26 Aralık 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

2 —- VAKIT l İşaretler l Tanzimat konferansları İstanbul Üniversitesi Rek - törlüğü Tanzimatın yüzüncü yıldönümü münasebetile bir e- 24 BİRİNCİK ser neşretmeği ve bir seri kon, | forans vermeği — kararlaşlır . muış! 'Tarihin çok ehemmiyetli hü- diselerinden biri olan Tanzima- tm yirmi beş segedir. lehinde, aleyhinde birçok şeyler söy . lenmiştir. Fakat bunların bir çoğu itiraf etmelidir ki, no bir totkik, me de elddi bir tetabbü neticesiydi. Tanzimat hâdisesini sabjek. Hf bir zaviyeden tetkik etmok gayet kolaydır. Esasen işin bu kolay taralı zaman zaman bi « zim münevverlere espiri yap - mak fırsatmı vermiştir. Tanzimat, gözlerile geriye bakan, hislorile mazido yaşı yan için bir fenalıktır. Dünys denince, yalnız Avra, | panın sadoce falan veya filân memleketin! hatırlayanlar için Tanzimat hor şeydir. Onunla her şey olup bitmiştür: Kaba - | hat onuolduğu gibi deyam et - tiremiyenlerdedir. Bu iki görüş de fasteziden daha ileri değildir. İnsana cid. di olarak hiç bir şey öğretmez, Çünkü bir defa hareket nokta, &ı tamamiyle subjektiftir. İkin. ctsi Tanzimat lerini böy- lece mütalâa edenler onun ma, hiyetini değti, kafalarında 1 . cad ettikleri muhayyel Tanzi« mat mefhumunu ya seviyorlar, yabut ona sövüyorlar, Halbaki bir şey bilmek onü seymeklen veya mefret etmek, ten bambaşka bir şeydir. Tanzimatın — yüzüncü yuıı hakkında neşredilecek kitap, »e verilecek konföranslar her şeyden önce Türkiyede yüz se, B0 evvel geçen bir tarih hâdişe. sinin mahiyetini tonvir edebil. melldir, Hulâsa — Tanzimat neydi? Hangi müsbet sebepler buna âmil olmuştu? Bünu ilmin, ba, kikatın yüzde yüz projektörü altına alınak lAzımdır, Tanzimat öyle bir devir ya, ratmıştır ki, ne bugünkü haya- ftmızla, ne de yüz sene evvelki hayatımızla ayniyet gösterir. Bu devrin hucudlarını, karak - terlerini, sebeplerini neticele . vini olduğu gibi tanrmalıyız. Üniversitenin — yapacağı en güzel etüdlerden biri muhak. kak ki, yüz sene evvelki vakıa. ya ilim yollle tenvir olacaktır. Şimdiye kadar politik veya- hut sosyal tandanslar bakı | mından ona türlü, türlü numa. ralar verildi. İlmin vereceği not her tandansın üstünde aa. dece hakikatl tenvir bakımın- dan mâna! — olacaktır. Bizim bugün muhtaç olduğumuz ha. kikat de ilim usnlleri ile Tan- zimstın tahlilidir, Üniyersite - nİn çıkaracağı kitabın ve onun namına vorilecek konferansla, rın bu noktayı ihmal etmiye. seklerine eminim. Badri ERTEM Köy Enstitüleri Muhtelif vilâyetlerde kurula. Yirmi yıl evvelki Vakıt 26/12/1919 İspirtonun ihracı * İspirtonun ecnebi — memlekellere Serbesiçe ihracı, ihracat komisyonn kararile rüsumat müdüriyeti umu- miyesinden tebliğ editmiştir. Salı — İÇarşam».! 261.Kân.'27 1.Kân! — 16 Zilkade | Kasın & ! 15 Zirkada Kasım 10 Yakitler Vasoti Baani Vasali töram Güneşin doğuşu 725 238 725 3228 1215 7281218 728 144 09481435 0 (8 16 16 1 ANUN 1706 (Limanda batmış ge | E miler. çıkarılacak | Bunlarla Karabük demir ihliyacı karşılanacak kısmıında bat- zere yaptlan çalışmalardan sönra yitadi İsta: Hmanı i dışında esi a Batmış çıkarılması kararlaşmış, bu bu. süsta Münakaldt Vakâleti lâzım- gelen tahsisatı ayırtmatır. İlk © larak Ahırkapıda senelerce evvel batmış-olar Merilvanya ve Hays darpaşada batık duran Matgarci. na vapurları çıkarıladaktır. Bunlarla bilhassa Katabük fabri kasının hurda demir ihtiyacı da karşılanacaktır. DA L Genç ve çalışkan bir talebe vefat etti Askeri Tıbbi. yetin 5 inci sı. nıf talebelerin, den ÖOrhan Ta. şar pek gene bir S b yağta oıdu,z»u halde vefat cL sında da çalışkan ve dürüst bir talebe olmak Üze. ve tahmırdı. Cenaze namazı bu. gün 12,30 da Beyazıt camilnde kılmdıktan sonra Merkezefendi. ye götürülüp gömülecektir. —— İtalyan vapurları mallarımızı — taşıyacak Norveç, İsveç ve Danimarta vapurlarının limanlarımıza uğra- maması üzerine İtalvan vapur a. centeleri ihracat mallarımızı taşı. mağa talip olmuşlardır. Son gün- lde.rdıe Himanlarımıza fazla miktar- tayan şilepleri gelmeğe baş lamıştır. Bu vıdyee ihracatçıları memnun etmiştir. Dün Fransaya deri, Macarista. na ve Bulgaristana balık, Norve- çe âfyon, İskenderiyeye elma göa derilmiştir. —— Ticaret Vekili yakında İzmire gidecek Haber aldığımıra göre Ticaret Vekili Nezmi Topçuoğlu önü- müzdeki ay başmda İrzmire gide- cek ve ihracat, ithalât ve ihtikâr işleri üzerinde mühim — tetkikler yapacaktır. — Yabancı dil okulu tale- belerinin şikâyeti dikkate alındı Yabancı dil öğretmen yetiştir mek üzere Üniversitede açılan lisan öğretmenlikler kursu tale. besinin Ankarâya şikâyet de bu. lunduklarını yazmıştık. Talebeler rin Maarif Vekületine yaptıkları bu şizâyetlerin sebebi Üniversite tahsilinden sonra mevcut tuka. veleye rağmen ÂAvrupaya tahsile gönderilmeleri keyfiyetidir. Ta. lebe Avrupaya tahsile gönderil - medikleri takdirde mukaveleleri. nin feshini istemişlerdir. Bu vaziyet ürerine maarif ve Kdlliği talebelere yeniden bazı kolaylıklar temin etmiştir. Bu ko. Taylıkların en başında — talebeye her ay verilen 30 Hralık ücretin 40 liraya çıkarılmasıdır. Ayrıca lise ve orta okullardaki yabancı dil yardımcı Ööğretmenliklerine tercihen tayin edilecekleridir. Bu gekli kabul eden talebeler kurslara devam edeceklerdir. Ka, bul etmiyen bir grup talebe de mukavelelerinin feshi için edebi: yat fakültesi dekanlığına müraca. at etmişlerdir. Kiliseden palto çalanlar yakalandı Balıkpazarındaki Ermeni ki. Haesinden geçen ay içinde pal. to ve şapka çalınmıştı. Zabıta 0 zamandanberi yaptığı tahki. kat sonunda hırsızları yakala- mıştır. Bunlar Leon ve Karnik isminde Iki arkadaştır. Haklarında — takibat yapıl - maktadır. l fabrikasının hurda ! Pat Haseki hastahanesinin 400 ncü yılı kutldndı w ç İsta: doğrudan “Bandan hazıl el iyo kehhaller, Ka : şamızda | İlaseki hastahanesinin dört yü- cü yılı dün sabah büyük me- e kutlandı. Merasimde Va- sisi Dr. Lütfü Kırdar, Üniversite Rektörü Ce- mil Bilsel, Sıhhat Vekâleti mü- len işlerinden birkaçı, birçok doks ldiğı ee tikli! müarşiyle ınuaıı:ız baslan- mış hastahare başdoktoru Naz- mi kürsüye çıkarak m erat lenlere teşekklir etmi ve Belediye Reisine bırakmıştır. Daktor Lütfi Kırdar;' Haseki hastahanesinin yegiğe kadın has- tâhanesi olmak itibariyle memle. kete yaptığı faydaları tebarür et- tirmiş, yeniden 25 yatak ilâvesiy- le bastahanenin günden güne te- kâmülüne çalışıldığını ıöylmlı senelerdenberi mücaseseyi hüsnü idare eden settabib Nazmiye te. şekkür etmiştir. Validen sonra Doktot Şükrü Hazım, Nisâiye Profesörü Tevfik Remzi Bımlgil Profesör Kâzım ismail de heyecanlı hıtıhıl;ht bulunmuşlar, müessesenin malarımdan, gelip geçen doktor- bırdan bahsetmişlerdir. Son olarak Sertabib Nazmi Re- isicumhur İnönü'ne, Başvekil Re- fik Suydam'a, Mocliş Reisi Ab- dülhalik Renda'ya, Sıhhat Vekili Hulüsi Alataş'a, Parti Genel Sek- reteri Dr. Fikri Tüzer'e tazim telgrafları esini teklif et- edildiğini gösteren birer broşür dağrtılmıştır. Progürden bamı kr Kara- caahmetteki Miakinler tekkesin. den sonra İstanbulda yapılmış ü- Çüncü haştahanemizdir. Bu ta- rihten sonra malüm oln devre- terde hastahaneler çoğalmağa başlar. Evliya Çelebi de, Fatih, Duiaçrıımdın kadıalar ve gayri müslim ahstalar İçin de hastahane yapılmıştır, der. Türkiyede yetişen - hekimleri- mizle idare edilen Haseki basta- neti fasrlasız ve ayrnı ismi muha- faza ederek 400 sene mütemadi- müş, binlerce hekim yetiştirmiş ve Türk tababetinin inkişafına yardım etmiş bir mücesesedir. * Bidayette tam kadrolu bir hasta- hane olarak açılmış, 19 uncu a. sırdam itibaren kadınlara tahsis Haseki bastahanesinin testis olunduğu bina.. 1 Tesis tarihi olan 1539 dan 1884 e kadar ilk teşicil olun- duğu yerde vakıfnamesine uygun bir kadro ile 2 —— 1884 de M bııhnduiıı ve eeki hastahâneye yakın yere geçer. Eski hina da huııyı mülhak olarak ayrıca faaliyetine devam eder. 1917 ye kadar Ha- teki meccanin müşahedehanesi ismini alır. Asıl ahstahane yeni binasında bugüne kadar çok şa. yanı dikkat inkişafa mazhar olur. Birinci ve Türk tıb tarihi mok- tasından mühim olan devreyi tet- kik edelim: Bu hastahane Cerrahpaşada Bi- zanslılardan kalma Arkadius sü- tununun bulunduğu düzlükte ©o zamanlarda —Avratpazarı ismini alan yerde Kanuni Sultan Süley. manm haıeınl Hürrem Sultan ta- rafından kışa zamanlarda Mimar Sbıııı '& yaptırılan bir kubbeli ta- mi, karşısında medrese ve ilk mek tep arkasında ve İmaretin solun daki sahaya 1539 da inşa ettiril miş, gayet mühim ve arapça bir wakfiyesi vardır. Bu vakfiye hü. kümlerine göre darüşşifa faaliye- te geçmiştir. Darüşşifaya birisi baş olmak Üzere iki hekim tayin olunmuş- tur. Hekimlerin muktedir, âlim ve insan? kâmil olması şart ko- kulmuştur, Vakfiyeden hastahanenin mü- tenevvi hastalara ve bilhassa er. kek hastalara mahsus olduğu an- laşılmıştır. Müstahdeminin iyi çalışmalarına dikkat olunmuş ve vakıfnameye bu hususta ahkâm vazolunmuştur. Hastalardan hastahaneye ayak- ta müracaat eden zuafaya — (bil- bassa arada kadın hastalar da o- |KISA HABERLER Şehirde: * Edirnede hastalanan Dahiliye vekili Falk Östrakın valdeleri bu- günkü konvansiyonel treni ile şeh- rilize getirilmiş ve todavi — altıma ahınmışlır. * Karaköy meydanının Tünel is- tikametinde genişlemesi kararlaşlı. rılmışlır. Bolediyeye ait eski Borsa biaalarile bunun arka terafındaki Mahmet All paşa hanı yıkılacaktır. © Zirsat bankası İrmir mıntaka- sında zeytincilik tesis - edeceklere bir tesis ve donanma — kredisi aç maya korar vermiştir. * Balkan memleketlerinden kara yoluyla eşya nakliyatı için Belgrat. ta Türkiye, Yüszoslavya, Bulgarlı- tan ve Yunanisten demiryolları de- legelerinin İştirakile bir - şimendi- fereiler kongresi toplanmıştı. Kon. grede hükümetimizi temsil — eden Cevat Türüng bu sabah dönmüşlür. Yapılan görüşmelerde — Yugoslavya evvelce Bulgaristan, — Türkiye ve Yunanistan arısında mevcut tran- sit eşya nakliyalı anlaşmasına gir- meği ve bu memleketlerden — gele cek ihracat eşyasında toen makliya, tında kendi dahili tenzilâtlı tarife- sini tatbik etmeği kabul etmiştir. * Belediye Sultan Mahmat tür- besinin asfalt cadde — üstündeki divarını yıktırarak alçaltmağa ka- rar vermiştir. Bu bususla bir pror Je hazırlanmıştır. * Karabü" demir ve çelik fabri- kasının çolikhane kısmı Ikmal edil- diğinden bu Hafla içinde faaliyole gececektir. Celikhanede madeni e» | ya imaline mahsus çelik yapılacak- tır. # Şehrimizde bulhnan 100 kadar Polonyalı mülteciden bir kusmuının Polonez köyüne iskânları için ya- pılan müracaat, köy kenunu mü- salt olmadığından, kabal — edile- memiştir. * İrmitte Fevriye eamlinin bir müddettenberi eksilen halı ve ki limlerinin camila kayyumu Osman tarafından çalındığı anlaşılmış ve çalınan kilimlerden bir kısmı kay: yumun evinde bulunmuş, kendisi tevkif edilmiştir. * İnhisarlar idaresi İzmitte tütün zürraima âvans tevzi etmeğe Başla- mışlır. *# İzmir vilâyetinin yeni büt. çesi 220.000 lira olarak tesbit edilmiştir. * Maarif Vekâleti müfettiş - lerinden Ekrem, Balıkesire gi- derek teftişlere başlamıştır. * Bergamada Hüseyin oğlu Mustafa ile İbrahimi tanmmu. den öldürmekten suçlu Berza. ma merkez köy kâtiplerinden Bİlâ! oğlu Ahmedin ölüm ce - zasına — çarptırılması — Millet Meolisince tasdik edilmiştir. * Zonguldakta Üzülmez ma- den mıntakasında mektepler . deki 75 fakir çocuğa sıcak ye. mek verilmeye başlanmıştır. * fstanbuldaki kar makinesi Trak vapurile Mudanyaya, o « radan Bursaya götürülmüştür. Uludağ yolunu açacaktır. 186 olmak üzere ilâç da verilmiş yanlar, tıbbi muayene ile verildi. Tine göre poliklinik de yapilmış- ur. Hal ve vakti olanlara ilâç ve- ilmemiştir. den isteyenlere imaretten mek de verilmiştir. İmaretler- den yalnız zayıf ve kimseiz ve fa- kirler değil, 6 vakfın memur ve müstahdemleri de müstefid — ol- muşlardır. Hastahaneye yalnız hastalar değil, zuafa da kabul edilmiştir. Valaf, hastahate umuruna ve müstahdemine oldukça bol para vermiştir. Vaktiiyede yazılı olan miktarlar mutad eMuğu gibi bir gunhk olarak tesbit nlnı-.mnşnır Haseki hastahanesi eskiden şu | isimteri almuştır ; Haseki Darüşşifası 1080 (1979) | Haseki Sultan Darüşşifası 1216 (1801). Haseki Zindanı (Nisa tevkifhane- vi olduğu ve aceze konduğu za- man), Haseki Sultan kadın darüşşifası 1287 (1843) . Haseki Bivarhanesi 1260 (1844) Haseki Nisa bastahanesi 1286 (1870). Buü haştahare 19 uncu asra ge. linceye kadar 2 hekim (birisi baş hekimdir.) İki kehhal (göz mü- tehassısı), 2 cerrah iİle eczacı makamına kal miki zat tarafım- den idare edilmiştri. Hastalara hizmet edenlere kadroda geniş yerler vardır. 1843 de Haseki hastahanesinde lahişelerin de gözönünde tutul- duğunu ve bunların Edirnekapı. da Guraba hastahanesi namiyle Mihrimâah Sultam camlil medrese- sinde açılan yere naklolundukla- rını ve zabtu rabıtlarına itina ©- lunması hakkında bir emrin mev- sadiyetini öğreniyeruz. 1844 de Hasekideki deli kadmların Sü. seymaniye Dartişşifatında inşa ©- lunacak ayrı yere nakledilmeleri- ne karar verilmesinden hastaha- 1868 de Haseki zındanı İsmi werilen eski binada kâdım mev- u N V TASELI Ecnebiratdyo ne ( yatını dinlemek b vazilesi Yazan: Hikmet Mült OSTUM (Vâ - Nü), ! çarak söyliyebiliriz ki, böyle sedbir, elkârıumumiyemizin işittiğimiz vakidir: — Büğün öğleden sönra radyosu, bizim hakkımızda şö bir B Dikkat ediyor musunuz? da birkaç saatlik farkla, kendi rine taallük eden bir mesele rafında dünya efkârını du tenyire başvurmak imkânını luyorlar. Yalnız aleyhe olan — proj daları karşılamak değil, aynı manda lehimizde gösterilen veecühlere de mukabele yine bu tedbirlerle kahildir: Bu sonuncu ihtimalin bir m lini daha geçenlerde gördük: ma Radyosu Cumhuriyet B gumışı bütün Türk dinleyicil ne tebrik etmişti. Bu gibi cer lelere günü gününe mukabele mek zaruretinde değil miyiz? kuflardan hastalananların visi için zaptiye müşirliğince $0 yatak tefrik emnlıılı ve gindan hariçten gelenler ve sesizler de kabul edilmiştir. Hi | tahane kadrosunda rzaptiye kimleri muvakkaten vazile müştür. 1871 de Fransada tahsil eden Dr. Kiryako tayin dilmiştir. 1878 de hastahane İdaresi vemanetize terkedilmiş ve bir mında mahpus olan kadırlar MÜ, terhanede ayrıca inşa ve tesis fi lunan nisa tevkifhanesine ! rılmış ve bunlardan boşalar sım da acezeye ve kimsesiz kadınlardın müracaat hasredilmiştir. 1870 de yatak dedi 80 i bulmuştur. Dr. Kiryako binanın tam şeraiti haiz olmaması ve hastahanenin tam inkişafı güç ması hasebiyle tevsü için uğ: mış, nihayet 1884 de Haseki desinde şimdiki — bastahanezi merkez binası yerinde bulu! Moralı Ali Bey'in iki katir taş nağı satın alınmış ve tadil ol vak hastabanenin bir kısmı taya taşınmıştır. 150 yatak Üü tine beş altı sene bu vaziyet me edilmiştir. 1880 e kadar resi zaptiye müşürlüğüne edilmiştir. 1889 da hastzhane içis çok lışaa Dr, Kiryako ölünce Fi Bey haştahaseye müdür ve tabib tayin olunmuştur. Mü tir teşebbüsieriyle taş yılalmasına bahçe ve Basta pavyonlarımın yapılını karar verilmiştir. O zaman tm>t Nureddin bey de operati 'Tabibi nalirliğe de Dr. Hacı mal getirilir. Bu zatların retleri ve nezaretleriyle hehin kürgir idare kıhsmr ve len mevcut ahşap pavyonlar edilir. 2pavyon dahiliyeye, pavyon göz ve kulağa ve bi ge acezeye ayrılmıştır. Karşı hete yapılan 2 pavyon doğum cerrahiye tahsis olunmuştur. tihetle yeni “kelroda OÖnersi Dr. Ahmet Nüreddin, tabibi e$i Refet Haticiyede, tbibi salix Hi & Keral ve tabihi rabi Ferl 4 (Danvamı B incide)