22 Aralık 1940 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

—T AA G T aA A | garibi şu ki Amerikanın mücade- d | FPAZAR 22 lnci Kânun VATAN CAĞALOĞLU Ne.82 GELEFRON: TELORAF: VATAN EVİ 24136 İst. 1240 AHMET BAŞMUHARRİRİ: - EMİN YALMA M YARIN G SAY AZETEMİZ FADIR - Fiyatı: 5 Kuruş SİYASİ SABAH GAZETESİ Yıl: I —Sayı: 124 Amerikanın Nihayet Gönlü Oldu Yazan: Ahmet Emin YALMAN 1939 sonbaharında idi. Kana- da hududunda (Kanton) adında küçük bir Amerikan şehrinde bu- lunuyordum. Bütün Amerika ve Kanadanın gözleri buraya dikil- Mişti. Amerika - Kanada müna- sebetlerini yakınlaştırmak emelile burada her sene kurulan konfe- Tans, o sene harp betile Münakalât Vekili Trakyaya Gitti Vekil Liman ve Posta Telgraf İşlerini Gözden Geçirdi ve Amatörlerle Görüştü Bir haftadanberi İstanbulda bu - lunan Münakalât Vekili Cevdet Ke- rim İncedayı, tetkiklerine devam et- mek üzere dün akşam Trakyaya ha- reket etmiştir, Vekil Dün mıntaka liman reisli - hüyük bir ehemmiyet almıştı. Konfi Ait İi ginde in bütün liman işle - rini tetkik etmiş ve bazı direktifler ile Ka-| vermişlerdir. tadadan bahseden kim? İlk da- kikadan başlıyarak müzakere şu Mevzu etrafında toplandiı: «A- İmerika kıtası, Avrupa harbine rtışacak mı, karışmıyacak mı? » İki fikrin de şiddetli tarafdar- rı vardı. İki taraf da akla yakın Sözler bulup söylüyordu. Fakat ye uzak ve yabancı kalmasına tarafdar olanların hepsi, Ameri- kıtasının en sonunda bu işe türükleneceğine yüzde yüz kani hıılu.nuyordu. Aralarından en yavuzlarını a- Tadım, buldum. Dedim ki: — Mademki işin olacağına va- Tacağını iptidadan biliyorsunuz, bu aksilikleri ne diye yapıyorsu- huz? İptidadan müşterek emni- Yet cephesine karışsanız harp hiç Olmazdı. Bugün İngiltereye yar- dım etseniz demokrasinin zaferi ir senede temin edilir, yarın yar- dima katar verirseniz harp iki Sene, üç sene sürer. Belki de ne- lice tehlikeye düşer. Amerikalı hayretle aktı: — Görülüyor ki siz bu oyunun kaidelerine — yabancısınız, dedi u sözünüz neye benzer, bilir Misiniz? Bir boksçuya: «Karşın- daki taraf daha zorlu, iptidadan herifin elini sık, onunla k yüzüme Vekil armatörlerle de görüşerek armatörlere ait gemilerin sahilleri - mizde iş almaları ve ecnebi sahille- rine gidip gelmelerinde, gerek arma- törler ve gerekse memleket menfaat lerinin icaplarına daha uygun bir şe- kil verilmesi için bazı tedbirlere te- mas edilmiştir. Posta telgraf idaresinde de tetkik- lerde bulunan vekil bilhassa şubele- rin vaziyetlerile yakmdan alâkadar olmuş ve bazı emirler vermiştir. Bundan başka Basra yolu ile yapı- lacak ithalât ve ihracatta nakliyatın muntazam bir şekilde yapılması için de her türlü tedbirler alınmıştır. İngiltere Büyük Elçisini Kabul Etti Ankara, 21 (A.A.) — Reisicümhur İsmet İnönü dün öğleden sonra saat 16 da Çankayadaki köşk- lerinde İngiltere büyük el- çisi Sir H. Knçtchbull - Hugessen'i kabul buyur- muşlardır. Mülâkatta Ha- riciye Vekili Şükrü Sara- çoğlu da hazır bulunmuş- tur J BARDİA Muhasara Edildi İtalyanın Birkaç Gün Daha Mukavemeti Bekleniyor Kahire, 21 (A.A.) — Bardia üzerine yürüyüş hareketi gittikçe hızlaşmaktadır. Hareket, üçüncü günün başında bir muhasara şek- | lini almıştır. Mühimmat ve yiye- Yunanlılar Yeni Mevziler Zaptettiler Tepedelen ve Kli sura Âteş Altına Alındı Atina, 21 (A.A.) — Yunan ordula- rı başkumandanlığınm dün akşam neşrettiği 55 numaralı tebliğ: Lehimize neticelenen bir muhare- beden sonra yeni mevziler zaptettik bir de al - ceği bol olan İtalyan garni “ mukavemet etmek için son de- rece gayret sarfetmektedir. Bardia müdafilerinin teslim ol- ması için daha birkaç gün geçe- cektir. İtalyanlar, Bardiadan Sollumu bombardıman etmiye ve bu uu-& retle İngiliz gemilerinin buraya l k larma mâni ol- tan vazgeç.» demek gibi bir şey... Bu kadar halk boksu seyredip eyecan duymak için para ver- Miş, elbette hepsine —parasının rşılığını vermek İâzım... Ya- ut da nazlı bir kadını gözönüne Betiriniz: Anlıyorsunuz ki sizde Bönlü var. Fakat tanışlığınız da- _kikıdı şöyle bir şeyler söylemek imkânı var mı? «Bu işin sonu ne- Teye varacağını sen de biliyor- Sun, ben de... Haydi beni üzme- den yola gel...» Amerika efkârı Umumiyesinde —muayyen bir ta- kım kanaatler vardır. Biz suya tabuna dokunmamak ve gürültü- Ye karışmamak fikrini temsil e- diyoruz. İşin en sonunda nereye Varacağını bilsek bile fikrimiz uğ- | tunda kadar dele e- miya teşebbüs etmişler ve hava letmiye karar vermişlerdir.En ya- kın İtalyan tayyare meydanı Sol- lumdan 100 kilometre uzaktadır. 4 Top, 900 Esir Almdı Kahire, 21 (A.A.) — Orta Şark İngiliz kuvyetleri umumi ka! rargâhının tebliği: Bardia istihkâmlarını müda- faa eden düşman kuvvetleri top ateşimizin tesiri altında — sarsılır- |ken gittikçe takviye edilen kuv- vetlerimiz garp ve şimali garbi mıntakalarını temizlemiye devam etmektedir, Yeniden dört top ve 900 esir aldık. (Devamı: Sa. 8, Sü. 5 te) * İeceğiz.» Evet, hakkı vardı. Bu işin ça- resi yoktu. Oyunun bütün kaide- leri yerine gelecekti. Amerika ef- Kârı umumiyesi denilen nazlı ve Oynak kadın, aklın icaplarını in- kâr edecek, kendini usul daire- sindeki bütün naz salhalarından Beçirecekti. Fakat acaba meyus âşık intihar haline gelmeden na- Ziın sonu gelecek miydi? Bütün Mesele burada idi. Evvelki gece matbaada idim. _Rooazveıl'uı. «Evinde yangın o- lan komşuya karşı yapılacak ilk işin, horlumu su borusuna taka- tak uzatmak olduğu, hortumun bedelini iptidadan istemek hatıra gelmiyeceği» yolundaki sözleri- Ni okuyunca anladım ki nazlı ka- dıinın nihayet gönlü olmuş... E-| ğer Amerika efkârı umumiyesi kıvama gelmeseydi, Roosevelt, Şahsi kanaati ne olursa olsun, Döyle sözler söyliyemez, milyar- arca dolar kıymetinde Amerika Semilerini, tayyarelerini, cepha- hesini İngiltereye peşkeş çekmez- dı. | Amerikanın, harp malzemesini, âriyet veya kira şeklinde vermek Ve para aramamak yolundaki ka- Yarı bu harbin en mühim dönüm hoktasıdır. Arnavutluk ve Misır Zalerlerinden ve — İngilteredeki Mukavemet duygusunun tamami- | le sertleşmesinden — sonra böyle bir dönüm noktasına da varılma-” &1 çok ümit verici bir inkişaftır. Fakat Churchill, son erkekçe nütkile en doğru yolu herkese İşaret etmiştir. Zafer neşesile | gevşemek ve karşı tarafı zayıf Börmek en delice harekettir. Kar- $1 tarafın da eli armut devşirmi- Yor. sıkıya gelince her halde son kuvvetile bir taraftan saldıracak- ur, Bugünkü istidat, Almanların İtalyaya akın suretile Akdeniz is-1 tkametine saldırmaları şeklinde- Saatler Geri 4 Alınacak Ankara, 21 (Hususi muhabiri- mizden telefonla) —— Saatlerin bir saat gerl alınması için alâka- dar makamlarca bir rapor hazır- Üü ğ d rin ge- ri Bi sebepler zikredilmektedir. Evvel- ee de bildirildiği gibi karar ay ba- şından itibaren tatbik edilecek ve saatler bir saat geri alınacaktır. 4 # bay bulunan bir miktar subay ve er esir aldık. Mühim — miktarda harp malzemesi ve iki batarya top elimize geçmiştir. Atina, 21 (A.A.) — Resmi bir Yunan sözcüsünün beyanatına göre, Tepedelen ve Klisura dün Aakşam Yunan tapçusu tarafından ateş altı- na alınmıştır. Yüunanlılar, Drinos vâdisinin biraz şimalinde, çok şiddetli müuharebeler neticesinde, memnuniyet verici iler- lemeler kaydetmişlerdir. Bu mınta - kada Yunanlıların. eline 600 İtalyan subay ve eri esir düşmüştür. Daha şimalde, ileri harekâtı de- vam etmiş ve yeni tepeler zaptolun- muştur. Havaların fenalığı, Yunan taarruzunu işkâl etmektedir. Lökad Adası Bombalandı Atina, 21 (A.A.) BEmuniyet Ne « zaretinin dün akşamki tebliğine gö- re düşman tayyareleri Lökad adasını bombardıman etmiştir. Hasar ve Za- yiat yoktur. (Devamı: Sa. 3, Sü. 6 da) 4 İTALYADA Karışıklıklar Başladı Faşistlerle Aleyhtar- ları Arasında Kavgalar Oldu Londra, 21 (ALA.) — Müstakil Fransız Ajansı bildiriyor: News Chronicle gazete- sinin Lizbon muhabirinden aldığı bir habere göre, İtal- yada ciddi kargaşalıklar baş göstermiştir. Romada ve sair bazı şehirlerde fa- şistlerle, faşist aleyhtarları arasında kavgalar vukua gel miştir. BO topraklarından geçerse, Petain'in ildemlökelerindeki | tleri Amerikanın Yardımı Artıyor Tayyarelerin 10da dDu İngiltereye Verilecek Nevyork, 21 (A.A.) — Bay Roosevelt'in, Amerikan hırıp is- tihsalâtının yüzde ellisinin İngil- tereye verilmesi hakkında tesbit ettiği nisbet, İngiltereye yardımın Hâlen, Musolini için, hal- kın isyanından ziyade faşist partisi ile ordu arasında çı- kan ihtilâfin ehemmiyeti vardır. Bu ihtilâfa sebep, bir ta- raftan sevkulceyşi hataların işlenmesi, diğer taraftan da| bazı generallerin azledilme- sidir. Fevkalâde Tahsisat Lây'hası Encümenlerde Görüşülüyor 50 Milyon Lira Milli Müdafaa Vekâletiyle Jandarma, Orman ve Gümrük Muhafaza Kumandanlıkları İhtiyacına Sarfedilecek Ankara, 21 (Telefonla) — Hüküme tin meclisten fevkalâde tahsisat ola- rak istediği elli milyon liraya ait tek lif alâkalr encümenlerde tetkik ve b Mec © listen istenen elli milyon lira Milli Müdafaa Vekâletinin — ihtiyaçlarına jandarma, orman ve gümrük muha- faza umum kumandanlıkları ihtiyaç larma da sarfolunacaktır. kolaylaştırılması ve — arttırılması için terkedilmiştir. Sonteşrin a- yında Amerikada yapılan tayya- | relerden onda dokuzu İngiltereye verilmiş, Amerikan ordusu için yalnız bir tanesi alıkonulmuştur. Son günlerde 750 milyon İn- giliz lirası kıymetinde bir harp malzemesi sipariş listesi tanzim edilmiştir. Listede 12 bin tayya-' re, 2000 - 2500 tank, birçok top ve mühim miktarda mühimmat vardır. Ayrıca 60 şilep ynpıhcık/' tır. Bunlar için tesbit edilen fiyat 25 milyon İngiliz Hirasıdır. Nevyork, 21 (A.A.) —D. N. B.: Vaşingtondan bildirildiğine göre, B. Roosevelt, Amerikada | yapılan tayyarelerin yüzde ellisi yerine yüzde 70 inin İngiltereye verilmesine karar işti: ED Hariciye Nezaretine- mi Getirilecek ! Londra, 21 (A.A.) — Taymis ga- par t i, Ha - riciye Nazırı Lort Halifaksın Ame- rika büyük elçiliğine tayin edildiği takdirde yerine, Harbiye Nazırı E- denin getirilmesi ihtimali olduğunu bildirmektedir. Vatan Şairi Namık Kemal Dün Üniversitede, Mekteplerde ve Halk Evlerinde Büyük Merasimle Anıldı leketin her tarafı | torunları, İ Profesör Halide Edip, Namık Keî:l için söylerken ve Üniversitede merasime iştirak eden kala- lık halk ve mektepli kütlesi Rel Valisi Lütfi Dün, da, ilk, orta, yüksek mekteplerle, | Kırdar, Harp Akademisi Komu-” Ali Nihat Tarlan, Doçent Ziyaet- | Üniversite ve Halkevlerinde, va- | tanı Korgeneral Ali Fuat Erdem, | tin Fahri |tansever büyük şair Namık Ke- | birçok profesörler ve iki bin beş. vekili Ahmet Hamdi Tanpınar, mal için törenler yapılmıştır. İs-*ı tanbul Ünliversitesindeki törene saat 14,30 da başlanmıştır. Tc'ı-ı tende şairin gelini Bayan Celile, | dikten sonra Rektör Cemil Bilsel, | yüz talebe ve halk hazır bulun- müuştur. Evvelâ İstiklâl —marşı söylen- İveNasıl Aldattı'ar?| Fransız Hava Nazırı Suriyede Kudüs, 21 (A.A.) Müstakil Fransız ajansının Kudüs — muhabiri, Fransız hava nazırı Bergeret'nin Ra yak meydanmı teftiş etmek üzere Su riyeye geldiğini bildirmektedir. Ra- yak meydanında 120 tayyare, birçok memur, yedek parça stokları ve ben- zin depoları mevcuttur. Bunlar sıkı bir altında tadır. ulmak rErmeniîeri Kimler: NiÇiN Profesör Halide Edip, Profesör Fındıkoğlu, şairin vatanperverliği, insani ve edebi şahsiyeti hakkında birer Profesör | Bu sualin cevabını mütareke - den sonra mühim roller oynıyan Pantikyan, arkadaşımız Mim Sı- fıra anlatmıştır. Bir yazı serisi halinde yarınki sayımızdan başlı- nutuk söylemişler, Edebiyat Fa- | yarak neşredeceğiz. / Ce Devamı; Sa. 4, Sü. 1 de) X | WM—MM&%%WPMJMMM&; istifası ihtimali olduğu gibi, Fransız donanmasının ve Fransız mukavemete geçecekleri de tehdit yolunda söylenmektedir. PETEN istifa mı Etti? KaideklDerlanı Kabine İçtimaına Riyaset Etti N Si Amiral Darlan “Alman talepleri: Evve- lâ, Fransız donanmasının ve deniz üslerinin Almanya em rine verilmesi, sonra - işgal altında bulunmıyan Fransız arazisinden Alman askerle- rinin geçirilmesine müsaade olunması... “Buna mukabil Almanya, miktarı 2 milyona varan Fransız esirlerini serbest bı- rakacak. "Mareşal Petain buna muhaliftir. Son kabine top- lantısına Amiral Darlan ri- yaset etmiştir. Bu; Petain'in istifa ettiği şayiasının çık- masına sebep olmuştur. Fa- kat bu haber teeyyüt etme- miştir. “"Amerika, Fransa işine ehemmiyet — verdiği için, Roosevelt'in bir mesajını hâ- mil olan yeni elçiyi bir harp gemisi ile göndermiştir. "Petain, Amerikanın ve Amerika yoluyla İngiltere- nin müzaheretini temin et- miştir "Petain mukavemet eder se Almanyanın Fransayı ta- mamile işgal etmesi ihtima- li vardır. "Nazi Almanyası Petain işinde gösterdiği müsama- hayı hiçbir siyasi işte gös- termemiştir. Demek ki, Al- (Devamı: Sa. 8, Sü. 7 de) — e Amerikanın Bir Taraflı Bitaraflığı Almanyanın Bütün Sabrını Tüketmiştir «Beynelmilel hâdiselerin ehemmiyetlisi, Amerikanın İngil- tereye yapacağı yardım İ dir. Buna yardım demekten ziya- | en de, Amerikanın harbe girmesi de- ( mek daha doğrudur. &Amerikanın Londra sefiri| . Kennedy istifa etmiştir. İngiltere- Ğ nin Vaş.ngton sefiri de vefat et-| miştir. İngiltere, Vaşington gibi mühim bir merkeze büyük bir el- çi tayin etmek mecburiyetindedir. |Namzetler arasında birçok isim- 'ler vardır. İngiliz . Amerikan mü- | nasebatı, iki devletin normal mü- lnıııel:atmı benzemez. Bu sebep- iJedir ki İngiltere, Hariciye Nazı- rını bile bu işe göndermeyi dü- şünmektedir. Lord Halifaks bu |vazifeye tayin olunursa yerine Harbiye Nazırı Antoni Eden ge- çecektir. Esasen Eden, Lord Ha- Hifakstan evvel de Hariciye Na- zırı idi. B. Roosevelt, İngiltereye yar- gz lesind. k FAŞ DE e şu sözü söylemiştir: «Harp hari- ci kalmak şartile mümkün oldu- ğu kadar çok yardım...» M Diğer taraftan şimdiye kadar sükütu muhafaza eden Almanya- nın salâhiyettar bir sözcüsü şunu «Amerikanın bir taraflı bita- raflığı Almanyanın sabrını tüket- miştir.» (Radyo Gazetesi| Amerika Hükümetinden İstedi — © Berlin, 21 (A.A.) — D. N, B. ajansı bildiriyor: Amerikanın Paris sefareti memurlarından Ba- yan Elizabet Deegan, — esaretten kaçan bir İngiliz zabitinin firarı- na yardım etmekle maznundur. Tahkikat, sefaret kâtiplerinden Cross ile Huntun cürüm artağı olduklarını da meydana çıkar- mıştır. Almanya hükümeti, kabahatli larım — değiştirilmesini A- merika Hariciye Nezaretinden is- temiştir. Geri Çağırılıyor Vaşington 21 (A.A.) — Reu. ter: Cordell Hull, bugün gazete- cilerle yaptığı bir toplantıda, A- merika Birleşik Devletlerinin Al- man hükümetinin talebini isaf e- derek Paris büyük elçiliğindeki Amerika Donanması, | Filipin Adalarında | — Şanghay, 21 (A.A.) — Denizaltı gemileri, uzun mesafe bombardıman tayyareleri ile takviye edilmiş olan| Amerikanın Asya donanması Filipin adalarıma varmıştır. Ki 1 H , üç memuru geri çekeceğini bildir. — (8