25 Şubat 1941 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

â h 5 e n Nt 5 Z e x © 5 . S — VARIT 25 ŞUBAT 1841 ( Fağyo vazetesı | Saracoğlunun beya- Hariciye Vekilimiz Şükrü Saracoğ. dunun beyanalı Losdrada çok iyi kar, gElkomuşüur. — İngillerede — Türkiyenin Yaathüllerine sadakallerinden hiç bir Zamac yüphe edilmediği ve bu beya. Nat mihverin tesiri altlında bulunaz Ballınn devtetlerinde bir Leredadt var. ae bürün yıkılacağı soylkeümekledir. MUSOLİNİ'NİN NUTKU Musolini, kendisinin söylediği gibl. bar, zarmanında pek sevdiği sükütu Bozarıb Adriano tiyatrosunda bir nu- Rük süylemiştir. Bu nutka göre İtalya Mumolini'nin Iybaşınca bulunduğu 25 ükteşrin 1922 denberi harp halindedir. Musolni Bihayul Bugazinin düştüğünü de biz at iliraf etmiş ve bunun italyan ki, Bini dilemescu Lazla Ur şey olmadı. Çi kaydettikten sonra — Arnavutluk Barekâtından — bahsederek: — “İtalyan Bakerleri Arnavullukta efsanevi ma. Biyetle şar. ve geref sayfaları yazmış- |i lar ve bütün dünyayı dayran buak. gaşlar..” demiştir. Bu anuük tabli bir takım akisler Uyaadırmıştır. İagiliz efkârmmumiyesi autku bir Hirafı olarak kabul ediyor. Çün. _I.'ııllmıı damla — kanlarının n ma kadar varan bir harp e —ı—ııııynıhııınııııııı. tir. Deyli Tecigraf gaseteai Musolini'. Bin nuzkunda bir yanlıştan diğer yan- #üştüğünÜ göstermektedir. Deyti Herald garclesi de Musolini, ikuldar mevküze — geldiğindenberi İngiliz İtalyan harbi İtalyanlar, Somalide tabii müdafaa hatlarını kaybettiler Londra, 21 (ALA,) — Nalrobi- den Lotdranm salâhiyetli mahfil- lerine gelen bir habare göre İtal. yanlar İngiliz krtalarmın Juba ©- mağnı göçmelerine müsaade et - mekle cenubi Somalideki en kuv - votli tabil müdafaa hatlarmı kay- betmirlerdir. Bir ktç gün evvel cereyan eden en son meyvdan mühürebesinin en müh'm noktası, şimalde Bullo E. rillonun düşmesinden sonra tehli. keye maruz kalan Celib mevki dir. Cenubf Afrika kıtaları cenun ta Jombo'yu işga lederek — Juba aehrini goemilerdir. Yollar Celih'den — şimale doğru Juba irmağı bovunca — tiranmakta simali garkiye doğru da Mogadis do istikametine gitmektedir. Mo- gadissin'dan baaka dilaman İcin ye. ni bir Utisak noktası bulmak zor olacaktır. Japon Hariciye Nazırı Sulhhakkındaki be- yanalını tavzıh etti Tokyo, 24 (ALA.) — D.N.B.: Hariciye — aztrı B. Matsuoka, bugün mobusan meclisinde beya - natta bulunarak demiştir ki; ! B. Eden'e gördörmiş olduğum mektup, busus! bir meaaj değil, fa- kat B. Eden'in 7 gubatta Japonya. İharp balinde olduğunu söylemasine .. | nın Londra elçisi B. Şigemitau ile Şaret ederek: “Musolini dana bizkaç | yaptığı bir görüşmede — Polinezya böyle nutuk — söylerse — italyan | meselesi ve Tayland — Hindiçini! İmületind. maceviyat namına bir gey | uzlaştırma konferansı hakkında ile- 4 tır.” demektedir. ri sürdüğü noktal nazardan mül - ıı-ıııuınııınubuııuıuıııı hem bir muhtradır. B, Eden öski dostlarımdan olduğu için uzun za- 'v.ıdrııınr Ki Müusolini ateşteki | rrandanberi dünva sulhu üzerinde mpıııı—ıı—lmıı— ki şahsi fikirlerinmin umum! bir &. göselerin açık bulunmasınm te. için tertibat alınmakta ve dağ telefonları yapunlaktadır. Butya lAhaflI memeleketin Atman 1 tarafından yakında stilâ MmevTuubahiş olmadığını wrarla Mermektedir. Befyada mült bankanm damları Ü. tayyare dafi topları kaonulmüş- İngilz Deyli Meyi gazetesinin Bat, (yada'ı muhabiri Almanların ne - gibi la Bulguristana gireceklerin! BüzeterinA> öyle bildirmiştir! Almanya Bulgaristanım siyast ve Alman kıtaları burada bulun- *" yakım köyleri Işgal edecek. lerdir. Almanlar buralarda katdıkta, mddetçe laşe maddelerini de d dan getireceklerdir. Bulgeristan ma mukabil verdiği gıda madde. İerini yine vermekte devam edecektir. nların böyle hareket etmelerine uP dahili vaziyeti kurtarmak ve ultsuzluğa sebebiyet — vermemek- MOLOTOF NUTUK SÖYLİYECEK BDaliy Mali gazeterinin — bildirdiğine 'zahmı berayı malümat kendisine bildirmeyi doğru buldum, Eden'in Ihtarı teklif sayılıyor Lotdra, 24 (ALA.) — Japonya- Bin cenuba doğru muhtemel bir ha- reketile alâkadar olmak üxsre İn. giliz oazırı - B. Eden'in teklifto bulunduğuna dair Japan Bariciye nazır muavin! B. Ahaşi - ain bügün Tokyoda yaptığı beya- nat hususunda Londranım sâlâhi - yetli kaynakla,* bu beyanatı anla- yamadıklarını söylüyorlar. Londrada şu cihet kaydediliyor ki, B. Eden Japon büyük elçisi ile olan temaslarında, Japonyanın ce. nuba doğru genişleme prosramı- nm tazammun ettiği tehlikelere dnk nazart dikkati celbedezelmiş- Tnkvodık* İnsiliz büyük elç'si B. Cralsle de Japon makamatı ve Japon ricali ile yaptığı temaslar da avnı yalda iİhtaralrda bulun - mustur, İngiliz hükümetinin noktal nıza. rmt bildiran bu izahatmım hiç bir venbile birer teklif — mahiyatinde telâkki —edilemiyecaği Londrada ahemmivatla kavdolunmaktadır. ——— -——-— — — Beri Molotof salı günü bir Butuk söy. Hyecektir. Almanların istilâyi derhal mı yapa cakları yoksa nutku bekleyip, nu. turtan soara mi yapacakları belli de- gir. Birinci Meclis nasıl ve nelerle uğraştı: İçki yasağı teklıfının geçirdiği safhalar süye gelen Rasih Efendi (Antal- ya) sözüne maddeyi kabul etme- nin dört bakımdan bir vatan bor- cu olduğunu söyliyerek başladı; Hükümet şekli Itibarile imal, it- bal, füruht ve istimal memnulye- tini kabule mecburdur. Bu bükü met hilâfoti cami midir, değli mi- dir? Cami ise hilâfetin esası olan Kur'anın menettiği bir şeyi bu hü. kümetin kanununda rüsum alaca ğız diye muhafara — edemezsiniz, Muhafaza edarseniz ialâmlar size gillerler, onların mürgidi olamaz- sıntz. 327 de, Hindistan hâükime. lerinden biri, Betnbâl kâk'misi İ tanbila getip beş gün kaldı. Viya. naya gidişinde bayanat vermiş. İs- tanbulu islâm âlemi için kalb far- zederdim; bu itikadımın tezelzile ııgndvgmı görüyorum; © hâkima. ler hep İstanbulda gördüklerini Viyanada söyletmek isifim âlemini bizden soğutmak için gönderilmiş adamlardı. Tahs'n Bey (Aydm) yerinden: "O kadın bunü kabul etmez, ben enu biliyorum, iftira ediyorsun.,, diye seslendi; fakat her halde ka- dın doğru söylüyor demek do iste. miyordu, Antalya — mobusu göyle devam etti: — Yaptıklarma bakın — dedirt- memoak için biz bunu men'e borç luyuz ahlâk noktaamdan da... Bilirsiniz ki ablâk kuvvel teyi. diye ile teyit edilmezse muhafara- sı pek müşküldür; işrelin bugün bizde aim”g olduğu gek'i ahlâkı öy. le sarsıyor ki, mosleğim itfbarile Böylüyorum, bir teylâ kuvveti ile önüne geçemezsek memleketin ah- lâk itibarile bir uçuruma doğru sürüklenip gitmesine müsande et- miş oluruz. Milletler servetalz, ti. caretsiz İnkıraz bulmaz; fakat ah- lâkı sukuta başladı mı 6 — millet Inlırazdan kendini zor kurtarır. Taklâp zamanındaym diyoruz. İn- ktlâp zamanımda en evvel göze çar parak ahlâklir, Ruh ve ecisim me- tanati Kör 'Külde ahklâkie mühsfa. ga edilir. Arkadaşlardan biri "Gerek garp, gerek Amerika efkârı umum'yesi ve ahlâk” ilerlediğinden müskiratın mMmürzarratma kanaat getirmiş. onun men'ini lstiyor, onun için orada tatbik kab'liyeti var, burada yok- tnr.,, demek istedi, Omun armusu değil senin arzun? Onlar bunun fenahğma, bugün kansat getirmiş; biz bundan 14 ağşır evvelinden men"i İstimaline iman etm'giz, Soruyorum: Bunda tereddüt eden bir müslâman var mdır? Tetbik kabiliyeti aranırsa bu memlekatte daha çoktur. Hı"l müs'ümandır, — men'ine ç Men'ini geve seve armı edivor! Xat sön onum armmannu değil ken- H arzunu tatbik etmek İsliyorsun, Cinayete, xinavya da rTüsum koyalım! Eğer rüsum gayel ssli ise bir yok memnu olan şeyler var; onla- ra da res'm koyalrm; cinavet, zina Vbi şevler de rüsumla keöb'l-i te- sadır divelim, sandıfı dolduralım. l Ketftlnrden de vesim alalım, her. — Başı dünkü sayımızda — Hasan Basri Beyden sonra kür. Aııl;y.ıııeııııııykım kes öldürsün, para versin geçsin Bitsin. Ya halkım cebinden çıkan milyonlar? Sonra res'm, varidat demek ne- dir, rica ederim? Varidat demek balkın parasını halkım arzımu hi- lâfında devlet hazinesine sokmak m demektir? Yoksa halkta sarveti asliyesi mi demektir? Halkm c& binden çıkacak milyonlarla Uradan Nasıl yazmalı ? (K) sessiz bir harftir, Bundan önce veya bundan sonra (u) veya (Ü) gibl hir harf konmadıkça bir hece mevcut olamaz. Türkçe ise hecelerle yazılan bir yazı siste- mine maliktir. Ku, kü gibi, lâh, Tüb gibi. Bu kaideye göre "Teksimde bir binanın kapısında görülen (İstan. bul Kiübü) levhasınm ikinei keli- moesi yanlış yazılmıştır. Bu kel'menin türkçede Iki be. höceli olduğunda güphe edilemez ya? Kelimenin (lüb) hecesi doğru yazılmıştır; fakat (ku) hecosinin sosli harfi yazılmamıştır. Bazı yabanet dillerin yazısma kıyas ederek ilk (k) harfini ikim- ©i sessiz harf olan (1) İn sesli har- H ile seslendirsek o zaman da (ku-lüb) olmaz, (kü-lüb) olur, Bi. lirsiniz ki bizde (k) nm franarzca- da olduğu gibi vazifesi tek değile dir, (Klüb) —yazmamalı, (kulüb) yazmalı, (Artır) bahsi —- Dilellerimizden Bay Fuat Köse Ra'fin “(artdır) dememeli, (artır) demeli,, bahsi Ürzerindeki düşüncesini okuyucula. rım'za bildirmiştik. Saym Bay Fu- atdan aldığımız yeni bir mektup biz'm noktai nazarımızm yanlış an- taşıldığını gösteriyor: B'z (batır) demeli derken aslının (batdr) ol- madığımı veya (satdır) yerinde do (satır) denileceğini eöylemiş de- ğiliz. (Batır) emrinde de —kendi ta. birlerle—- Jcbari bir sıyga yapıl- mak Vâzım gölirse elbette (balırt) olacaktır. Biz kaidece (batdır) de- mek lcap edarken (batır) denile- ceğini büldirdik; bu kadar, Kendilerine tekrar teşekkür &- deriz. bahsetmiyoruz, oraya hiç yanaş - mak istemiyoruz, Müslümanlar sırf bu sulistimal yüzünden servotlari. ni de mahvettiler, evlerini de mah- vettiler, memleketlerini de mah- vettiler, Bir defa sahillori şöyle gözünüzün Önüne getiriniz. Bun- dan altmış sene evvel o sahiller bütün islâmlarla moskündu, Ora- do sair anasır pek azlıktı. Edremitte uğraştım. Edremil'n ortasmdan bir nehir geçer, şehri ikiye ayırır. Conuba düşen kısrm kırk mll içinde htristiyanların eli. ne geçmiştir. Sebebi hep budur, Eğşraf ve ağniyanın elin enare geç ti mi baska bir gey düşünmemiş, valsız içelim demiş. Para tükenin- ©, malmı, emlükini vermeye baş- turş. Rüsum tçin memleketin sar. veti, ahlâkı feda edilemez. Tevfik Rüştü ne söyliyecek? Söz sıram AH Şükrüye, Tevfik Rüştüyo geliyordu; fakat teklifin lehinde olanlar müzakerenin kâfi olduğuna dair iki takrir hazırla . meslar, vermişlerdi. Reis: “Müzakerenin kifayeti hak kında iki takrir var,,, der demez “Kâfi! kâfi!" soslerile gürültüler biribirine karıştı. Tevfik Röxtü Boy: — Rols Bey, söz isterim! dedi ve takrir reve konmadan evvel söz alab'lmok icin de merakı tahrik & decek bir aüimle ilâve etti: — Rina ederim, hiç mevzuu bah- solmayan inühim bir noktavı ar- zedecefim ve maddenin tadili hak. Xmda söz söyliyeceğim, (Daha var) JAPONYA - SOVYET ANLAŞMASI ETRAFINDA Japonya Hariciye Nazırının beyanatı Tekyo, 26 (AA) — D.NB.: Hariciye nazırı B. Matsuoka, ııııhnıın ıcdihde be'yuıuı bu- Wv.ıor Blr!'gl ııe Japonya a. rasında dostane münasebetler vü « tude şetirilmesi ve bu münase - betlerin takviyesi, iki memleket n rasında muallâkta bulunan bütün meselelerin halli için birinel dere- cede ehemmiyeli halzdir. İki mem leket arasında ticaret anlaşması bakkındaki müsakereler terakkiler kavdetmektedir. B Matsuoka, ayrıca, bütçe en. cümen! huzurunda da yu beyanat. ta bulunmustur: Sövyetler Birliği jile gorbest ti- caret hakkındaki müzakereler, ti- enret anlarması hakkımdaki — yeni mürekapatarla hirlikte yaptiarcak - tır, Burada iki memlekat arasmda Jahonvanım — Sahalin — Üzer'ndeki hukuki! meselesi cörüsülmüçtür. — Veygand Dakar'd. Londra, 44 (ALA.) — Fna rad. vosunün verdiği bir habere göre Afrikadaki Franarz mürtemlekele. vini teftiş etmekte olan genera! Vavsand, Dekar'a muvasalnt et mictir || Hadıse er arasınllA Küt Soövyetler birliği harleiye komi. OBAŞLANGIÇ .— İ 'Tarihin çok esk! zamanlarındanberi acı, tatlı bir çok — mühim vakslarım ceroyan sahası olmuş olan Bizanam y — meşhür ipodromunda 1582 senomi ilkbaharmında da yveni — bir hay-ü huy için çok büyük hasırlıklar canlanryordu; günkü Osmanlı padişahi Üçüncü Sultan Muradm veli- hdi ve kıymetli şehzadesi Mehmet Sultanın sünnet dü- Bünü burada, at meydanmda yapılacaktı. « Bultan Murad, bu düğünün, o vakte kadar gelmiş, geçmiş bütün düğünlerle kryas edilemiyecek. hattâ bun. dan sonra geleceklerle de taklid edilemiyecek derecede tantanalı ve göatrişli olmasını istemiş ve düğün hazır- İrklarmma, bünün için, daha bir sene evvelinden but- Tanmıştı, Evet, daha bir sene evvelinden... Üçüncü Sultan Muradın gece gündüz en ehemmiyet verdiği mesele ve kendisini en çok işgal eden $y, bu sünnet düğününün göyle veya böyle tertip edilmesi, düğünde şu veya bu eğlencenin gu veva bu şekilde yapılması yolundak! mü- Iâhazalardı. Bunlar en mühim devlet işlerinin üstünde bir ehemmiyet arzeder olmustu. Zaten nadiaahm mizacı da bunu böyle isap ettiriyordu ve bu düğünün parlaklı. ği ve Mhtişamı için bu kadar büyük hasırtıklarla bu ka- — dar büyük ve şilmullü eğlenceler tertib edilmiş olması, — Osmanir padişahımın zevk ve safaya ve sefahate karet Ü olan arem İntilâemim artık saray düvarları arasında saahben kahmaktan da srkrimaya ve cok daha genislere faşmak ve yavı'mak istemeye beşlamış olmasından baş- a bir çev değildl. Küvaki Üçüncü Murad, tahtında eek$âikçe Yodurmun P Pa L ÜT Sultan Mehmedin Sünn2t düğünü Yazan: H, U. bir bersla sefahate, kadıma, içkiye ve eğlentiye olan meyil ve iptilâer da artmış ve bu iptilâ anası Nürbâünü tarafından aoğlu için satm alman yeni yeni cariyelerle mütemadiyen kamçılanmış ve azdırılmıştı. İstanbul esir pazarlarının bir aralık en yağlr ve en devamlı müşterisi Sultan Muadım sarayı olmuştu. Bir an gelmişti ki saraydaki cariyelerin mikdart beş yüzü bul. muş ve İstanbulda cariye borsası bu yüzden yüzde yüz fırlamıştı. Türk akmerlarımın Kantn! Sultan Siüleyman zama- n'nda kemalini bulmuş olan akın savlet! gerçi derece de- tece zayıflıyarak Üçüncü Murad devrinde artık aaldırış- larmı ancak yapabilir bir hale gelmleti, Bununla beraber İstanbul esir pazarlarının yosma meta'ları arasında yi- me bunların hemen her yerden kapm getirdikleri körpe ve söçme kızlar kıymetli bir varlık taşkil etmekte do wam ediyordu. İste bunlarm da an seçmeleri büyük ba. defler mukabilinde saraya mal edildiiçe orada bunlar İşveden ve cazibeden meydana gelmiş tahammülü ya- kan sihirli bir buket gibi padişahı mestediyor ve onu devlet işlerine çoktan veda ettirmiş bulunuyorlardı. Hattâ bir aralık sultan; şuuru gibi erkekliğini de kay- botmiş ve bundan telâşa düşen anası Nürbânü o vakte kadar esir pazarlarıma döktüğü altmlarını artık bu defa da nefesi keskin hocalara, gşöhret almış ülürükçülere döker ve saçar olmuştu. 'Tarih, halifet müs'im!nin elti yaşmda iken kırk ha. #ekiden yüz iki defa baba olduğunu, ancak öteki dünva- ya göç ettiğinde de bu yüz iki çocuktan virmi yedi kız- İa yirmi oğlanm hayatta idüğünü kaydeder İşte artık zevkini kadım göğüslerinde aramaktan ve bulmakdan bir an için bunaldığı anlaşılan padişah: oğ. duğunu sünnet ettirmek veslilesile eğlentilerine bir deği- Çişlik vermek is#temiş; fakat behimi Mhtiyacı nasıl kendi. sine beş yüz cariyelik genle bir gehvet barasında tat. min çaresi aramıssa, doymak b'lmiyen aynı hırs. bu dü- Bünün de ihtişamı ve benzersizliği üzerinde 1srar gös- termişti. Üçüncü Murad 1574 tarihinde yirmi sekiz yaşmda tahta çıktığı için düğünün yapıldığı tarihte 36 yaşların. da ve sekiz senelik padişahdı. Zamanmdaki bir ecnebi sefirnin raporuna —nazaran kendisi orta boylu, zayıf bünyeli, sarışın saç ve sakallı, kalım dudakb, kıvrik bu- runlu, mavi gözlü, mukavves kaşlı, mahzun tablatlı idi, Şehmdesi Wehmet Sultan isa o tarihte on altı yaşma varmıs buranüyorlu. (Arkası yarm) Nutuk —— bom sardımali! Murolini ile Hitler, arkf birer tutuk söylediler. Böylü T Kük ulr araya gelişi yabul. takıp edişi Bir tasadul eseri gersatir. Bilhassa daniz, HAYE vn kuvvetleriyle .ımo’ gibi, bundan sonra dâ Biç B sahtama muvaffak olmasıt görülmiyez İtalya hakümek sİz söylemek cesaretini SiGMf ği mutlaka kenalcine tmit TÜ nokta tulunacağı akla getiyöfi gi y Acata Müsoliniye, bu ”A Yey nedir? çe Almanların — Ramanyadsfi N dudullarına geçmeye — balif w* Yoksu, Almanların mertiü enit. Söylenen danizniti nİn şimciden başlamış buluami, Yahıt Britanya adasınl Ü srruz” muf Pi Burası pek belli değildir Balkan — harbinin ııı hei girdiğini gözterea alâmatlüf Bulgaristan araaından Bd“" sir Alman taarrumu dalinâ — bilir. gi Bunc mükabi! İngilizlerii W asker çıkarmaları da B Bu ihtimallerin bepsi. dan alkkadar eder, Onun KİR 20 Vehilimiz Şükrü gazlesine verdiğ! Nüştir: M uı. emniyet “ere Jâkayt nıııl" wprık bütünlüğüne VE yııu.wıı ber tasrruza dele eoecektir.” Türbiye ile dost olmak. vuyla çatışmamak istiyef Ü Caş ler Türkiyenin yalnız ai BiİL oruz emniyat saharinA me. etmelidir. Muszolini ke” müdafaa eder' muiletimi ediyor (Baş tarafı 1 mamtş olması ise bünü met reksinin harbe vel takdir etmesi lâzım #i » Wi? İtalyan mülletinin barf Ç Vt istemediğini görüp ni onun İstemediği harbi M mesi icap etmez miydi? | Hiç şüphe yok ki . e dafaa için ordusunu V€ YA mahküm otmek istiyen bv sözlerinin cevabrnı bİr | saktır ve bu oövabı oN evvel azlettiği coktir. Düçe keldkiri ıw-— ettikten sonra ilâve ediYef — İmpa. storlakta u' kada) takviyo — kavveti # p uf İ ümütsiz bir halde ç: sskorler bizdon ol wraktif Ğ kalhimizin en —ııuıııııl" t Bu cümle İtalvann artik Kati baş Emkâünr olmıyan bir thiyet içinde ııııııı-ııı' dır. Fzkat brma Başvekili yine İtalyan solliye cahşıyor: — Yaında iUkbahar ve mevsimin istediği <tbi Y zel seyler ıeıımııi— # Diyor ve bundan so0rf >elk İarmm Avrana kıtasmda lemez olduğunu isbat KS 7 sözler söylüyor. H || Hulâsa ( Cussolininin y C imltleri Alma yadadır. “pelile D, mütlaka gafip gıı-uıı kurtaracaltır.,, diye italyaf Gi W İ vir B vanmiyesinde — Akdeniz “İMi kendisine Yarst y Tet ve İnfla"i tesirine € y dir ve Arnavutinletaki ,J " |. Tusunun Yunanlılardan 3 darhelere — rağmen burst gK Sarfkaların dan Yaşılıyor bi bittün ber Petenin seyah 4 T di Vişi, 24 (ALA.) — # |" ten, önümüzdeki cuma Ni Etienne şehrini ziyartt 8 ——-(p/ 4 Bükreşte yap! tevkiflerin s897,; İ redilen tebliğde, 22 Bükreste 2438 kişinin V diği — bildirilmektedir. 1252 &i askerf yakam dan serbast bı——u-v—'-"'“ Yihte eyaletlarda 471$ Bd tikbiir