3 Ağustos 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 10

mw iü — VAKIT Reisicümhurluk salâhi- yeti Hitlere geçiyor (Baş tarafı 1 inci sayıfada) zifesiyle tevhit olunmaktadır. Bi- naenaleyh, reisicumhurluk salâhi- yeti PM. Hitlere intikal etmiştir. Ordu 15 gin matem yapacak Berlin, 2 (A.A.) — Müdafaa nazırı ve Alman ordusu baş ku - mandanı Jeneral Von Blomberg, ordu ve bahriyeye 15 günlük bir «matem yapmalarını bildiren emir- namede Hindenburga beliğ bir tarzda tazimlerini bildirdikten son ra demiştir ki: “Alman imparatorluğunun İi- deri Adolf Hitlere tam bir itimat- la, Almanyanm istikbali yolunda yürümekte devam edeceğiz.,, Milli cenaze gününe kadar bayraklar yarıya inecek Berlin, 2 (A.A.) — Bütüm res mi daireler, milli cenaze gününe kadar o gün de dahil olmak üzere, bayraklarını matem alâemti ola - rak yarıya indireceklerdir. Halk da ayni tarzda hareket «etmeye davet olunmuştur. Kato- İk ve protestan kiliseleri maka - maatı milli cenaze gününe kadar, her gün akşamları saat sekiz ile dakuz arasmda matem çanları çal dıracaklardır. Ayni müddet zefmda (bütün şenlikler, tiyatro ve musiki ve bil- cümle oyunlar tatil olunmuştur. Bütün devlet memurları, on beş gün matem alâmeti olarak siyah kol sargılarr asacaklardır. Cena - we günü, bir dakika süküt muha - faza edilecek ve bu müddet zar - fında her türlü iş ve nakliyat ta - mamen duracaktır. Sabık Kayserin taziyeti Berlin, 2 (A.A.) — Sabık Kay- ser, Doorn'dan, Mareşalm oğlu mirslay Hindenburg'a şu telgrafı göndermiştir: 5 “İmparatoriçe ile ben matem içindeyiz, Sizinle ve bütün Alman milletiyle beraber kalbimiz mü - teessirdir. Cenabrhakkın mağfiretine maz- har olmuş bir hayat, sonuna ermiş bulunuyor. Veliaht Prens 'Tannen- berg kahramanma son selâmımızı isal edecektir.,, ingiltere Kralının taziyeti Londra, 2 (A'A.) — ingiltere Kral, Şarki Prusyada Neudeck'de bulunan miralay Oskar Von Hin- denburg'a şu telgrafı göndermiş- tir: “Yüksek asker ve hükümet ada» mı meziyetleri, memleketinizin ta- rihinde kendisine şerefli bir yer temin edecek olan saygılı babanız Almanya reisicumhuru Feld Ma- reşal Von Hindenburgun ölümünü derin bir teessüf ile haber aldım. Bu büyük ziyadan dolayı samimi taziyetlerimi takdim ederim.,, Sir John Simonun gaybubeti dolayısiyle M. Monak - Calledon, Almanyanm Londra sefirine İn giltere hariciye nazırınm, Alman- ya Reisicumhuru Feld Mareşal Paul Von Beneckendorf und Hin- denburg'un ölümünden dolayı ta- ziyetlerini bildirmiştir. İngilterenin Berlin sefiri olup halihazırda İngilterede bulunan Sir Eric Phipps, bugün öğleden sonra Almanyaya dönecektir. Se- fir, cenaze merasiminde kralı tem sil edecektir. İngiliz matbuatı, Hindenburgun he dan uzun uzun bahsetmek- 3 AĞUSTOS 1934 ma hürmet edilmiş olan bu büyük vatanpervere tazimlerini bildir. mektedir. Saat 24 den sonra aldığımız haberler m a AE Alman ordusu Hitlere sa- dakat yemini veriyor Berlin, 2 (A.A.) — Alman or- dusu baş kumandanı, ordu ve do- anmanın derhal M. Hitlere sada - kat yemini etmelerini emreylemiş- tir. Yemin şu suretle edilecektir: “Allah huzurunda, mukaddes bir yeminle, Almanyanın ve Al - man milletinin reisi Adolf Hitlere bilâkaydüşart itaat edeceğime ye-! min ederim. Bu yeminimi yerine getirmek için her dakika kahra 1 man bir asker gibi hayatımı feda - ya hazır bulunacağım... Hindenburgun gömü. | leceği yer | Berlin, 2 (A.A.) — Mareşal Hindenburg Şarki Prusyada Tan-! nenberg harp meydanında gömü: | lecektir. Berlinde teessür Berlin, 2 (A.A.) — Havas a- jansı muhabiri bildiriyor: M. Hindenburgun vefatı habe:! ri üzerine, bütün şebri derin bir heyecan kaplamıştır. Halk bu he- yecanmı gizlememektedir. Çünkü Hindenburg, Alman vatanmın bir hamisi, ve bir nevi dehası gibi te- lâkki olunuyordu. Alman kabinesinin fevkalâde tedabirle riyaseti cümhur vazife - sinin devammı temin etmesi, milli sosyalist mahafilinin dahi, Mare - şal Hindenburgun < gaybubetinin Bıraktığı büyük boşluğu bir daki- ka bile hissettirmek istemediğini tebarüz ettirmektedir. Gazi Hz.nin taziyetleri Ankara, 2 (A.A.) — Alman Re- isicümhuru Mareşal Fon Hinden- burgun vefatı dolayısiyle Reisi- <ümhur Gazi Mustafa Kemal Haz- retleri ve Hariciye Vekili Dr. Tev- fik Rüştü Bey taziye telgrafları çekmişlerdir. Bugün Hariciye Vekâleti pro- tokol dairesi şef vekili Müşvik Se- lâmi Bey Alman sefaretine gide- rek hükümet namına taziyede bu- lunmuştur. Fransız Cümhur reisinin taziyeti Paris, 2 (A.A.) — Fransa reisi- cümhuru, Alman sefaretine tazi- yetlerini bildirmiştir. Ayni zaman- da Mareşal Hindenburgun oğluna da bir taziyet telgrafı çekmiştir. Paris, 2 (A.A.) — Mareşal Hin- denburgun vefatının duyulması ü- zerine, Fransa Başvekili M. Dow mergue derhal kalemi mahsus mü- dürünü Alman sefaretine yollıya- rak şahsi taziyetlerini bildirmiştir. Diğer taraftan M. Doumergue, Baş vekil M. Hitlere de bir taziyet tel- grafı çekmiştir, Fransız gazeteleri neler yazıyor ? Paris, 2 (A.A.) — Havas ajansı! bildiriyor: Gazeteler, eski Almanya ile şel ni Almarya ârasında halihaz'r va. ziyetini tut” ihtiyar Mareşali ki- min istihdaf edeceğini (omevzuu bahsetmekte ve Hindenburgun ve- fatının mühim meseleler doğura- cağını yazmaktadırlar, vaziyet ta- mamen tebarüz etmediği için ga- zeteler, M. Hitler ile Alman ordu- sunun bu işte ne gibi rol ifa se dj cestir v döl Gazi ve Hindenburg MA” (Baş tarafı 1 inci sayfada) nazarlarında hakayiki anladığı gö - rülen, fakat anladıklarını her mu - hataba söylemekten muhteriz, yük- sek bir şahsiyet karşısında: Hin » denburg!... Hindenburgla görüş - mek istiyor, kendisini bilhassa veli- ahtle beraber ziyarete gittiğimiz va- kit temas etmiş olduğu tatlı müsa habe zeminine sevketmeğe çalışı - yordum. Mareşal, ziyaretimiz esnasinda Suriye vaziyetinin ıslah olunduğu - nu son günlerde şeci ve taze bir süvari fırkasınn muharebe meyda- nına ithal edildiğini söylemişti. Hal. buki, bu büyük adamın bahsettiği, bittabi oradaki kumandanlarm ver- diği rapor muhteviyatıydı. Hakikat halde mevzuu bahsolan bu süvari fırkası, ben henüz ikinci ordu kumandanı iken Yıldıran gru- panu takviye için bu grupa gönde- rilmesi talep olunan fırka idi. Ben yedinci ordu kumandanı ol- madan evvel bu süvari fırkasınm teşkil ve teminine çok çalışılmıştı. Ancak toplanabilen bu seyyar kuv- vet o kadar bimecal idi ki, evvelâ lâğar hayvanlarını Resülayn civa - rndaki otlaklarda beslemek ve on- dan sonra kabili istifade bir hale ge- bp gelmediğini yeniden tetkik et - mek lâzımdı. Ben aylarca sonra Ye- dinci ordu kumandanı olduğum z4- man bu fırkadan istifade edip ede- miyeceğimi tahkik ettim. Aldığım ciddi bir rapor fırkanın bir kuvvet olmadığı mahiyetinde idi. Alman büyük karargâhında Hindenbürg - un ağzımdan işittiğim şu idi ki, bu fırka muharebe meydanına dahil ol- muş ve vaziyet ıslah edilmiştir. Ma- reşala bu macerayı hikâye ettim ve dedim ki: — Benim söyliyeceğim (sözler, sizin aldığınız raporlar muhteviya - tına uymuyabilir. Fakat emniyet e- debilirsimiz ki, hakikattirler. Suri yede vaziyci ıslah olunmuş değil » dir; bunu kabul ediniz!.. Sonra Ma- reşal, siz mühim bir taarruz yapı - yorsunuz ve zannetmem ki, buna çok bel bağlamış olasınız, yalnız ba na söyler misiniz, emniyetle ümit ettiğiniz hedef ve maksat nedir7, Büyük ve ihtiyati: asker benim bu sualime cevap verebilir mi idi?., Zaten kendisinden bunu bekleme - meli idim. Bu, belki de bir az lâü- bali vaziyetim,- ihtimal, İmparator Hazretlerinin sofrasında bize ikrâm edilen nefis şampanyaların tesiriyle olmuştu. Mareşal söylediğimi zevkle din- ler gibi göründü. Fakat çok basit ve şirin bir cevap verdi, salonun or- tasmda duran ve üzerinde muhtelif sigar ve cigaralar bulunan ufak bir masa vardı: — Ekselans, dedi, size bir ciga- ra takdim edebilir miyim?, Hindenburg, her şeye cevap ver. mişti, ortadaki masaya gittik, ken. di eli ile bana bir cigara verdi. Meğer Vahidettin ile konuşan İmparator bizim temas ve mükâle- memizle alâkadar oluyormuş. Almanca olarak Mareşala sordu: — Ne diyor?.. Mareşal cevap verdi: — Bir şeyler! Ben cigaramı yaktıktan sonra Hindenburg'u bıraktım, İmparator- la konuşan Vahidettinin yanına git- tüm: i — Vaziyeti anlıyor musunuz; diye sordum. Muhatabınız Almanya İmparatorudur. Benim size arzet - tiğim endişeleri izah edecek bir tek kelime söyledi mi? — Hayır, dedi, — Konuşmanıza devam ediniz!. Dedim. Ve ciddi konuşunuz, bütün endişeleri, İmparatora söylemekte tereddüt etmeyiniz. Ben eminim ki, 9 sizden memnun olmtyacaktır. Fa- kat hiç olmazsa Türkiyede hakikati görmüş olanların mevcudiyetine i - nanacaktır. Veliaht masum bir tavır takı - narak: — Öyle yapıyorum!. Dedi, Söz de nihayet buldu. Hitler Hindenburg yerini tutabilecek mi (Baş taraf: 1 inci sayıfada) ği Hindenburg bu muzafferiyetle- ri sayesinde Almanyanın en meş - İ hur ve en ziyade itimada O şayar İ kumandanı olmuştu. İmparato * Vilhelm onun bu şöhretinden isti- İ fade ederek milletin manevi kuv - vetini arttırmak için Hindenburgu 29 ağustos 1916 tarihinde ordu er- kânı harbiyei umumiye riyasetine tayin ettirdi. Bu suretle ihtiyar mareşalın vazifeleri kat kat art- miş oluyordu. Hindenburg bu vazifelerini de başarmağa muvaffak (oluyor ve Alman ordusuna büyük (zaferler kazandırıyordu. Fakat Almanyanın ve Avusturya nın dahili vazifeleri gittikçe fenala şıyordu. 1918 senesindeki vaziyet hakkmda Hindenburg tarafında: yazilan bir mektupta deniliyord ki: “Biz düşman ordularını mağ- lâp ederken düşman hükümetler) vemilletler vatanimızın dahali ah- valine göz dikmiş oldukları halde bekliyorlardı 1918 senesinin oOAlmanya ile müttefikleri için ne meşum bir ne- tice verdiği malümdur. Alman or- dusu mütareke şartları mucibince vatana geri alınması lâzım geldiğ' zamâşi son dakikaya kadar vazife- si başmdan ayrılmıyan ve orduyu muntazam bir surette geriye alar gene Hindenburg olmuştu. O felâketli anlarda da ihtiyar mareşal: “HAZIRIM!,, cevabım | Yerini“ Hindenbür, öf dev. letlerinin çok kurnazlıklarla düşü: nerek emrettikleri şartlara rağmen Alman ordusu onun kumandası al tmda cihanı hayrete düşürecek bi: ricat hareketi yapmağa muvaffak olmuştu. Almanyanın düşmanlar derler ki: “Orduda oldu; ibi devlet lerinde de Alm n birfi denburgu, olsaydı, Almanya ne © Turdu?,, Almanyanm ilk cümhur Ebert vefat ettiği zaman Almar reis riyaseti icin (müşterek namzet göstermişti. Hindenburg vatanı - na bu hizmeti de yapmak icin g ne “HAZIRIM, demiş ve namzet. Hindenburg 2 | altında el yazısiyle şu cü yıldı: “Dahili sulhu temin © ki küvvete vasıl olmak Hindenburg ikinci i nü olan 26 nisan 1925 14655766 reyle Alman; hur reisliğine seçilmişti. burg gelen ilk tebrik te! “Asıl şimdi iş başma geği cevabını veriyordu. Hindenburgun cümi duktan sonra vatanmâa büyük hizmet Almanyi cak meselesini halletme”| Sosyalistlerin kabul etti man sâncağından dolay” ikiye ayrılmıştı. Hindef ve yeni sancağın resmi larak çekilebileceğini İ o meseleyi halletmişti. Yalnız bü değil, di müşkül vaziyetler kai İ yar mareşal Almanyad mücadelelerini teskine * her zaman bitaraflığıni ve fırka mücadelesi 88! münasip adamın kim | takdir ederek onu hükö” tine getirmek dirayeti mişti. Bütün Alman daha çok seneler (o yöfj menni ediyor ve “Biziri denburgun nefes alm dir.,, diyordu. Şimdi, manyanın cumhurrei$i tan sonra 87 yaşında © vefat.etti. . Bugün a: mıyor. Almanya ise ricen müşkül bir nuyor. Hitlerin hem © liğini, hem de başv: sında birleştirmesi, vefatından sonra d buşünkü karış'k vaz! mağa kâfi gelecek mil ihtiyar mareşalın ye cek midir? l Hindenbur umut if lanpret olan 2 ağu i sindeki Alman / devle! bloku Hindenburgu cumhur! tam yirmi sene soni*” | 1934 gecesi gözl yumdu. Bu yirmi si büyük, tarihi had ğı bir Hindenburg” liği kabul etmişti. İntihap müna sebetiyle dağıtılan o resimlerin! Seferberlik ilânının Berlin, 2 (A.A.) — Havas mu İ habirinden: Hitlerin tutup tut” kın ati hize möste 90 nci yıl döl dan dolayı ne şimdi bundan sonra ist Almanyada sefarberlik ilânının 20 inci yıl dönümü münasebetiyle j Unter den Landendeki ölüler âbi İ i desinde nöbet değiştirme hadise si, halk tarafından orduya karş! * samimi bir nümayiş yapılmasına! vesile olmuştur. | Berlin, 2 (A.A.) Umumi | harp başlangıcının yirminci sene! | devriyesi münasebetiyle, -Almar milleti sosyalist cephe mubariple Seldte, eski mubhariplere hitaber ri cemiyeti reisi, ve iş nazırı M bir beyanrame neşretmis ve bu be- yannamede Alman milletinin har- | bi istemediğini ve Alman hüküme- tinin de harbe mani olmak icin e linden geleni yaptığını tebarüz et! tirmiştir. > Ayrıca beyannamede deniliyor | | Umumi harpte Alman askerler! | vazifelerini yapmışlardır. Alman ordusunun şerefi masundur. Bun- almıya ihtiyacımı? eski muharipler; olduğunu biliyorU”. rmı çekmiş bulun” dolayı M. Hitler biz de sulh istiy" , manda da harem sur müubasim seli ve kendilerine vi duğumuz insan : zim gibi düşün Bu sebeple biz". leri, dünya riplerine pu milletlerimize ig al de çalışmay" davet eyliyorU” Harp arka” M. Hitlere bağlı olarak. mukadderat V€ yan bütün larına arkad yoruz.