba günü (Devamu Saz 3 Bü: 7 de) X İngilizler Narvik'e baskın yaptılar Limandaki gemiler hasara uğratıldı Stokbolm, 6 (AA) — Aftan Tidningen gazetes'nin verdiği bir habere göre, İngiliz hücum unsur, ları pâzar günü erkenden Narvike bir baskın yaperak gemileri mü- iddiaları da hakikate Ş|tim hasartara uğratmışlardır. Ya. am yapılacak bu kabil hücumlara uygun değ'ldir Rus bomba tayyarelerinin de işti. Moskova, 6 (AA-) — Reuler A-|rak etmeleri mühtemildir. * | Sansı bildiriyor: Stokhotm, 6 (AA) — “Afton Resmi Sovyet ajansı pazâr ak- | Bladeti ve Afton Tidningen göze. gamı neşrettiği bir demeçte, —AL | telerine göre, İngilirler cumartesi: metin Türkiye Büyük Elçisi Von | pazar gecesi Norvecin Narvik böl. Papenin kurtulduğu bomba infilâ- | gesindeki Jimânlar üzerine bir W SENElü üü Vöryet vateri |kie Şüpolileriir. Do akı (Devamı: Sa. $; Sü. 8 te) Za| tayyareleri ve deniz birlikler la, ,rılındın yapıldığı söyleniyor. ——— | Bununla beraber Bu huzusta he nüÜZ resmi bir haber verilmemişlir. Uzak şar ve tafsilât yoktur. Gazetöler, u: harbi mâ günü- şiddetli bir top sesi işle tildiğtal, fekat İsveç hududundan » itiba: yeldiği Seylâna hücumda 5n00 izeemn ni lâve ediyorlar, İaponlar ağır —| vesem. e a) — samyei bir kaynaktarı bildirildiğine göre, . - İngilizler AA Ç zayiata uğradı essürLnmm z Bulgar Ha:biye' Nazırının mü- him beyanatı “Kralın siyaseti şim- diye kadar olduğu ııll'ıiW insan fedakârlıklarına meydan vermiyecektir. | BSofya, 6 (A-A.) — Harbiye nazırı Bomba dâvasının Rusyadaki akisleri ResmiSovyet ajansının beyanatı Sovyet vatandaşla- rının - suikast işine karışmadıkları bir hakikattir İki müttehim Türk'ün (Devamı Sa: 3, BU 8 de) X edildi. Muhakemesine rruz yap fıklarına dalr olan hüberler hak- azetede kendi eleayetini okuyor ve kanda kötiyen bir şey Bilini deki öldürülen FPatına) Filipinlerde Japon |ei sİhin kapısı öründe etrâfina top, İ n ibanlar'n şüserine ayrı ayeı ve|faarruzu devam ediyor | Fihrer Rumen mezakelle gevap veriyordu. Yüzü| — Londra, 6 (A-A.) — Colombo', , sapsarı 1di, Gözleri hüyümüş, ve|ya yapılan Japan hücumuna dalr För el c l denez ” DA SAE S aa Kurmay başkanmı Kıliği, kiyâfeli düzgündü. — Ya-edilen 27 Japon tayyöresinin elde j kışıklı. bir delikanlıydı. Vedilen büyük zaferin bir kısmını kabul etti — Fatma ile Mersinde tanıştım, | teşkil ettiğini açıkça — göstermeğe| — Berlin, 6 (A-A.) — Pührer Ru- diyordu. Mersine yeni gelmişt.. Bü | kâfidir. Evvekce de haber verildiğ t ay böşkanı Devani Sa. 4, Bi 1 dep -— — ÇDevamı Sa, 8. S& 3 dep ses İ anma'ıı kebdi Btsuğlir memek