25 Ekim 1941 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

Başmuharriri: Ahmet Emin YALMAN 8 Birinciteşrin 1941 UMARTESİ elcre m: 20126 — Telgraf VATAN İst, Yıl: 2 — Sayı: 419 Berraklığa dogru 1 On yedi senede kemale eren bir düşünce Dr. Kolmodinin 1924 de söylediği bir söz: MA senesindeydi. Bir. gün İsveçli dostum Doktor Hans 6 zamanki (Vatan) mat | 4 geldi. Oturduk, konuştuk. sözler mühimdi, Zihnim- Giti, Senelerce — hidiseler tecrübeler içinde pişe Mhayet bu yazı şerisinin dün. Börmesine sebep oldu. Kolmedinle neker konuş- anlatmadan evvei bu adamı birkaç kelime isterim, Kendisini ıınııy..ıız elbette var- bilmiyenler de çoktur, | —'— uııu Kolmodin, -rm—ı;e.ı x Upcala Üniversitesinde ümntveretesinde öğren ş Umumi harp senelerinde| İN" Setnceti ataşesi alatile ken-| AÇ İstanbula — göndermişlerdi. | [ diplomatlık — mesleğine İ tmnak değil, İsveç kralı on i- İN Saci'ın Türkiyede geçirdiği | dair Türk menbalarından t toplıyarak bir esar yaz Bunu yapabilmesi için İs- W _h—uu kendisine ataşe mfa N bağlamıştı. | İstanbula geldiği zaman| pek iyi yazıp oküyor ve , Fuzulinin, Nefinin bü- Ştkeri ezberinde idi, Buradı İ ilerletii. Bizi daha y İA tanıdı. ve sevdi, İstanbulda * dürbesi karşısında tut- . Türk fikir. adamlarının Nr yer oldu. Hizmetçi s- Yanına aldığı bir İhtiyar ni Rı' Müddet sonra evin eli öpü. Hiyük hanımı mevkllne yük- “Ankarada görüp zekâsını e. W İK ÇG bir Türk köylü çocuğunu lik diye yanına aldı, ho. N:':lp tahsll ettirdi, Kolmodin harp sehelerin | N SOnra mütareke ve istiklâl har k_ ni de aramızda geçirmiş, Zamanındaki fikri ileri hare iyet ve itilâf irtiesmi, İşgalini, istiklâi mücadele .Mhbllf safhalarını, ondan ÜŞ Ç hâdiseleri adım adım ta 4, Bizim bütün elemleri A, Yakından iştirak etmiş, istik- İŞİbi gayelerine erişince bizim. l:’“ sevinmiş, ondan sonra: 1 _:ohınını en halis ve an. İr Türk — vatanperverine| şı'.hriı üzülmüştü, |qmui adamı, büsbütün bi. eiseydik, Üniversitemizde bir yer verseydik çok Vöy yapmış olacaktık, Fakat | değilmiş. Habeş imparato- 'b.ı bir memlekete mensup | Üai müşevir aradığı sırada | Kolmodinden — münasibini (* Yaman İsvecli, Adisababada N Ntlü entrikalara göğüs vere İ Mbeşistanın istiklâli için çar- İlglyan tecavüzünün &- dağ gibi dinç adam bir-| öldü. Bu ölümün tabli 0-| hakkında içimde şüp | İ —' de matbaaya gelip benim- * adamı tanıtmak — için k.lhllyı:mı duyduğum iza. uzadı, fakat konuşmamı- Gönüm anlaşılması için bu & İhtiyaç vardı. Kolmodin şöylece söze| hı'Ibul gazetelerinin man. bakılırda İslanbulla An >%1hynın eephe haline gel K İkl sene evvel ecnebi İş- Ki ezılarını çeksa u muhi ülüş bayraminı “tasavvur bir coşkunlukla yaptıktan derhal Ankaraya — küsmesi n çok acı bir gey 14 kın bir dostu ' Dk özülüyorum, | &:l ama inkılâbin - tertemiz Ve memleket menfaatinin n üstünde — tutulması V8 a lbeki Ankarada — istik. Tüdelecindeki — hizmetlerini İahell etmekte acele &den. Ankara stasyonuna varan an'n etrafına üşüşüp tu q':'ır oynamağa çalışanların Merfzat namına memla- aç Saz 8 Sür 4 de ES' rtraklığa ihtiyacınız vardır. Karanlıkta ezberden Nller oynuyorsunuz. Bu gidişle sarsıntı geçireceksiniz| Yazan : Ahmet Emin YALMAN ve ıstırap çekmiştir. Ankara, 28 (ALA.) — Cüm- hürrelsi İsmet İnönü — bugüa Şehrimiza dönmüşlerdir. Şef, Ankara güarında Büyük Millet Meclisi Retsi Addülhalik Rehda, Başvekil De. Refik Say- dam, Genel Kurmay Başkant Mareşal Fevzi Çakmak, Vekiller, Cumhüriyet Halk Partisi umu- mi idare heyeti âzaları, mebus. lar, Genel kurmay ile milli mü- dalaa vekâleti ve diğer vekâlet ler erkânı, Ankara vali ve bele- diye relsiş merkez komulanı ve eminiyet müdürü tarafındaa kar Ankara, 33 (AA.) — Doğu lerinde bir totkik gezisi- ne çıkan Relskümhurumuz İs- met İnönü, dönüşlerinde Hata. yı da ziyaret etmiş ve ayrılır- erini uğurliyan bin- Tülâben Şu aat ku söylemişlerdir: <— Antakyalılar, Şimdi sizinle konuşurken bü- tün memlekette Hatay hakkın- da duydüklarımı söylemek işti- yorum. Bir iki gündür Hatayın her bucağını görmeğe çalıştım. Her yerde vatandaşlarımı ana vatana kavuştuklarından — beri İnönü, Hataylı- lara hitap etti "Buyuk Atatürk, Halay için çok hasret sevinci içinde yaşarken Atatürk'ün kahra- man ve kutsal adını ta yüreklerimizin için- den gelen aziz duygularla anıyoruz.., | çe Masret ve atrap sekmaştır. Şimdi bir bayram geçen iki Bene zartında çok iler lemilş buldum. — Cumhyriyetia halk için çalışan idaresi ve va- tanın Hataya gösterdiği şefkat ve sevgi memleketir. bünyesin- da yaratıcı tasirini derhal gös- termeğe başlamıştır. Hataylıla- rin Vatanseverlik duygularındar gok sevindim, Hatayın - bülün 'Türk vatanında — xahramanlık, fedakârlık misalleriyle adını aa diracak bir durumda — olduğunu bütün memlokete bildirebilirim. Sevgili Antakyalılar, Büyük Atetürk, Hılay için Bimdi bir bayram sevinei içinde yaşarken Alatürkün kahraman ve kulsal adını tâ yüreklerimi- tin içinden gelen aziz duygular la anıyoruz. Vicdani saygıları- mığ ve derin sevgilerimiz anun la beraberdir. Antakyalılar, Cumhuriyet hükümelinin tat bik edilmekte olan programları, her sene deniz kıyısından uzak köşelere kadar feyizli tesirlerini Böslereceklerdir. Bu. eserleri, ben de yakından görüp takip « deceğim. Şimdilik size voda &- Gdiyorum. Sizden de vatanın ö- teki Bölgelerine selâm ve Bev: Biler götürüyorum.> Ziya Gö kalp'ın lıim yıldönümü Büyük âlim ve vatanperverin eserlerini bir araya getirmek için harekete geçmek zamanı Insanlar vardır ki zamaa hatırala- rıni öldürür. Ziya Gökalp bunun ak- Bidir. Daha hayatta ikea şahâinı ese- rinin içinde gömmesini bilen bu müs- |tesna Türkü tam manasile tanıyan- İlar az olmuştur. Ziya Gökelp, gün geçtikçe leymeti daha iyi anlaşılacak bir hazinedir. Günün birinde heykel- lerini göreceğiz, onun iamini taşıyan ihm müesseselerine tesadüf edeceğiz. Bugün için düşüneceğimiz şey, İeserlerini bir araya getirmektir. Bun İlardan bir kısmı müsvodde halinde- dir, İkinci bir nüzhası yaktur. Yanıp | kaybolursa Türk irfanı yeri Golmaz bir Taymet kaçırmış olun. Merhumun şakirdi ve ea yakın dostu mebus Veli Noodetten rica edi. yoruz: Ziya Gökalpın eserlerinin ne- relerde, kömlerin elinde olduğu haz- kında hallı tenvir etsin ve Maazif Vekâlekile tamas ederek bu eserlerin bir an evvel biy araya — götirilmesi; için Önayak olsun. Bugün çuk çökür Maarif Vekkleti.| ala elinde k 4 eserlerin — neşri için tahsisa; var .Cidden iyi eserlerin itina ile basıldığını görüyoruz. Ziya| Gökalpın yeni nasle meçhul kalması ve en mühim eserlerinin naşrodileme: Mesi büyük bir noksandır. Bunun| bir n evvel bertara? edileceğini umu| samerelerini görüyorsak bunu Zi | yoruz. Ziya Gökalpın — ölüm yıldönü: çoktan gelmiştir Merhum Ziya Gök Alp mü münasebetlle büyük ihtifal ha. zırlanıyor, Onun Türk gençliğine, Türk ilim | ve irlan hayâlına yaptığı hizmet çok büyüktür, O, bugünkü Rençliğe ilmin zevk | ve heyacanını, Türk iman ve ru- |hunu aşılamıştır. Bugünkü — Türk inkılâbında bu heyecan ve imanın ya Gökalpın ektiği tohuma borç- luyuz, Sİ SABAH GAZE Askeri Kat'i Almanlara Şarkta takip ve taarruz | devam ediyor | İspanyollar, Sovyet mukabil taarruzunu geri püskürttü'er | Moskovaya yangın ve infilâk bomboları atıldı Führer'in umum! karazgühı, 24 (A. |a —D. N, Bz | Alman orduları başkumandanlığı ran tebilgi Şarka tasrruz ve takip hareketleri Gevam etmektedir. Şark cephesinin Şimal — kesiminde Bövyet mükabil taarruzunu tardede Ispanyol «Mavi Tümeni> Ruslara bi yük zaylat verdirmiş ve yüzlerce esiz| almuştır Kırım deniz bölgesinde Alman ha J va kuvvetleri 6000 tozlük büyük vir | Sovyet gemisini batırmışlardı! Alman tayyı e inflâk ve yâzı mışlardır. — | MI. Peten rehine mi olacak ? Suikastlara mâni ol- mak için Mareşalın kendini teslim ede- ceği hakkında şayi- alar - dolaşıyor Dö Gol Fransızlara sü künet tavsiye etti Vicdhy, M (AA) — Ha vas: Nanteş ve — Bordo'daki suikastler dolayısile tatbiki derpiş edilen idam cezalarina mahal — birakmamak — üzere Mareşal Peten'in işgal — altın || daki bölgeye — rehine — olarak kendini teslim -edeceği —hak. kanda Vichy'de bir şayla do. Taşmaktadır, — Mareşalin — ya. kınlarınin bu bususta hiç bir söyliyecekleri yoktur, Londra, 24 (AA) — ter ajansından: (Devamı Sa: 3 Sü: 7 de) Reu. TESİ vaziyet darbe Doğu cephesindeki üç günlük harekâtın ve değişikliğin hulâsası I Yazan: İhsan BORAN l ( Askeri muharririn yazısı 3 ncü sayfada ) |karm ieille tayyareleri - tarafından | Sovyetlere göre | Mi.limoçenko cenup cephesi- ne tayin edildi MI. Budyeni ve MI, Voroşilof başka va- zifelere tayin edildi Perekop ve Armiyanskın düştüğü teyid edilmiyor Sovyet devam bütün cephe imlidadınca etmiş ve bilhassa Mojaisk ve Ma- Joyaroslaveta istikametlerinde çok anudane olmuştur, Almanların — hatlarımıza — karşi (Devamı Sa, J Sü, 6 da) XS Yeni bir sulh haberi daha Hitler başvekâlet- ten çekilecek, Al- manya sulh teklif edecekmiş ? Ankara (Radye Gazelesi) — Vaşingtondan bildirildiğine gö Te Almanya yakında bir sulh teşebbüsü yapacaktır, Hitler Başvekillikten çekilerek dev. let reisi olarak kalacak ve AL manya Rus seferi nihayete er. sin ermesin İngilltere ve Ame- rika ile sulh yapacaktır, Kaynağı Amerika olan bu haberi, birçok defa tekrar edil. miş olduğuna göre ve her za. man tekzip edildiğinden ihti. yat kaydile almalıdır, # yı bombalarken iBeş buçuk saat Sporcular Yarınki sayımımda bepinizi memnun edecek yepyeni bir müsabaka nın tafsilâtımı bildire. ceğiz, Yarm gazelemizi okumayı unutmayın, Atatürk'ün ölümünün yıldönümü | ı " 10 ixlncileşrin 2041 pazartesi | günÜ Ebedi Şet Atatürkün öl mMünün, üçüncü Atanm üm d 10 ikinciteşrin yıdönümüdür. yildönümüne günü, memleketin her köşetinde — ihti- fal yapılacak, Halkevleri, Halk ları ve bilâmum Parti mer- kezlerinde bü münasebelie — bü- yük ölünün ağiz hatıram anila- caktır. O gün Türkiye radyosu, bü yük acı dölayisile Müli Şef İs met İnönünün büyük Türk mil- letine yaydığı beyannameyi oku: yacak, sonra Atanın, Cümhuri- yetin onuncu yüdönümüzde mi'- Jete yapdığı tarihi hitabeyi ken di seslerile naklederek 'Türk mil- letinin büyük iştirak edecek ve neşriyatınrı tatil ede- cektir. O gün bütün mekteplerde sa bah saat 9.00 te Atatürkün ha yatına ve Türk milletine yap: #i hizmetlerden bahseden koni I .. ranslar verildikten Socra — DÜM süren Şefin millete yaydığı heyanname || okunacak ve bu süretle merasi- bombardlman |) me aihayet verilecektir. elemine E İngiliz tayyareleri Napo- Macar - Rumen liye büyük kafileler Ğ Ş l' ğ halinde hücum ettiler eçimsizliği Londra, 4 (ALA) — Hava Neza. g K g ]reu istikbaral servisi bildiriyor: — | Sali - çarşamıba gecesi Napoliye Macar - Rumen radyoları yapılmış olan hava akını, beş buçuk| . Alışmağa başladılar sant devam etmiş ve merkezi Akde-| — Bükreş, 26 (A-A.) — — Budapeşte nizdeki harekâtın en büyüklerinden| radyosu 21 iükteşrin günü aaat 21,40 biri olmüştür. İneşriyatında Odesa şehrinin muhare- Bir çok yüksek infilâkli bumbalar- | besiz zaptedilmiş — olduğunu — bildir l4 yangın bombaları atılmıştır. miştir. Bükreş radyosu bu neşriyata I Askeri hedefler mıntakağında T00| şu süretle mükabele etmiştir: <Mare metre murabbar bir sahada 350 met-| şal Antonesco'nun tobliğleri, Ruman rn irtifamda alevler yükselmiştir. — | askerlerlnin kalıramanlıkları, ecnebi Dumanın Çiktıği Sirtira ise — 4000 büyYÜk şeflerinin Ruman Metreyi bülmaktadır. Bir saat gibi| ordusu hakkındaki takdirkâr mosmj muntazaman aakeri hedefleria harbi sözle ve pazarlıklarla yap rint gelen tayyareldr, her viri mak mümkün olduğunu zanmdedanlere toa ağırlığında bombalar almışlardır.| verilebilecek yegâne cevaptır.> Gze- | tarı, Bugün Vatan, okuyucularına güzel ve temiz üslüpla türkçeye çevrilmiş iki milletler arası eser takdim ediyor. Başmuharririmiz Ahmet Emin YALMAN'ın Memleket meseleleri hakkında esaslı düşüncelerinin mah- sulü olan bir yazı serisi ki küçükten büyüğe kadar bütüm vatandaşları cezbedecek, düşünceye sevkedocektir. |W Kadınların, peşinden harp mey- |W danlarına koştukları bir Türk bahadırının romanı Yazan : Maurus Yokay Okuyucuları peşinden sürükliyecek bir mevru, büyük bir aşkın hikâyesi, Horkesin heyecamla takip edeseği bir roman, Yazan: Vikki Baum gürzel Roman Rezzan E, Yalman tarafından güzel bir pla Türkçeye çevrilmiştir, Bundan başka hergünkü mündorecatımız a: İSMAİL HAKKI BALTACIOGLUNUN, genç ve yetli ga. ir BEHÇET KEMAL ÇAGLARIN, c:ki Bahriye — Müstoşarı HÜSAMEDDİN ÜLSEL'in ve dâha birçok kıymetli imzala. rın yazılarını ve ikinci sayfamızda bugünden — jtibaren baş- ladığımız ÇALA KALEM sütununu zevkle okuğacak ve dör: düncü sayfamızda hergün bulacağınız ince, hassaz kalamlar. den çıkmış bir küçük bikâyeyi bu yazıların arasına katacak. sınız. Bugün Vatan okuyacak olan her zaman Votan okuya- caktır. Çünkü kendini bu güzel yazılara ve gazelenin dürüst ve olgun mesleğine kaplıracaktır, ında Üslat Ü aĞi & Bi BC A NDAZ " GDi l " z