1 Haziran 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

POLİTİKA | AAAAARAAAAAAAAARARARARARARARAN Ayrupa harbi ve Amerika Cumhurrelsi Seçimi Avrapada harp kıyasıya — devam ( aleyhine kabettiği şekilde manovt bir edlyor. meşgul olduğu — meselo cuzuhurreisi Anlihabıdır. Amorikada bugün için denebilir. ki Bütün Avrupa hödiseleri, başta harp elmak Üzere tek bir zaviyoden, iati. hap zaviyosinden tetkik olanmakta. dır. Amerikadaki cümhuürreksliği inti. habi. Amerikada partiler, — kendisini Camhurrelsliğine namazet gören gahsd- yetler ve Avrapadakl siyaset adam. karı için ayrı, ayrı münaları ifade et. moktedir. Amerika — cumhürrelsi — intihabmdn Avrupa mesalesinin birinci plânı a1 ması sebepsiz değildir. Avrupa harbi. Amerikayı muhtelir bakrmlardan sıkıdan sıkıya alâkadar eder: 1 — Avrupadaki harp — Amerikayı mali ve iktısadi mekanizması ve gi- yASİ faaliyeti bakımından sonuma ka, dar bitaraf bırakamaz. Çümnkü Ame. rika menlaatlerini — sadecoe Amorika hudutları içinde mlütalba edemez, A. merikanın iktısadi bünyesi Fransa ve fngiltere ile birlikte bir kül teşkil et- maktedir. Vakın bu kül tetkik edildiği zamran Amerika ilo İngiltere ve Fransa ara. sında da devamı edün bir rekabet mevcuttur. Bu rekabetin daha keakin bir hale gelmemesi için Amerika Av. tadır. Amerikaam tediyatı bu yekilde tanzim etmesi müstakbel dünyada Amerika üstünlüğünü temin içindir. bahsolduğu Amorika kendini İngiltare ve Fransa, Hm yanı başında görmektedir. Amerika dünya — piyasasındaki iş. lerle ye dünya siyasi — coğrafyasının tebeddülleri Ue de alâkalıdır. Holanda müslenlekeleri meselesi Arnorikanın Kota baricinde kuvvetli olması iktiza ettiğini, yanl Ameriknmın dünya işle, rilo alâkalı bulunmaamı zarurileştirdi. Amerika bu sebeplerden dolayı Av- Tupadaki harbi dikkatle takip etmek. te ve Avrupa harbinin Inkişafları ya. Kında yapılacak cumhurreisi seçimin- de mühim bir mevki almaktadır, Ii — Avrapadaki müharipler de Amerika — cumhüurrelsliği — intihabını kendi davaları için bir mesned say, maktağdırlar. İngiltere ve Fraasaya Kgöre Buzvelt sonelerdenberi tandans- darmı, sempatilerini - izhar etaniştir. Onun üçüncü defa cumhurrelsi seçli. mesl müttefiklerin bir zaferi manhi. yetinde olacaktır, Çünkü Rurvelt mü, tesddit defalar mihver — devletleri Amerikanın — birinel pifinda | cepho mlmayı tocrübe etmiştir. Bihassa nazi Alamnyasına ve onum yefins karşı takımdığı tavur onum to- mayüllerini aalatmak — iübariyle dik. kate layıktır. Neteklim Almanya Ruz. veltin ba buleti rübiyesini pek iyi Dil. diği İçin Ruxvoltin yeniden cumahur- Telsİ şeçilmesi aleybinde bir hayli nti sarfetmiştir. Polonyada — bulunduğu — iddin edi. den — vesikalar. — Rüzveltin — aleyhi- ne yapdan mücadelerin bir. nümu. Besi Idi Ba mücadele ile Ruzvelt Av, rupa harbini teşvikle lttihama ediliyor. Ve Ruzveltin Amtrikayı harbe sürük- demek istediği işaâa ediliyordu. Rüzvelt aleyhine yapılan bu neşri. yat, icat edilen bu vesikalara muka. biül Azserikada hâsı! olan hava nazl Habilüsenin Aznerikada — görçekten bir nefret doğundağunu göstermektedir. Wi — Amerikada yalnız Ruzveli tez olarak İleri sürmektedirler. Netekim yeni — camhurrelsliğine namzet olanlardan — Huver Rüzveltin aksine olarak Amerikanın — bitaraf kalması tezini ieri sürmiyor. Bilâkis İz 1?%#[!* i H dünyadaki yenl emiporyalist — hamleleri kendisine şimdiden — düşman telâkki edebiliyor. Bu tezat buzün Amerika- da cumhurreisliği seçiminin belkemi. Faydalı bilgiler, meraklı şeyler Havanın nasıl olacağını bilmek istiyorsanız Bulutların dilini öğreniniz Hava hakkında tahminler yapr hır ve ya hüküm” let verilirken bü- yük bir bilgiye sahip olmağa =— dikleri zaman —ekseriya isabet ederler. Çünkü önlar da ekseriya gayet basit olan tecrübe kâidele- rinden istifade ederler. Bu kâlde” Jerin belli başlılarından bir iki tanesini burada anlatacağız. Yükr sekte bulunan sirus bulutları or” taya çıktıktan socra eğer bütün semayı kaplayacak olursa hava rüzgârli olacaktır. Batı ufkundan yükselen sirus bulutları — ekgeri- yetle 24 saat zarfında yağmuır geleceğine delâlet eder, Aynı bu- lütlar doğu ufkundan yükselirse hava güzel olacak demektir. Eğer büyük güme bulutları gökü kaplarsa ve güneş batarken ve battıktan az sonra kaybolmaz” sa hava bozacak demektir. Gök yüzü kısmen açılırken semala iki tabaka bulut bulunursa ve ön deki renkli bulutlar da enginler dekilerle aynı istikamette hare- ket ederlerse Bava bozulacak ve yağmur gelecek demektir. baharda, yazın ve sonbahır da gökyüzünde münlerit bulutlar görünürlerse daima havanın gü xel ve kurak olacağını düşünmek icabeder. Eğer sabah saatlerinde gökyüzü bulutsuz o doğru sema'a bulutlar b sonra da çoğalır, akşama do tekrar kaybolursa havanım güzel olacağına hükmedebilirsinir. Gü meş batarken gökyüzü berrak is> © gecenin sübahmda havanın gü neşli olacağını anlayarak - bilirsiniz. <a , Hayvanların da Ğ havada — olatak tahavvülleri fark ve temyir et mek — hususun » daki hisleri çok mütekâmildir. Hayvanlar için” de en meşhur hava — peygam- ç berinden biri kır” langıçtır. Kırlangıç uçüş dalresi- ni havada yükseklere kadar teş mil edecek olursa hava çok iyi olacak demektir. Eğer yerden gçok fazla yükselmiyorsa yağmur geleceğine işarettir. Boruk havar nın yaklaşmasile başlayan aşa” biyet ve rahatsızlık hemen, he- men bütün bayvanlarda kendisini gösterir. Arılar kovanlarından - dışarı çıkmazlar, örümcekler ağlarını örmeği bırakırlar ve saklanırlar- sa hava muhakkak fena olacak” tır. Yağımur başladığı zaman ke” diler mütemadiyen — yalanıp te" mizlenirler, Havanın iyi olup olmayacağı- n anlamak hususunda balıklar da gayet hassastırlar. Onların yaşama üdetlerini tetkik eden bir insan için balıklar baromctre gibidirler. Her oltacı kendi tec rübesile — balıkların yağmurdan evvel daha kuvvetli 1sırdıklarını ve daha canlı olduklarını - bilir. Kurbağalar, kaplumbağalar kır” ç lolasırlarsa hava” nın fena olacağı muhakkaktır. Çünkü bu hayvanlar normal ola' ündüzleri yuvalarından çık- 4 Altan fiyatı Bir müddettenberi düşen altın son Üki glüln içinde tekrar birden- bire yükselmiş ve Cün 23,50 ku” ruşa çık Fakir çocuklar için yatılı okullar Ayda 7,5 lira ile ilk tahsil yapılacak İlk tahsil çağırda bulunan cuklar için yatılı olarak edilen İstanbul birinci undan başka bu yıl ay rıca Kâğıthazede ikinci bir yatı okulu daha kurulacaktır. Bu bu- susta hazırlıklara başlanmıştır. Okula çocu'tlarını vermek İste yen anne ve babalar ayda 7 bu- Çuk lira gibi az bir ücret verecek lerdir. Okulun çalışması re: lardan farkli; o1 benin bütün $i için icabelea çalışmaları ihtiva eden bir okul talimatnamesi ha sırlanmaktadır. Universite talebesinin kampı mbul Üniversitesinin. kamp dağliyeti başlamıştır. Kampların bu sene de geçön yıl gibi Yedek Subay okulunda yapılması düşü- nülmekte Kamp iki devrede tamamlajtacıktır. İlk devce hukuk, edebiyat, ikinci dev 1p ve fen fakülte' leridir, Bu yıl çadırlı kamp ancak yük sek okul talebeleri kurabilecek- lerdir. Yatılı okullar için kamp Muhtelif şehir yatı okullarında okuyan talebelerin yaz tatilinden istifade etmelerini temin için tar Jebeye yatı okulunda bit kamp açılmıştır. Talebe tatil müddetin- ce bu kampta kalacaktır, Eleme imtihanlarının neticeleri Yüzde 63 Orta okullarda yapılan eleme imtihanları neticelenmiştir. Sözlü imtihanlarına ayın beşinden İti « baren başlanacaktır. Orta okulların Türkçe eleme imtihanında muvaffakıyet yüzde 70, riyaziyeye yüzde 62, biyoloji yüzde 60 dır. Bu vaziyet karşısında cleme imtihanlarının muvaflakıyet de recesi yüzde 60 - 63 arasında ol duğu neticesine varılmıştır. Resmi otomabille- rin tahdidi kanunu Bu sabahtan itibaren meriyete giriyor Resmi — otomobillerir tahdidi hakkındaki kanun bu sabahtan i- tibaren mer'iyet mevkiüne — gir mektedir. Vali, İstanbul kuman- danı ve polis müdüründen başka diğer erkân bu sabah otomabille” rini defterdarlığa teslim edecek” lerdir. Şehrimizde kalkan otomo- biller arasında inhisarların umum müdür ve müdürlere mahsus iki etomobili belediyenin tramavay, elektrik ve tünel idaresinin oto" mobilleri, müddelumuminin ve defterdarlığın ötomobilleri var- dır Müddsiumumilik emrinde bulu" nan ve türmümeşhut işleri için tehsiş odilmiş olan etomobil dün defterdarlığa teslim edilmemiştir. Zira müddeiumumilik bu husus' ta henüz Lir tebliğât yapılmadı - ğanı | Diği altan bu Mmııobi!iı'ıî acele cürmümeşhut vakaları için | lüzumlu olduğu gözönüne alına * | rak birakılrrası için bir karar ve- rileceği sanılmaktadır. söy Bir suçlunun beraeti istendi Süzan adında bir genç kadın ile nişanlanarak 1400 lirasını do* landırdığı iddiasiyle sekizinci as- Tiye ceza mahkemesinde muhâke | me edilen inhisar müfettişlerin den Ekremin muhâkemesine dün de sekizinci asliye ceza mahke- I mesinde devam olunmuştur. Ekrem vakıa Süzanla tanıştığı nı, fakat kendisile nişanlanmadı- Rı gibi parasını da almadığını id dia etmiş, genç kadın da aksizi söylemiştir. Müddelumumi mua vini de mutalâdasını serdederek Ekremin suçu olmadığını ve be- rğet kararı verilmesini arzu et mistir, Duruşma müdafanr ve karar i- çin başka bir güne bırakılmıştır. İstanbul radyosunun açılması İçin hazırlıklar " e| Senelik radyo taksitlerinin tah- sıline bugün başlanıyor Pol e Telpraf Umum Mü - dürlüğü tarafından İstanbul rad yosunun işletmeğe açılması hakr kında hazıtlanan proje, radyo i- daresile birlikte Başvekâlete dev” rolunmuştur. Öğrendiğimize göre, esaslı tet- kiklere istinat eden bu proje, İs' tanbul radyosundan çok - istilade edilebileceğini ve bu işin kolay likla tatbik olunacağını göster - mekte olduğundan yeni teşkil olu” nan ve ralyo ye türizm müdür- tüklerini ihtiva edem matbuat u mum müdürlüğü tarafından ya' kında tatbikata geçileceği anla - şılraktadır. Radyo abönelerinin yeni sene ücretlerinin bugünden itibaren tahs'line başlana r. — Ücretin taksitle ödenmezi yolunda Anka' rada yapılan teşcbbüslerden şim- dilik bir netice çıkmadığı için yarın &boneler, ceki ibi defar Mali sene dün bitti ten on lira vermek mecburiyetin dedirler. Haziran sonuna kadar bu parayı ödemiyenlerden yüzde 20 fazla Ücret almacaktır. Temmuz içinde bunu — vermi: yenlere on beş gün zarfında mek tupla tebliğat yapılacak, buna rağmen işi geciktirenler olurss mahkemeye verileceklerdir. Mah kemenin takdir edeceği nakdi ce za 25 liraya kadardır. Bundan başka bu resimlerin ruhsataameleri de iptal olunacak tır. Şimdiye kadar şehrimizde Üç radyo sahibi böyle tezaya Uuğra mişt . Mülga radyo gşirketinden hü kümete devredilen abone miktarı 6000 den ibaret olduğu halde şimdi 80,000 i bulmuştur. Bunun 46,000 dem fazlası İstanbulda bulunmaktadır. Gümrükler başmüdürlüğünde bazı mamuriyetler tasarrufa tâbi tutuldu 939 - 940 mali seneşi dlin nihar yet bulmuştur. Kadro ve bütçe leri tebliğ edilen dairelerin ma aşları bugün tevzi edilecek, geri kalanların memurları maaşlarını birkaç gün geç alacaklardır. İstanbul gümrükler başmüdür- lüğünün yeni bütçesi dün bildi rilmiştir. Bazı memurlar tasarru” fa tâbi tutulmuş, bunların 30 ya- şını geçen memurları mecburi te kaüde sevkedilmişlerdir. İstarbul gümrük teşkilâtında iki müdür ile iki müdür muavini ve 16 me- mur bu şekilde mecburi tekaüt edilmişlerdir. Bunların yerleri tasarruf edilecek yeni memur a lınmıyacaktır. Muhafaza — başmüdürlüğünün, iahisarlar umm müdürlüğünün, timanlar işletmesi umum müdür lüğünün, denizyolları umum mü dürlüğünün yeni bütçe ve kad' roları dün akşama kadar gelme- miştir. Bu dairelerin. memurları buğün maaşlarını alamtyacaklar dir. ilk tahsil çağında bulunan çocuklar tesdil edildi ——————— Şekrimizde 120,574 çocuk var İlk tahsil çağıtıda bulurad go” cukların tespit edilmeşi için ima- yısın ilk haftasttıda bir. sayım yapıldığını yazmıştık. Sayımın neticeleri kaza kaza tespit edile” rek netice alınmıştır. İlk — tahsil yaş çağı olan 7 - 16 arasındaki göcukların — sayısı — şehrimizde Gümrüklerde bekliyen kahveler yine çıkarılmadı Aylardanberi — gümrüklerde bekleyen 40 bin çuva) kahvenin çıkarılması yine geri kaleıştır. Kahvenin kilosuna 20 kuruş İs- tihlâk rTesmi zam edildiğinden tüccarların — ellerindeki — stoklar kontrol edilerek tespit olunacak, bundan —sonra — gümrüklerdeki malların çıkarılmasına — müsaade edilecektir, Şehrimizdeki İtalyanlar Dün bir gatete şehrimizdeki bütün İtalyanların 6 haziranda bir vapurla İtalyaya hareket et- mek üzere emir aldıklarını yaz - mıştır, Yaptığımız tahkikata gö re bu heyecanlı haber tamâmen yanlıştır. Şehrimizdeki İtalyanlar rın. memleketlerine çağrıldıkları yoktur. Yalnız her sene olduğu gibi bu yıl da İtalyan mektep ta- lebeleri ve profesörleri tatil mü ebetile İtalyaya gidip gelecek” ler Tatlıcıyı öldürenler Şehzadebaşında Şamlı - tatlıcı Bacıyı dükkâasımda öldüren Ro' mazyalı #rabacı Molla dördüncü sırgu hâkimliği tarafından ikinci ağır cera rahkemesine sevkedil miştir. Dördüncü sorgu hâkimliği ka- rarnamesinde Mollanın ceza ka' nuntunun 448 inci maddesine gö- re 18 sene müddetle hapsine kâa” rar verilmesini istemiştir. bti YÖU L 120,574 tür. Bunun 63,749 u er kak ve 66525 kızdir. Bu talebenin 23678 | okulu ilk tahsil çağımdayken terketmiştir. Geri kalan 96,999 u okula de vam etmektedir. Hazırlanan cetveller dün ak şam maarif Vekilliğine gönderil miştir . İç ticaret umum mü- dürü şehrimizde Ticaret Vekâleti iç ticaret w mum müdürü Cshit dün ankara' dan şehrimite gelmiş, derhal tet- kiklere başlamıştır. Cahit öğleye kadar baş kontrollük dairesinde gül olmuştur. Bi matbuat davası Son Telgraf gazetesi sahibi Ethem İzzet, muharrir Nizamet tin Nazilin İstiklâ) gazetesinde yazdığı bir fikrada kendisine har katet ettiği İüdinsiyle âleyhine bir dava açmış, bu davanın gö- tülmesine dün âsliye birinci ce za mahkemesinde devam edilmiş- tir, Etbem İzzet mahkemeye gel miyerek yerine vekilini yollamış t Maznun Nizamettin Nazif o kunan iddianameye karşı şunları söylemiştir: “— Ben Ethem İzzete hakaret etmek istemedim ve etmedim. Bu sütun eğlence sütunudur. Bura * daki fıkralara ten E. Bülend imzasiyle yazarım. Farara, Et- hemn İzzeti yabancı bir devlete mütemayil hisli gibi göstermek isteseydim, bunu başmakale ile yazardım.” Bihem İzzetin vekili Mahmut Even ise, aksini iddia etmiş ve hakarete uğradıklarını müekkili' nin haysiyet ve şerefinin — halel” dar olduğunu ileri N Neticede mahkeme kararını bil - dirmek Üzere duruşmayı Bbö; bir güne bırakmıştır. GA l ç SBERLRAR vi S EkEÜ N İnhisarlarda! beklenen yeni bir sigafâ Yazan: Hikmet M”; nhisarlar İdaresi, M'—I’ İ yaca meşhur Türk yaci ) yeni harmanlarla yeni 4 erek tütün tiryakilerine ı': çet keyiller temit ederkef gae « Ü unütüyor sanırım: İf Amerikan usulü ııuııı ö kokulu sigara imalini df Son seneler içinde _nd",,f"_ linmez, Türkiyede - PiPOYİ e arlmıştı. Bunu gören İahili iek daresi, mütehassıs ".""uı”'; Hir üsülü, kokulu pipo TÜL göl karmağa savoştı, — muvafli a O kadar ki, Türkiyede bUVTÜNİ nebi pipokeşler de dn::'ı/ halde, bülün çubuk me y seyfi yerindedir! (lti Farla olarak Türk o:_::ı gel nün Avrupada dahi a8 Tünü İşitiyorur. o Bununla - dttihar — edehillriğyir bu sahada Türk müste ratı harlce gitmiyor. # | ya pipo tütünleri « rın—':n'/ tünü yapmağa ve beğendi vaffak oluyoruz. udd" İşte bu mu»ıllıl:ı)":w"c bilirizr. İnziliz veya A 'mı.l' tü muamele görmüş piP0 bi, ayhı şekilde kokulü Amerikan sigaralarını garalar da yapabiliriz. Buzüu — memleketimi viden siğaralara kar$t yül artmaktadır. Fakat simdiki şerait içinde mal olmaktadır. Bilhass dan getirilmiş bu çeşlt esas yerinde yalnız on Ve kuruş gibi neuz bir fiYSİEE ken burada asağı yukâfi ya tedarik edilehiliyor! bir sigara, beş kuruşa! Buna rağmen bu Amtft retari İstihlâk ediliyok. .*l'”, P Kısm paraniır dişarı BİHİNZD F Ba, ayrıca büyücek bİF M miş bulunuyoruz. Bu ceşit ecnebi ,ıaın"_':ı Ş #nhima'cin kaçatığılıda """.ı » mesi ihtimali de enhâm | let Hazinesinin de mut7t | bilmes'ne imkân g.'.:oın",', aaf O hölde niçin Tagilit YEyat rikan sistemi s'yatara G4 yölrm? Fllm'>den ııınf'n Kh Zira, yükarıda da kavdi bi, bütün pino meraklıl”! datmin adem tötün ımıgw fak ölmüşken, hunw dahi aynı isabeti eminim. Bu metâd zığa üi Çünkü o marifet I İktısat Vekili Ça dün sabah Ankaradan % gelmiş; Erenköyünde" S Bir müddet istirahat ettiktEEye ra — İstanbula Ww Bankta öğleye kadar ıdı’ muştur. Vekil ıd!'wi aa 7a gün kalacak, Sümer Blle yöl fabrikalarda bazı tet ,v! caktır. Bu arada ”i mesai saatlerinin l’“;., Hee halta tatilinin kal ne fabrikalarımızın '['"l nınt kentrol edecektir. .“ Yirmi yıl MJW y F 1