13 Aralık 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3

FPo'itika: / Türkiyede halk murakabesi Kulaklarımızda dünya facinları nin akisleri var, Bu facia —yalnız bir harbin mutat ve yahut tahı yül edilmiyen fevkalâde tahrip Yelâketlerinden — ibaret — değildir, Aval facin insanlığı anlayıştaki ler reddi, — insanlara — ki deki sefalettir. 3 Kavga eden bloklar arasında in- Sanın İnsan olarak kalması, yahut onun bütün tekâmülünden, bülün kültüründen, bütün hayat kıymet- lerinden tecrit —edilmesi, — zincire vurulması mevzuu bahistir, Buzün bazı yerlerde — hürriyet, fikir, is- ılılkııaı kamplarda can çekişmekte- dir, Cwnhurlyet — Türkiyesi — harbin dışmda olduğu gibi insanlığı hay- vanlastıran telkkkilerden de yüz- de yüz uzaktır. Bu halile dünyanın en mesut memleketi neresidir ine bü tün dünyanm vereceği tek cevap yudur: — Oumhuriyet Türkiyesi! Cumhuriyet Türkiyesi İstiklâli- ni korumak için her todbirini al- mış geleni bekliyor, — dosta dost- lukla düşmana düşmanlıkla muka- bele edeceğiz. Fakat bizim milli misak hudutlarından dışarıda. gö- zömüz dlmadığı gibi, milli misak hudutlarında, emniyet sahamızda da kâmsenin emniyetimizi ihlâl et- mesine müsaade — edemeyiz, Bizim böyle bir sulh tezimiz vardır. Bu salh davası içinde Türkiye İnsana kıymet vermenin, tablate ve müs> bet ilme inanmanm en güzel eser- lerini yaratmaktadır. Buğün Türkiye halk murakabe- sinin, halk hâkimiyetinin en güzel nümunelerini her gün hayatma bir yeni zafer olarak — ilâve eden bir memlekettii Milli Sef — İnönünün — etrafmda tek bir kalp gibi, tek bir kale gibi biriken Insanlarm teşkil ettikleri SA birl” — böyle bir halktan gelen haklı murakabo ve halk hâkimiyetine dayanmaktadır. İki misal arzedeyim: 1 — Zaman zaman — parti me- busları halkla temasa memur edil- mekte, konferanslar vererek ken- Finin tasvip ettikleri ve hâki ini temslil ettikleri devletin SİYARON hakkında — müntehiplere izahat vermektedir. Bu izahlar et da alman haberler çok mütb her yerde devletin siyase- fından — sürekli bir su da tasvip olunmak ük Millet — Moetisinin taxyip ettiği hükümet politikası balk tarafından da bu süretle ye- niden tetkik olunmakta ve bükü- Met halkın bizzat İtimadma maz har olmaktadır. Bu hali rubu itibarile vükseki siyaseti için bir düm kki edebiliriz. 2 — Her gün parti kongreleri toplanıyor, ocaklarından, ma- hiye, kaza, vilâyet kongrelerine doğru murakabenin ve halk hâki- miyetinin en osaslı unsuru faşil yete geçiyor. Kongrele devletin referan z dalma halkım ar organ halini almıştır. Sey bütün açıklığı ile oldu. konusulur. Devlet idaresi tâ küy #caklarından — başlıyarak — bütün idari kademelere göre bir tenkit Ve Murakabe mahiyetini arzeder. Otokritiki — C.H.P kadar — sara- hatle tatbik eden ve tolerans güs- teren bir teşekkül şimdiye kadar ne dahildeki idare — tarzlarımızda, ne de harp sonrası rejimlerinde Börülmüş şeylerden değildir. Türkiye samimiyetle insuna, ta' biafa, müsbet ilme kaymet vermek emelindedir., Dünyanın ea kritik zamanında halk murakabesine bu kadar ge Niş yer veren Türkiyenin bu hare- köti insan haysiyeti, şahsiyeti ve Şörefi namma iftihar olunacak bir hâdisedir, SADRİ ERTEM —S — BADRİ BRTEM | “TARAARDATRARIATAK Çiftçi! Daha çok ek ki, kesen de o kadar şişsin. Ulusal Ekonimi ve Arttırma Koramu IRTİHAL Akşam gazelesi — müharrirlerinden emaleddin Bildiğin babası İzmir yet Halk Partisi işçi ve es- NaZ kurunlart b mumi kâtibi diğin İzmirde ve #cİLElMİ e haber aldık. Arka> CoyrmuzA Ve ailesi erkânma taziyotle- rimizi suzarız, Evvelki gün akşamı üzeri Çak makçılar yokuşunda bir kaziyon Kkazası olmuş, bir ihtiyar — ölmüş, bir çocuk da ağır şurette yaralan: ör Ha idaresindeki $ on, iplik yük- lü olduğu halde Çakmakçılar yo- kuşundan çıkarken motör Lirden- bire durmuş, araba geriye doğru kaymaya başlamıştır.. -Kamyon böyle geriye giderken — arkasında duran 15 yaşmdaki Nevzat ile_ 6_2 yaşmda Ohannese çarpmış ikisini de ağır surette yralamıştır. Yara- idar, imdadı sihhi - otomabili ilk Cerrahpaşa hastanesine — kaldırıl- mışlardır. Kadiköyü kağında T numaralı evde oturan f. . On beş, yirmi gün kadar evvel Beğiktaşta oturan Cemalettin a- dmda bir şofür sevişmekte olduğu 17 yaşında Ağavni adında bir kızı kaçırmış, kızın âilesinin — şikâyeti üzerine adliyeye verilmişti. Fakat Agavni adliyede Cema- lettine kendi rızasile kaçtığını, ev- leneceklerini, eğer ondan ayrılırsa yaşıyamıyacağını ağlaya Ağlnya Söylemiş, yörlere e: mıaş, nihayet serbest eka koluna girerek adliyeden çıkıp gitmişti, Hususi okullarda Yıl içinde bir okuldan bir okula nakletmek yasak Husust okullarda okuyan tale beler, yıl içinde bir okuldan diğer bir okula nakletlikleri ve buna 5e Bep de okuldaki “numaraların ek> sik olması gibi sebeplerden oldu- Zu yapılan teftişler neticesinde ekalliyet okullarında yıl içinde bir okuldan bir okula talebe naklini yasak eti il Mensucat fiatlerini yükselten tevkif edil " mensucat - fa >hen mühik bir halde ipekli monsucat yükselttiği — iddiasiyle mıntaka ticaret müdşlrlığu ve fl- yat murakabe — komi mu — tara- fından adliyeye verilmiş ve T nci sorgu hâkimliği karariyle tevkif olunmuştur. Kohen bugünlerde asliye 6 nor ceza mahkemesinde muhakeme © dilecektir, rikası sa- sebep bu- 86 — Hayır, sizi rahat bıraka. cak değilim.. Çünkü sizin gibi bir maceraperestin — tehditleri altında kalan müdafaasız bir kadını görmek, bana çok büyük ner Verir.. Pope Sanşez birdenbire kalk. tı, muhaverenin şeklinin — deği- geceğini hissettim: ; — Siz bu sözünlüzü geri ala- cak mısmız, yoksa.... Kuvvetli bir el Pepenin omu. zundan yakaladı ve cümlesini tamamladı: . — Yoksa yeniden yerinize oturacaksmız... Bob yavaşça yaklaşmış ve u. fak bir hnnkeüy!e&ğ:an;]ğe_- liğine sokmuştu.. linin biraz sertçe yapmış olması muh temel bulunan bu hareketi tas- hih için derhal cebinden taba . kasını çıkardı: Tei — Bir sigar içmez misinlz ö ? Dedi. Pepe neye uğradığını anlamıstı, adeta feryat ediyor. du: — Fakat bu bir tuzak; Ma:> dam dö Ligera beni tehdit için iki muhafızmı üzerime gönder- miş. Bean ufak bir tashih yaptım: — Hayır, Madam dö Ligera tarafımdan seferber edilmiş İki muhafız değil, — hareketimizin Çakmakçılar yokuşundaki kaza Kamyonun hurda olduğu yapılan kesiften anlaşılarak şoför tevkif edildi cede ağır yaralandığından — biraz Bonra hasştanede ölmüştür. Şeh- zadebaşında — Mahmudiye Çeşme sokağında 15 numarada otı Ni kelidir, Kaza yerinde yapılan kegsif va kamyonun musyenesi — neticesinde makinenin ve jekeletinin hurda de nilecek bir halde olduğu görültmüş ve şoför Sefer Arus — tedbirsizlik- le ölüm ve yaralanmağa Söbebiyet dün — adliyeye verilörek birinci Bulh ceza mahke- mesinde sorguya çekildikten Bon- ra tevkif edilmiştir. Şoför, çocuğu ezdiğini gördüğü- ndâr Valde Bo- | nü, fakat ihtiyara çarpmadığını, o- nun olsa olsu korkudan' ölmüş ola- Agavninin sevgilisi şo- r Cemal tevkif edildi Ancak bir aydanberi beraber yaşadığı kızı nikâhlamıyan Cema- lettin, bu vaziyet üzerine dün ya- | kalanmış ve birinci sulh ceza mah kemesi tarafmdan tevkif olunmuş- tur. Zâra Cemalettinin Agavniyi sırt şehvet hissile yanında slıkoyduğu anlaşılınıştır. Agavni Cemalettin tevkif edil- | dikten sonra yine ağlayıp, cağır- miş ise de annesi ve babası tarm- | fından evine götürülmüştür. Belediyenin istimlâk faaliyeti İnkılâp Müzesinin önü tamamen temizlendi Belediye istimlâk işle dMen bir hız vermiş Vt ar faal yetini artirmak için istimlâkin tir an evvel tamamlanmasına — çalış- maktadır. Kotska'- Beyazıt sahasında ya- pılması kararlaştırdan 124 parça istimlâkin 24 ü müstesna olmak üÜzere 100 parçası tamamlanmış- trr, İnkıdlâp müzesi önünde bulunan dükkânların mühim — bir kdamı yı- kılmıştır. Aymı ada üzerinde bulu- nan tarihi çeşme, Beyazıt meydanı am kati projeleri hazırlanmcaya | kadar muhafaza edilecoktir. ı Mısirçarşısı — istimlâkinden 223 parça dükkânin yarısının datimlâk Müuamelesi — tamaanlanmıştır. Gazi bulvarı istimlâkine gelince; Gazi köprüsünden itibaren Zeyrek yo- kuşuna kadar ilk kısımda istimlâk ödilecek 380 parça yer vardır. Bu- nun 665 tanesinin iştimlâki tamam- lanmıştır. Bebek - İstinye kımındaki 23 - 80 parça binanm istimlâk işi bir Aya kadar tamamlanacaktir. Yazan: Moris dö Kobra dikkatimizi çekmesi Jâzım gel - diğimi takdir etmiş olan iki gö- nülküyüz. Bu kere hasmımız ârtık tama men hiddetlenmiş, bağırıyordu : — Nasıl.. dikkatinizi çelime * si mi Jâzımmış?. Güzel, fakat ikiniz de bana korku verecek kimseler ü Şimdi gize bunu iabat edeceğim.. Ah Ma- dam dö Li pazarlığımıızı sizi katmak — ihtiyatsızlığında bulunmakla hata etmiş. Bunt çok güzel anlayacak. Bob, Pepenin sözünü kesti ve bana hitap ederek: — Bu işlerine pazarlık mı di- yor... Tüccar kimseler için bu söz hiç de nazik değildir. Pepe devam ediyordu: — Bu ihtiyatsızlığır: cok pa. halr ödeyecek.. Hem de derhal Sanşez telefona — sarılmıştı.. Ben sordum: — Polise mi telefon etmek istiyorsunuz? Teşekkür oöderiz, bizim işimizi görmüş, bizi zah” metten kurtarmış olursunuz.. Köylerde yeniden İnşa edilecek okullar Maarif Müdürü tetkik- | lerde bulunmak üzere | l Şileye gitti | Mühtelif mülhakat kazalarında | inça edilmekte olan Yeniköy okul- larınm mühim bir kummmun inşaa ti ikmal edilmiştir. Yeniden İngaa- ta devam edilenlerin vuziyetlerini | tesbit üzere Maarif müdürü Tov- fik Kut, muavin İzset Koçak, maa- rif mimarı ve sağlık müfettişleri | dün Şile kazasına gitmişlerdir. Şi- | la karasındaki tetkikten sonra Ça- talca, Yalova ve Silivri kazaların- da np eden totkikler yaprlacak- tır. Yeniköy okullarmım mühim bir kısmı da 23 nisanda — açılacak- tır. Maarif müdürü yarın İstanbu- la dönecektir. Brezilyadan 25 bin çuval kahve getiriliyor Kahve ve çay Sthalkt — birliği, Brezilyadaki iki firma ile mutabık Kalarak — memleketimize — mühim | miktarda kahve ithaliri temin et miştir. Şimdiki hakle getirilecek kahvenin miktarı 20 ilüâ 25 bin çu val arasındadır. Kahveler, bir bu- çuk ay sonra memleketimize geti- rilmiş bulunacaktir, LHŞN Konyalı İbrahim | davasında Cumhuriyet Mes'ul müdürü mahküm oldu Iorahim Hakkr Konyalı hakkın | da bazı vesikalar neşreden ve İ rahim Hakkmın gnderdiği - tekzibi aynı punto Ve aynı yere derceti yen Cumhuriyet gazetesinin neş- riyat müdürü Hükmet Münif, asli ye yedinci ceza mahkemesine ve- | Filmişti, Mahkome dün duruşmayı bitir- “mig ve Hikmet Münif'in 6 ay müd- detle hapsine karar vermistir. | İstinaf mahkemeleri üç | vilâyette kurulacak Adliye Vekâleti yeni teşkil edi- Jecek öolan tatinaf mathkemelerinin yalnız, İstanbul, İsmir ve Ankara- da kurulmalarına karar vermiş ve kanun projesi hazırlamağa başla- mıştır. Bu istinaf —mahkemeleri bir kr sim temyiz işlerine bakacaktır. Teti Dünkü ihracatımız Dün 330 bin liralık İhracat ya- pılmıstır. Bu ihracatta mutat mal- lar, yine mutat memleketlere gön- derilmiştir. Hana d Dün ecza geldi Memleketimize yeniden kimye- vi ecza, teneke kutu, tras bıçağı, Sutkostik gelmiştir. Altın fiyatı Altın — fiyatlarındaki — düşüklük devam otmektedir, Bir ara 25,25 liraya kadar çıkan bir altınm fi- yatı dün 22,40 lira idi, AK ve macera romanı Çeviren; Muzaffer Acar — Şimdi kime telefon edace- ğimi kulaklarınızla — işiteceksi. niz. Ve Pope ahizeyi aldı: — Allo, Matmazel.. bana Nev. yorku verin... Nevyorkta, Nev. york Amerikan gazetesinin yazı işlerini... Bu kere artık Bobun müda hale etmesi lüzumunu hiaset- tim, Bob küçük işaretimi der. hal anladı. Yaklaştı, kuvvetli kollariyle Sanşezi sardı ve çlin, den telefonu alıp kapadıktan gonra kuvvetli vücudiyle daya - narak Pepeyi koltuğuna gömül- meğe mecbur ettli Bu atrada nasılsa büyük bir el çabuklü! göstererek - elini n oebine sokmuş ve nikel £ kür bir rövelveri pantalo. |nuıııııî“:îl'lnı cebinden çıkararak kendi cebine sokmuştu. Biraz müstehzi bir ton ile: — Haydi bakalım delikanl , dedi, böyle oyuncaklar sana ya, raşmaz. Böyle centilmence konu gurken buna ne hacet... $ — VARIT 18 BİRİNCİKÂNUN 1940 Görüp düşündükçe: Tasarruf haftası Yeni bir yılm tasarruf Paftası içindi Önde olmak üzere, memleketin bi dün münevve: taları kullanarak, bu haftanın “Tâsarruf,, u sadece ba it bir tutum da Tek, kıst menzilli bir zekâ ve idrâk dürbini kullanmak olur Çünkü tasarruf, dişinden tırnağımdan arttırmak demek de- ğildir. “Tasarruf,, u artık iktisadi manasiyle anlamak, plinları- illi sermayeyi bu anlayışm çerçevesi” “Tutum,, arasında ger Fakat gelişigüzel bir tutum, sermâayeyi cimrilik, paraya zekâ ve teşebbü: riş, umulan faydaları usla veremez. Tasarruf, çok daha geniş manalı bir mefhumdur. Piyasa. ya hâkim olur, istihsal, bir yandan - çoğ! dar hazırlar, Serveti da o istihsale pazı eken, bir yandan bir. küp malılslimu halinde bırakmaz, Bizzat paranın kendisini de akıcı, dalgala- nicı bir sermaye yapar. Eskiler: — İşten değil, dişten artar! Derlerdi. Diştı sefaletlere yol açan bir illettir. Asıl kı yani gıdadan &rtan para, nihayet uzvt tekâmülün: den, tezgühim genişleyişinden, sürümün Dişten kesilerek arttırılan para kırıntıları, bi yine bu ıztıraba katlananlara, hattâ birk: senelik rahat ömür vermez. Çok kere biriktirilenin üstüne borçlar da ekle. nerek hekim ve ilâç parası harcanır. Ailede refah, ancak işin genişler yle başlar. Refahın, unutmtyalım, ki tesiri yalnız maddi sahada kalmaz. Sahiple- rini, bir yandan gürbüz, kuvvetli, sağlam yaparken, B'r yan- dan da iyilik cdebilecek, vicdanlarmı döyuruca k hale do geti. rir. Eaki vakıflarımızın azameti, o vakıflarm vakfiyeleri, © zenginliklerinin ruh büyüklüklerine, vicdan hazinelerine rasıl Yol açtığını gösterir. Tasarruf haftası hakkında konuşanlar, elbette bu noktaları gözden uzak tutmryacaklardır. HAKKI SÜHA GEZGİN —— | Üa GNL İN A I N Ettekrarü Ahsen AKA mecmuasımm son nüshasında her günkü hayatımızla münasebeti olan bir karikatür var: Radyo İ& tasyonunda memurlardan biri, para dizileri gibi üstüste yı. gılmış plâk kalabalığı ortasın da başmı kaşğıyarak: — Amaaan diyor. Şimdi kim uğraşıp da plâk arayacak.. Yi- ne “Saçlarıma ak düştü,, yü çalarım vesselâm... Mecmuanın bununla ne de- “mek istediği anlaşılryor: Rad- yo İstasyonumuzun, bilhassa öğle neşriyatında, plâklara baş vurulduğu zaman aşağı yuüka. rr aynı geyleri çalıyorlar ve bu hal, haftalarca böyle devam edip gidiyor... Öyle ama, bizim görüşümi ze göre bunun bir faydası da vardır. Musiki terbiyesi yalnız dinlemekle almmaz ya... El te çalman şeyler hakkında & saslı bir fikir edinmek Jâzım. dır. Bu da ancak, her bir bes- tenin Üstüste çalmmasiyle te- min edilebilir nimetlerdendir. Radyo — istasyonumuzun — gibi — fazla araştır e — katlanmaksizın aynı şarkıları sık sık çalmasiy. le, birçok kimseler, bir tek şarkı bilmezlerken, © şarktları bülbül gibi söyleyebilir bir ha. le gelmişlerdir. Ş Pepe Sanşez sapsarı kesilmiş- Bedeni kabiliyetsizliği onu | & izliğe sevkediyordu, bağır- — Şimdi de cebri kullanıyor- sunuz.. Ah, fakat görürsünüz $i. ze pahalrya mal olacak, şunu söyliyeyim ki,.. Sözünü ikmal etmesine mahal vermedim, bu kere ben yerim . den kalktım; ve masanm — üze- Fine bir yumruk vurduktan son- Ta söze başladım: — Eh... kâfi artık.. Fazla Xonuştuk. Şanşez, siz âdi ser. Beri bir gantajcıdan başka bir şey değilsiniz. Şimdi ben size Şartlarımı bildiriyorum. Beni i. Yİ dinleyin: Mis Burdet Kober ile izdiva- cmız suya düşmüştür. — Artık bu cepheden hiç bir ümidiniz kaâlmamış olduğunu siz de be- nim kadar iyi biliyoraunuz.. Şu halde size yalnızca Madam dö Ligeradan intikam almak işi kalıyor. Kendisini halka- karşı rezil etmekle tehdit ediyorsu. nuz.. Madam dö Ligeranın ha. kiki hüviyetini meydana koy- maktan büyük birşey kazanatil Miş olamazsınız. Şu vaziyete gö- | re ben gimdi sizinle bir iş ada. M gibi konuşacağım.. İş iştir, kazanacak olan sizsiniz. Ben gi. zt kendiniz. için faydalr ola- cak bir hal şekli teklif edece- ğim. (Devamı var) 1. 1941 gününe Bilhassa bizim evimiz. genç daz var ki, musil! ” ze lıder, Çabnan ber « radyo başmıda tekrar dürür. Aynı şekaların sık sayesinde, ma ee'iah hopsini öğrendi. Ya aynı bilgiyi, ben ona, bir *musiki hocası,, tutmak Eu tiyle temin etmeğe — kalk dim.. Hiç gitphe yok ki, ceğim para, radyoya ak masrafmın kat kat üs- döke, oli tüne çıkardı. " O halde “Şaka,, mecmuasın dan rica edelim; radyoda ay. nı plâkların sık sık çalmması mevzuunu bir de bu bakımdan ele alsm. Bu gibi - muhassenâ. tr tobarliz ettindcek — resimler .e Ettekraril ah- Ban... HİKMET MÜNİR TASHİM: — Dünkü yazımızın birinci PAragrafmın son cümlesi, bir teriib yanlışt olarak “Edebi san'atlardan ü zaklaşıyorlar diyemem,, şeklinde Çik miştir. Halbuki — “Hdadi san'atlardan uzaklaşıyorlar diyelimi,, olacaktı. — Ök Bür dileriz. | &0 Program 8.13 Ajans | 830 Program R45 Yemek List 18.50 Ajaıs 1405 Film Şark. 1 Bando 12.83 Şarkatar 12.50 Ajana | 1808 Zeybek a. 18.20 Karışık Prg 18.08 Kumrtet. 18.30 Türküler 40 Fasıl heyeti | Ajans 2015 Radyo Gert. 2045 Temsll 21.30 Konuşama YLAS Orkesten 22.80 Ajana 2245 Orkestra 2800 Dans müziği 1580 Neşriyat 18.68 Caz 1840 Oyun hava, 19.00 Konuşma 1115 Saz eserleri Cuma |Cumarte, 13 1.Kân.|14 . Kân. 18 |Z K Zilkade: Kasım:- 86 cader 1& e 87 vakitler Vasali Ezani — Vusali Bzaal | Güneşin e. KİT 2.s1 Öğle 191 İkindi 941 Akşam T40 ao Yatar Tmsak M Müsamere tehiri Kemlay — sömiyetinin Değemlik 2860 KAB Te7 1200 DAT 1RS9 1200 1TAL 190 1890 1s4p 670 1208 18.28 TRAL 1920 630 Nahiyemir. Ha A 14.12.1040 f::':'_p müzamere 18 Kllbüade AD a lmtetir.