23 Nisan 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

2 — VAKIT AAAARARAARARAARAARARDARARAR, ; POLİ AAAAAAAARARARARDADA 23 NİSAN 1940 STRA, ..ğ 5 Amerika Ren sahil- lerini gözlüyor Amerikanın bu son harbe karşı güsterdiği alâkanın de recesi gitgide artmaktadır. Dabhba birkaç gün evvel A- merikanım Avrupa harbine lAâ, kayt kalmasını isteyen büyük ekseriyet süratle azalmakta ve Amerikanın harp harici kala - mıyacağı hakkındaki tahmin - ler kuvvet kazanmaktadır, Amerikayı Avrapa harbile alâkalandıran sebepler: A) Manli ve iktısadi B) Askeri ve siyasi ©) İdeolojiktir. Amerika, mali bünye itiba- rile Avrupada demokratların tuttağı yolu tatan, iktısat sis, temi bakımından Fransa ve İngilterenin Adeta tamamlayı- csı olan bir devlettir. Kapita- Jizm İngiltere, Fransa ve nli- hayet Amerikaya istinad ede. rek teneffüs edebilmektedir. Almanyanın ve diğer totali- terlerin hedefi Fransanm, İn gilterenin mali ve iktısadi men- fantlerini taksim etmok bu ol, madığı takdirde İngiltere ve Fransanın ve Amerikanın tâbi olduğu iktısadi nizamı tahrip etmektir. Amerika Almanya Danimarkayı hi. mayesl altülk ülmiş ve Norveçi işgal etmek arzusuna düşmüş- tükr, Almanyanm himayesi altına alması Groen- land ve İzlanda meselelerini ortaya atmıştır. hi mm, Danlmarkanın hâmisi sıfatile İzlanda üzerin. de bir hak iddia etmesi daha doğrusu haklı bir - şekilde İz- landayı nufuzu altiına alması Avrupa ile Amerika yolu ara sında bir nazi karakolunun yerteştirilmesi demektir. Bu ihtimal uzak olmakla beraber, Amerika için düşünülmesi za- ruri olan bir noktadır. Şayet Almanya Norveçte muvaffak olarsa İzlanda meselesinin hal, W pek çok güçlük arzetmiye- cektir. Groenland. meselesi tama- men bir Amerikan davasıdır. Busabanın mukadderati an sak Amerikanm mütaldası a. ianmadıkça tayin edilemez. Çünkü Amerika — kıtaamın bir parçası olan Groonland monral kaldesi bunu tirmektedir. İcap et. Amerikayı Avrupa harbile | alâkalandıran — meselelerden biri de Holandanın vaziyetlidir. Holandanın Norveç ve Dani markadan sonra harp sahası hâalini alması pek muhtemol görülmektedir. Bunun — için Hind Felemengi hakkında mi- rasçılardan biri şimdiden siya, si faaliyote geçmiş bulunmak- tadır, Japonya 60 milyon nüfu su ihtiva eden Hind Felemen- gine alâkasını açıkça izhar et. mektedir. İstenen saha Fele- mengin elinde bulunan Sonol adaları, Cava denizi, Yeni Gi ne adasının bir kısmı, Porneu adasının yarısından fazlasıdır. Bu mıntakanın Japonyaya ik hakı ile hâsıl olacak vaziyet şudur: Filipin adaları şimalden ve esenuptan Japon kuvvetleri ta- rafından çevrilmiş olacaktır. Japonya, Singapurun karşi sında olan ve Macellan boğazı nin en ehemmiyetli kısmını Ü. zerinde tutan Sumatsa adası- na da sahip olacaktır, Bu su retle Büyük Okyanusa hükmer den İngiliz aakeri üssünü sıfı. ra indirmeğe çalışacaktır. İn- giltere Singapurla Büyük Ok: yanusun anahtarmı olinde tut> maktadır. Diğer taratfan Felemenk Hindistanı tam üstüva mınta, kasını ihtiva etmekte ve me- darlara doğru yayılmaktadır. Medarlar mmtakasmın mah sulâtı buranın karakterisliği- ni toşkil eder. Bu mahsuller a. rasında bilhassa kauçuk gayet ehemmiyetlidir. Amerika için olsun, Japonya için olsun kau- çuk ormanları modern sanayli besliyen bir. menbadan başka bir şey değildir. Foelemenk Hindistanının böy lece Japonya taralından işgali için gösterilen yakın slâka A merikâanın Avruapa harbi ile yakından alâka göstermesini icap ettirmektedir. Amerika ideoloji bakımın- dan da Avrupa harbile sıkı bir surette alâkalanmak mecburi, yetindedir. Amerika; İngilte- re, Fransa demokrasileri ne vinden bir rejim sahibidir. Demokrasilerin mağlübiyeti takdirinde Amerika için rojim tehlikeleri buşgöstereceklir. Amerikada rejim tehlikesini | önlemek için demokrasilerin | muzafferiyetini temine hizmet etmek birinci vazife sayılabi- lir. Bu itibarla da Amerika Av. rupa barbini dikkatle takip et- mekte ve kendini ancak Ren sahillerinde — koruyabileceğini yavaş yavaş hissetmektedir. SADRİ ERTEM Yoksul çocukları koruma cemiyetinin faaliyeti İstanbul şehri içindeki resmi ilk okullarda halen 74488 talebe bulunmaktadır. Yapılan son &. raştırmalarda bu çocuklardan ve yardıma Geçen yıllarda okul himaye hoyet ve cemiyetleri ile sair ha. yır müesseselerinin ilk okullar. da besledikleri ve yardım ettik. leri talebenin sayısı 7725 e ka- dar yükselmiş bulunmakta idi. Gkullarda yardıma muhtaç talebe miktarının yeni smıflar ilâvesi dolayısile her yıl arttığı- nı, buna karşı okul himaye he. yet ve cemiyetlerinin ve diğer hayır milesseselerinin bu ihtiya. ca tamamen çecvap vermedikleri. leri müsait ol lere mer. kezden yudııım yuw için parti morkezinde ilk okul nunda İstanbul ilk okullarında bakılan çocuklarm sayısı 7725 tan 10869 a yükselmiş ve her ka. zada yoksul çocuklara yapılan elbise, kitap ve saire yardımlar geçen yıllara nazaran çoğalmış- tır. İlk okul yoksul çocuklarına yardım cemiyetleri birliği 174 o. kulda himaye cemiyet ve heye. tinin faaliyeti ile yakından alâ- kadar olmuş ve bu beyetlere 20895 ilye yazılmış ve bunlar bir yılda 55175 lira toplayarak bu suretle 10869 çocuk bakım altı. na almabilmiştir. 18 Reb,evel Kasım 168 18 Nebevel Kazım 160 Vakitler Vasati Ezani Vanati Ezani ._,__"' 6001018 6 08 10 10 Öğle 1212 5171212 515 İkindi 16 01 9 0316 01 09 04 Akşam 18 87 12 00 18 88 12 00 için | | Hukuk ve iktısat fakültesi talebeleri Dün İzmire gittiler Hukuk ve iktısat faklilteleri talebelerinden 150 kişilik bir ka. file profesörlerile birlikte dün sabah saat 8 de Bandırma tari. kile İzmire gitmişlerdir. Genç . ler İzmirde yanılan hâkimivet millive bayramına iştirak ede cekler ve carşamba dkzamı tek rar gehrimize döneceklerdir. Hikmet Onatın beyanalı Adliye sarayının inşası başka bir zamana bırakıldı Bir kaç gün evvel Ankaraya giden İstanbul müddelumumisi Hikmet Onat evvelki gün sehri. mize dönmlüştür. Dün makamında kendisini zı yarete giden bir arkadaşımızı müddelumumi Hikmet Onat An karadaki tomasları ve bazı adli meseleler hakkmda gu beyanat. ta bulunmuştur: *— Ankaraya, mali sene ba. gı olması dolayısile adliyenin ih. tiyaçları etrafmda Vekâlete iza- hat vermek üzere gittim. Yen! adliye sarayının İnşası ahvali hazıra dolayısile şimdilik tehir edilmiştir. Adliye teşkilâtmda bu sene hiç bir değişiklik yanılmıyacak. tır. İstinaf mahkemeleri teşki . Vâtı esas itibarile kabul edil. miştir. Fakat bunun bu sene tat. bikine imkân görülmedi. Ancak 1041 senesi malf yılı başma ka- dar bu teşkilât ta kurulabile - cektir. Halkı hükümet aleyhine tah . rik edecek mahiyette faaliyet göstermek suçuyla yakalanan eski Kocaeli mebusu Sırrmım ev. rakı bize geldi. İşe askeri mah. keme elkoymuş bulunmaktadır. Biz hiç bir susutla tahkikxt'yap- madığımızdan bu hususta bir mâalümatım yoktüt, ' Sahte bono tahkikatı da gün geçtikçe ilerlemektedir.., Hatay vanuru tevkif edilecek Münakala Vekâletinden müsa. ade almaksızım Hayfaya götür. mek üzere Köstenceden kereste yükleyen Hatay vapurunun po- İis ve gümrük muhafaza memur- ları tarafından Büyükderede tev. kifi için tedbirler alınmmıştır. Vapurun şimdiye kadar lima. na dahil olmayışına göre, tevkif kararını haber alır almaz malmi geri boşaltmak üzere Köstenceye döndüğü zannedilmektedir. Polise hakaretten mahküm oldu Bir kaç gün evvel Edirneka . pıida bira içtiği dükkânm önüne bir taksi çağırıp belediye tali. matma mugayir olarak beklet- tiği için karakola davet edilen Çolak Hayri, komisere hakaret. te bulunmuş, sekizinci asliye c0. za mahkemesi tarafından tevkif edilmişti. Çolak Hayrinin muhakemesi dün bitirilmiş, hakareti sabit ol. duğundan 2 ay hapis ve 50 lira para cezasına çarpılmıştır. Ân - cak komiserin tahrikini göz ö - nüne alan mahkeme, cezayı is. kat etmiştir. Şüpheli bir ölüm Bir hafta kadar evvel Hase. ki hastanesinde doğuran Meh- met kımı Halide, dün çocuğunu emzirmek istemiş, fakat çocuk biraz sonra ölmüştür. Adı Mehmet konan ve ancak B gün yasıyan yavrunun ölümü şünheli görülmüş, cesedi morga kaldırtlarak tahkikata başlan - mıştır. Mes'ud bir evlenme Devlet demirvolları başmü . hendislerinden Ahmet Rızanın kerimesi Nezihe ile kıvmetli heykeltraşlarımızdan İsmall Gökçenin nikâhları dün Büyük. ada evlenme dairesinde içra kı. lmmıştır. yeni evlilere saadet dilerix, 4 S zass ği | | | Orta tedrisat m 2381 öğ üesseseleri için — | retmen yetiştiriliyor Maarif Vekilliği öğretmen ve talebe vaziyetini gösteren bir istatistik hazırlamıştır. Bu sita. tistiğe göre: Orta tedrisat okullarındaki talebe miktarı cumhuriyetin i- lân edildiği yıl (9.674) iken bu yıl (115.301) olmuş ve okul a- detleri, dersane sayıları ve öğ.- Tetmen ihtiyacı da bu talebe ar. tışı ile mütenasip olarak çoğal. hızla inkişaf eden orta tedrisat müesseselerinin öğretmen ihti « | yaçları birdenbire karşılanama- KUN mış, bu yüzden bir kısım okul. larımızın kadroları, tedris unsu. ru bakımmdan, noksan kalmış ve binnetica kendilerinden bek. lenen faydayı matlüp derecade temin edememişlerdir. Bu vazi- yet karşısında tedbir almâk üze- re öğretmen yetiştiren müesse. selerin kadrolar: tevsi olundu . #undan son senelerde semereli neticeler almmağa başlanmış ve yüzlerce salâhiyetli öğretmen orta tedrisat müesseselerine ilti- hak emiştir. Yalnız (1939 - 1940) ders yu lmda orta öğretim mücesesele. rimiz, Yüksek Öğretmen Okulu, Gazi Terbiye Enstitüsü, Üniver- Bite ve diğer yüksek okul me. zunlarından mesleki salâhiyeti haiz 5l1 gençle kuvvetlendiril- miştir. mıştır. Fakat kısa bir zamanda i Denizyollarında yapı- lan sur Bir müddet evvel Denizyolla. rı idaresinde yolcu va yük bilet- leri üzerinde meydana çıkarılan ve beg suçlusu müddelumumilik tarafım tevkif edilen suiistimal hâdisesinin tahkikatı çok geniş. lemiştir. Denizyolları müfettiş - leri bu sulistimalin öyle bir kaç aydanberi değil senelerdenberi devam ettiğini meydana çıkar. mışlardır, Daha evvelki senelere ait ev. Tak, bilet dip koçanları ve mani. featolar ambardan çıkarılmak - ta, bunların tetkikinde de Üza. rindek! — rakamların silinerek sonradan yazıldığı anlaşılmak. tadır. Suüistima| edilen paranım miktarı ilk tahminleri çok geç. mektedir, Buna rağmen hâlâ sui- istimaliın ne zaman yapılmasa ı başlandığı tesbit edilememiştir. | Çünkü üç sene evvelki evraklar. da da silinti görülmüştür. Bun. dan evvelki senele nit evrakla . İ rin ve biletlerin tetkkine gecil. | miştir. Yalnız sulistimalin De, | nizbanktan evvelki Denizyolları | idaresindenberi devam ettiği 2n. | laşılmıştır. Tahkikatın verdiği neticelere göre sulistima) şebe . gesinin u gekilde çalıştığı tah- min ve iddia edilmektedir. Suç. lulardan Denizyolları kontrol servisinde çalışan Ahmet şebe. kenin elebaşısıdır. Ahmet idare. nin çok eski memurlarındandır. Kontrol servisinde İstanbul ile Müsyyon iİakeleler arasında se. ferler yapan Denizyolları vapur. larımım yük va volcu biletlerini kontmal etmektedir. Karaköyde bilet satış gişelerinde dört me. ! mur Ahmetle birlikte sulistimal | içşinde calışmaktadır. Asıl gari. bi bu dört memurun biribirlerin. den haberleri yoktur. Yxı_ıi hcî bıl!ı—'. sulistimali yal. nız Ahmetle kendisinin yaptığı. nı sanmaktadır. e İ Son zamanlarda _llıdnnnı’ münhasıran İştanbul . İzmir ara. sında İşleven vapurlarda oldı görülmüştür. Çünlrü kantrol iresinde bulunan bir çok me - murlar ayrı ayrı birer hattın bi- letlerini kontro! etmektedir. Ah. met te yalnız İzmir , İstanbul hattmm kontrolüna memüırdur. kalmamaktadır. tanbuldan İzmire kalkan bir postada gişedeki her bir memu- run kendi seri biletleri üzerin- de 150 liralık sutistimal yaptık. ları görülmüşlür. Bu suretle dört memur bir vapur — hareketinde 600 liralık bir parayı yolsuz ola. rak almışlar damektir. ada 4i V p ea İi Voekillik Orta Tedrisat Öğret. l menliği evsafmı haiz olan bu yeni elemanları tayin ederken Anadolunun şark ve cenubu şar- ki ve gimali şarki bölgeleri okul. larınm noksan kadrolarını ta- mamlamayı ön plâna almış ve bu suretle bu okullardan mühim bir kısmmın kadrolarını ikmale mu. vaffak olmuştur. Bu yıl Anado - lunun gşark, cenubu şarki ve gi mali garkf bölgesi okullarma ta- yin edilen öğretmenlerin sayısı 104 tür. Bu suretle diğer vilâvtlerin öğretmen kadroları takviye e. dilmiş, normal tekilde tedrisat yapılması Imkânları temin olun- muştur. Bu ders başından itibaren uğe retmen yetistiren mücsseseler! tedhir almıştır. 1940 martında öğretmen ye- tiştirme müosseselerinde: 166 namzet felsefe, 65 namzet türk. çe, 199 mımzet edebiyat, 103 namzet tarih, 471 namzet coğ . rafya, 68 namzet tarih - coğraf. ya, 240 namzet riyaziye, 35 nam- zet resim, 50 namzet beden ter. biyesi, 944 namzet musiki. 124 namzet dikiş ve biçki tahsil et. mektedirler ki bunların tutarı 2382 yi bulmaktadır. Bu sayede orta tedrisat mües. seseleri mühim bir öğretmen grunu kazanmış olacaktır. ıistimal Diğer taraftan Ahmedin ev. velca bilet köntrolunu yaptığı diğer hatların biletleri ve evra. İ j bti kı da tetkik olundcaktir. Kütüphaneler yeanl- dentanzım e lilec3k Halkm okuma ihtiyacını kar. şılamak üzere mevcut kütüphüa., nelerin tanzim edilmesi ve muh. teviyatının zenginleştirilmesi hususunda Maarif Vekâleti esas- | ir tedbirler almış bulunmakta - dır. Kütüvbanelerin çalrema va- ziyetleri etrafımda son yapırlan teftişlerde mevcut kataloğların kolaylıkla tanzim edilmediği ve | İstanbulun belli baslı kütüpha, | nelerinin birirde de kitanların yanlış kateloğlara kaydedildiği yapılan siküyet'er ve teftişler neticesinde tosbit edilmiş Bütün kütüphaneleri - larınm katalogları hususi bir he- yet tarafından yeniden tanzim edilecektir. Bu kataloğlar aynı zamanda herkesin kolayca istifade etmesi için daima isteklilere açık ' bu. lundurulacaktır. Beden öğretmenlerinin toplantısı 19 mayıs idman sşenlikleri ça- laşmaları — etrafında görüşmek üzsre dün lise ve orta okul di. rektörleri mazrif müdürlüğünde bir toplantı yapmışlardır. Müessif bir irtihal İstanbul Müftüsü Bay Felr minin biradori, gasoteci arka daşlarımızdan — Talât M, Hem, | şerinin dayısı, Ahmeot İhsan | matbaası sabıik idare müdürü | Emin İsmall, düçar - olduğu hastalıktan — kurtulamıyarak dün irtihnl etmiştir, Cenazesi hugün Kurtuluşta- | ki evinden kaldırılarak cenazo | namazt ikindi vakti Boyazıt eamiinde eda edildikten sonra Merkezefendi mezarlığına detf- nedilecektir. Emin İsmall mecmuacılıkta ve matbaa idareciliği işlerinde Muvaffakıyedi — çalışmalarile tanramış çok kıiymetli bir ar kadaştı. Ahmet İhsan matbaa. sındaki işini bastalığın aman- sız ateşlerile mücadele ede ede yatağa düşeceği Ana kadar terketmemek suretfle eşsiz bir vazifeşinaslik örneği göşter” mişti, Ölümü, Türk matbnncr, lığtr için bir ziyadır. Kendisine cenahı. haktan rahmet diler, kederli allesine taziyelerimizi sunmrex. " SiE gi c vera 23 Nisa bir_ m ae Z KL L PELAEKC e ŞAT PP M LA P LA A KS