25 Mayıs 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

2—VAKIT 25 MAYIS 1540 Alman taarruzunda tatbğk olunan qlan Alman kuvvetlerinin gayesi Manş limanları ve zengin maden mıntakalarını elde etmek Hollanda ve Bolçikadan sonna Frun- Baya kadar uzamış olan Almün taar. Tuzünün bügün arzettiği vaziyet A yeanlırın meşhur Şiifen plânlarını Bugünkü geraite uydurarak tatbik et. mekte — olduklarını — göslermektedir, Bu piândaki esas fikir, seri bir tanr. TuZ ile ve çimal sağ koluna verilecek Şilen mektebi. pronsiplerine göre Hollanda ve Bolçika topraklarının 1ş- gali bir seri netice almak ganslarını verebille, Almanların ne gekilde hareket ede. Bileceklerini evvelden kestirmek müş. küldü, Şu kadar ki bugünkü modern harp vasıtaları ile coreyan edecek o. dan barbin içinde bulunduğu gerait Almanların Şiifen plânmı tatbik et. mek üzere Hollanda ve belçikaya ta. kalacaklarını açıkça gösteriyordu. — Sebeplerire Baunları da derhal izah edellim.. Almanya ile Fransanın — müşterek hudutları uzunluğu 350 kilometreden fazla değildir. Halbuki bu saba, cenah Manevraları İçin gitlükçe açılmak ve yaydımak istiyen, buna mecbur olan bugünkü muazzam modern — ve mo. Yörlü ordular için pox dar bir cephe teşkil eder, Kaldı ki, bu 350 kilomet. velik hudut ta Müajino battı ilç kapa, hdır, Bu vaziyete göre Almaa motür. Yü kıtalarınım daha a veya hiç bir zaanlaya malik olmayan istihkâmsız Berbest bir sahada hareket — otmesi için Hollarda ve Belçika toprakları. nm işgali zarur! gürülüyordu. Alman Kkıtaları ancak bundan sonra serbest. ge harhedebilecek bir saha karanabil. miş olacaklardı. Çabak Yenmek veya Ölmek Belçika ve Hollandaya — yapılabile. gek olan bu hareket bakkında Vey. mar cumhuriyetinde harp nazırtığını ifa etmiş olan Alman generali Groe- nerin kitabında da bazı enteresan ma. dümat bulmak mümkündür. Bu kita. bin iami: “Kont Şiifenin vasiyetna. medi,, dir. Groener Belçika ve Holanda top. raklarının mukakkak sürelle çiğ. henmesi taraftarı idi. Buna muarız olan bütün fikirleri şiddetle red. derdi. Ancak Groener bü büsüsta bir tek suala cevap bulamaz; böyle bir hareketii doğürağacı fecf neti, celerin nasıl önleneceğini izah ede- mezdi. Çünkü biteraf prensipleri, nin Almanya tarafından çiğnenme, &i hiç te müsbet neticeler doğura, mazdı. Alman erkânı harbiyesinde bulunan bir koç kimseler dolma 1914 harbini ve o zaman Almanya- nın Belçikayı çiğnemekle sonunda her türlü mağlübiyete uğradığımı, çünkü bu hareketile Amerika da dahil olmak üzere bütün dünyanın kendi aleyhine döndüğünü hatırla. maktadır. İşte bu sebep geçen har. bin sonunu getirmişti. Fakat Groener bü süale tam bir general ve Alman Führeri gibi ce. wap veriyor: “Şlifen pldnı harlin neticestni serl olarak elde elmeği lemin eden tamamen siratejik — gayeleri ihtiva ediyor... Bu hareketlerden umular muvaf- fakıyet Geli ölmazsa tehlikenin ma, bakkak olduğu da takdir edilmek. tedir. General Groener şöyle yazı- yor: “Bu hareketin siyasi — bakımdan tehlikest Belçikanın çiğnenmesi me- selesinde değil, fakat böyle biz ha, reketin uzun sürmesinde ve seri bir :ııal'dilal:wtl elde edilememesinde. İT Su hüle göre Belçikayı istilâ et, inek teşebbüsü ile — Şiifen'in siyast Bir halaya düşmüş olduğumu tddia etmek pek muvafık olmaz., Ra plân sonunda galip geldiği takdirde Ale Mmanyanın gayelerine varması müm, kün olabilirdi. MNağlâbiyel ise Al. manya için felöket doğuradilecekli.,, Hitler ve erkânı harbiyesinin ka, Farına esas teşkil eden muhakkak Ki bu aynı siyatl ve möral muha- kemelerdir. General Groener'in — sözleri, AL manların tercihte bulunacak yazi. yetle değil bilâkis, çabak yenmek veya ölmek gibl cehenneml bir a, zap içinde bulunduklarını şüphe Kölürmez bir şekilde teyit etmek- tedir. Eğer Almanlar seri bir netice el. de edemezlerse, ilk muvaffakıyelle. rine rağinen partiyi muhakkak kay, betmiş olurlar, Fransaya gelince, mesele onlar için tamamen — başka bir vaziyet arzeder. Fransızların da kazanmak Şansları aynı nokla — üözerinde top- Tanmaktadır. Fransızların — şimdiki Balde yapmaları lüzümlü olan ye. | kak Büne İş, İlk darbelere dayanmak ve | mukavemet etmektir. Nu müukave - met sırasında Fransızlar bazan mu, kabil tasrruzlarda bulundukları gi- bi bir çok kereler de topraklarını terkederek yeni mevkilere cekile bilirler, DA bunlar — düşmanı ürecek olan 2amanı kazan tejik manevralardır. Şiifen Plânmın Stratrjik Gayeleri General Groener'e göre Şlifen Plünr, kısa bir müddet rarfında ka- W bir netlceye varmakla siyasi bir Bayc İstihdaf ediyorsa da gerek e. sas ve göerekse şekil -bakımından Şlifen plânı tamamen stentejik ga. yeleri ihtiva etmektedir. Şlifen plâ, nında ileri sürü ş olan stratejik gayeler şunlardır. İlk iş olarak Hmanlara doğru jler- lemek, başta Anvers olmak Özere Belçika ve Holanda limanlarını e. de etmek ve bilâhara Manş denizin. deki Bulonya, Kale ve Dünkerk li, manlarını ele geçirmek.. Bu hare- ketten güye İngiltere ve Fransayı askeri bakımdan yekdiğerinden 0. yırmaktır. Bu harekette bilhassa Anverse karşı yapılacak — tanrruza hususl bir ehemmiyet verilmekte- dir. Nitekim general Groener de bu hususta şöyle yazıyor : a assa Anverse doğru kâli ve büyük kavvetler sevketmek faye dalt olur. Çünkü b şehir Alman ordusunun gerileri için bir tehlike teşkil eder.,, Almanlar Anvers'in âcilen işga- Hne hususi bir ehemiyet veriyor ve berhangi bir teehhürün — yeni bir kaç günden ibaret bile olsa — ha. rekâtin heyell meemuasına kall su. velle tesir edeceğini beyan ediyor. lar. Ölümünden bir müddet evvel Şil- fen şöyle yazmıştı: Limanlara doğru yapılan bir İlerleyişte, düşmanların kavvetleri. ni aleldcele seferber ederek bizi Namür ile Anvers arasındaki geçil. lte önlemeleri tınkân dahttindedir. Bğer vaziyet böyle olursa mıntaka- ve kaplamamız imkdnsız bir hale gelir.. Bugün şunu söyleyebiliriz ki Ho, landanın bir kaç ügnlük mukave, meli, Alıman askerlerinin düşünüş- lerindeki keşmekeşi yaratan gecik, meyi temin etmiştir. Almanların plânlarırnda Holanda, ya büyük bir süratle işgal etmek ve bilâhara Anversi ele geçirmek vare dı. Hedefleri - Fransiz. kıtalarının müdahalesine vakit kalmadan Na, mür ile Anvers arasındaki geçidi elde etmekti.. Harpte motörlü kıta. ların fealiyette oldukları bugün de, haftalar güne fndiği için Almanla, rın bu bir kaç günlük gecikmesi Müttefikler lehine kaydolunncuk bir avantajdır. Bugünkü vaziyet dabillinde de AL- manların bu hedefleri Manş liman, larına varmakken — diğer hedefleri Fransanın kömür, ve bilhassa de- mir madeni bakımından zengin o. lan mıntakalarını ele — geçirmektir. Çünkü Alman erkâm harbiyesi harp plânlarını ayaı zamanda iktısadi ihtiyaçlarına göre de tatbike mee- burdur. Fransz Kalesi Almanların üçüncü bir gayeleri de Framsız kalesinin içine nüfuz e. debilmektir. Bu mevzu hakkında Groener şöyle yazıyor: “Şiifen'e göre Fransa innazzam bir kaledir. Belfort ile Verdun a- rasındaki mınlakanın işgali hemen hemen imkdanşızdır. Buna muka, bil Mezler — Moböz — Lil — Dun- kerk mıntkası gayet hafif ve boş İs. Hhkâömlera maliktir. İşte Almanya bu minlakadan Fransız kalesine nü. fuz etmek imkünlarını aramalıdır. Bu mınlakalarıt işgale müktedir ol. duktat sonra Verdün'e — dayanan ikinci biör manlya çatmış olacağız.. Bu En — Relns — La Fet hallıdır, Fakat bu mevklil şimalden çevir. mek mümkündür. Esas olan Fransız ' müstahkem tmevkinin Dünkerk İle Lit ve aynı zamanda Lil ile Moböz arasında bü. yük, geniş be serdest sahalara ma, Hk olduğudur. Ba boşlakların are kasında herekdlımizin esaxlı hedef- leri bulunur. Bu herekâlı tahakkuk etlirmek için alınması icap eden tedbirler kuvvellerin lik taksimin. de pöz önünde lutalmalıdır. (*),, Bugünkü harekât göz Önüne âlı- ninea, Şlifen plinına göre Alman ordusu — küvvetlerinin ilk taksimi yapılırken, halen harekette bulunan Alman ordusunnun sağ koluna mik. far itibarile fevkalâde çok ve o ka. dar da küvvetli — cüzütamlar verli. Hörülür, Ancak şunu da n ki bu küvvetler muhük- Majino hattı karşısında bu. lunan Alman ordusundan alınmış, tır. Döyle bir faraziye Almanların kiösik sörateji zibniyetin! gösteren Kanal harbi şemasmma tekabül eder, Fakat Pransır erkânı harbiyesi rakinlerinin gütlükleri gayeyi çok kayıded ak İçin Tutiyar olünan sira- | Ortatedrisattazam) Ticaret Vekâletinin alamıyan öğretmenler İstihkakları Haziran başından itibaren ödenecek selerinde zam gören öğretmenle. rin 30 liradan yukarı olan zam. larr bütçe da delayısiyle tev. zi edilememi: Maarif vekill bu durumu e slarak mecli. se bir kanun lâyihası vermiştir. Lâyiha meclis tarafından - kabul edilmiştir. Maarif vekilliği ayrı- iap tahsisatla orta tedrisat öğret menlerine geçen gördükleri zamlarını bir hazirandan itibaren vermeye başlıyacaktır. Bu yıl orta tedrisat mücsecse, lerinden zam görecek öğretmen. lerin teftişleri — tamamlanrmıştır. Bu hususta ümüm mülettişler ra. porlarını birkaç rüne kadar — ve- xkilliğe vereceklerdir. Zam pören. lerin adları temmmuzun ilk hafta. cında ilân edilecek ve eylülden itibaren de üdenmeye Laşlana. taktır, Başöğretmenlerin makam tahsisatı Okulun talebe sayısına göre ita olunacak İlk okul başöğretmenlerine öğ. retmen maaşlarına ilâveten idari hizmetlerine karşılık olmak üze- Te âayrıca makam tahsisatı da ve. rilmektedir. Vilâyet hususi idare bütçesin. den verilen bu makam tahsisatla. vt okulların talebe sayısına göre 7 liradan 20 liraya kadar veril. mekteydi. Bu miktar talebesi çok olan ve başöğretmenleri fazla ça- hşmak mecburiyetinde bulunan okullara göre az olduğundan art. tırılması husuşunda teçşebbüslere girişilmiştir. Vilâyet — meclisinia de kararı fizerine başüğretmen. lerin makam maaşları 40 Hraya kadar yükselebilecektir. Makam tahsisatt 10 Jiradan başlıyacak, okulun talebe sayıtı arttıkça yükselecektir. Yeni karar bu ders yılı başın. dan itibaren tatbik mevkiine gi. recektir. İlkokul kampları Sayıları az fakat teçhi- zatı iyi olacak BHer yıl açılan ilk okul kamıpla. rı bü yıl da tesis edilecektir. Bu yıl kamp sayısının çok olmaktan ziyade az, fakat geniş teşkilâtlı olması eşaş olarak kabul — olun- müuştur. Bu suretle kamplar daha uygun binalarda ve lüzumlu olan teçhizatı havi 100 . 150 talebelik olarak açılacaktır. Bu hususta maarif müdürlüğü bir. program hazırlamaktadır. Kampların talebe Ücretlerinde geçen yıla nazaran fazla bir fark bulunmıyacaktır. Kamplarda va. zife alacak öğretmenlerin sayısı arttırılacaktır. Bu suretle talebe. nin vaziyeti daha esasir surette müşahade altında bulundurulmuş olacaktır. 18 Rebâhir Mzr 21 TAKVI Yi Rebâhir bkrr 2 Vakitler Vasali Bawü Vasati Ezani Güneşin edoğuzı *H BO A S 9 05 Öğle Bdi k42111 İkindi. 16 00 84016 1 güzel anlamış ve ona göre icap e. den tedbirleri itlihaz etmiştir. Fransızların bu Alman ilerleyişi- ne verecekleri cevap gecikmiyecek ve yakın ve münasip bir anda en müessir mevkilere dayanarak mu- azzam bir savlet halinde düşman Ü, zerine çökecektir, (*) Ba tfade Vüdelm Groener'in *Kont Şilfen'in vasiyetaemesi,, tsim N eserinden aynen elınmışlır. Sahil. Ve BİY.D1R. neşrettiği mühim karar Ticaret ve klering anlaşması Geçen yıl orta tedriset mücsse- DUlunmİiyan memleketlerden mal alıp satabileceğiz Hükümet, aramızda ticaret ve klering anlaşması - bulunmayan ve ihracatımıza karşı serbest dövir de vermiyen Mmemleketlerle ticari te, mazlar yapılmasımı temin elmek Ü- zere mühim bir kararanme çıkar, mıştır. Dön morntaka ticaret müdür. lüğüne bildirilen bu kararname ile yukarıdaki sebeplerden tUcari ml, nasebetlerimiz hemen tamamen ke kilmiş olan Almanya, İspanya, İ. rap Danimarka ve diğer memleket- lerden mal pgetirtmek mümkün ola, eadı gibi buralara — mal ihraç et. mek te temin edilmiş olacaktır. Bu memleketlerden mal — getire- cek ulan tücearlar mukabilinde ay. ni memlekete mal ihraç edecekler. dir. Tüccarlar ilk önce bir talep, name ile Takas Limitet Şirketlne müracaat edecekler ve gelirecekle- gi malın hangi memlekelten gele ecğini bildireceklerdir. Takas Li. mitet bü talepnameyi tetkik ede, cek, göümrüklere mukabilinde mal ihraç edilmek üzere merzkür tücea- rtın hariçten gelen malını memle kete ithal etmesini bildlrecektir. Tücearlar yalkır merkez Bankası na getirdikleri malın bedelini yatı, racaklardır. Kararnamenin en mü- him hüsüsiyeli bütün bu munme lenin Ankaraya aksetmeden bura daki dairclerde derhal görülebil, idir. Bu tek taraflı kararname tarafından da mesi, alâkadar — devletler kabul edilmişilr. Demir buhranı bertaraf ediliyor Amerikaya sipariş edilen ikinci parti gelmek üzere Amerikaya sipariş edilmiş olan demairlerden 2500 tonluk ikinci par ünin de yolda olduğu haber alın. mıştır. İki Amerikan vapmrile ge- len demirler geçende gelen miklar. dan iki misli fazladır. Yalnız Ce. belüttarıktan Akdenize girerken İn, gilir kontrol heyeti bu demirlerin Pirede vupurdan çıkarılarak lima. nın serbest mentakasında — kontrol edilmesini — kararlaşlırmıştır. . Ba kontrol, çok fazla ihtiyacımız olan bu demirlerin memleketimize geç gelmesine sebep olacağından mın. taka Ücaret müdürlüğü derhal te. şebbüslere girişmiş, demirlerin Pi, reye çıkarılmadan ve konirol edil. meden limanımıza gelmesini temin etmiştir. Ba suretle bu mallar bir kaç güne kadar limanımıza gele , cektir. Diğer taraftan Belçika Alman İş- galine uğramadan evvel oradan memleketimlz için 400 ton demir yükleyorek hareket edenm bir Ho, danda vapmru timenımiza Kelmiştir. Bu suüretle harp başlıyalıberi çe- kilen demir sıkıntısı son günlerde gelen 4000 tondan fazla demirle or. tadan kalkmış olmaktadır. Fiyat mürakabe komisyonları kuruluyor Piyasa ihtikâra karşı daıma kontrol edilecek İhtikârı katl sarette önlemek için bütün vilüyetlerde fiyat murakabe komisyonları kurulması hakkında- ki kararname Vekiller Heyetinden çıkmıştır. Bu hususta dün şehrimiz. deki alâkadarlara da malümat gel. miş ve derhal hazırtıklara başlan, miştir. Kararnamenin tamamıı bü- günlerde bildirilccektir. Kararname ile şehrimizde ihti. kür komisyonu ismile valinin reis. lğinde toplantılar yapmakta olan komisyon fiyat —murakebe komils, yönu namını alacaktır. İhtikâr ka- misyonunun bugünkü kadnosu mu, hafaza edilecek, yalnız bir sanayiel e bir tüccar yeni kadroda yer ala caktır. Yeni teşkilâtin piyasadaki fyat, Tarı kontrol etmek Üzere geniş bir memur kadrosu olacak, bunlar va- sıtasile bütün piyasa göz altında bulandürülacaktır. Herhangi — bir ibtikâr hâdisesi fiyat murwkabe ko, misyonu delillerile tesbit edilince derhal müddelumum!liğe — verile. cektir. Komlayon bütün maddeler Özerinde meşgul ve bilhassa mev. sim dolayısile bavayici — zarüriye maddeleri ile — yakından alâkadar olacaktır. Diğer taraftan komlsyon bugün. lerde mühim bir toplantı yapacak ve bu toplantıya cumhuriyet müd. deiurmumisi Hikmet Onal ile bülün keza kaymakamları İşilrak edecek. tir. Bütün kazalarda kaymakamla, rın cıkı köntroller yapması — büsü. sunda kararlar verileceği gibi taki, balın kanunt yolları da tesbit olu. nacaktır. Bir genç kızı teh- dit eden kayıkçı Dünkü muhakemede tahliye talebi reddedildi Birkaç gün önce Sütlücede Betlll adında bir genç kızı taban. ca ile tehdit ederek sokakta zorla kaçırmaya kalkışan kayıkçı İlya- sin dün ikinci ağır cezada muha. kemesine devam olunarak şahit. ter dinlenilmiştir. d_'&lılıt İiyasın, Betlllü kolun, îı:ıu&llnl söylemişler, fiyas da ifadelere karşı Betülli göste- terekt “— Görüyorsunuz ya, kır gü. zel olduğundan tesire kapıldılar ve böyle söylediler." demiş ve mahkemeye iki istida vermiştir. İlyas bu istidalarda hem tahli. yesini istiyor, hem de Betül a binde ifti ıu k İsti bir güne brrakmıştır. İ Londra radyosuli? saat değişmeSi Yazan: Hikmet " da dıvşik"' _,a'; türkçe m tnr sad! mîî'e aîîygüıhm" :.P:’ yaptı. Zira, yediye L memleketimizde pek rady lenecek bir saat değildi. Bir tazafta Berlin ul!;; vede biribiri ardınca v fa türkçe neşriyat gm" Londranın yalnız bir & İ # sus clmak üzece, herd bir vakitte neşriyatta © clbette ki muvatık değil, Bir İstanbulluyu ©İ Burada dükkânlar, y saat yedide kapanır. yedide kapayan kirmseltf ., şı pazara uğradıktan ne nihayet yarmın saât. sonra varacak dt:n:hl".ş Pa di ç sinden çıkâr çıkmaz H'y koşacak değildir. Elbettf ç telek işleri olacak, > kahvede başını dl:ıle!”” tanıdıklariyle bir ikl VA decek, ondan sonra EVİRE — | çaktır. gell, Evine girer girmez de ğ larak Londra ndyoı::J değildir ya... Ondan 'Jf. rızasızca dinleciği kendi ü4 şüsu busu vardır. meğine oturur, Bu zaman zarfında Öö B radyosunun Türkiye bildirmek istediği M/ bakıma güme gitmiş W% Londra radyosunun ş meşriyat yapmadan 5“.'6 yede çalışma rutininlü hayatın - busussiyetle! e etmesi lâzımdır, Bir T işini bitirir; kaçta evift kaçta yıkamız; yemek sine oturur; sa yâtını can kulağiyle cek bir hale gelir? Hesif dir. Sonra düşünmeli Ki yalnız bir defa türkçet y yapıyor. Bunu dinlemek kaçtı mt, artık Türk tap etmek imkânı tır. Bundan başka, diğef tasyonların türk; Pa GD eeei ça İngiltereyi alâkadar edi tin tenvirine gayret :c';:v SN NŞ her bir istan dan Kİ ieragır — her kafadan bir ses doğrudan doğruya ke! / allüku olan sözlerin, yasti, badan gelirse gelsin, çalanları nası) telâkki zirageldiğini biliyoruz. şaşmak bilmiyen ll vurarak hakikat deredt yin etmeye muktı di bilvasıta yapıları e alâkadar oldukları sıl bir tahlille kar$" bupünkü müthiş pıw':',ı bi içinde — işitmeye ler bulunabilir. Görülüyor Ki mücadtl, W filli bir kapışmadan İböT 4 dir. Harbi “vatan c€| man cephesi” diye l!"” lar, bir de “hitaraflar 4| harici memlık::k;lm Va yin etmişler; hay! lar. Bütün bu nnd,?;'i reze içinde “hal yük ı;'îcnlıüklnlz a bileceğini tasavvur 3 reket versin — yuh'* yabiğ diğimiz ribi — bizim V7 miz hakikatle me'TAfMİ” lir miz menfaatimiri I&W tutamaz... Bununla arh"" vv yolda sarfedilen bi ğer gaytetin t;.ıf v* menni etmek, İ niyetin tabil bir D telâkki edilmek Yazrmg li Şi İ mektedir. ruş olan altın dün inmiştir. c “Doğrusözm 4