5 Temmuz 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

2—VAKIT 5 TEMMUZ 1940 Almanyanı—rîFŞomanya elçisi Bükreşe döndü Bükreş, 4 ÇAA.) — Röyter: ı Almanyanın Dükrey orta Fabrictus, alelacele — Berline yaj Fransız donanması | İngitizler elinde bi rtayyare gemisi, ya batmış ve- | birkaç harp gemisi de tezgühlar- ya yanmıştır. — Strasburg veya | maynlerle kapatmıştır. Fransız a. | dan nidirilerek ikmalleri için a- dunkerir saffıharp — gemilerinden | mireli İngiliz ihturına baş eğmek- | meleleriyle birlikte emin bir yere ten imlioa eyledidi içln İngiliz N, iÇörçilin Avam Kama-| rasındakı izahatı (Baştarafı © inetde) Fransızlara, mütarekenin ak- dinden evvel, donanmalarının İn- Budapeşte, 4 (AAJ) — Yarı res, l kaynaktan tebliğ niştiri Rotanyaya ait hayali şayiaların zyaretter Gönmüştür. Zannedildiğine göre, sofır, Al yanın şimdilik Romanyaya bir VEYA gakeri müzahare| Zedecek vaziyette bulunu reş hükümeline bildizr dümiştür. Yeni kabine Demirmuhafız Azası ite milli köytü partişlaiı mürmcasill». rinden teşekkül etmiştir. Komanyo: Tn Rötaen istiklâlinin — gerl kalan kasmamın mubafazası için bir Alman arantini fatthanline çalışacağı ve Bov- gine kargı pok ziyada tah. ziyet almıyacağı zan. duha külüne partinin — te şimdiden Sovyetler Birliğinde olduk: Ça güpheli bir gözle bakılmaktadır. Macar tahrikâtı Bükreğte — fazla CiĞdi tejâkki edilmemektedir. Maca- ristanın mihverin - emri olmadan bir teşebbüste bulunmuyacağı — zannedili. yor. Romesf . Macar kılaları arasın- da vukubalduğu — bildirilen hödiseler hakkında Romanyada itimada lâyık bir kaynaktan hiç bir malümat meve cut değildir. yuyılması, Romanyada — vaziyelin tammamen — gayri: en olmakta bu'unmasına atfedilebilii Iyi haber alan Romen mahafiline nazaran, alınan askeri ve sair te. dabir düzumsuz olmakla — beraber, Nacar, Romen ihtilâfı, şimdilik ol- sun diplomatik sureti halle doğru gitmektedir. Bu sahada hararetli bir faaliyet inkişaf etmektedir. Macar hericiye nazırı, Belgrs! ve etmiştir. Merkür elçiler Budapeşte, ye, Romanya ve Yuzoslavyadaki va- riyel ve bu iki memleket hükümet, lerinin hissiyat ve noktal narzarları hakkında mufazsal — raporlar ver. imek üzere gelmiş bulunuyorlar. Balkan Konferansı Haberi yalam Bükreş, © (ALA.) — Resml mahfii- ler, Romanyanm orta Avrupayı aik- | kadar eden meselalerin — sulü yöliyle balli için Romada — beynelmilel — bir konferansın içtimaa davet edilmce'ni iki donanma arasındaki harp (Baş tarafı 1 tncide) 3. H l ü ü iiktiş hilizi | :Eiiı HD H z ! zErİ £ $ TER ! FE &F Fi g t ğ â. hazırladığı taarruzun da yine a- raya gitti Emniyet müdürü Muzaffer Akalm dün akşamki trenle Ankaraya gitmiş tir, Pazartesi günü dünecektir. — Faydalı bilgiler, meraklı şeyler Oran limanı ve Cezair Buzün okuyaca, v ğınız ajans hi- berlerinde — Oran şehrinden bahse- dilmektedir. — İn. Biliz tebliğini din- lemiyen bir Fran- P7 sız amiraline kar. şı, İngiliz — filosu. burada küçük bir hareket yapmayı P mecbur kalmıştır. Oran — Cezayir, dedir. — Cezayirin Bülüsü 7 milyona — yaklaşır. Nüfu, sun 5,3 milyondan ziyadesi yerli- dir. Bünların — ekseriyelini aslen Türk olan — Rerberiler teşkil eder. Cezayirdeki Avrupalıların sayısı da 880,000 kadardır, Bunların çoğu kıyıda ve şehirlerde yaşar. Fran- sız, İspanyol ve İtalyandırlar. Ce, gayirde 56 bin kadar da Musevi vardır. Cezayir vaktile Osmanlı impara- totluğunun garp ocaklarından biri Bey ve düyılarla idare edilirdi. de bir borç mesclesinden Fransız konsolosu İle kavyga eden Cesoyir Beyi Hüseyin mubatabının yüzüne yelpâzesile vurmuytu, Bunn vesile Sayan Prunsızlar 1830 da Ce. rayir şelrini Zapt ve urun müca- Cezayir be Oran lümanınt gösterir harita delelerden sonra Cezayiri istilâ et. tiler. Müstemlekenin idare merkezi 26 bin nüfuslu Cezayir şehridir. İkin, ci derecede büyük şehir ve Himan Orandır. İşte Fransızlarla İngilizler mrasındaki hâdise burada geçmişlir. Bu iki şehirden maada 1843 te Xa- rulan Sidi bin Abbas, Kostantina, Filipvil, Boa, Buci Himanları da meşhurdur. Cezayir esas itibarile bir zirsat ve hayvan besleme memleketi ise de Cerayir dağlarında pek çok de, mir, çinko, kurşun ve bakır da dır. Sahradaki zengin ve güzel halar yukarıda saydığımız şehir ve Himanlara çok güzel yollarla bağ, lanmıştır. Bükreşteki Macar — elçilerini kabul | giliz Hımanlarına gitmesi şartiyle, teahhütlerinden tamamiyle ibra etmek teklifinde bulunduk, Bu, yapılmadı. Amiral Darlan tarafından İngi- Hiz amirallık dairesi birinci lor- duna verilen her türlü vaat ve teahhütlere rağmen, Fransız do- ganmasını Almanyanın hükmü altına koymaya mattif bir müta- reke imzalardı. Halbuki Fransız sinin bir kısmı, bizim Filhakika Afrika Hmanlarına nemiyen müteaddit Fransız gemi- | leti, ©6n gün kadar evvel Ports- mut ve Plimut limanlarına gire mişlerdir. Şurasını hatırlatmaklığım (- zımdır ki, bizim üzerimizde, öl- dürücü olabilecek bir yara, böyle bir bareketin neticelerini — tama- miyle müdrik bulunan Bordo hü- kümeti tarafından açılmıştır. Fransız milleti tarafından — de- gil, fakat Bordo hükümeti tara- İmdan maruz kaldığımız — hissir, hattâ fena niyetli muamelenin bir misali daha vardır: Almanyaya teslim ,edi- len pilotlar Fransada 400 den fazla Alman pilotu esir bulunuyordu. Reyno- dan, bu pilotların İngiltereye gönderileceği vaadini almıştık. Reyno devrilince, bu pilotlar Al- manyaya tesdlim olundu. İngiliz kabinesi, Fransız donanmasına karşı yapılacak hareket hakkında kararını müttefikan almıştır. Dün sabah, Fransız filosunun büyük ekseriyetini teşkil eden gemileri, ya kontrolümüz altına aldık, veyahut şartlarımıza muta- vaat etmeye davet eyledik. İki saflıharp kemisi, iki hafif kruvazör, aralarında büyük “Sur. kuf” da bulunmak üzere bazı de- nizaltı gemisi, sekiz torpido muh- Tibi, 200 mayn târayıcı gemi ve denizaltı gemilerine ka: terti- batı haiz vapur, imkân e #üvarilere kısa bir mühlet veril- mezinden sonra, Portsmut'da, Plimut'da, ve Sernes'de borda. Janmak suretiyle ele geçirildi. ya- pılmıştır. Yalnız Surkuf denizal- t1 gemisinde bir İngiliz bahriye- isi ve bir Fransız subayı ölmüş, birkaç kişi yaralanmıştır. Fransız bahriyelilerine gelince, bunların ekverisi vaziyeti sevinç- le ırdır. - Bunlardan sekiz ilâ dokuz yüzü, harbe de- vam etmek hususunda hararetli arrularını izhar etmişlerdir. (Al- kışlar). Bazıları, İngiliz vatan- daşlığına girmek istemişlerdir. Bu talep, kabul edilecektir. Fran- €ız kalmsak suretiyle mücadeleye devamı tercih eden diğer Fran- sızların hakları bittabi mahfuz- dur. Bahriyelilerden geri kalar kısım, Alman efendilerinin emri altında bulunan Frazsrz hüküme- ti lâzımgelen tedbirleri almak Jütfunda bulunursa, derhal Fran- sız Ulmanlarına gönderilecektir. General dö Gol'u takip eden- ler müstesna, İngilterede bulunan | Fransız askerleri, memleketlerine ı iade olunacaktır. | - Akdenizdeki Fransız donanması Çörçil, bundan sotra, Akde- nizde bulunan'PFransız deniz cü- zütamlarının — vaziyetini — bahis mevzuu etmiş ve demiştir ki: “— Kuvvetli bir İngiliz filosu- nun bulunduğu İskenderiyede bir Fransız saffıharp gemlsi, 4 Pran: sız torpido muhribi ve bir miktâar küçük gemi vardır. Bu cüzütam- lara, Hmandan Çıkmalarına müsa- ade edilmiyeceği haber verilmiş- tir. Dunkerk ve Strasburg Fransız saffıharp gemileri Oran'da bulun- makta idi. Dün sabah, bir İngiliz subayı, Fransız amiralına Fran- wte filosunun iki şıktan birini ter- cih etmesini talep eden bir vesi- ka tevdi eylemiştir. Bu iki şık şudur: 1 — Almanlara ve İtalyanlara karşı mücadeleye devam etmek, 2 — Mahdut bir mürettebat ile bir İngiliz limanına gitmek. Framsız amiralı, bu — şartları reddetmiştir. Bunun üzerine, İn. giliz kumandanı, saat 17.58 de ateş açmıştır. Strasburg tipinden bir saffı- harp gemisi tahrip edilmiş ve ka- raya oturmuştur. Bretany tipin- den bir saffıharp gemisi batmış- 'tır. Diğer birisi ciddi hasara uğ- Tamıştır. İi torpldo muhribi ve birisi, Hmandan çıkmaya muval- fak olmuştur. Tayyarelerimiz, takibe koyulmuştur. Bu gemiye bir torpil isabet etmiçtir. Bilâha. ra diğer baz: Fransız harp gemi- leri bu saffıharp gemisine iltihak eylemişlerdir. Bizim gemilerimiz bunlara yetisemeden, bepsi Tulo- na varmışlardır. Dunkerk'ni aylarca istimal edi- lemiyeceği kanaatindeyim. da ölülerin çok olmasından kor- karım. Çünkü çok tedbirler almak mecburiyetinde kaldık. İngiliz gemilerinden hiç birisi, toplarının kuvveti ve hâreket ka. biliyetleri bakımımdan zarara uğ- rtamamışlardır. İtalyan dozanması, ihtiyatkâr bir tarsda, muharebe dışında kal- miştir. de hakimiyetimizi ida- me için lüzumlu tedbirleri alaca- gız, Franstz donanmasızın büyük bir kısmı, ya elimize geçmiş veya- hut muharebe harici brrakılmıştır. Bu donanmanın Almanlara teslim edilmesine mani olduk. Bazı Fransez gemileri açık denizde bu- TJunmaktadır. Bunların Almanla. tın eline düşmesine mani olmak için lâzrmgelen her şeyi yapma- ya kat'i surette azmetmiş bulu- nuyoruz. (Alkışlar). Hareketimiz hakkında bir hü- kürh vermeyi, itimatla, parlâmen. toya bırakıyorüm. (Şiddetli alkış- lar). Hüküm yermek haklanı, millete, Amerika Birleşik Devlet- lerine, dünyaya ve tarihe bırakı yorum. Şi SSi Memleketimizi istilâ edilmiş görmeyi beklemeliyiz Şimdi, yakın istikbalden bah- sedeceğim, Hücuma uğramayı, hattâ memleketimizi istilâ edil- miş görmeyi bile beklemcliyiz. Gerek İngiltereye, gerekse İr- landaya düşmanımızm yapabile- ceği hntıı!r?u tardetmek için eli- | mizde olan bütün hazırlıkları ya- piyorüz. Bütün İrlandalılar, din ve par- ti farkları gözetmeksizin anlama- lıdırlar ki İrlanda bariz bir tehli- keye maruzdur. Bunlar hakların- da açık bir fikir edindiğimiz me- selelerdir. Bu hazırlıklar bizi sa- bahtan geceye kadar meşgül et- mekted Müttetiklerimizden yardım istiyorum Haşmetmcalın bütün tebcala- rına, müttefiklerimize, atlantiğin iki tarafındaki bütün samimi dostlarımıza hitap ederek onlar: dan iktidarlarında bulunan bütün yardımı yapnıalarını ta'ep ediyo. rum. Dominyonlarımızla tam bir işdirliği halide bulunduğumuz şu anda son derece tehlikeli bir dev- re geçiriyoruz. Fakat ümitle do- luyuz, ırkı bütün faziletle- ri imtihana ç diği su anda par- lak bir Ümitle doluyuz. Çörçil bundan sonra, yüksek mesuliyet mevkij işgal edenlere gönderdiği mesajı okumuştur. İngiltereye kaargı bir istilâ ha- reketine teşebbils edilebileceği günün arifesinde, doğduğumuz memleket için vermek meclr..:n— yetinde kalacağımız barbia ı:_ılı— sinde, Başvekil, yüksele mesuliyet şgal edenlere, vazileleri- üz etmeleri ve etraflarında bir teyakkur, itimat ve enerji ha- vası idame etmeleri unu ha- tırlatmak istemiştir. İngiliz hava kuvvetleri mü- kemmel bir haldedir. Ve en yük- sek kudret kabiliyetine varmıştır. Alman barp bahriyesi hiç bir zaman bu kadar zayıf clmamış- tır. İngilteredeki İngiliz ordusu şimdiki kadar hiç bir vakit kuv- vetli olmamıştır. Propaganda ile mücadele Başvekil, majeste kralın — hiz- metinde bulunan ve yüksek mev- kiler işgal edenlerden azim ve sebata misal olmalarını beklemek- tedir. Yüksek mevki işgal eden- ler emirlerinde bulunanların za- yıf fikirler dermeyan etmelerine mani olmalıdırlar, Ve maneviya- te bozan, cesareti kıran veya te- lüş verici ifadelerde bulunan me- mur ve zabitleri ilân ve icabedi- yorsa asletmekte tereddüt etme- melidirler. Ancak böyle hareket ettikleri takdirdedir ki havalar. da, deniz ve karada dövüşmeye ve düşmanla çarpıştıktan sonra harp kabiliveti itibariyle hasmın | Fransızlar arasında ve Timan: Tosu, sact 17,60 to Framnsız harp we- mileci Üzerine aleş açmıştır. Bu tavsif edilmez hücum karşı; sında Fransz bükümeli, halen İs. kenderiye Iimanında İngiliz gemi, leri civarında demir atmış bulunan Fransız filosu cittülamlarına, tütu- müu çakdirinde kuvvet istimali ile derhal hareket etmeleri emrini ver. | miştir. Bundan başka, bu hücum, dün. kü müttelikler-taralından yapılmış € sından doölayı bir kat menfur bir mahiyet — arzet! Fransız a k dalresi, açık de- nizde bulunan bütün Pransız harp gemilerine, rastlıyacakları — bütün Trgilir ticaret gemilerini tevkif ey- lemeleri ve bütün yeni hücumlara silâhlariyle mukabele etmeleri erm. vinİ vermiştir. Hütlerin Verdiği Berhavn Salâbiyeti Berlin, $ (A.A.) — Pramsız heye- W Alman mütereke komisYonuna ran civarında Fransız ve lagiliz harp filoları arasında — cereyan ©. den bödiseleri bildirmiştir, Führer, Fransız bükümetine, Fran sız gemilerini İngilizlerden kurtu. hmamaları takdirimile berhava ct, mek selâhiyetini vermiştir. Mütareke mukaye'enamesinde derpiş edilmiş bulunan bu karar, Alman hükömetinin Fransız donan masından (: de etmek niyetinde olmadığımı ve ancak, Almanyaya karşı yeniden harbe iştirakine ma- ni olmak nmiyetini taşıdığını teyit eşlemektedir. Buna mümasil bir karar İtatyan hükümetince de (ittlihaz edilmiştir. Fransr Gemlleri İatim üzerinde değldi Berlin, 4 C(AAJ) — Taziliz do. nanmasının — Öran — limanını Fransız gemilerine kerşı yaptığı ani hareket hakkında alman malümata göre Frunsız gemilerinin istim ü- zerinde olmadığı ve bu yözden ağır toplarımı harekele — getiremedikleri öğrenilmiştir. İngiliz Geralleri Fran- sırların mükabele edemiyeceklerini biletek uzak mesaleden ateş acram, rdır. | Dünkerk, Provens hattıharp ge. milerile fMotillâ -kondüktörü Mo- gador yakılmıştır. Bu gemiler hâlâ yanmaktadır, Bretağne hatfıharp gemisile 5 fi. Totillâ kondüktürü, müteaddit tor. Bido ve denizatlı gemileri İngiliz ni gorlıyarak — Akdenize a- | Rene, 4 (ALA.) — Yarı tes- sa anâvatan sahilleri ile denizaşı- r Fransız ezazisi sahillerinde 20 milik bir mesafeye yaklaşmak- tan menetmistir. Aksi takdirde, bu gemi ve tayyarelere, ihtara Londra, 4 ısîk" Röyte: ONdra, ) — Röyter a- jansı bildiriyor: Serbzest Fransiz deniz kuv- vetleri başkumandanı Vis Amital Müzeliye, bu sabalı yapılan bir mülâkat esnasında, Fransız bah- riyesine messup hiç bir zırhlırın Alman veya ttalyanların ellerin- de kalmamış olduğunu beyan et- miştir. Premsız babriyesine men- sup bir miktar geminin de Gene- ral de Gol'un davetine icabet et- ğini ilâve etmiştir. Bir miktar Franşız denizaltı gemisinin de İngiliz sularında bulunduğunu bildirmistir. Franşada hali inşada bulunan SOY üstünlük hiscini duymuyan insan- lara Jâyik olurlar, Başladığımız füllt hareket, Alman propaganda- sının Amerikaya vesair yerlere o ve şayialara kökünden nihayet vermeye kendiliğinden kâlidir, Beşinci kol tarafından yapılan ve bizzat sizin bile İngilterede dinle- miş olduğunuz bu yalanlar ve şa- yialar, arasında diyorlar ki Al. man ve İtalyan hükümetleriyle müzakereye girişmek tasavvurun. da imişiz. Tatbik etmeye mecbur kaldığı- mız en şiddetli ve en vahim ha- reket bu yalan şaylaları ttnrmiy- le tekezip etmektedir. Hayır, bay- lar, hiç bir enretle müzakereye girişmeyi düşünmiyoruz. Hiç bir sulh yapmayı düşünmiyoruz. Bilâkis, harbe elimizdeki bütün vesaitle ve son giddetiyle ve bizi harbe sokan haklı gayeler her hu. susta tahakkuk edinceye — hadar devam 'd'îh'” (Başterafı 1 tnetde) ı götürülmüştür. Diğer Fransız harp gemlleri silâhtan teerit edil. miş oldukları halde İngiliz Hman- Târınde bülunmakta ve Fransız bayrağımı taşımaktadırlar, Vis Amiral Muıâ:iu sözlerine le devam etmiştir: .%ay:ıı. Franşız bahriyesi bay- rağının şerefini kurtarmaktır. Al. mân veya İtalyan hükümetlerinin ellerine Fransız doranmasının, kısmen dahi teslimini talep etti- rebilecek hiç bir vesile vermek istemiyorum. ümit ederim ki her kumandan, ge düşmana tes- Tim etmekten İse, berhava etme- sini tercih edecektir. Bütün £ liyet ve kuüvvetimle müttefikleri miz İngilizlerle teşriki meszi ede- cış,h. 'is Amiral! Müselier, serbest olan Frensız ticaret pemilerinin bir kısmının da emtine girmek ü- zere olduğunu ilâve etmiştri. Em. rTine geçen Fransız gemile seyri seferinden tahassül edece' paralarla, bazı gemilerde —müza- dere edilen çok kıymetli hat lerden mütevellit medlâğlar yesinde, kuvvetlerini uzun mi et idame ettirmeye kâfi para mvcut olduğunu bildirmiştir. Praasiz Gemileri Ne Kader? Londra, 4 (AAJ — mütehassısı şu izahatı dir: Franmsız filesundaki —esas gemile- vin adedi halen 180 € baliğ olmak- tadır. Bu mükemmel bir filo, mü, kemmel bir harp makinesidir. Har- bin başlangıcında, Fransanın $ bü. yük zırhhsı verdi. İnşaları bişmiş olan Dünkerk ve Sirasburg zirhli- ları da bu rakama dahil bulunu, yordu. 350000 tonluk yenl İngiliz ve Fransız — zarhlılarının — ekserisi dünyanın en- modern ve cü seri sırhlılarıdır. Fransanın bundan başka 8 püs, lak toplarla mücehhez — beheri 10 bin tonlük 7 kruvazörü, & pusluk toplarla mücehbes G bin ilâ & bir tonluk 12 kruvazörü, Lakriben 3 bin tontuk 32 küçük kruvazörü, 97 ndet refaket gemisile buna benzer kilk-; çük gemi, 77 deniraltı vapuru, bir tayyare gomisi, bir deniz tüyyüresi gemisi ve büyük bir müavin gemi ülosu mevcultu. Fransanın harp esnasındali de, niz zayialı Dünkerk harekâtında kaybolan 7 desiroyer müstlesna ol- mok Ürere, cüzü olmuştur. Buna mukabil 7 destroyer harbin bida, yetinde Fransa - tezgillarında inşa halinde İdi, Ankara Haberleri: a. Fon Papen Ankaradan geliyor Anküra, 4 (Hlasusl) — Alman ve firi Fon Papen İstantılla hareket elil. Istasyanda şunları söyledi: — Hükümetimden aldığım müma. de üzerine ve istirahat makaadile İn- tanbula gidiyorum. Başka bir sebep sa- Bir denir vermekite. bahçeli — evlerden meydanında — Ulus maydanmmdan ge- len ötobise çarpınamak için mascv.A yapmış, bu sırada yaya kaklırırımın çıkarak devrilmiştir. Altı kişi yara- danımıştır. Belediye rela imuavini vaa yerine gelmiy, helk birikmiş, yarak tedavi altına atınınıştır. dar nir bir heyetle tetkikat yapmak rp yakında İstanbula gidecektir. Spor müfettişleri Ankara, 4 (Hususi) — Yurt daki. Nnde son yaptlan #por teşkilâtimi tef- tiş İçin beden tertiyesi penelt direktö. rü General Cemli 'Tanet, sahalar reb ai Celâl, Federasyon relsi Ziya müt- tolif Jetikamatlerde olmak Üzere Cu martesiye hareket edeceklerdir. ingiliz abluka Na- zırinin Ssözleri Londra, & (A.A.) — Büyter: Umumt harbte İngiliz ordusu ile İtalyada harb etmiş olan ve İtalyayı çok seven Dalton, aştğıdaki beyr. natta bulunmuştur: Ttalyanların —Almanlardan evvel aklı selime rücu edeceklerini zan- mederim. İtalyanların daha iyi his. leri ve şerefi bir maezileri vardır ve nalıralarında nev'i beşer düş- manlığı yoktur. İlalyayı davamızın bâlâ bilkuvve meveut bir müttefi, ki adetmekteyim.