25 Şubat 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 5

İh.m: eet hqu ği Bedi -"be,-"“:n üstün o » uyanışla . €ceği toği- | rafıitdan vukua getirilen gürültü se Kt "Ilı..' ©dir. Kadim u._lı.,,;_' e ; n Ve SAA biş den ti 'Vru Hlia | Venebir Ka elmez bi ve Grila D n sanat - Jüzelliğe kar Üü iştiyakın ç ve 'unan n | Vrodit “k d “— Efendim. pollaleri itiyorlar Dayanamıyoruz.,, dedi. Dışardan canhıraş teryatlar, bad | rışmalar duyuluyordu. Bunun Üze- rine müddelimural: “*— Muhakemenin bu vaziyettı devamma — memuriyetimiz imkân sörmemekte olduğundan duruşma Bın münasih bir güne talikini selâ meti mahakemeyi temin namma taleb etmek — mocburiyet'nde kal mıştır. .. Dodi Semih —Lütfi'nin — vekili Mahmut Karakurd itiraz etli. “— Başka bir güne talik — İçin bazı sabebler olması — lüzimdir Halbuki ortada böyle bir şey yoktur. Bu, talebenin muhakemeyi dnlemek heyecanmdan ibarettir Bünü teskin etmek kabildir. Baş- <a bir güne talik editmemesini ve jerlan görülmesini istiyorüm.,, Hüâkim İsmail Hakkı: “— Şimdilik muhakemeyi tatil >diyorum., kararımı verdi, Bir müddet bekleni!di. Dışarda- ki gürültü ve patırtı durmuyordu Esat Mahmut deşarı çıktı, Ve hal ka: — Arkadaşlar. sabrediniz. mu Sakemeyi gazetelerde — okursunuz Heyecanımızı takdir ediyorum, An- zak muhakemeye devamımıza mü- saado edinir,,, ricasında bulundu. Nihayet inzrbatın böyle temala edi lezalyeceğini anlayan zabıta âmirler' Jandarmadan imdat istediler — ve bir Yosnga süngülü jandarma beğita ge lerek korldorun Bi ucunda mevki a karak hallır itti BÜKÜNET TEMİN EDİLİNCE Böylece bir mülddet için sükünet da. de edilince hâkim : *— Dıparda bekliyen ka'abalık ta Esat beblle duruşmanın başka bir güne ta Nit teldikki | wwi Köleni'miy, fakat teklli kap et tiren sebebler olmadığından muhake menin devamına kârar — verililştir. diyerek, yemiden müddelamümiye sör verdi ve müddelimuml devamla ki taptan bası poktalar oküdü. Ve aözkerine göyle devam etti: “— Şimdi açtığımız buduva üzeri ©€ yapılan duruşmalardan gerek suç lular, ve gerekse müdafan vekli ese teketimizin tokinli edipleri bümü tas | dik etmekle heraber kendileri gild ya- | pilan taklabttan hayrete düştüklerini S1 doi | y 4 Ve ikinei i;;: | eserin de beynetmilel şöhreti halz şa Eserler meğ' | bi Evyel to Sörüyorüa 2 Tulinderi, 'e '“lıııe“h mh_ —'İ:b'n nf SR 6 Toman ve | heser olduğunu, esarda — bügüne kü- | dar fenza telâkki edilen çahvetin UA hileştirilm'e bulunduğunu Fran. İsada bu —davaya — kargı bay. ret —uyandığını — Fransız — ge- zetesi — Parisuvarda gördüklerini ve ecnebi gazetelerin DU sebadle Diz. yani Türk milletini diddiyetle takip ettliklerini, senelerdenberi vücuda ge Ürdiğimiz İnkılâban medeni dünya mu vacehesinde bu dava — münagcebtile Beçireceğimiz Umtihanla talıdir ede cekerini söylemişlerdir.. GÜRÜLTÜ ARTIYOR Müddelumumi! Hikmet Onatım aöt keri gene kosldi. Dışardaki halk bu selar de istikii esarginı bep bir Ağı& dan olrumağa bagindılar, Hikmet O- nat dışarıya yeniden baber göcdere vek gürüttüye devam ederlersa kakla dnda kanuni takidata tevcasli! edece Şini bildirdi. Fakat dinliyen kim ? GU *0ltü artlıkça, arttı ve müddelümüm garnaçar bu vaziyetta devam otti: — “belagati nisaniyelerinin tak Hirkürr olduğum sayın meslekda şerim bu Afrodit roman'nın ev velemirde Fraasada ve betahsis Fransmx edebiyatındaki mev'i ik | €lcbiyat tarihlerindeki kıymeti Nin tetkik edilmesine müsaade ri €3 ederim. 1 — Fransız edebiyat tarihi Müverrihi olan ve kıymeti bütü- cihanda taşdik edilen Lansonur İki eser'nde de Afroditin müellif olan Piyer Lülz iamine bile te- sadüf edilrmemiştir. 2 — Fransız edebiyat tarihi mü>lifi Alber Tibo müellif hak- kırda şu cümleleri kullanıyor: | “Vakası sanki eski zamanı Marsi! yasında geçen elmaslarla örtülü bir gevi çıplaklık rorran'ının bir kari zümresi içinde yer tutmas' şayanı hayrettir. Eserin (446 ne sahifesi). 3 — Parnas romanlarının en Popüleri, yegâne popüler olanı Parras mirasını yiyen ve yediğ mirasın ancak kitanlardan sürümr temia etmekle Üatiine erkahiler Piyer Lulzin Afrodit'dir. Goti yenin şaheser diye selâmladığı br eser, İşçi kızların romanı olarak tanınmıştır. (Sehife 254). * — Sorbon Üniversitesi edebi ) şilr yazedlı. Sonra yunancadan ter. cüme ederek ortaya bir mensuı gür çıkardı ve (Janson dö Mik ts) eski örllerin romanı çok açık saçık Afrodit ile meşhur oldu. Bunut ahenktar, şakact mensur. | ları, mevzuları ekseriya büyasızlı- Sa düşmek tehlikesini göze #İmış [ tır, Bu hayastalığın küstah bir haş meti vardır. Piyer Luls beşet ha. yatıım ancak güzelliği - tahak kuk ettirmek şartile yaşanmağa değeri olduğuna insan vücudun dan gayrı güzellik mevcut bulun. madığına ve bu güzelliğin yehvet uyandırdığına ve anc & şehveti ta, hakkuk ettirmek için yaşandığına inanmıştır, Yahut ta öyle görün - müştür. Bunlar her aaman İhtişam ve zevk içinde tahakkuk ettirile, M'yor. Ortada ancak tatmin edil miş, şehvet, doyulmuş şehvet, iş. köonce yapılan gehvet, ve ahengin #lhri, favvirde çehre değiştirmek. tedir. Piyor Lulz gehvet demlerile bu. nu yapmıştır. Zevk ve göhveti mazur göster memiştir, manevileştirmiştir. (Sa. hife 185, 186). Andre Jid, bence Afrodit eseri Piyer Lulzi öldürdü, Şöhret tehli. keli bir gevdir. Bir sanatkârı öl. düretti'r,.. demektodir. Yazı hulâss edilecek ölürsa Pi yerin beynelmile! bir dâhi değil Fransada bile güzel ve meraklı şeyler yazan bir muharrirden faz- ia gaha'yet tanmmadığı, Afrofl tin de eeki hakikatleri tahrif ile Mmeydaha geimiş yalnız şehveti tahrike haaredilmiş bir eser oldu- Bu tebarüz eder. Senelerdonberi Fransız Mektep- lerinde okutulan “Lanson ile Piver Tuflotun,, müştereken — yazdıkları “musayver Fransız edebiyat tari. hi,, adir eserde Afroditle muharriri ne yer verilmemiştir. Yine Pransız mekteplerinde okutturulan Deg - ranjın 1930 yılına kadar mımav'ver Fransrz edebiyat tarihi adlı esor. lerinde Afrodit ve muharriri yer bulamamıştır. Köllej dö Frans mu allimleriden ve Fransız Akademi azasından — Jozef İdehiyo fle yine Kollej dö Frans — muallimlerinden Pol Azardın müştereken yasdıkla vı eserde Piyer Luizden acı bir ll. saola bahsedilmekte ve kendileri. ne hâs bir nezaketle bu kitan Pran stz edebiyat tarihinin gerek hafif meşrep ve gerek çıplak bir eseri dir denilmektedir. Alber Tbo da Fransiz edebivn! tar'hi adlı eserinde Afrodittan hah sederken bu kitabın ökuyuculartam leden Sonru Bokaklarda parklar. da başıboş gezön ve tanımadığı er- keklerin teklifini derhal kabul e den kızlardan fbaret olduğunu yaz maktadır. ©10 senesi Larusunda da değli eser Piyer Lulzin dahi iemi. ne tesadüf edilememiştir. Bu eserin mevzuuna şiddetle hü l cumda bulüamüş olan dahâ bir çok Fransız edipleri mevcut ise de 7a ım"' müszadesi şimdilik bunla rıa isim ve kanastlerinden bahar ' tmkla verememektedir. Görülüyor ki Fransada edebivat | tarihi yazanlar eserlerine bu kita | b: hiç koymamışlar, veya bahset. mişlerse de bahsedenlerden birt-ey ;&em Fransiz edebiyatınm en ha. meşrep Ve cn açık yi tabt hükmünü vermizlerdiz v St Diğer bir ktarm de Afrodit okv yucularınım öğleden sonra sokak - larda gezan ve her erkeğin tekli fne amade bulunan kızlardan iba ret olduğunu söyleminlerdir. İşte Afrodit'in de Pransız oda biyat tarihinde isgal etmekte ol Auğu mevklf gördük, Foerin müda, Hleci “bu teredme Ho memleket kültürü büvük bir sanat eseri ka, zanmıştır. Burüne kadar fena te tâkki 6d'len şehvot eserde lâhi - leştiri'miş ve bu vasıta İle güzellik zarararz hir hale getirilmiştir. , ge mektedirler. Acaha Avrünada ortaya atılmıe böyle bir nazariye var mıdır? Ve tayi kabul görmüş müdür? © wne narrdan başlryarak bürüne kadar -Ürde, romanda, tivatroda ve ode. biyat İle sanatın her safhasında harikalar yaratan Fransa bile şeh. veti itAhNloştirmek ihtiyaemi düy mamış ve bunu propazanda etme. te kelkmamıştır. Yine eser müdafilerine göre Af. rodit davasımı Avruna — gazeteleri Mddivetle takin ediyorlarmış, se. nelerdenberi vücude — getirdiğim'e takriâbmm krvmeti kitan hatkmdn verilecek hükme bağlı imiş ve 'Türk inkılâbr medeni dünya mu vacehesinde bir imtihan geçiri avasında hakkin tebessüme düşüröcek - bu sözleri duymaktan mütehassı! za 4 tetesürlerimi de zikretmeden geçemiyeceğim. Maamafih bilerek veya bilmiyerek sarfedilmiş olan bu tarıdaki müdafaaya da vere. ceğmiz cevap pek basittir. Cemhuriyetçi, Mitliyetçi, Halk. gı Liik ve İnkıdâpçı olan Türk milleti. cihana karakter * öğreten bir millettir, Başka bir mikletin ka, rakterine muhtaç değildir. Bunun bilinmesi lâzımdır. Keytiyet böyle olmakla beraber bu davadaki harcketimizia bilâkis Fratsada takdir uyandırdığını da söylemek mevkündeyiz, İşto Fransada haftada bir çıkan 15 Şubat 040 tsrihli Gringolr ede- biyat mecmuasında meşhur Fran. sız Mmuharrirlerinden Jilman Voke tarafmdan yazılan yazı: *Afrodit Türkiyede anâmakbul sddedilmiştir. Bahla mevzuu Piyer Lulzin mahut romanıdır. Ankara sanslirü Krisis ismindeki İskende. riyeli âlüftenin hayti — facirane ve sefihane olan hikâyesinin ter . rümesinin — basılmasına — müsaade vermektan imtina etmiştir. Biz, sanat ber şeyi muhix addo. der. Afrodit şabeserdir. Hiç bir şah. eser gayrlahlüki olamaz, deriz, a. ma., bu soktal nazardan şarklılar bizden daha ciddi ve serttirler, Ba, husut yeni ekol Türkleri bin bir gece masallarında gehrazadın an- lattığı hikâyeleri oldukça açık bul. muş olsalar gerektir. frodit göçen asrm — Bonlarında büytk bir edebi muvaffakıyet almış tır, Bu romanta basılması tâbile « rin okserisi ve bir çok gazete mü. dürleri tarafından reddedilmişlir. Ancak o zamanlar, pek İberal e. | dazı olan Ekol dö Pari hiç bir lt mat beslemeksizin bunun karer * vermiştir. Bugün hiç bir yevmi gazete bu cilretkâr yosma, yı kapisının arasına — bile, yani methale alamaz, denilmektedir., Bir Fransız edebiyat mecmua - Binda çıkan bu yazının da münde. recati, duvamızda ne kadar haklı olduğumuzu taadik ve teyit ed.ci mahiyettedir. (Müddelumumi! burada — yazınım bulunduğu gazeteyi mahkemeyo verdi) Muharririn eserin — sansür tarafından basılmasıma mumanaat edildiğini söylemekte ise de - bu haberin yanlış verilmiş bir haber olduğunu ve çünkü Türkiyode Sansür bulunmadığına — ve eserler mahkeme kararile faydali bulmaktayım. Böyle bir e. sere velev ki ebediyete kavuşmuş olan müellifin hatırasını taziz için ahi öolan milelliflerin şaheser vas. fm izafe etmeleri Fransız ediple, rince İstihra manastna alarak gü- coneceklerinden korkmaktayım.., Gelelim ehlihibre raparolarma; Sultanahmet birinci sulh ceza hâ. kimliği tarafından ehlihibre sıfati. le reyine müraenat edilen 25—1i —0 günlü ve İbrahim Hakkı im- zalı Taporda mevzüu — bahla dava olan eserin raporda yazılmış olan l Kısımlarının müstehcen — olduğunu ve eserin tarih ve ilim tarafından iyade yehevi ve behimi hislere hi tap eden tarafları galip bulundu . Şunu yazmaktadır. İzah ettiğim gibi bu — ehlihibre, nin müstehcendir, sözünü söyle - mesinde kanun! bir salâhiyeti yok- tur. Bu sözü söyleyecek ancak, hukuk mesleği münteripleridir. Yüktek mahkemca'n kararile o. lebiyat kafültesi profesörlerin . den Şekip Tunç, doçent Nihat Tarlan, Sadrettin Celâl Antelden mütesekkil ehlihibrenin verdikleri raporda da kezalik yazılar tor. best vasrta gayesine göre muka - yese edilirse bu serbestli?'n hiç bir zaman müstehcen tolükki edi. "amiyeceği anlaşılılor denilmekte - dir Müstahcen — midir, değil midte? aözünü söylemek salâhiyeti edip « er'n değil, hukukeularındır. Bunu vukarıda hem izah, hoem de bir miznlle anlattım. — Maamafih esa. | sında serbestiyeti ve müstehceni. "eti kabul eden yalnız sanat esori almak dolayısile müstehcen sayı - *amiyaceğimı bildiren ehlihibren'n Ar ve hayâ duygularınn mugayir, sebildeki kanaatlerin! ehlihibre sı- fatile doğil, yeminli sahafet kar, utemda kabul ediyorum. Yine ra . vorda eser'n natr ölün evvelâ Fran z edebiyat tarihina — müuharrirfle hirlikte ve hattâ muharririnin di- #er eserlerile beraber dahi! olmuş- tür. Bu itibarla eserin edebi bir mü tabına | toplattırılmış | olduğu keyfiyetini burada zikri | ddei zildıği muhakkaktır, denilmekte dir, Rapordaki bu fıkra da gösteri - yer ki müellilerin beynelmilel bir şahoserdir tarzındaki müdafaaları raporun bu fıkrasile kabul edil - memektedir vo — yelnır — edebi bir mah 'yeti balz olduğu bildirilmek . Eserin muharririle birlikte ve diğer eserlerile odebiyat tarihine geçtiği keyfiyetine gelince, bir e . | dbin ismi edebiyat tarihine geç . tİği zaman tekmli eserlerinin de yazılmasından tabil bir' şey ola - maz. Bu eserlerinin içinde takdire şayan olan bulunduğu gibi olmı « yanlar da bulunabilir. İşte, Afro . dit romanı da edebiyat tarihine bu şekilde ve müellifi e onun di, ğger eserlerinin yardım ve muave. netleri sayesinde girmiştir. Çünkü yalnız girecilmek xablliye- tinden mahrumdur. Bu böyle olmak Va baraber girdiği yerde da kendisine lâyık olas mevkli gösterilmiş ve yir- minel asır lârusunda bu eser hakikın da çok açık süçik tabiri ku lanılımak sürelile MÜJha SAt badesine — işaret edilmiştir., 4 Müddelumunl — bundan sonra — da mil) talim ve terbiye beyetinin rapo- TUNU mülalsa ElMİğZ ve netice olarak ganları söylemiştir: Afrodit Tomanı — Wranaada yazılmış ye oraam Üört ve âdatıma üy- güD görülmüş olması bebemebal 'lurk ört ve Baaliğa da üygün — olacağını İsoala bir galil Teşkil #demez. Kozana | Wrunsada yazılaıştır. Türk mületinin Üöz. ve Bğalü Kenuinö has bir şekilde dir, Wraasiz örüle dürk Örl ve âdatı bir olamaz. Vazi kadün Si inci mad- desimin ikçinci — fıkrasindaki — kaydı | Türk miLeti ve goUN içMİE — yetişen sandadllardarı hitaye için kahlsuştur. gin' Geğilakr. Essrin müclilüi Hranaız, | <er de #runsa muhltinde orasın örf | ve auatina yüre meyuana getirlimiş | | oklağundün sürk mületine ve sunat. kararına — ban,coilan — muariyetten |rürk Adatına aysırı görülcm DU evere | e bir blmse verimek cayitsemmlldür. Kanunlarımızın Lalbık ve tedviü.n- $e Tüçülr devseti #cBeLiYERİN — kandl Hudulları dahidadeki tatolkut ve ta Hayyulâtına tabi oumağa ve nerbangi bir millelim ört ve âünüği — taklide meclür değliz. Adadı umumiye ga. T aldında mulalca edilen şayıar her mület ve mamleketle bir.lk iade et mez. Orf ve &4ütin manşel ne oluzsa ssud İçimal örleri de © Hizlelin hürriyecine istinat odar. Diğer ciketten matbuat kanünunun 31 inci müddeslala — 2 inci fıkrasını tekilk esem Zoağüldaz mebusu Halim Mecilste tekili seveolerini göyle izah ediyor: —- Bittecrübe #nbittir ki, bu bedil mefhum çök geaiş olduğu için mem- takvid addkıyalıma sulkaala — müle- mayü bir takımı kirseler buudan ürayt elinişlerdir. Ve hükkâm her nasılan onları mah | küm evoğök DİP vedide Dzanadıkcarın dan dolayi DU eşhas — kurtulmuşlur. Buzacakleyh Maceyi İhmal elmeiyek Üüzere blr tkra Üüvesi lazundır. Ben- deniz DU hususla bir takrır takdimı e diyorum. Kabulünü rica ederlin,, diye rek mezkür ıkra hazkındaki takriri vermiş Ve takıir kabul ounarak ka- nuniyet balni #imişlar, O zaman Ad- liye vekâli Dulunan halen Mecus vü- sut Kemal de Mec.lite sacayi müza- kerede bu GölKla rakkındaki bayanla emda ezcümle “imdateheen şeyleri sa- mat ve ilim esöri diyerek müdalaaya Kalkıyorlar. Bu yoluan kurlulüyor.ar. Oaus önünde geçinek Jazımdır.,, demlş berdira, Nizayet müddelumumi — Afroditin müstahban Olduğunu ve olsa olaa tet- Kik için kütüphanelerde bulundurula DLeceğini söyüyerek suçluların şüyle- ce cosalandırı.masını istemiştir: * Müstehcen eseri baamak ve ne girde Bulünmaklan doluyü — kiltapçı Bemib LÖÜÜ —e malbasti — Kenan Dinçinanıl matbuaş — kanununun Si inci maddes'nin birinci fıkrası delâle- tde TüÜrk Peza kanununun 426 ve 427 ioçi maddeleri mücloince Layini cezar larımı ve Süçlülürdan Semih Lütfinin | mücccel mahkümiyetinin nazarı 1üiba- ra alığmMasmı ve sülh hâkimi kacarile top attırllan kitap arın müsaderesini talep ve İddia ederim..., Müddelümuminin bi fasıla — tam Gört eat öüren — ve yazmak için üç daktilo değiştirilen mütalcası — bittik tiktan sonra hâkim, suçlu vekili Haat Mahmut Karakurta müdafaasını yap- Mazmı Söylemiş, fakat avukat hazır. lanmak üÜzere matbuat — kanununun maddesinden istilade ile be Yoksa ecaşli zanackürsarı hunaye 14 | umumi Mahkeme, bu ta'ebi kabul — etmiş, ancak avukatın müdafaasını mahke- meye okuduklan sonra — müldafaasını yazılı vermesine karar vererek muha. kemeyi önümüzdeki cuma günü sa.t 14 de bırakmıştır. Duruşmayı dışarda sabırsızlıkla bek Hiyen halk Esat Mahmut ile mü: derial görünce ne olduğunu sormuşlar, Kaat Mahmut Karakurt kısaca anlat- maştır. W e 6 (Ceza kanununun 426 1ncı maddesi müstehcen ve hayasız. ca neşriyat suçlarının bir avdan ıki seneye kadar hapis ve 15 li- radan 500 liraya kadar ağır pa- ra cezasile teeziyesini Amirdir, 427 inci maddeye göre de, bu kabil eserler müsadere edilir.) Lânson'un, bahse mevzu olan Edebiyat Tarihi kitabı Müddetumumi — Hikmst demiştir — ki: yatı üzerine Lân- son'un yazdığı ve kıymeti cihanca musaddak tarihin iki cildinde AF | rodit müellilinin adına bile tesa- dül olunmamıştır.., Ordu mebusu Ali Canih Yön- | tem'in dün çıkan bir makalesinde | bunun tamamiyle aksi ya: | düğu için dün akşam kent | muharr iz görmüş ve iki ilade barasındaki bu farkın sebebini sor- | Muştur, A'i Canib Yöntem, kendi | zısına naklettiği hükmün kel de mevcut iki ciltliik son Onat minin istinat ettiği Lânson'un eski tabılarıdır ve filvaki 1905 tabında da Piyer Lüiz adı yoktur. Mili gureş takımı (Başlarafı $ üncüd tin milli takımda Celâl Atik ta | rafından doldurulacağını tah min ederiz, | , 78 Kilo: Ahmet Mersinli . Va- | hit, Mütemadiyen Ahmedin atak yapmasile geçen bu güres, çok hareketli oldu. Vahid de kuv - vetli bir #üreşçi. Bu mürsabaka da tuşsuz neticelendi. 87T Kiloda Büyük Mustafanm rakibi sakat oldu*undan bu müsabaka yapılamadı. Ağır siklet: Mehmet Çoban - Samsunlu Ahmet, Bu müsabaka da tatsız bir i- tişme halinde geçti. Mehmedin daha hâkim güreatiği görülüyor. Tuşsuz neticelendi, K ... Atliye Vektii Külehyada Kütahya, 24 (Husust) — Ağ- liye Vekili Fothi Okyar dün ak- gşam burava gelmiş ve buügün mahkemeleri, -cezsevini teftiş ve be'ediveyi, Partiyi, Halkevi. ni ve askeri komutanlığı ziya - ret etmiştir. Bu akşam Üüzeri belediye ta - rafımndan verilecek çayda ve me- ce Parti tarafından verilecek zi. yafette bulunacrak olan Adlive Vekilim'z varım EFakişehlre glte mek Üzere şehrimizden ayrıla * caktır. | Cördeste heyelân devam ediyor Gördes, 84 (Hususi) — He . Yelân. Cuma mahallesinde me - zarkaşından Hurl oğlu medro - sesi Duzsuz Kısığı İstikametin - de devam etm e. Bu mmta. kada 4 ev yıkılmış, 12 ev dea ©- turulamıyacak hale gird'ğinden | tahliye edilmiştir. Cumt mahallesinin diğer kı - | sımlari!'e Nakisnfa mahallesine do*fru da “avritabif bir rattak « Hk besule se'mistir. Kevma . amlığ ğ