26 Ağustos 1940 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

VTT v KAT kalacaktır. İzmir 25 ( Telefonla ) — Dahiliye Vekili Faik Öztrak bu gece, evvelâ Manisaya bilâhare de İzmire gel- miştir. Çarşambaya kadar burada Sayı: 8 Fiyatı: 5 Kuruş Vatan Matbaası: İstanbul, Cağaloğlu VATAN SIYASİIİ SABAH-“GAZETESİ BAŞMUHARRİRİ: AHMET EMİN YALMAN İstanbulda Bir Yıllık İhtiyaç- tan Çok Fazla Odun Olduğu Anlaşıldı İthalât Maddelerinin İnhisara Almacağı Dünya Nereye Gidiyor? Geçen Harpten Ders Tarihteki En Büyük Hata - 1 - Yazan: Ahmet Emin YALMAN Su iddiada — bulunabilirim: 1914 . 1918 umumi harbini en Reniş ölçüde seyreden adam be- nim. 1914 temmuzunda İngiltere ve Fransada idim. Saray Bos- na hâdisesinin yarattığı yeisli, telâşlı manzarayı gördüm. - ferberlik ilân edildiği gün Ber- linde Potsdam meydanındaki Coşkun tezahürleri seyrettim. İtalyadan vapurla — İstanbula dönerken Mataban burnunda İngiliz donanmasının Göben ile Breslavı takip ettiğine ve ar- kalarından ateş açtığına, şahit oldum. Tanin gazetesinin harp mu- habiri sıfatile garp cephesini 915 de karış karış dolaştım. 1917 ve 1918 de tekrar gördüm. #rsovanın — alınmasında — ve Şrens — Leopold — ordusunun İrest Litovska kadar olan ta- kip hareketinde Alman - kıtala- T arasında bulundum. Vilna is- tikametinde Hindenburg ordu- Sunun yaptığı takip hareketine b_"“ Alman fırkasile iştirak et- tim. Sırbistanda Makenzen or- dusunun hareketlerini başından sonuna kadar takip ettim. Ga- İleyada- kolordumuzla bulun- dum. Tirol cephesine gittim. Onra Almanyanın dahili harp teskilâtını, cephe arkasındaki her türlü levazım teşkilâtını bi- Ter birer dolaştım. Harbin dört senesinin bir kısmını Almanya- da geçirdim vye Alman milleti- hin atma nisbeti her sene deği- $en nabzını yakından yoklıya- bildim. Bir taraftan da Hinden- burg karargâhı ve garp cephesi karargâhı dahil olduğu halde muhtelif Aaskeri merkezlerde Rünlerce, haftalarca kaldım. Bütün bu görüşlerim ve te- Maslarım bana 'bir takım ka- Naatler verdi ki, bunlardan İs- tifade ederek bugünün halini Ve yarının ihtimallerini tahlil etmiye çalışacağım. 1914 Almânyası Kayser idare- s$ine rağmen hür bir memleket- ti. Münakaşa hürriyetinin epey- ce geniş şekillerine sahipti. O zamanın Alman milliyet duy- Rüsu bu münakaşa havası için- de temel tutmuş, 'şuurlu bir duygu idi. 1914 Almanı, milli dava için 'olan fedakârlığını bi- lerek, anlıyarak, severek — yapı- yordu. Açlık: ve iştahlarının şiddetine rağmen «başkalarına daha çok ekmek kalsın, daha cok mukavemet gösterelim» dü- sünceşile ekmek * vesikalarını yırtıp atan Alman sivil halkı- nin kahramanlığını hiçbir za- man unutamam. -Her taraftan abluka altında kir Almanya birkaç cephede bir- den bütün dünya ile çarpışıyor. Kırk senelik müttefiki tarafın- dan da arkadan vuruluyor. Bu- na rağmen senelerce döğüşmiye devam ediyor. Karsısında da azmi sarsılmıyan kuvvetli bir Fransa, denizlere hâkim bir İn- giltere, Koca cüsseli bir Rusya, nihayet bütün bir yeni dünya var... Almanyanın 1914 harbin. Je geçirdiği mücadeleyi'ne bu- günkü Almanya yapabilir. Ne de, başka bir milletin bu kesafette, bu ölcçüde, bu —uzunlukta bir mücadele gecirmesi bir daha ta- savvur edilebilir. Fakat bu kadar gergin, bu ka- dar itılgar bir ruh uzun Za- man aynı ateşli seviyede kala- (Devamı Sa: 8, Sü: 6) Haberi Asılsız. Ticaret Vekilinin Dünkü Beyanalı 'Ticaret Vekili Nazmi Topçu- rimize gelmiş, limanda Ticaret Vekâletinin şehrimizdeki mü- dürleri ve dostları tarafından karşılanmıştır. Vekil, vapurun güventesinde mıntaka ticaret müdürü Avni ile ticaret işleri hakkında konuşmuş, ve bazı direktifler vermiştir. Ticaret Vekili Nazmi Topçuoğlu bir mu- harririmizin muhtelif sualleri- ne şu cevapları vermiştir: — Dün İzmirden ayrıldım. Yarından itibaren İstanbulda tetkikler yapacak ve üç gün sonra Ankaraya döneceğim. İz. mirde Fuarı açtıktan sonra, ih- racat mevsimi olması dolayısile ihracatçılarla — temaslarda ve hasbihallerde bulundum.» BASRA YOLU PAHALI OLACAKTIR «Amerikaya yapılacak ihra- catla yakından meşgulüz. Bu i ve hdır. Yakında İfak, Suriye ve devlet demiryolları murahhas. ları Ankarada toplanacak ve bu hususa ait konuşulacaktır. Bu yolla yapılacak sevkiyat nakliye ücretlerinde ne kadar tenzilât yapılırsa yapılsın hiç şüpbe yok ki, az çok pahalıya mal olacaktır.» | İnacak ve ilk vapur “Amerikaya İhracat Bir Haftaya Kadar Başlıyor,, «Akdenizden Amerikaya, doğ- oğlu dün Tırhan vapurile şeh- |ru seferler yapılması ıçin Ames rikalılarla müzakere halindeyiz. Bir Yunan kumpanyası tarafın- dan deruhde edilen bu tarik ile sevkıyata bir hafta sonra başla- limanımız- dan haâreketle Amerikaya gide- cektir.» İNGİLTEREYE İHRACAT «İngiltereye yapılacak yeni ihracatın miktarı üzerinde he- nüz verilmiş bir karar yoktur. İngilizlerin murahhasları İzmir. de bulunmaktadır. Ankaraya geldikten sonra konuşmalara başlanacaktır.» İTHALÂT İNHİSARI HABERİ ASILSIZ «Mühim ithalât maddelerinin devlet inhisarına alınması için Ticaret Vekâleti tarafından bir kanun lâyihası hazırlandığı hak- kındaki haber asılsızdır. Esasen ithalât, gümrükler taratından daimi bir mürakabe altında bu- lunduğundan buna lüzum yok- tur.» İNCİR, ÜZÜM REKÖLTESİ AZ «Bu sene incir, üzüm rekolte. si geçen seneki rekoltenin du- nundadır. İncir ve üzüme ârız olan hastalık bu sene bol mah- sul elde edilmesine mâni oldu.» Eden Tehlike Hull'ün Beyanatı Copenhague, 25 (A.A.) — Ste- fani bildiriyor: Onaltidende gazetesinin ha- ber verdiğine göre Sovyetler, şimali Amerikanın beş kilomet- re mesafesinde Bering boğazın- da «Büyük Dismede» adasında bir hava üssü tesis etmişlerdir. TEHLİKE HAKİKİDİR Vaşington, 25 (A.A.) — Dün yaptıği bir beyanatta B. Hull, Amerika Cümhuriyetlerini teh- dit , eden tehlike imkânları- An;rlkayı_ı'âhdlf ıvhâii;abyadan so' Bin Alman Çıkıyar Garip Bir Tahliye Bükreş, 25 (A.A.) — Reuter: Sovyet Besarabyası ve şimali Bükovinayi terketmiş olan 90 bin Alman memleketlerine sev- kedilmektedirler. Bu tahliye a. meliyesi garip bir vaziyet arzet- mektedir: Ruslar tarafından iş- gal edilmiş bulunan araziyi tet- keden Almanlar, yine Almanlar | tarafından işgal edilmiş olan devletlerin arazilerine sevkedi'. mektedirler. Münevver tabaka Lorraine mıntakasına ve ame- leler de Polonya'da Poznan'a nın hakiki olduğunu bildirmiştı'rwgönderilmektedir. : SOVYET Filosu Çanakkaleden - Geçmek İçin Türkiyeden İzin İstenmemiştir Moskova,; 25 (A.A.) — Tass Ajansı tebliğ ediyor: Sovyet. hükümetinin, Bal- ikan yarımadası mintakasında bir harp zuhuru halinde, Sov- yet donanmasının Çanakkale boğazından geçmesi için Tür- duğuna dair bugünlerde yaban.. cı matbuatta .haberler dilmiştir. Tass Ajansı bu ha- berlerin sırf uydurma olduk.- larını .beyan etmiye mezundur. "Rumenler 10 Teşrini Evvelde Dobrucayı Tahliye Edecekler Bükreş, 25 (AA.) — D, N, B. bildiriyor: Emin bir menbadan öğrenil. difine göre Crajova'da Rumen- lerle Bulgarlar arasında cere- yan eden müzakereler esnasın- da cenubi Dobruca'nın tahliye- si tarihi üzerinde mutabakat hâsıl olmuş ve bu tarih 10 teş- tir. RUMEN KRALI KAROL Rumen - Matar Müzakereler Çarşamba Günü Yine Başlıyacak | Bükreş, 25 (A.A.) — Turnuse- İverin müzakeratının yeniden başlıyacağı bir sırada, Transil- vanya meselesinde ahali müba. delesi şeklinden başka bir sureti hal aleyhindeki Rumen muha- İ (Devamı Sa: 8, Sü: 7) vide Dün kürek yarışları ile senenin ilk fut Spor Hareketleri bol maçı yapılmış ve Fererbahçe, İstanbulsporu 2-0 yen î N miştir. Spor havadislerinin taf silâtı dördüncü sayfamı.dadır. kiye'nin rızasını talebetmiş ol- neşre- | | rinievvVel olarak tesbit edilmiş- Telgraf: Vatan, İst. - Telefon: 24136 — Pazartesi 26 Ağustös 1940 İngilizler 55 Alman Tayyaı'esi Düşürdüler Hava Muharebeleri Yine Kızışıyor Son Hücuma 80 Alman Tayyaresi İştirak Etti Londra, 25 (A.A.) — Bugün 25, dün de düşman tayyaresinin dü- şürüldükleri resmen bildirilmekte- dir. Bugün dört tayyaremiz üssüne Ç ir. Uç kurta- Alman bombardıman ve avcı filolarına karşı çok iyi döğüşen bir avcı filosu son süratle Sovyat Matbuatının Koktaj Nazarı Manş Denizinde : 'l'iıııes Gazetesi Muharebenin Diğer Safhaları Kolay Geçecektir Diyör rıdlmıştır. Dün 19 tayyare kaybettil: bunların mürettebatından 12 pilot hayattadır. 80 ALMAN TAYYARESİ HÜCUM ETTİ Londra, 25 (ALA.) Hava Neza- reti istihbarat bürosundan bildiriyor: Dün erken Alman hava küvvetle- ri İngilterenin cenup ve cenubu şar- kisine birkaç defa hücum etmişler- dir. Mütetaviz tayyarelerden bir dalga gaybolur kaybolmaz yerine bir diğeri geliyordu. Öğleden az ev- veline kadar hücumlar Kent kontlu- ğunun şarkmdaki tayyare meydan- larına tevcih edilmişti. Daha sonra düşman Londra civarındaki tayyare meydanlarına hücuma başlamış, di- Ber bir filo da Portsmouth'a hücum etmiştir. 7.45 den 9 a kadar devam eden bi- rinci hücuma 80 Alman tayyaresi iştirak etmiştir. İkinci hücum saat ondan evvel başlamıştır. 80 - 40 bombardıman tayyarelik filolar bic- biri ardından gelerek Kent Kontlu- Bu üzerinde uçmuşlardır. Alman avcı tayyareleri bu filolarm üstünde ve çok yüksekten uçmuşlardır. İNGİLİ ZTAYYARELERİNİN FRANSA ÜZERİNDEKİ UÇUŞLARI Londra, 25 (A.A.) — Hava Neza- retinin istihbarat servisi bildiryor: Fransanın işgal altındaki arazisin - de bulunan ve İngiltere üzerinde ha- rekâtta bulunmak üzere Alman avcı ve bombardıman tayyarelerinin ha- valanmalarını temin eden tayyare meydanları Cuma gecesi İngiliz ha- va kuvvetlerinin başlıca hedeflerini (Devamı Sa: 8, Sü: 6) NOTLAR: İSTANBUL RADYOSUNU BEKLİYORUZ Ağustos başında — açılacaktı. Belki hazırlıkları bitmedi. Bu- günkü şartlar altında mazur görmeliyiz. Bütün bunlara rağ- men İstanbul radyo istasyonu- nu bekliyoruz. Çünkü Parisi Al- manlar işgal edeli bu istasyon kuvvetlendi. —Ankarayı ciddi surette izaç ediyor.Hayırhah ve kasti parazitler de ayrı. Bu yüz- den, hele akşamları, Ankaravı hiç dinliyemiyoruz. stanbul radyosu iç ve dış propaganda bakımından müna- kaşa götürmez bir zaruret ol- du. İNGİLTERE İçin Karar verilecektir Moskova, 25 (A.A.) — Tasa ajan- & a ı İngilizlerin Spitfayer tipindeki seyir halinde İtalyanlar Yine Korsikadan. Bahsediyorlar Afrikada Bir Süngü Muharebesi İngilizler Tobruk'a İtalyanlar da Maltaya Hücum Ettiler Roma, 25 (ALA.) — D. N. B. bi diriyor; Pavie'de yapılan bir toplantıda, Korsikalı vatanperverler, Fransa ile aktedilecek sulhün İtalyan haklarına «Askeri Afrika d ve kuvvetine istinat et- başlığı altında Krasnaia Zvesda ga- zetesi şıu:lurı yazmaktadır: <Afri harekâtın — başl devresi nihayetine varmak üzeredir. İtalyanlar, en mühim harp sahneleri olan Libya ve Sudan'da kgm hareke- te hazırlanmaktadırlar, Sudan'da düşman arazisine de girmiş bulun- maktadırlar, Bilâhare Nil nehri bo- yunca inerek stratejik çemberleme- deti çıkmak için, İtalyan Şarki Afri- çalışacaktır. Pek muhtemeldir ki İn- gilizler de tedaflil bir strateji kullan- mafa karar vereceklerdir. Afrika harbinin yakında kati saf- (Devamı Sa: 8, Sü: 8) ka ordusunun bütün kuvvetile Har- tuma karşı kati bir hücum yapacağı aşikârdır. Bu esnada tahmin edilebi- lir ki İtalyan Şimali Afrika ordusu, Mıisır'a karşı enerjik harekâta baş- liyarak Süveyş' kanalını zaptetmeğe mesi lâzım geldiğine dair bir karar ittihaz *etmişlerdir. SÜNGÜ SÜNGÜYE BİR MUHAREBE Londra, 25 (A.A.) neşredilen resmi tebliğ, Trablusgarp- ta keşif kolları arasında vuku bulan bir musademeyi zikretmektedir. Fort Capuzzo'ya yaklaşmakta olan bir İngiliz keşif kolu, istihkâm kaz- makla meşgul bir İtalyan müfrezesi görmüştür. İngilizler düşmana sün- gü hücumu yapmışlar ve on İtalyan öldürmüşlerdir. Diğer on İtalyanın da ölmüş olması muhtemeldir. İngilizlerin zayiatı yoktur. İngi- lizler yedi esir alarak dönmüşlerdir. KENYA HAREKÂTI Pretoria, 25 (A.A.) — Kenya ha- (Devamı Sa: 8, Sü: 5) Avrupada - Kıtlık Tehlikesi Var Bazı - Sefirlerimiz Memleketten Avrupanın muhtelif merkez- lerinde bulunan sefir ve konso- loslarımızdan ailelerine gelen husust mektuplar, Avrupanın maruz bulunduğu kıtlık tehlike- si hakkında pek açık ve kat'i fi- kirler vermektedir. Bir harici mümessilimiz mem- leketten şeker ve sabun istemek- te ve kıtlığın hele yarmki inki- şaf ihtimallerini hatıra getir- menin insanı şimdiden korkut- tuğunu yazmaktadır. ' Sefirler ve konsoloslar yiye- cek tedariki hususunda bir memlekette en müsait mevkide bulunan insanlardır. Eğer bunlar — bulundukla- rı yerde ve civarında yiyecek tedarikinden âciz kalıp tâ mem- leketten geltmek — ihtiyacını duyvuyorlarsa Acrupanın nıuh- telif memleketlerindeki yüzler- ce milyon insanın halini, hele bu kış maruz kalması pek muh- temel olan âkibeti Rıyas sureti- le gözönüne getirmek kabildir. Yiyecek getirtiyor Girit Açıklarında İtalyan Gemileri Yunan Kralı Türk Ataşemiliterini Kabul Etti Atina, 25 (A.A.) — Stefani A- jansı bildiriyor: Yunan genelkurmay başkanı ile donanma kumandanı ve Tür- kiyenin yeni ataşemiliteri, Kral tarafından kabul edilmişlerdir. Londra tarafından yayılan kasdi ve yanlış haberler efkârı umümiyede endişe uyandırmiş- tır. İngilizlerin gaile ve korku yaratarak bilâhare himaye ve yardım teklif etmek istedikleri deki endişe İngilizlerin himaye vaitlerinin Yunanistanda fikir- leri teskine kâfi gelmiyeceğini göstermektedir. İTALYAN HARP GEMİLERİ Atina, 25 (A.A.) — Reuter: Girit açıklarında İtalyan harp gemileri görüldüğüne dair veri- len haber hakkında Yunan mah- İngeliz mahftillerinde beyan edilyiğine göre İtalyar harp ge- milerinin Girit cıvarında bü« (Devemi Sa; 8, Sü: 2) hirede * bârizdır. Fakat efkârı umumiye Ç