29 Aralık 1940 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1
| | | | | | PAZAR 28 Inci Kânun 19840 YATAN EVİ TELEFON: 24136 TELGRAF: VATAN İst. | BAŞMUNARRİRİ: AHMET EMİN YALMAN ALOĞLU Nast YARIN GAZETEMİZ SAYFADIR Fiyatı:5 Kuruş SİYASİ SABAHR GAZETESİ Yılı1—Sayı:131 Menemen ve Manisada | TOKöyüsSular istilâEtti İzmirin Bergama, Dikili ve Menemenle Muvasalası Kesildi. Sular Köprü ve Şöseleri Bozdu İKöylerdeki Halk Tahliye Edildi. Kızılay Süratle Faaliyete Geçti Devletin Tüccarlığı Her iktısadi teşebbüsün başlıca ham maddesi 2a- mandır. Devlet makaniz- maları bunu israf ötmek- ten — kurtulamıyorlar. Yazan: Ahmet Emin YALMAN hususi müemeseler ve fer di tüccar kadar başarıp başara- mayacağı, ezeli ve ebedi bir mü- nakaşa mevzuudur. Lehinde aley- daşım Necrmeddin Sadak sinde bu mevzu üzerin. de duruyor ve diyor ki; «Basit bir | damın veya bir şirketin yapabil- diği bir işte; elinde hudutsuz va- mtalar, kudretler ve imkânlar bu- lunan devlet neden muvaffak o'a- masın) — Bütün iş kırtasiyeciliğe dayanan memur zihniyeti yerine mesüliyet ve seri karar esaslarını geçirmekten — ibarettir. «Devlet ticaret yapamazı denildiği za- man: «Bugün bütün devlet me- kanizisalarına hüküm süren usul- Terle ücaret yapılamazı düşünce- *i kastedilir. Yoksa devlei, eski üsullerden vüzgeçecek olursa ti- caret işlerini hususl müesseseler- den daha verimli, memleket için daha faydalı bir surette başarır.» Arkadaşımın hakkı var, Devle- tin, hele bir memleketin harici ticaretini idare edebilmesi ideal bir şeydir. Necmeddin Sadak'ın ileri sürdüğü şartlar tatbik kabul etse hem hususi ticareti verimli ve kürlı bir hale koyan menfaat- ler elden kaçırılmamış olur, hem de hususi tcaretin, âni bir men- fanti için bazan en devamlı ve esaslı umumi menfaatleri çiğne- mesinden ileri gelen — mahzurlar ortadan kalkar. Fakat arkadaşımın istediği şart- lar kolay kolay yerine gelebilir mi? Bütün mesele buradadır. Dünyanın her yerinde hükümet #nal ve ticari teşebbüslerinin mahzurlu olmasının sırrını da bu noktada aramak lâzımdır. Bir iktmadi teşebbüsün verim- Ni oli için mesuliyet yükünü taşıyabilecek — kudrette salâhiyet sahipleri tarafından idare edilme- «i ve maslahatın icabına göre da- kikası dakikasına kararlar veril- mesi lâzımdır. İktısadi teşebbüs- lerin başlıca ham maddesi zaman- dır. Bu mühim unsur ihmale uğ-| rayınca maliyet hesapları ve ve- rim imkânları altüst olur. Halbu- ki hükümet mekanizmaları, me- suliyetten kaçmak ve bunu sahip. siz bir hâale koymak esası üzerine işler. Bu sistemin — icap ettirdiği zayısız muameleler arasında za- man israfa uğrar, maliyet yükse- lir, verim azalır. Bir hükümet, doğrudan doğ- tuya ticari ve sınai teşebbüslere girmese bile zaten bütçesinin bi yük bir kısmını şunu bunu satın almıya veya yaplırmıya hasreder. Bu da bir ticari muamele demek- tir. Eğer bu nevi ticari muamele- k edersek devletin pek bir tücear olduğuna hükmet- memiz İâzımdir. Hele bizdeki vauller o kadar fenadır ki devlet bir mahı satın almak için bazan bir hususi ahıenın iki mislini ve â daha fazlasını öder. Mev> t üsüller, savıcıların kendi ara- larında —anlaşmalar — yapmasına ve bükümeti aldatmalarına imkân bıra'tğı gibi, zaton uzun kırtasi müuamelelerin tüccar için sebep olacağı zaman, — faiz zararını ve her türlü riskleri devlet daireleri neticede ödemek mecburiyetinde kalırlar, Hükümete wit olmakla beraber ticari usüllere göre işletilen mücs- seselerde vaziyet bu kadar fena değildir. Fakat onlar da salâhiyet (Devamı: Na 4, Bun d le) — evletin ticari teşebbüsleri İzmir (Hususi muhabirimiz- den) — Menemen ve Manisa ovalarını basan sular 70 köyü ie- tilâ etmiştir.. Menemenin başta Kırıklar olmak üzere 4 köyü su- İlar altında kalmıştır. Halk tahli- İye edilmiştir. Tahliye işinde san- |daltar kullanılmıştır. Vali seylâp | mantakasına gitmiştir. Emiriâlem mıntakasında ilar de- miryolun - üzerinden İKi buçük gama ile Eğrigöl arasındaki köprü metre yüksekliğinde geçmekte ve ile bu civardaki 10 kadar köprü (bu yüzden trenler işlememekte- harap olmuş, sular şoseleri boz- | y Kaylay süratle yardım faali- muştur, Korkallı kahvesi mevkü- ğ ne kadar şose sularla örtülüdür. |Yetine geçmiş, feyezan mıntaka- İzmirin Bergama, Dikili ve Me- | #nâiher türlü yiyecek, giyecek ve nemenle muvasalası kesilmiştir. | çadır gönderilmiştir. Bergama. da 2 köy tahliye edilmiştir. Ber- Koordinasyon heyetinin benzin tasarrufu için aldığı kararlar ara- sında taksilerin — ikiye ayrılmaı bir gün tek, bir gün çift numara- ihtiyaçtan çok bol memleketlerde bu tedbirden tasarruf maksadile fayda görülmüştü. Fikar Bizdi taküller zz öldüğü için netice şandan ibaret kalmış- Etibankın Tetkik Edildi Başvekilin Reisliğindeki Komisyon Diğer |© Müesseselerin Raporlarını Tetkike Başladı (Telefonla) — | bağlı teşekküllere ait 1939 bilân- Devlet sermayesile işliyen iktısa- | çoları tetkik ve müzakere, alâkı di teşekküllere ait hesapları tet- | darlar tarafından hazırlanan va- porları tasvip edilmiştir. Komis- misyon bugün saat onda Büyük | YoN diğer iktısadi teşekküllerimiz Mület Meclisinde toplanmıştır. Bu hakkındaki raporları tetkik et. toplantıda Eti Bankla bu bankaya | miye başlamıştır. ! Ankara, 28 kik eden ve Başvekil Dr. Refik Saydamın reisliği ğiğtün Taksiler Yakında İşlemiye Başlıyacak h taksi işlemesi de vardı. Taksisi | İğımıza göre takai tahdidi pek ya- altındaki ko- | ü İleride Hususi Otomobillere de Yeniden İzin Verilecek tır: Benzin sarfiyatı hiç değişme- miştir. Taksiler daimi bir hareket halinde bulunmuş, hele yağmurlu günlerde ihtiyacı olan hiçbir za- man bulamamıştır. Koordinasyon heyeti, bu neti- ceyi görünce kararını tadil etmek ihtiyacını duymuştur. Haber aldı. Berzin stokumuz muayyen bir haddi bulunca hususl otomobille- re de yeniden müsaade edilecek- tir. Romanyadan benzin tedari- kinde müşkülât olmadıktan başka Almanlar daha çok mazot çek- tikleri için Rumenler, harice ma- zot ve petrol satarken beraballe Benzin de alihmasinı şart Koşile” tadırlar. ÇAN-KAY-ŞEK 3 Milyonluk Bir Ordu Hazırladı kında kalkacak ve bütün taksiler her gün işe çıkacaktır, Bilânçosu Hilcuma Uğradı Çı/crm—i’a.—"ıgm!ar Derhal Söndürüldü |Bir Mikdar Ölü Var, | Londra, 28 (AA.) — hava nezaretinin tebli şam, güneşin batmasından biraz sonra, düşman bombardıman tay-| yareleri, Londraya hücum etmiş- lerdir. Dört saat kadar süren bu hücum esnasında, payitaht üzerine | birçok bombalar atılmıştır. cenubu şarki mıntakası ile cenup #sahilinde bir nokta üzerine de bir h vardtr, Birçok ev tahrip edil- miş veyahut Birçok yangınlar çıkmış, fakat bu yangınlarla süratla ve müessir bir | suretle meşgul olunmuştur. Yi gınların büyük bir kusmı, daha hi çu devam ederkün söndürülmüş | tür. Almanyada ve işgal altındaki yerlerde yapılan hasar Londra, 28 (A-A.) — İngiliz hava nezaretinin istihbarat Sservisi büdi- riyor: İngiliz. bombardıman tayyareleri- nin Almanyada ve Alman işgali a - tmdaki arazide vukua getirdiği ha- sarlar hakkında bu hasarı gözleri lle görenlerin haftalık raporları çok sa- rihtir. Bu raporlar, tahminat olmak- tan çok uzaktır ve binaların tamalin- (Devamz Ba, 3, Si 1 de # ”Lnııılra Dört SEI— İngiliz | ün — İtalyan orduları umumi karar. gâhıinın 204 numaralı tebliği: İyapılı İngilterenin şark mıntakası ve Çel,, ne taarruz edilmiş ve demirli bu- | hasara uğramıştır. | aa ğ biri dönmemiştir. Bardiyada Topçü | Faaliyeti Oldu İtalyan Tebliğine Göre Cephelerde Askeri Faaliyet İtalyada bir mahal, 28 (A.A.) Çan-Kay-Şek Cunking, 28 (AA.) — 1941 İsenesi, Çin mukabil taarruzu ve bunun neticesinde Çinin zaferini getirecektir. Mareşal Çan-Kay-Şek ordusu, gamdi üç milyon muntazam erden mürekkep bulunmaktadır. Bunun bir rojlyondan fazlasını seyyar cü- zütamlar teşkil etmektedir. Ha- len, yesi silâh altına alınmış çok miktarda Çinli de talim görmek- tedir. Çin dahilinde, silâh sana- yünin inkişafı sayesinde, Çin or- Wziulıyı iyi techiz edilmektedir. Bingazi hududu mintakasında Bardia cephesinde topçu faaliyeti olmuştur. Hava kuvvetlerinin yardımı ile ı #manın bir makineli müfrezesini tahrip etmiş ve mürettebatını esir almıştır. Düşmanın Preveze deniz üs vapurlara tam — isabetler mmuştur. Atlantikte deniz altılarımızdan | HARP VAZİYETİ 3üncü Sayfamızda KAFA sğonuş İçin (Vatan) Kupası Tafsilâtı Yarınki Sayımızda OKUYUN Z l Afrikaya geçmekte oldakları bildirilen Fransız hava ve denmaltı kuvvetlerinden iki tp (Köşedeki deniz kuvvetleri kumandanı Amiral Darlan) ı Mareşal Peten Balkanlarda ALMAN Askeri toplanmamış Trenler Asker Değil, Petrol Taşıyormuş Londra, 28 (A-A.) ajansının siyasi muhabi «Balkanlarda, İlalyada vesair yerlerde büyük Alman kuvvetle- rinin tahşit edildiğine dair, hemen her gün Alman propagândası ta- İrafından şayialar çıkarılmaktadır. *Almanlar, takip edecek müs- bet bir siyaset bulamadıkları için |Avrupada ve Amerikada bu gibi İşayinları dolaştırıyorlar. Öyle sa> yaryorları $i Tz Yoşlalar kendile: ne fayda ve İngiliz davasına za: İrar verecektir. «Macaristanda, — demiryolları nakliyatının tahdit olunması, mut. lak süretle asker nakledileceğini sebebi, kömür noksanı olsa ge tazammun etmez. Bunun hakiki | Amerikanın Yardımı AFRİKAYA Geçmeye Hazırlanıyor Almanları Endişeye KAi Düşürdü Fransız Tayyare ve - Denizaltıları Şimali İngîltere Kuvvetlen Afrikaya Gitmiş meden Darbeyi A İndirmek İstiyorlar | Londra, 28 (AA.) — Liz bondan «Nevs Chronicle> gaze- tesine bildirildiğine göre, Mareşal Brauachitsche'in, Fransada bulu- nan Alman kıtalarına hıtaben İediği nutuk, bitaraf askeri müte- hassıslar tarafından — tefsir edil- mektedir. |, Müzehasanlara göre.he mutük, İngiltereye karşı taarruzun müm- kün olduğu kadar geniş mikyasta İyapılması derpiş edildiğine delii addolunabilir. |" Almanya, çok beklemeden ve İngilterenin daha çok kuvvetlen- mesine vakit bırakmadan nihai Almanlar Fransayı Tamamen ışzrul Eecek «Vakıa şudur: Romanyadal Alman askerleri mevcudü arttı- rılmış değildir ve yüz binlerce olmaktan çok uzaktır. Brener geçidinde ak- ıhıkı-i_hılıdıivııı dair çıkarı dahilindedir. Herhalde bunu te- yit eder mahiyette Londraya hiç bir haber gelmemiştir...» BİR ALMAN BL Londra, 28 (A.A.) — Maca- | ristandan Alman kıtalarının geç- tiğine dair verilen haberlerin zi-| hinleri karıştımıya matuf bir Al- man blöfü olduğu Daily Stetch gazetesi tarafından teyit edilmek. tedir. Bu gazete, Macaristan ve Ro- manyadan geçen esrarengiz tren- lerin, Tunanın donması üzerine |Romanya petrolü taşıyan 50 tren olduğunu tasrih etmektedir, koçyaya bir iniş yapmaları, kzlan, 3 Kanasa'yı istilâ e ka tahşit edilmiştir. : BB ıııırı.ıış AAl Pfîııık a | Bu tahşidat, Almanların İspan. ha. 28 (ALA.) çÜ Telgrat | LA , j mek istediklerine dair gazetesinin Lizton — mühabiri yası-| y L yi yol açmıştır. Fakat, vi İbunun hakik? sebebi, buranın isti. (Devamı: .—..Lı—ıı.ınııg | İran 5 Sınıf Askeri Silâh Altına Alacak 'Tahran. 28 (A.A.) — Harbiye nazırının teklifi üzerine neşredilen irade ile 1907, 1910, 1912, 1914 ve 1916 ihtiyatları, bir ay talim görmek üzere 22 mart 1941 de silâh altına çağrılacaktır. "Lizbonda çok heyecan- bir haber dolaşmaktadır: Güya Mareşal Petain, son Nazi tekliflerini reddettiği için Almanlar, Fransanın iş- gal altında bulunmıyan yer- lerini istilâya hazırlanmakta- dır. "Söylendiğine göre, Ma- reşal Petain ile hükümet er- kânını Afrikaya nakletmek (Devamı: Ba. 3, Bü. 4 te) X Şair Mehmet Akifin ölümünün yıldönümü — münasebetile dün Üniversite profesör ve talebele- rinden bir kısmı tarafından Edir- nekapıdaki mezarında bir tören yapılmıştır. Törene İstiklâ marşı ile başlanmış, bundan sonra Ede. biyat fakültesi Dr. Ali Nihat Turlan şu hitabede bulunmuştur: «— Bundan dört yıl evvel ölen Şair Mehmet Akifin mezarı başın- da bugün toplanmış, — hürmetl eğilmiş bulunuvoruz. Kıymet ver- diğimiz esaslar vardır: Hürriyet, Fistiklâl aşkı gibi Mehmet Akif bu esasları mü- dafaa etmiş, bu esaslar için yaşa- Lmuştır. ©, karaktarin — bir tanmalidir. . profesörlerinden | İSTİKLÂL MARŞI ŞAİRİNİN Ölüm Yıldönümü Münasebetile Mezarı Z iyaret Edildi Hkiie T L Wi | Akifin mezarının başında İstilâl marşı okunuyor Hatırasını bürmetle taziz edelim> | söylemiş ve e >naan sezea töre- k n decislken senra imitha De nihayat vecilmişti.
