29 Ekim 1941 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6

Ülnüm - 0 Cum *Yükselmek, İlerlemek, devrim- Jer yaratmak, ancak bilgi ile ka- imdir, Bilgiziz insan meyvasız ağır Abi, bügisiz ulün da » düslürünu cümhuriyet hü- ; 1923 yılındanberi maarife Büyük bir hız vetdi. Bu hiz tüaye- Binde bugün, kültür meml: 6ü Ücrü közelerine |© köy, ilk, orta ve yt ki tekâmülleri ve go yapılacak maarif — kal ketlerini #mdi okuyucularımız'ı börlikte tetkik edoceğ'z, İLK TAHSIL Mill! ve umumi kültürün temc ni ilk tahsil teşkil eder, Bu mil him davaya elkoymuz olan cümhu riyet hükümeti; yeni rejimin um- gelörine göre torbiye ve tedris plünları hazırlam ştır, 1041 — 1942 ders yılı — istatix tiklerine göre; öğretmen!! olulla rm sayısı 6048 dir, Bunların 1,277 Bi şehirlerde, 4,771 i köylerdedir Okul sayıaı 1923 — 1924 yılma na Baran yüzde 38 artmıştır. Bu okul larda vazfe gören öğretmen aayı. Bt da 14760 tır, 7788 1 köylerde 69072 sl şehirlerde çalışmaktadır. İlk tahsile devam eden talebe- köylerde; 420572, gehirlerde 376 bin 968 olmak üzere 797,540 tır, İki yıl sonra bu müktar milyonu a- gacaklır. EĞİTMENLİ OKULLAR 40 bini bulan 400 — nüfustan az köylere öğretmen göndermek üze- To, Müarif Veküloti, Ziraat Vekâ- leti e işbiriği yaparak eğitmen teşkilâtı vücude getirmiştir. Bu teşkilât sayesinde 5200 köy öğret: men ve okul kazanmış ve 155000 talebe faydalanmıştır. Eğilimenli okuliarda talebeye yurtbilgisi, he« tecrübelerine ameli bakımdan faz- Ja ehemmiyet verilmekteadir. Zira- at Vekâletinin de yardımı Bayesin- de köylere âlet, tohum gönderi! « mektedir, Önümüzdeki li — yıkda 1000 eğitmen daba yetiştirilecok - Ür, KÖY ENSTİTÜLERİ Çok nüfuslu köylerde ik tahalli kolaylıkla yapmak, aynı zamalıda köy sanat'larını öğretmek ve köyü- ne yarar'ı vnsurlar yetişlirmek ü- zere jiki yıldanberi bu müceseseler Ceşkil edilm'gtir, Müfredatı ile zen- gin olan köy enstitüleri, yakın bir zamanda köylere mühim eleman - Tar yetiştirecek, ve yüksek kabili- Yetij küy çocuklarma da yüksek fabsil yapma imkânlarını temin e- decektir. Bugün 12 vilüyette köy gnstitüsü bulunmaktadır. İki sene Bonra bunun 24 de yükseleceğini göreceğiz, Buna ağt planlâr hazır. danmam bulunmaktadır. MİLLET OKULLARI Cümhuriyetin —ilânmdan — önce Bütün Türkiyede okuma yazma bi- Jenlerin sayısı 685 bini geçmemek- teydi, Yeni harflerin kabulümden #oura bu möktar bugün milyonları aşmıştır. ORTA TEDRİSAT Orla tedrissim gayesi; ilk tah- #iğini Dilarmeiş olanlara daha fazla külltür vermek ve aynı zamanda on- Jarı mesilek tedrisatıma hazırlaya - Cak bir vaziyete getirmektir, Cüm- Buriyetler evvel orta todrisat öğ- Bdi Bugün orta okul sayısı 180, l1- Be ile TB dir, huriyel devrinde naarif Cu nsuriyet maarfi ulaşmak is'ediği gaveve tam manasile vardığını ortay almış oldu u müsbet delillerle görüyoruz Yazan: Talebe, Bu okullara devam eden talebe müktarı 180,100 dur, Artma nlebe- ti okullarda yüzde yüz, — talebede yüzde 38 dir, Bu mücaseselerin tod- risatı tam manasile yupeöllmeleri için materyel ve ders ületi temini tşine mühim bir tahsisat ayrılmış- tir. Bilhassa Iâboratuvar takımları da temin edilmistir. Okullarda kı- zılay gençlik teşlkilüti, taleb, koo- perafifi ve spor teşekkülleri de vücude getirilmistir. Hazırlanan plân mucibince orta öğretim, bilgi, ület, bina bakmaın- dan inkişafa devam otmektedir, TEKNİK TEDKİSAT Türk ulusunun sanayi balımın « dan mübhim inkişaflar temin debil- mesi ancak bu sahada cak teknik elemanla kabildir. Ay. hr zamanda şannt hayatında dişa- rida çalışabilecek kimtelere de lü- zum hissedilmektedir. Bu noksan: lığı gidermek Üzere teknik öğreti- me ehemmiyet verilmiş, örkek sa- nat, jinşaat usta, erkek terzilik, ticaret okulları, kız enstitüleri gibi beş çeçşit mücssese kurulmuştur. çalışa. Hasan Bedrettin Ülgen ? n üğrTetmenini dinliyor dersleri vasıtasile de Türkiye cüm- huriyetinin kuruluş ve gayeleri de bu müceseselerde gençliğe öğre - tilmektedir, Devam eden talebe sayıat da 13,750 dur, Memleketi- mizle bağşta Üniyorsite olmak Ü- zere 12 yüksek tahsil müecasesesi vardır. Yüksek tahajl mücrsemele- ri memiçicetimizç lâzrm olan muh. telif sahalardan mütehassıs yeliş- trmektedir, UMUMİ KÜLTÜR HAREKETLERİ Cümhuriyet devrinde talebe ye- tiştirme işine ehemmiyet verildiği gibi, umum! kültürü artıracak ma- arif kareketleri de vardır. Bu ha- reketlerin en başında müzeler ve külüphaneleri sayabiliriz. Kütüp « haneler ve müzeler zengin eserle- riyle ilmi tetkiklerde bulunmak is- tiyenlere en güzel materyelleri te- min etmektedir. .”.. Cümhurtyet maarifinin ulaşmak istediği gayeye, tam manaslle uluş tığını ortaya attığı bu mühim ham lelerin tahakkuk ettiğini — görüyo. TUZ, Hasan Bedrettin Ülgen Hazarlanan büyük bir teknik plâ [ &1 ile önümüzdelki yıdlarda bu gibi Müesseseler yurdun her yanında çoğaltılacaktır. Bu işe 3 milyon li- ra tahsis edilmiştir. YÜKSEK TEDRİSAT İhtisas sahibi eleman yetiştir - mek üzere cümhuriyet hükümeti yükaek tahsöle de milhim — bir e - ehemmiyet vermişlir, İhtisasa kıy- met verildiği gibi, —inkılâp tarihi | — İSTANBUL BELEDİYESİ | | v HAMLET f5 berde) SÖON HAFTA İstiklâl caddesinde KOMEDİ KISMINDA Akşam 20,80 da Kör Dövüşü —— Bevağlve Halk Sine | Bugün matine YI de. gece K 1 — Lorel Hardi; Zafer Dönlşü (Türkçe) 2 — Pamuk Prenses, Yedi Cüceler Yeni Eserler: , “İktısadi Yürüyüş,,ün fevkalâde sayısı Nanifa Vekilimiz. genezal Ali Fuat Cebesoy, (İktısadi yürü- yüş) Ün cümhuriyet bayramt ge- refine çıkandığı 6 formalık zengin mündericallı sayısma Nafia işleri- , miz hakkında emaslı malümat ve- rea çok şayanı dikkat bir başma- kale yazmaştır. “ |man bu yolda çizilmiş olan imar YAKRIT yıldönümü (Baş tarafı 1 incide) On yedi yıl evvel asitanat idarca'. nin aezi ve Kiyanetiyle çöken Osman. hi imparutorluğunun yıkıntısı sitimdan yepyon! bir Türkiye yaratan mm—l riyet reğimi müll isliklâk kurtardıi. tan sönra bütün gayretini millatin ae. Jadet ve selâmetine, vatanın imarila | verdi. ©O zamandanberi bu yoldaki çalış. malar durmadı. Memleketin her kö.f şesinde — Öemanlt — imparatortuğunun | aurlar içinde inuvaffak — olamadığı | bayındırlık eserleri vücuda geldi, Hususi teşebbüslerle başarılamıyan bir çok büyük sanayi eserleri, demir, Gokumu, KAğıt, geker vesnire fabri - kaları cinsinden mücesessler — devlet | sermayesi, yahut devlet sermayesinin yardrmiyle tahaxkuk etti Memleketin her tarafında — yeraltt servütleri, yanı bakır, demir, krom ve Ealre cinsinden müadenler — işlen- raeğe başlandı. Yine imparatorluğun devrinde cenebi sermayesiyle — yapl. lan demiryolları devlet hesabina ma. tm alımdı, bunlardan başka olarak memicketin demir yolundun mah- ram olan yerleri demir ve çelik ağ- | larla örüldü. | 1080 Avrupa barbi patladığı za- lpmııınıın.ım en büyük kısımlari meydana gelmiş bulunuyordu. Ancak | programların bir kınmı barp dolayı- ıııyıı filliyat sahasına geçemedi; ya. | hut dışarıdan Ük madde ve makine- ı lerin gelmesini bekliyerek gecikti. | İxinel Avrupa harbinin — başlamıa. sından sonra geçen iki einelik iktı. sadi, aakori ve siyast buhran — devri ise cümhuriyet hükümetinin bahaet- tiğimiz bayındırlık programını tat. l bikte ne kadar isabet — bulunduğunu güsterdi. 1914 - 1918 harp seneleri içinde dışarıdan getirilen ve bir kilostı an - cak yüzlerce kuruşa büyük - zortuk. larla tedarik edilebilen şeker, şimdi kendi fabrikalarımızdan bütün mem. deket ihtiyacını karşılayacak geklide ; bel bol yetiştiriliyor. Gerek — yüntü, gerek pamuk dokuma - cinsinden ©- J lan eşya da yine memleket ihtiya- cının en büyük kaenmı karşılayacak surette kendi fubrikalarımızda yapı. iyor, Karabük demir fabrikasile İzmit KAğıt fabrikası hiç olmazaa — kendi sahalarında en sanirt olan ihtiyaç - lart temin ediyor. Zanguldak made. ni gittikçe #rlan kömür sarfiyatı. recek derccede bir inkişafa mazhar olmuş bulunuyor. Maden araştırma enstitüsünün senejerdenberi — devadi. relerile takviye ediyor. Milli idârenin iyilikleri — neticesi ve umumi refalım bariz bir — delili olarak devlet bütçemiz her sene muntazam sürelte artarak harbe kadar yükselmiş, cümhuriyetin iik tesisi sıralarında yüz milyon lira. dan pek fazla olmiyamn varidat ve masraf rakamları 1000 — senesinde öç yüz müyon liraya yaklaşmıştı. Bundan scara Avrupa harbi pat » yekünu 'beş yüz müyona kadar Çık. mıştır. Bununla — beraber, bütün bu masrafları şimdiye kadar kendi ©il- du milli hudutlarımızın her taraftan Arvrups harbinin ateg çenberiyle çev. rilmiş olduğuna dikkat etmekten kendimizi alamıryoruz. İbrahim pey- gamaberin uteşleri gülmar yapan mu- cizemi gibi, cümhuriyet hükümetinin bütün oeki ve haltâ yeni dünyayı saran barp yaagını ortasında muha. rip Ve gayri muharip her memleket le dostlük münasebetlerini muhafa - «ldIğı emniyet — tedbirlerine gözlerlk bakanlar vardı. 1914 . 1918 «a ile yapılan kargılıklı yardım pak, tının da bütün Mtizazi kayıtlara rağ- men Türkiye Cumhüriyetini harbe sü Cumhuriyetn (Bnc Sanayı hayatı: | senesinden ve bilhassa umuzi harp | geniş mikyasta elde T g Teknik öğretimdi | öğretmen mesele?'| Dünya sanayünin İnkişafı yir- | tahsil senelerinde ? KŞ minci asra tesadüf etmiştir. 1900 | meli sahadak; teatbilk , ! ten sonra Avrupa ve Amerika bü- tün varlığını bu uğurda sarfetme- Re başlamış, bu sanayi devletleri arasılıda başlayan rekabet günden güne tezayüt ederken nihnyet 1932 de umum? işsizlik buhranı her ta- Mezun olduktan -0_':;_ otaj ise kendisini V ' drmsız hissettirmek VE Çti gel cağı bütün muçkütleti q, satını vermek, Xi suliyet zevkini ti rafta, mak'neleşmenin neticesi o- pv o vy larak baş göstermişti. Fakat bu - ;:cf,;ı h;,"'â':,'.]:"w X 4 nun gibi bubranlar dev adımile yü- | 7 .ç mevcut programı T gö rüyen teknik inkişafı durdurma- | | bıdk $ ııds'“’ -'113 mıç, blâkis buluran arttıkça teza - '_"k ;;mım için HĞAT yüt etmiş, doğurduğu ihtilâtlar ne- | TES. hasır İ vermiş olur, Hangi ,-’I karsak bekalmm bu iKİ 37 bugünkü şurtlar ı;%ı / halini almiştır, Dü Fğ hususu yalnız ilk “’î.ıl ğ resine girenler içil ; manda, bütün Ğİ senede bir delfa gelerimizde tetki maları her bakımdaf ticesi olarak da İkinci cihan har- bi, sanayiin kudret ve azametine Fırtını dayayarak, dünyayı — kızdla boyamıs bulunuyor. Birinci umum! harpten çok fakir ve yoksul bir halde, fakat cihan değer istiklülimize kavuşarak çık tığımız gün cümhuriyet hükümoti Şeneyi i haline sokmak için | İW vu Tz adımı ayak dokuma v Fabrikal: ise y le atarak bugünkü sanayi Türki- | çirleri .:z:;aıfn bulunmaları şarttır. j rikada bie metot dahi iâtsız ve o müçcasi damlarının kontrol yve altında devresini jxml â ; göslermiş ve memleketin ihtiyacı bına göre İnkişaf ve İhdasımı na. zarı jtibara almıştır. Sonsuz 2e vinçlerimize vesile olun son ka - rarla 15 erkek sanat okulu, 43 ak gam sanat okulu, ö yapı okuülü ve ticaret liseleri gibi en mübremleri 3 sene zarfında meydana getirile- cektir, Bu meyanda bir de yüksek dir, Bu hal belki, langiçta mücsacte görülmiyecek bir maklıkt gâhm bü uğurda kUt75 titiz. davranılacaklır. Dolursak bu feragat VE | Gsseselerimizle işbi! ge |bir değil binlerce işeil teknik okulunun Ankarada inşası | sdilecektir. # Bir yığın fedakârlığa katlana - | — İşto kurulmasına KöZy W8ya rak meydana getireceğimiz bu mü- | Okullarımızın eemeliti 4 den bu hususlara her * vel ehemmiyet verilme”. Wf niyi memleket namml riz, Ali Haydaf caseselerin yerinde ve azami ran. dımanı ı u noklaya tomas etmeği faydalı buluyoruz: Tedris denildiği zaman Ran bu okulların, bildirilen Yolarıma göre, Movcut Veya 3 sene zarfında Ankarâ teknik öğretimin" halz olabilmeleri için ameli saha- da da hazırlanmaları — icap eder. Mektep atelyesl ancak küçük bir Tâboratuvardan — ibarettir. Bunun için de gu tedbir akla et yakin o- Tanıdır: 2 — Mozun olduktan sonra tek- rar asgari bir sene staj görmesi, | 3 — FPFabrikalarmızm, — gerek Yesmi Ve gerekse hususi, bu staj devrelerinde azami yardımda bu . | yetinde yapacağı staj, brunşt da. bilinde, muhakemesinin duha ge- lhmmmnihuyı- sırasındayken min edor, Böylelikle geriye kalan | — — Bulran içinde bir macera siyaseti biz, Gen uzaktır. j Ancak şimdiye kadar bitaraflık &. yasetine tamamiyle bağlı kalati Tür. kiyenin bundan sonra da ayni siynset- ten ayrılmak niyetinde olmaması hu, ' i Çünkü, 'mm—hmhühm'un_ *“Bir Kafkas Romanla “ v şimdiye kadar aldığı ihtiyat tadbirle. doğraya — Gürcücedtü rin bundan sonra da Avrupa harbi edilmiştir 4 devam ettikçe alınmasına ne kadar |- Ni İ sabet ve zaruret bulunduğu kendili, n" Rinden anlaşılır. Bir Kafkas romanı, n sın, Kafkas ırkmm Demek istiyorus ki Avrupa harbi | karşasında şimdiye kadar kendi mem. * - leketimizin “MM' Fiyatı; 40 kufül olmaktan dolayı memnun olalım, Fa, Satıp yeri: Vakit Kİ Memcuanın bu sayzamda cümhu- rTütliyeceğini iddia edenler bulundu. riyet devrinde Türk nafjasmmm ba- | ATtık #çüncü yama giren hartin rdığı bütün eserleri anlatan bir | öümdiye kadar geçlediği safbalar 'Tür. tehikkosi gelip çattığı zaman bir mem, yazılar, resimler ve doküman | Yivenin açık bir taarruza uğramadık. | Jeketin h içinde yaşamak arzumrun. | VAKIT onmakladır. Kapağı, Üç renkli | YG sa veşm bu siyasetin edreyanma |'da olup olmadığını hkiç aramadığını d / olarak Mi Şefimdein resimlerile | kapılarak gözleri kapalı bir balde btr | aslâ batırdan çıkarmıyarak ona göre | Sizin gazelenizdi süslenmişt'r. mteş oyunuma atıdamıyacağı hakkında Okuyuculararıza tavsiye ede. | içaride olduğu kadar dışarıda da her- Kese kammat vermiş olun gerektir. Gatmea müifi birlik içinde her ihtimale karşı hazırirldı bulunalım, arzanuzu yazın'İiy cevap Vere Yurd mülafasama buzırlanan Türk kızları Yiz, ASIM US |