23 Mayıs 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

2—VAKIT 23 MAYIS 1940 ÇUYAARARARARA -POLi - Âmerika, Avrupa endüstrisinin AARARAADARRARAARARAARA A TİKA | AARARARARARAA hribini ister mi ? milyar dolarlık altından bah- RBetti ve Amerikanın harpten sonra dünyanın muhtelif yerle. rine kredi — dağıtabilcceğini söyledi. Aznerikadan aksoden bu ses dikkate lâyık bazı hakikatleri ifade etmektedir. Amerika harp sonrası dün. yasında altın stoklarını büyük Mmikyasta toplamış olan bir devlettir. Amerikanın altın stoklarını toplamış olması esasen alım kabiliyeti Japonya ve Çin sa- hillerinde yaşıyan insanlar da dahi dahil olduğu halde beş Asyalı ve yüz Avrupalımnım alım kudrotino müsavi olan Ameri- kalımın haricinde kalanları sarstığı gibi Amerika haricin. do hayat şartlarının değişmesi, yani işlira kabiliyetlerinin a, zalması da bizzat Amerika üze- rinde mücssir olmuştur. Bu muvazenesizlik her tarafta te. sirini göstermekte geçikme. miştir. Bir tarafta para, bir ta- rafta satılamıyan mahsul bir- birinin yüzüne bakakalmıştır. Amerikanın bir taraftan al- tınları toplaması, diğer taraf. tan muhtelif şartlar dahilinde dünyanın — İştira kabiliyetini Kkaybetmesi Amerikayı Ameori- ka haricindeki meşeleler bak, kında düşünmeğe Icbar etmek. tedir. Büyük harpten önce A- merikanın ceki dünya momle- kotleri ile bu derece alâkası yoktu. Fakat bugün harpten sonra hasıl olan vaziyot netice. sinde Amerika hem Asyada, hem Avrupada, hem Amerika, da, hem Okyanusta olup biten- Jeri yakından takibe mecbur. dur, ;; gok tahrip edilmesinde menfa- ,AL var mıdır? Yan! Amerika kendisine ra- kip olabilecek sanayi mıntaka- larının tahrip edilmiş olma, sından fayda bekliyebilir mi? Bu sunle müsbet bir cevap vermek için Amerikanın başka bir noktayı da izah etmiş olma- sı iktiza eder, Rakiplerin imhası ile birlik. | te müşterilerin alım kabiliyot. leri de daha büyük mikyasta düşecektir. Bu düşüşün yapa- | cağı tesirler Amerikayı kötü bir vaziyete yeni, yeni buluran- lara sevketmez mi? Bu iki mesele etrafında bü- yük münakaçalar yapılabilir. Amerika Ücaret grupları ile endüstri gruplarının menfaat. lerini âyrı ayrı alâkalandıran bu bahisler üzerinde birbirine zıt mütalealara da tesadüf edi- llrse hayret etimemelidir, Amerikan ticaret sermüayesi her balde Amerikanm dünya. nın her tarafına mamul eşya sovketmeyi ve bunu süratle yapımayı vazife bilir. Banayi sermayesi ise Avrupa sanaylinin birbirini tahrip et. mesini bir zaman için ticaret sermayesinin fazla kâr tomin edememesi mukabilinde olsa dahi memnuniyetle telâkki e deceğinde şüphe yoktur. Amerikada meydana çıkma- makla beraber Avrupa harbi karşısımda bu İki cereyanın karşı karşıya oldukları mu- hakkaktır. Bu proklemlerin vuazuh pey. da etmesinden sonradır ki Amerikanın Avrupa harbi kar, şısındaki vaziyoti de sarahat peyda edeçektir. Yani daha kısa tâbiriyle A- merikadaki 16 milyar altın do, ların dünyaya krodi olarak iş. tira kabiliyetini artırmak üze- re Avrupa sanaylinin tahribin. den sonra mı, daha önce mi ve. rileceğini anlamak bugünden müşküldür, Netice iki menfaa, tin mücadelesindeki noticeye bağlıdır. SADRİ ERTEM Dün toplanan ihtikâr komisyo- nunun verdiği kararlar ; Bazı tüccarlar hakkındğ kanuni takibata başlandı İhlikâr — kormisyonu —tarafından yapılan tahkikat sonunda ihtikâr yaptıkları veya mal saklayarak pi, yasada bulırana sebep oldukları an. Taşılan dört tüccar dün evraklari. le berebar müddelumumiliğe veril. mişlerdir. Mili Korunma kanunu, ma muhalif harekelten -dolayı hak, larında derhal kanunt takibata gi. rişilen bu tüccarlar şunlardır; 1 — Sultanbamamıda — Haçopulo hanında 7 numarada manifaturacı We son zamanlarda muhtelif mad- delerin ithalât tüccarlığını yapma, Ba başlıyan Serkis Giridliyan. Bu tüccar harp başlar başlamaz esas licaretinden başka daha kârlı mad. delerin İthalât işlerile meşgul ol. mağa başlamış ve kalay fiyatları « nın yükseldiğini göcünce de 2000 kilo malı saklayarak daha pahalı, ya satmak için fırsat beklemiştir. İşte bu sırada yakalanmış ve ya, pılan araştırmada mallar meyda! gıkarılarak muhafara — altına alın. maştır. 2 — Balıkpazarında Zindan Ha- mında 3—5 numarada yağet Rahen Politi. Kalayın fazla para edeceği. ni hlssederek İşi olmadığı halde derhal piyasadan 300 kuruşa mü, bim miktarda kalay toplamış ve bir müddet sonra bunları 400 ku. ruştan satmağa başlamıştır. Cürmü meşhul halinde yakalanmıştır. $ — Tahtakalede Dar hanında A, madolu — Kontuvar — şirkeli. Elinde mevcut 22800 kilo kalayı saklamış ve gitlikçe piyasayı yüksellerek 260 kuruş sermayösi olan bu mal, ları 347,5 kuruştan satmıştır, 4 — Sirkecide Ralli hanında 14 numarada — Mehmiet — Naci Kelcik. Gümrükte bulunan 10 bin kilo ka, layı fiyatların yükselmesini bekle, yerek çekmemiş, piyasada buhrana sebep olmuştur. Dü tüccarlar hikü. metin yardımile mal getirmişler ve buna rağmen kanuna muhalif hare, kette bulunmuşlardır. Bunlardan başka haklarında — tahkikat yapıl. makta olan bir çok tücearlar daha bugünlerde adliyeye — verilecekler. dir. İstanbulun un stoku İstanbulda üç aylık un stoku ya, pılması bakkında vilâyet ve bele- diyece alâkadar makamlara müra, enat edilmiştir. İstanbulan aylık ih- tiyacı 90 bin çuvaldır. Üç aylık stok için 300.000 çuval un gelmesi Tâzımdır. 'Toprak mahsulleri ofişi stok yap mak için sevkiyata başlarsa bunlar değirmenlerin depolarında sakla . nacaktır. Yirmi yıl evvelki Vakıt 29 Mayıs 1920 Beynelmilel Çekirge kongresi Romada toplanacak çekirge kon. gresine Halkalı Ziraat —mecktebin. den bir heyet iştirâk edecektir. Kon grenin mesaisi ziral bir memleket olan Türkiye için ehemmiyetli bu. hunmaktadır. Perşemb 23 Mayıs 15 Reb.âhır hızir 18 Cuma 24 Mayıs 14 Reo.lhir hezır 18 Vakitler Vasati Baani Vasati Buaai Güneşin doğrığa $ 36 900 4 35 9 08 Özle itı0 ddd da ı G dt Kkindt 106 00 8 42 16 00 8 &1 12 00 10 28 12 00 DöS2 155 7 ... Müşfik bir doktor ve iyi bir muallim olan Rıza Rüstem vefat etti İstanbul — çok | yakından 've iyi tarıdığı bir dok. | ; torunu maalesef | iki — gündenberi | kaybetmiş bulu. nuyor. Dr. Rıza Rüstem evvelki h gece üç aydanbe. g ri kendisine ıstı. rap veren hâstâa. kür Rıza Rüstem yukarda da söyle, iğimiz gibi İstanbulun en kala. balık semtlerinden biri olan Fa. | tihte otuz seneye yalkın bir a. mandanberi halka kendisini sev. d ve bilhassa fakirlere karş rdiği B müşfik muamele bu semtin halkını kendisine bağla. | za Rüstem 1300 ge. | ştur. Askeri tıbbi. yeyi bitirdikten sonra evvelâ kan harbine, daha sonra bü. yük harbe iştirak etmiş; ve An. karada tifüsşe yakalandığı için kalbinde hafif bir ârıza kalmış ve arzusu ile tekaüt — olunmuştur. Bundan sonra Doktor serbest bir muayene evi açmış ve burada, söylediğimiz gibi bütün doktor. luk enerjisini harcayarak halkın sıhhatine yardıma koşmuştur. Di. ğer taraftan etihba müuavenet ve etibba odası umumi kâtipliğinde bulunmuş; yirmi eene kadar da | mektep muallimliği ve mektep doktorluğu yapmıştır. Son defa bulunduğu Gelenbevi orta oku. lunda derslerine karşı gösterdiği alâkadar başka talebelerinin sıh. hatlerine karşı da çok hassas dav. ranmakta; yalnız resmi muayene zamanlarında değil, her derse gir- diği zaman da onlarla meşgul ol. makta idi, Doktor dün öğleden sonra E. yüpteki aile makberesine lunmuş ve cenazesinde kendisini sevenlerle yüzlerce talebesi bu. lunmuştur. Rıza Rüstemin kaybı bir zi. yandır. Ailesini ve talebelerini taziyet ederir. — Belediye kooperatifinin adı değişiyor Belediye kooperatif koöngresinin evvelki gün yapıldığını yazmıştık. Aldığımız malümata göre koopera. tifin ismi "Vilâyet ve belediye me, murları islihlâk - kooperalifi,, şek. tinde değiştirilmektedir. Beş liralık hisselerin on beş liraya çıkarılma- sı da kararlaşmıştır. Bu suretle koo, peratife yeniden 50000 lira serma, yetemin edilecektir. Kooperatife Tramvay, Tünci, Elektrik idarele. rile merbaha, darülâceze memurları dü oza kaydolunacak; Aksaray, Fa, lih, Beşiktaş, Eyüp, Beyoğlu, Üskü, dar, Kadıköy, Galatada skatış yerle. ri Tünelde ve mezbahada birer lo, kanta açılacaklır. —. Nafia Vekili şehrimizde Nafin — Vekili Ali Fuat Cebesoy dün Ankaradan şehrimize gelmiş, tir, Vekil burada bir iki gün kala, caklır. Ankaralı talebelere ziyafet Bu akşam belediye lokantasında Üniversite rektörü tarafından An. karadan şehrimize gelmiş ziraat ta, lebeleri şerefine 120 kişilik bir si. yalet verilecektir. Yemekten sonra dansedilecektir, Talebe ve esnafa Tife aşısı yapılıyor Mürttanberi mektepnlerde tifo a. şısı yapılmakta idi. Şimdiye kadar hemen bütün talebeler- aşılanmış bulunmaktadır. Diğer taraftan es, naflar da aşılanımaktadır. 20 bin osnaftarı dörtle Üçü aşıdan geçiril. miştir, ö CEŞE K Hindistandan çuval mü- bayaa edilecek Ticaret Vekâleti piyasadak! çu- val buhranını önlemek için çuval ithalât töccarlarıma — İstanbul 'ban- kalarında 30 bin ve İzmir hanka, lJarinda da 50 bin İngilir Hiralk ak- reditif açtırmıştır. Tücearlar derhal Hindistandaki — fabrikolnra slpariş vereceklerdir. Dilhassa ihraç edile. cek bir çok mallara çuva) buluna, mamaktadır. Okullarda dersler kesildi Bugün öğretmenler meciisi geçecek falebeleritesbitedecek | Okullarda ders kesimi dün öğ. leden sonra başlamıştır. Öğret. menler meçlisi talimatname hü. kümlerine göre bugün toplana. rak eleme ve sözlü imtihana ka. lacak taleb dir, Orta okul eleme imtihanlarını yapmak üzere 75 koamisyon, lise bitirme imtihanlarını yapmak ü. zere de 18 komisyon kurulmuş- tur, Bu komisyonlarda 500 dern fazla öğretmen vazife almıştır. et okulları ta. le devam et. mek istedikleri takdirde resmi li. se e orta okullarda imtihan ve. receklerdir. Yüksek tahsile de. van etmiyecek talebeler kendi o. kul! da imtihan edileceklerdir. Yüksek tahsile devam etmek isteyen ccnebi ve ekalliyet oku ları talebeleri şimdiye kadar yapı. lan müracaatlara nararan yüzde 30 nisbetindedir. İlkokul Sergileri Her yıl ilk okullarda açılan ©. beleri tesbit edecekler- | kul sergileri bu yıl da açılacak. | tır. Sergiler 7 hazirandan itiba- ren faaliyete geçecek ve bir hafta kadar devam edecektir. Okul sergilerinden başka ayrı. ca mıntaka sergileri de tesla edi. lecektir. Talebelere kâğıt tasar- rufu öğretilecek Okulların teftişi esnasında ba. z talebenin vazife kâğıtlarını, müsvedde ve ders not defterleri. ni taşarrufla kullanmadıkları gö- rülmüştür. Talebeye umumi ola. rak her türlü israftan kaçınmala. tı telkin edilmekle beraber, ayrı. ca, bugünkü durum sebebiyle kâ. Çıt israfmın katiyen yapılamıya cağı talebeye anlatılacaktır. Talebeler kâğıdın her iki yürzü. nü de kullanacaklardır. Yazı ya. zarken ve şekil yaparken kâğıdın her noktasından azami surette is. tilade etmelerine dikkat oluna. caktır. Talebeye verilecek cezalar Okullarda tal verilecek verdiği susi ©. cezalar da ta' umumi dik. katiyle mütenasip olacaktır. Bugünkü pedagoji ve - terbiye sistemlerine göre talebeye cisma. nİ ceza tamamiy cezalar da talober tiyle mütenasip © ha mesul tutulacaklardır. Bu mesuli. yet okul idarelerine de teşmil edi. Tecektir, Köy Enstitülerinin plânları Memleketin muhtelif viliyetle. de açılan köy ensti için yeniden yaptırddacak avan proje. lerin ve vaziyet plânlarının ya. pilma işi etrafında memleket mi. marları arasında maerif vekilliği bir müsabaka açmıştır. Müsabakaya iştirak edecek mi. marlar projesini yapmak istedik. leri enstitünün bulunduğu yerde asgari Üç gün kalarak arazinin genel durumunu ve mahallt in. şaat vajlarını, inşaat malzeme. sini, cinslerini ve mahiyetini etlld edeceklerdir. Mearif vekâleti her enstitü in. şa edilecek vilâyetler hakkında birer gartname hazırlamıştır. Mi. marlar bu şartname hükümlerine göre çalışacaklardır. İtalyanlar mühim mık-| Denizyolları umum mü- tarda gıda maddesi alıyor Halyanlar son günlerde şimdiye kadar görülmemiş derecede gıda maddeleri almağa — başlamışlardır. Düo İtalyaya mühim miktarda yu. murta, barbunya — fasülyesi, çiraz, kuru üzüm ve incir, iç fındık, ba- hık gönderilmi Gümrüklerde bekliyen kahveler çıkarıldı Gümrükte bulunan 1172 — çuval kahva Ticaret Vekâletinin müsaa, desi Özerine dün çıkarılmış ve pi. yasaya levzi edilmiştir. Gümrük- Jerde bekleyen 40 bin çuval kahve için ay başında müsande verilocek. tir. Altın Fiyatı Evvelki gün 20 Jiraya kadar çı. kartk nihayet 23 liradan kapanan altın dün sabah 23,60 kurı a. çılmış ve dün akşam 24,10 kuruşa çıkmıştır. Sarraflar karşılarında a. het görür görmez flyatları yükselt. €t olmazsa İndirmekte. alların bu kadar yüksel mesl halkın altına fazla rTağbelin, den ileri gelmektedir. —— —— * Arzuhal Taşı parçalanıyor İstanbul mıntaka - liman relsliği Haliçte Sütlüce ile Karaağaç ara- sında seyriselere mani olan deniz. deki büyük kayalığı dünden iliba, ren dinamitle parçalanmağa başla. muştır. Azrubaltaşı denilen bu ka- yalık civarından deniz vasıtaları- nın geçmesi menedilmiştir. — Göç edecekler için tenzilâtlı tarife 25 Mayıs cumartesi günlünden itibaren Denizyolları idaresi şe. hirden Anadolu yakasına ve Ada. lara göç edeceklerin eşyalarını nakil için yüzde elli tenzilâth se. ferler işletmeye başlıyacaktır. Bu seferler her hafta cumarte. Bİ, pazartesi ve çarşamba günleri yapılacaktır. Bugünlerde Köprü. den saat 11.30 da kalkacak husu, si vapur Modaya ve bütün adala. ra uğrayacaktır. ' l | dürü Ankaraya gitti Denizyolları amum müdürü İbra- him Kemal Baybora idarenin yeni teşkilât projesi için Ankaraya git. miştir. Projenin meclis encümen, lerindeki mürakerelerinde buluna- caktır. Ayrıcâ Nünakale — Vekâleti ile mühtelif İşler ve bü arada tersa ne ve havuzlar hakkında da temas, lar yapacalıtır. —— Iraklı bir prenses geldi Geçen sene bir suikasta kurban giden Irak Kralr Gaz amtası Prens Zeyli Fahrünnisa bir müddet evvel kalp hastalığını tedivi için gitti. Ki Peşteden dün dönmüştür. Prenses kaç güne kadar memleketimize gelecek olan Er. dün Emiri Abdullah ile birlikte Iraka gidecektir, Bir çocuk bacağından yaralandı Koöcamustafapaşada Hacı Fikri mahallesinde Ağaçkakan sokağın. da olurua Cemalettin İsmindeki ço, cuk dün ekmek #lmak üzere bak, kala giderken düşmüş, elinde çakı sağ bacağına batarak - ehemmiyelli sürettte yaralanmasına — sebebiyel vermiştir. Fabrikaların muhtaç oldukları demir Demir işleyen sanayi mücssese, leri sahipleri dün Sanayi Birliğin- de toplanarak fabrikalarımnı çalıştı. rabilmek için muhtaç oldukları de. mir miktatını — desblt — etmişlerdir. Vekület bu ihtiyaca göre hariçten demir getirilmesini temin edeceli ve akveditif açtıracaktır. Hatay şilebi sahibi beraet etti MiüNl Korunma kanununa muha- Hİf olarak ecnebi sularına mal tuşı. mak isteyen Hatay — şilebinin sa, hibi Osman Marmaranın dün ye. dineci asliye caza mahkemesindeki duruşması bitirilmiştir. Mahkeme şilep sabihini suçsuz bularak beraot ettirmiştir. ilevvelin | zevcesi | “ Komşunun bağl, Yazan: Hikmet M vi H alkın hafırasında ";,0' bâzı fıkralar vardır yath ği bir küçük hâdiseni istidir bir devrin ifadesi ol dındadır. çekertlte Kzasen fıkralar, içte den ibaret olan tarilla, #7 ki cilveler cesaret — edemiyormMüt: buk güa yolda yazelı bir KÂB Ot muş: ne kadar arkadaşi _':; şına toplamış ve demiş yerrii” — Arkadaşlar, bu BİF Üüfj ba dir. Bu fermanla )"'"F”M ğa girmeye ve orada İst - kadar üzüm yemeye mMeZUfViar. Bütün hayvanlar % Sevinçle beğa girerek iş y lamışlar.. — ahi Lâkin bir aralık bağ #lyi t ten haberdar olmuş, *"_'Iın,g’ parlıyarak tüfeğini * başlamış. « baldi Halbuki karınları l-;f' M:: şişmiş bulunan hayvanlardir ,, biri, girdikleri deliktef L,nü— muvaffak olamazlar. Ho yi ararlar: ğer — Aman, fermanı 9—";.",' 'Tilki esasen çevik el”n çeğlir delikten her zaman çıki den emin bir tavırlâ: M — Bu tozun dumanit içket ferman mı okünur? J“'I' başının çaresine bakst'- öyle ttit ” Kısa haberler: * Bir müddettenberi "'Şıf nân Eekişehir vallai 9“":,. gi &y mezuniyet almıştır. *" Dele çe hiser kaymakamı Rüştü şacakkır. * Kakişebir. bolediye '*'::’ hir meclisinin rey ittifakll Mosrür Demirel seçilmiştir. * Trabaon vilâyeti 16000 yif vye * yası için Parti 20,000 HİfA da bulunacaktır. * Girecun — Znh“' L üzerinda tahlikeli bir BAİ «i sakum, Vanzıd, Gelevifi MO'“:,“ köprüleri arabaların . Filçrgit güçleşürmiştir. Bilha: penıdi #i üzerindeki asma KÜPTÜ P yraye mira ibtiyaç gözterdiği todbirler alınmıştir. * Konyazm Bozkif MİŞ lerdenberi devam edeü pi ge hasara sebep olmuştur. Ü7 yerar şaraba - civarındaki ©P wm'. müştür, * Yeni matbuat WM taşkilât ve vazifeleri B* çf mun Cuma günü Meclli B TANt * t & cinayete İzmir, (Husut çirkin bir — hâdise bir cinayet olmuş, reli Ali Keskin, 14 sarır Mustafa oğl dürmüştür. Yapılan t9 Tzi re cinayet; M:hm“ki be daşının Keçecilerde Ve sında Aliye fena çinden jli püe a .;ıll"’k Jlar Mâ: 'd,r. u“':ı ,u;: tzmir, (Hususi) yollar inşaatı ıuı_ııl şıyaka yolunun t rıp Cmqme yolunun ı;ı:â?' ge anac! f. 6 ketinin (200) kımyd“k' l yan İnşasına kâ'fi_gclw asfalt, bir İ! vE| ıarm tilmiştir. Dikili felâketzede yal ) İzmir, (Hususi) — yasetindeki Kızılay Dikili felâketze lira tevzi etmiştir. 72 bin Hira dehi t İskân ve jaşe dar yüz bin lira;