29 Aralık 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

2—VAKIT 29 BİRINCİIKANUN 1938 ı İşaretler I lalkevleri ve milli münevverlik Bizim için hbalkevi gerçek- #a halkın evidir. Öyle bir ev, Ki ona fikrin, ve sanatin hava- sını teneffüs ettirccek, mek- tep dişiında vatandaşa milli münevver — olmak imkânmı verecektir. Milli —münevver - diyoram. Çünkü bu nokta üzerinde ısrar- la durmamız lâzımdır. Kültür tarihimizin soyri bize münev- verin macerasını nakleder. Orta zaman tarihimiz olsun, Tanzimattan sonraki çağımız- Ja olsun münevver bizim için kökü halkta olmıyan bir mah- lük tesirini yapmıştır. Bunun sebebini izah kolaydır. İmpü- ratorluk yalnız siyasi değil ay- ni zamanda sosyal bir teşek- kükdü. Avam ve havyas farkr- nı bütün şiddetiyle devam ct- triyorlu. Zaton onun bünyesi böyle bir teşekkülün neticesi idi. Empir devrinde milli bir münevyer tabakaya sahip ol- mamrza imkân yoktu. O folso- fesini iskolâstikten, mücerret fikirlerin kudretinden alıyor du, Müşahhas millet ve halk ona göre bir kıymet ifade et- mezdi. Onun İdcal âlemi ar> cak birtakım mücerret âli mef. humlara Urmanmaklan iba- vetti. Tanzimat bu Tuhta büyük hir tebeddül yapmadı. Onun münevveri de yine mücerret mefbumlar arkasında idi. Mil- Tet dodiği zaman bile mücorret mâüânalar anlıyordu. Müphem, hiç bir zaman reel bir kıymet ifade etmiyen muhayyel bir “Osmanlı milleti,, anun tofek- kür tarzıma bir misaldir, Empir zihniyetinin devamı olan Osmanlı Tanzimat mü- Rönesans devrindenberi Avrur pada münevver halk denan ağacın meyyasıdır. Millet ol- mak mazhariyetine eren cemil- yetlerde münevver ya kütlenin ruhunu bir esans gibi aksetti. vir yahut balkın dileklerini, ar- sularını hakikat haline koyar, ları olan dehalar yer tutar. Halbaki bizde münevverle halk ayrı, ayrı iki mahlük ha- linde kalmıştır. Halk bir ağaç- tır. Münevver ağacın dalları- na konmuş kendi halince öten, moşelenen, ağacın meyvasiyle ıııçlııeı kuşlar gibidir. Bu ay- rılığı kültür. tarihimizin bir zarureti olarak kabule mecbur raz. Türk Inkılâbınım entellektü- «l karakteri münevveri balkın bir devamı ve onun kuvvetle- rini tahakkuk sahasına koyan İnsan yapmaklır. Bu noktadan halkevleri ta- rihimizde eşsiz bir misyonu Wfa edeceklerdir. Kökte, havada dolaşan fikir ve sanat cereyanları bu binanın kapısından girerek halkın gevi- yes«ini yükseltecek ve münev- ver halklaşacaktır. Bu vasfı ile 'Türk inkılâbı hakiki mânasile Röresansın devamıdır. Esasen Türk inkılâbının ci- | han önünde karakterinin mâan- zarası Türk milletinin kültür bususiyetini muhafaza ve onu muasır milletler seviyesine ce karmaktır. Bu iş iÇin halkevlerinin va- | xifesi vatandaşın yürüyüş tem- | posunu sıklaşUrımaktır. En kısa zamanda aklı müs- bet ve ilmi dünya işlerinde üs- tün bir kiymet telâkki eden kökü halkta münevyerlor ye- tiştirmek ve onların fikirlerini, eserlerini halka kadar ulaştır- mak bizim için — yapılması lâ- zam bir medeniyet — ve kültür vazifesidir. Üstün kaliteli bir sanat ve seviyeli ble fikir hayatımı hos Nlyecek olan halkevleri tarihin noksan brraktığı noktaları ta- mamlayacak vo bize kükü halkta olan münevverliğin Ka- rargühi vazifesini görecektir. SADRİ ERTEM | Karadenizde siddetli karayel n T Bütün gemilere limanlara sığınmaları bildirildi Devlet Meteoroloji istasyonu dün liman relsiliğine Kara- denizde ştüdetli bir karayel çıkacağını bildirmiştir. Fırtınâara bu gece başlaması ihtimaline karşı bütün limanlara malümat Satye yolsuzluğu davası devam ıîdîyor K Hademe ile gön- derilen 4000 hıra Satye binası yolsuzluğu dava. sma dün de birinci ceza mahkemesinde devam — edilmiş, şahitler dinlenilmiştir. Mi reasürans odacılarımdan Abdullah mahkemede Şt Hade. yi wrınııuı — Bir gün Rlânll: Kevkep beni ı;ıgınnk i Bayarın e. vine gitmemi, bana bir zarf ve. receğini söyledi.. Akşam üzeri | Refi Bayarın Erenköyündeki köşküne gittim. Zarfı alarak ge: tirdim. Ertesi sabal Malik Kevkep beni çağırarak sordu. Kapıları kapattıktan sonra zarfı aldı. Refi Bayarm iami matbu sığınmaları bildirilmiştir. verilmiş, seferde bulunan vapurlara da en yakın Ilmanlara Dün öğleden sonra Boğazdan Karadenize çıkacak bütün gemiler de Büyükderede ve Kavak önlerinde alıkonulmuştur. Alınan bü todbirlerle fırtınanım kazasız olarak atlütilacağı Ümit edilmektodir. İhlikâra karşı alınan tedbirler ı Yavaş İhtikâra karşı alman tedbir . lerin ilk tesiri deri fiyatları ü. zerinde görülmektedir. Sığır de. 75 kuruşa düşmüştür. Hariçten | elirmek üzere akriditif a. çılmazı bu yolda çok mücesir ol. muştur, Ellerindeki derileri sak. layaen tilccarlar hariçtan mal geleceğini görünce bunları piya. | saya cıkarmağa başlamışlardır. Bu &ebeple birdenbire bollaşan 5e varsa öteki zarfa koyw ve |mallar ucuzlamıştır. d Ğîı doğruca Atıf Ödü. 5 götür. Ortağı tane beger yüz Hralık çıktı, ba. na da saydırdıktan sonra — Haydi git, dedi. rim bunlardır.., Bunun llmuın maznun Refi Bayar kalktı. Bir xirf rek, gahide verdiği zarfm böyle olup olmadığımı 2 sordı. şıhı( aynı olduğunu söyledikten son. ğını para d00 lira idi. Yusuf ZL ile arkadaşları tevkif edil. dlği;hlıllk Kevkep istet. mişti. O Mdönbılin verecek vaziyette değildim... Bir iki ııhit daha dinlendik. ten sonra duruşma diğer gahit. lerin çağırılması için 15 kânu. nusani saat on beşe hınh!dı. — Lokantacılar zam istiyor lıîınbul lokantacıları yeniden âıye müracaat edunk ye. zam İstel !.nhn âar g—ıda maddeleri. nihn gün geçtikce | amdan şikâyetcidirler. Malüm olduğu üzere îî;-d'.yr ağustos ayında yemek fiyatla. rında yüzde 10 tenzilüt yapmış. tır. Lokantacılar eylülden iti. baren zahire fiyatlarımın artma. ğa başladığını. bugün bir çok maddelerin yüzde elli pahalılan. dığını yeniden tetkik Ve tanzimini | tiyeceklerdir. — Yılbaşı bileti ile oynanan kumar Hâkim piyanga bile müsadere etti kahyesinde “Kılıç'"" oyunu ile ku. mar oynayan altı kişi yakalamış adliyoye teslim etmiştir. Melhmnet, Mehmet Ali, Cevat, Tahirdeş ibaret olan — kurnarbaz- lar üçü çi sulh ceza mahkemesi urılmduı beşer Hira ceraya çar. pilmeşlardır. Vakanın enteresan tarafı hdm Tahirin parası bittikten sonza, liraya aldığı yılbaşı biletini orta. ya koymasıdır. Hiğkim, ortada bulunan Hıııv Vi müsadere. n" n-nd-ı ıqvımı k kat bir nokta vandır: Bilete bü yük ikramiye isabot attiği takdir. | de para ne olacak?... halılanma. | ilari sürerek tarifelerinin | Polis dün Mfercanda Fatmanın | Fethbi, Mehmet Yıldıtım ve bekçi GIDA MADDBLDU DÜŞÜYO! Bu arada gida mıddılerlı'n bazılarında da fiyat düşmeleri kaydolunmuştur. Pirinç fiyat . ları 34 kuruş arasında ucuz. hmı;ur Bunun sebebi bariçten başlamasıdır. rileri geçen hafta 95 kuruşken | bur İngi yavaş müsbet neticelerin: gösfermeğe başladı , Diğer taraftan memleketimi. Ze tibbi ecza getirtmek Üzere teşebbüslere geçilmiştir. Meş iliz fabrikası Emmneryal Hemical'in şehrimizdeki mümes. sili dün mmtaka ticaret müdü. rünü ziyaret otmiş, memleketi. mizin İhtivacı olan bütün trbbi ecza ve ilâçları getirmeğe ba, zir oıMmu bildirmiştir. Harp dolayısile Almanyadan gelemi . yen bir çök müstahzarat ta İn. giltereden getirilebilacektir. Aytıca yumurta İhracatçıları arasmda kurulacak ihracat bir. Lği nizamnamesi vekâlet tara. £ımdan tasdik edilerek dün alâ. kadarlara gönderilmiştir. Bügün bir tonlantı yapılarak bırliz!n idare heyeti seçilecek. Bakırkö yde bir: otobüs kazası oldu Bir çocukla bir kadın ağır, dijer yolcular hafif yaralı Şoför Mehmedin idaresinde ve şehirle Lülel (az arasında işleyen - otoblls | Bakırköy hastanesine kaldımı, | Mmişlardır. Iıııııl hafif birer yara almış. Nhhııı uııııl;ıxıımk rinden Cevat Özpa, oymuş, Nrmuhewıhbuı’wnhmye. ::_oııdank keşifte bulunmuş. Bir hakaret davası Tân gazetesi sahibi M. Zekeri. ya Sertel tarafından Yeni Sabah üzetesi müdürü Maçit e sahibi ttin Saracoğlu aleyhine, Tevfük Fikret anketi münaşebetiyle açılan neşren hı- karet davasına dün de altıncı ax. liye ceza mahkemesinde devam e- İ Ötobüste bulunanların hnmen | Hilmiştir. | | (İKISA HABERLER| | Şehirde: * Sehrimizdeki Almag konsoloşu dün öğledem sonra edliyeye gelorek müdlelumami Hikmet Onatı ziyar | ret etmiştir. Könsolosün — ziyaretinin — sebebi Bazı mevkaflarin görüşmek — Üzere maülsarde İstemekti. * Geçen sene Arnavutköyünde kıskançlık yüzünden Mahmelt da hbirisini öldüren Mustafa ( ibax hirinci ağır ceza — mabkem tarafından G sene hapse mahkön e- dilmiştir. * Bimniyet şubesi kaçakçılık bü- rosu memurları tarafından büyük bir erotn İmalâthanesinin meydana | çıkarıldığını yazmıstık. Yapıları tel: | kikler meticesinde Tabelkayı Hşleten | Pacakçının Rahafay Hssüinden Şa- t adlı bir tatebe olduğu haher ve- | silmekte Tdi. Bu haber doğrü değil. | dir. Savi Kahalaş Hisesi tatehesin » | der olmadıkı gihi Beşikteş birinci | Srkek ürüa 'okukmal imbkayset oli Vnekld>borabor bi sahe başınıdan < beri hiç uğramamiştır. Maarif idâ. vesi ber sahadaki tehkiketimi birkaç göne kadar tamamlıyacaktır. Memlekette: —a # İzmirde şiddetli — yağmurlar yağmakladır. Bazı yerler b allın- da Katdığı gibi otobüsler de yağ- mur esnasında bir müddet İşleye. metilştir. # İzmitte sahil kenârında 30 yaş- barında kadar bir kadın cesedi bu. Tanmuştur. Kadının bir cinayete karban oldüğü tahmin ediliyor. * Monlsa vilâyetinde hava hir cumlarından kborunma — torrübeleri içcin hazırlıklara başlanmıştır. # Balıkesirida zeytin bekira leş. kilâtı Yarafından raemurlarin kön. trolları sitında çalışmak Özere 20 vsla hultamılmaya karer verilmişe Hel Bu üstalar için Vâzım olan fen. ni budamla ve aşı takımları âlın. muştır. # Çankırı valisi Refik Noyan halkecinda Toplayarak kamlı ni şt “Kövefiler — pacesi” hu bafta da yamılmış ve "Tipl. İsminde bir pordelik piyes oynanmrştır. Sİnela ŞA MA N hS geçmesinden önce Bir kozuşüaa Üyanmışı fiyatı — arttıranlara karşı İçok hasaiz davrarilacağımı söyle. | © Balikmirde ber hafta yanılam | İ İstanbullular | Felâkelzedelere yardıma koşuyor Evvetki gece saat 1,50 ile bey arasında Ersincan, Gümüşhane, Amasra, Tokat, Sivas, Samsun, | Ordu ve havalisinde vukua ul:n zelzele felâketi bütün memlekat- te ve bütün yurttaşların kalbinde nihayetsiz elem ve rstrrapla yeret miş bulunuyor. Birçok okuyucu. latımız sarsıntıya dair gerek te- Yefonla, gerekse bizzat idâreha- memize kadar gelerek bizden ma- tevapta bir taraftan felâketin acı bilânçosunu bildirmekle beraber, bir taraftan Kımlay ve diğer te- şekküllerin ve bütün vatandaşla rın en acele bir şekilde yardıma koştuklarını haber vermekle birar teselli bulur gibi olduk, Vatandaşlar yardıma koşuyor Şarki Anadolu şehirlerimizin uğradığı zelrele feliketi üzerine bütün bususf ve vesmi teşekkül, ler dünden itibaren sür'atle faa. liyete geçmiş bulunmaktadır. Bu- Aarada Zahire Borsası hasılâtından $000 Brasını felâketzedelere - te. berril etmiştir. Yorganöılar Cemiyeti feliket sahasına yorganlar göndermeğe Ticaret Odası ve Milli Sanayi Birliği tüocar ve sanayiciler ara- sında bit iane Jistesi açacaklar. dır. Sanayi Birliği fabrikatörlerle ve sanayicilerle temasa geçtiği gibi bütün sanayicilerimiz de fe. lâketgede kardeşlerimize yardıma hazıt olduklarımıı bildirmişlerdir. retle herkes iktidarı dahilinde ( ulmııdılenı yırdua kazar ver- miş bi Deniz Harp Okulunun nümune olacak bir hareketi Haber aldığımıza göre Heyba, li Deniz Harp Okulu ve Lisesinin yılbaşr için tertip ettiği eğlence masrafları tasarruf edilerek, res. mi ve hususj teşekküllerde yapı- lac- » teberrü ve yardımlar hari. cince relrele felâketsedeleri için “Miltt Yardım Komitesi” emrine tahsis edilecektir. Üniversitede bir beyet teoşekkül etti Zelzele Telâketzedelerine yar- dıra etmek maksadiyle İstanbul Üniversitesi talebe ve profesörle- rinden bir beyet teşekkül etmiş. | tir. Heyet felâketzedelere yardı. | ma bütün okulları | niversiteyi davet edecektir. ğ i lümat istediler, onlara verdiğimiz | ve Ü-i Ayar şekilde yardım için Maa. | | rif Müdürlüğü lişe ve ilk okullarr | da yardım heyetlerinin kurulma- | sını bir tamimle okul direktörlük. letine bildirmiştir. Belediye 10.000 lira verdi * Belediye Daim! Encümeni dün- Kü toplantısında İstanbul mamına belodiye bütçesinden 10 bin liralık bir muavenette bulu. mülmasını karar vermiştir. Bu | para derhal milil komite emrine verilecektir. Exniyet Müdürü Müuzaffer başta olmak üzere dün bütüa em- teşkilâtr mensupları arala- rında bir yardım Hiatesi açmışlar, dır. Liste bugün tamamlanacak. tır. Elektik tdaresfnde Elektrik İdaresi maemarları derhal 2.000 lira vermiye - karar ! germişlerdir. ; Ilssuliyeti kimseye yüklenemiyen felâket Yazan: Hikmet Münir M emleketin refah ve emniye. tinden aldığı zevk ve ana. nevi nikhinliği ile evlerinde, ai. lelerinin sıcak muhiti ldndı fa. rah fabur olan yüz. '.ıne vatandaşımızı, — bugüü —Bebobi itham edilemiyenm anl bir felâket yüzünden kaybetm'ş bu]unuynmı. Amansız bir zel. zele hânumanlar göndürdü; ırk. daslarımızın catma kıydı. Bövle bir felâyet, dünyanım neresinde olsa, baş eğmek zaru. ri olan bir folâkettir! Yangm değil, baskın değilk harp dağil, cinayet değil... Bu, mosulivetbri. Kimseve — yilkleye. iz bir tabit kazadır ki, ancak doğurduğu dkıbeti ha. Fifletmeğe mesunua, Reisicumhurumuz İsmet İnö. nünün, milletin teesslrünü a. de odon ve tesellisina medâr o. lan beyanatında görüldüğü gibi. giden mal derhal telâfi oluna. caktır. Fakat giden oamın ar. dendan ağlamamak - elda dağil. dir, Feleğin böyle bir. cilvevi hid bir zaman göstermesi beklene. mezdi; fakat kar ve ktş ortaam. da aslâl... Bununla beraber Hükümeti. mizin, m ve k:u kı.'ı';]cş_ lerine ha ka, büyük yardım ve mücasir teşki. lât mahsulü olarak, o haz'n fe. lâket mmtakasında sağ kalan yurddaşlarımıza daerbal bakıl. mâsı, gözlerimizin yaşmı s'le. sek bir t Şimdi - biliyoruz ki, amansız zelzelenin kabzsaından kurtula. bilmiş yaralılar sarılıyor, ço. cuklar ve kadınlara atcek ye, mek veriliyor ve hep birden —colul'un merhametsiz kolları çekilerek— emnivet ve ıııhı.fı- altına alınmış bu. lunuvorlar, liviz ki: girdikleri cadır veya 9'1 ılım şu dakikada sığınmak ssadetine ıhhhulımduhmıı evlerinizin O folâketzede ırkdaşlarımıza uz sempatiyi maddi tezahürlerle takviye edelim. Hi. kümet bize yardım ederiren, biz de Hükümete bilfill yardımda luııı' etmiyelim. Belediye tefüı heyeti redsi Tevfik Uras tahatsızlığını ileci sürerek tekaütlüğünü iste- bu istek belediye riyasetince ıçık kalan teftiş Ze lâr:s n yeti rekaliğine rat müdürü Samihin, bun. dan açık kalan müdürlüğe de le- tatistir şubesi müdürü Tankm tayini takarrür etmiş, keyfiyet Dabiliye Vekâletiniz tasdikine arzedilmiştir. Samib ile Tarık belediyenin er ki ve güzide iki müdürüdür. Se. melerce belediyenin muhtelif şue belerinde semereli hlmdı.dı ıdır. Yirmi yıl evvelki Vakıt 20 Künunmenoel 1918 Fransada büyük feyezanlar Odarn) ve (dMlcesl) nehirlerinin feyezanı tenakus- etmektedir. Ha- Sarat pek çok olup on milyon ka- dar tahbmin edilmektedir. Ticaret- hane ve elektrik fabrikeları va al- tında kaldığından Nansi şahri sa- Aüerce ziyadan mahrula kalmıştır. ic..... 291.Kân.230!.K 18 Zükade ' 10 Zilkade Kasım 5) Kasim M Na keey Va SAti Yoza ı Vati U Güneşin doğusu 728 997 725 298 Öğler 1216 7281816 727 Tkindi: 14 M 0471637 M 47 Ağşam: 16 48 12 00 18 40 12 00 Yalsır 1827 1320 18 28 1 80 İmsâkı Sastaso K& 1240 zT7 ni B |. Lâkin vine düşünmel! f “Ponlarım ge dakikada yattıkları |