15 Temmuz 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 7

7 — VAVIT 15 TEMMUZ 1934 — Trakya hadisesinde hükümetin öhm, Hitleri ortadan RE (Baştarafı 1 inen sayıfada) > Nutkumun hedefi, netice » ! istikbal için felâketli olabile- : tanın menşeini ve tenkili- millete izah etmektir. Millisos- r, iktidar mevkiini gasıp o- değil, meşru bir surette almış “ır. Milletin ve devletin hal * istikbali için olan mühim endi- İ onların dikkatinden hiç bir *man kaçmamıştır. Biz münek- lerin halledilemez kanaatinde rı meseleleri ele aldık. iman imparatorluğu artık cogra- | bir telâkki değil, bir birlik teş- ” *tmektedir. ç kurunu müdafaa ettik. Siyasi ““sadiyatınm hemen hemen her , Sasında yeni yeni yollar arama- der olurdu. Bununla beraber, menfi unsur - » Alman milletinin müsbet gay- rine engel oldular, n milletinin gayretle- rine engel olanlar Bu unsurlar şunlardır: İ — Bütün memleketlerde tah- t ve ifsadatta bulunan beynel- | bozguncular, 2 — Milli sosyalistliğin iktidar Sini yanlisi İİ kileri - kaybolduğunu gören siyasi a - 3 — Daimi ihtilâller yapmak is- “yen ihtilâlciler. , 4 — Milletle hiç bir teması ol- “we tufeyliler gibi yaşıyan fakat bir nevi asabiyet doğur - Mağa hadim olmaları itibariyle li bulunan aylaklar, i Geçen mart ayındanberi Alman a letinin ikinci bir inkılâp şayi - day le ehilenmemesi için şid- ir propagandaya tevessül “niştim, Hücum krtaatı safların- İnhilâl alâmetleri görüldü. Bu tm şefleri ikinci bir ihtilâl - N bahsediyorlardı. Sujistimal - bildirilen Röhm bunları inkâr mevzuu bahs olduğunu İH "am kıt'alarile sosyalist arasında kazılan ai uşurum kıtalarmın bazı rüesası dan mezkür kıt'alarla mil- 2 Üe fırkası ve devletin di- Yün arasında bir uçu» ada, z . Mayıs ayı zar- alanı gz reketleri çoğaldı. il için yapılan teseb- lr Röhmün mukavemetiyle du. Röhmün hulüsun- kanaat getirdi ii. ve her ne pa- kaldıracakmış.. Daima milletimizin, hariçteki| 5 Ma Ayy yy zaman muvafakat edemezdim. Devlet içinde yalnız bir tek kuv - vet mevcut olabilirdi. Ordu, ve bir tek siyasi irade bulnabilirdi: Milli sosyalizm.. Röhm, benim muhalefetimi bek liyordu ki, tasavvurlarını cebren tatbik için bir plân düşündü. Bu plâna göre, hücum kıtaatı orduya karşı tahrik edilmeğe başlandı ve bunun için de ordunun benim tas- vibimle hücum kıtaatını dağıta - cağı ileri sürüldü. Hücum kıtaatı buna mani olmalı ve ikinci ihtilâ-| li yapmalı idi. Hitleri ortadan kaldıra- caklarmış! Röhm, bu maksatla milyonlar » ca mark ihtilâs ve tedhiş usulleri tatbik edecek hususi gruplar teş - kil eyledi. Bundan başka muma ileyh, benimle yaptığı son görüş - meden sonra beni ortadan kaldır- mağa karar vermişti. Beni öldü- recek şahıs bile tayin edilmişti. Bu, “Uhl,, ismindeki bir hücum kıtaatı şefidir ve tamamen itiraf- ta bulunmuştur. Kararlaştırılan isyan, hükümet dairelerine taarruz ve benim tev- kifimle başlıyacak ve yıldırım darbesiyle yapılacaktı. Röhm ve şeriki cürümleri, isyanın kan dö - külmeden ve günlerce mücadele edilmeden tatbikine imkân olma- dığınr anladılar. Yalnız ben mü- essir bir surette harekete geçebi - Tirdim. Eğer, her hangi bir kimse benden asilerin niçin adli mahke- melere sevkedilmediklerini sorar- sa vereceğim cevap şudur: nin mukadderatından mesul ve buna binaen milletin en yüksek hâkimi bulunuyordum. Devlete el kaldıran ölür! Ürfi kanunu tatbik etmek lâ - zımdır. Her hangi bir kimse dev- lete el kaldırırsa onu bekliyen aki betin muhakkak ölüm olduğunu millet bilmelidir. Ceza şiddetli oldu. Hücum kıt- atının on dokuz yüksek şefi, 31 şef ve azası ve himaye kıtaatı şef- lerinden de üç kişi kurşuna dizil- di. Tevkifleri esnasında muka - ER VAKIT Bugün; (VAKİT) okuyucuları. na mahsus olmak üzere tertip etti- ğimiz gezintiye ait olan kuponun (31) numaralısmı neşrediyoruz. Bir takım okuyucularımız ku- ponlarımının sederek ne suretle tamamlryacakla- rı sormakta bir kısmı da bunların hep birden ne suretle tedariki müm- kün olacağını öğrenmek istemekte» dirler. Gazetemiz, kuponları noksan © lanlarla hiç kupon toplamamış elan okuyucularına bir kolaylık olmak üzere bunları hazırlamıştır. , Bir hafta zarfında NR müracaatta bulunanlar bir ayi kuponları gayet uyğun şartlarla el- de edebilirler. y Vakit gezintisine davetli olarak iştirak edecek olanlar hiç para ver- miyecekler, 15 Hazirandan itibaren gazetemizin başlığının yanında neş- rettiğimiz kuponlar mukabilinde biletlerini alacaklardır. Kuponlarım neşri 31 Ağustosa kadar sürecek- tir, Kuponları noksan olanlarla, yg yp gg Kuponları eksik toplıyamamış bulunanlara kolaylık tazyiki ve tertibi yoktur (Baş tarafı birinci sayıfada) hassa durarak yaptıkları neşri - yat Türk ve yahudilerin biribiris ne karşı nazarlarını ve hislerini ehemmiyetli surette teşviş etmiş tir. Türkler ile yahudilerin biri birini nasıl gördüklerine dair Da” hiliye vekili beye her iki tarafın söylediklerini hikâye etmeği va - tandaşlar arasındaki geçimsizliği behemehal tedavi etmek vazife" sinde ve kararında olan hükümet muvafık bulmamaktadır. Bu kar- şılıklı şikâyetlerde £ beynelmilel semitizim ve antisemitizim edebi” yalının bütün siyasi, iktısadi ve milli anasırı görülmekte olduktan başka Türkiyeye ait bir hususiyet olarak yahudilerin yabancı dil ve harsta kalmakta ısrar ettikleri ve içlerinde demilitarize mmtakalar- da memleketin emniyeti için za - rarlr ve casus adamlar bulunduğu kakkındaki zanlar mevcuttur. Trakya hadisesinde hükü- metin tazyiki yoktur! Diğer taraftan yahudi münev * verleri milli hars meselesinin im - ——————————— vemete teşebbüs eden 13 kişi öl- dürüldü.,, M. Hitler ecnebi matbuatı tara- fından verilen tahrik âmiz haber- lerden bahsederek demiştir ki: “— Nazır von Papen, Seldte ve diğerlerinin suikastçilerle alâ - kadar oldukları hakkındaki iddi- ayı vakayi tekzip etmiştir. Zira asiler, onların da katlini tasavvur ediyorlardı.,, İ Başvekil, fırkaya itimadını bildil rerek ve bu cinnet eserinde şerik ölanlarn hapsitii affederek nut - kunu şu suretle bitirmiştir: “— Hayatımın en acı kararla- rını vermek mecburiyetinde kal » dığım bu saatlerin bütün mesuli - yetini tarih huzurunda üzerime almağa hazırım.,, Bilâhare, Rayiştağ reisi M. Gö- ring, kısa bir hitabe irat ederek Alman milletinin M. Hitlere med- yunu şükran olduğunu beyan et- miş ve celse tatil edilmiştir. Gerek başvekil M. Hitlerin nut- ku ve gerek M. Göringin hitabesi sürekli alkışlarla karşılanmıştır. Gezintisi olanlarla kupon ; z hiç olmıyanlar yukarda verdiğimiz izahat dairesinde idareye müraça - atle bunları temin edebilirler. Okuyucularımızdan gezintinin nereye yapılması hakkında sordu. ğ#umuz suallerin cevapları geldi. , Bunları tasnif ediyoruz. Şimdiden £ haber verebiliriz ki: Bu gezinti için 3 uzun deniz ve kara yolu istenme- mekte ve gezintiye iştirak edenleri bir arada bulunduracak ağaçlı ve sulu bir yerin seçilmesi tavsiye o- Tunmaktadır. Biz böyle bir kaç yer tesbit et- tik. Bu yerlere vapurla gidilecek, okuyucularımız akşama kadar ora- da istedikleri gibi eğlendikten son- ra denizde bir de mehtap gezintisi yapmış olacaklardır. Gezintimiz için o hazırladığımız program bir çok sürprizlerle dolu « tatmin edecek şekilde tertip edil. miştir. Bundan başka musiki yalnız A, A yg Bg Og gg gp gg paratorluğa ait hatalar olduğunu haklı olarak söyledikten sonra Türk kültürü ile (O kaynaşmakta gösterdikleri arzunun hakiki, cid - di ve memleketin emniyeti için sa- dakat ve vatandaşlık © vazifesine riayet hisleri aleyhindeki şayia - ların haksız ve isbatsız olduğunu samimiyetle bildirmektedirler, Haziran ortasından itibaren halk arasında bir de hükümetin yahu - dileri Trakyadan kaldırmak iste - diği ve fakat bu hareketin açıktan açığa değil hususi tertipler ve taz- yikler ile yapılmasmı terviç eyle- diği işaa edilmiştir. Bu şerait al-| tında haziran 24 ten itibaren Ça- nakkalede ve 30 hazirandan itiba- den Trakyanın diğer muhtelif yer lerinde hesaplarını ve muamelele- rini keserek İstanbula nakletmek hareketi başlamış olduğu anlaş lıyor. Hükümet merkezi, 3—4 temmuzda vatandaşlar arasında dedikodu mevzuunu (aşan filiyat ve teşebbüsleri (o farkederek kati emirlerle müdahale (ve vaziyeti durdurmağa teşebbüs etmiştir, İlk gelen haberler ve şikâyetlerden 100 kadar yahudinin mahalli taz yikler yüzünden İstanbula hareket ettikleri öğrenilmiştir. Gerek bu ilk haberler ve gerek- se temmuzun üç ve dördüncü gün- leri birdenbire genişliyen cereyan» lar üzerine 4 temmuzda hüküme - tin aldığı müessir tedbirlerle hadi- seler kati olarak durdurulmuştur. 13 bin Yahudiden üç bini hicret etti Şimdiye kadar olan vukuat şu suretle bulâsa edilebilir: A — Trakyadan ve Çanakkale- de mevcut olan yerli ve yabancı 13 bin kadar yahudiden ceman 3 bin kadar nüfusun İstanbula hare- ket ettiği tahmin olunuyor. B — Kazalarda ve Edirnede boykot teşebbüsleri olmuş ve bu teşebbüslere mektep (o çocukları karıştırılmak istenmiştir. C — Kırklarelinde 3—4 tem- muz gecesi çapucu anasır harekete gelerek yahudi evlerine tecavüz- le hırsızlığa ve soygunculuğa ko - yulmuşlardır. Soygunculuk çar- şıya ve dükkânlara sirayet etme - den bastırılmış ve bu esnada 65 ev soygunculuğa uğramıştır. D — Bütün bu hadisat esna - sında bir jandarma şehit olmuş ve bir yahudinin & yaralanmasından başka nüfusça zayiat veya yarala- ma vukatı olmamıştır. Hükümetin aldığı tedbirler Yukarıdaki vukuat üzerine hü- kümetçe alınan tedbirlerin bugün- kü vaziyeti de şudur: A — Her yerde memurlar her türlü propagandalar tesirinden zi-| hinlerini kurtararak vaziyete cid- diyetle hakim kılınmışlar ve hadi- sat esnasında faaliyetleri kifayet - siz ve halütavurları müsamahakâr görülenler idari ve adli muamele lere maruz tutulmuşlardır. B — Kırklareli hadisesi şiddet- le takip olunmuş ve devam edil mekte bulunmuştur. 3-—4 temmuz ve 4 temmuzda yahudi evlerinden alınan ve çalınan eşyanın şimdiye kadar yüzde yetmiş beşinden faz- lası idari ve adli tedbirlerle mey dana çıkarılmış ve sahiplerine ia- de ettirilmiştir. Müddeiumumi müşevvikleri ve mütecavizleri cü- rümlerine göre tevkif ederek adli takibata başlamıştır. Hadiseden mekte bulunmuştur, €C — Diğer taraflarda hesabını keserek veya korku ile çekilmiş olanların avdetleri için hiç bir mani olmadığı herkese anlatılmış ve anlatılmakta bulunulmuştur. Kırklareli soygunculuğu haricinde her türlü alım satım ve alacak ve- recek müamelelerini (o hükümet münhasıran adliyeye taallük eden sahada görmektedir. Hadisatın bugünkü vaziyeti yukarıda söylen dikten sonra hükümet atide takip edeceği hattı hareketi hiç bir te- reddüde mahal vermiyecek surette tekrar ve tasrih etmek vazifesin - dedir. Tazyiklere ve boykot hare- ketlerine mani olunacak 1 — Hükümet her ne sebep ve şekil altında olursa olsun hicret tazyiklerine ve boykot hareketle» rine mani olacaktır, 2 — Adliyenin el koyduğu bü - tün suçlar süratle intaç edilecek « tir. 3 — Yerlerinden çekilmiş olan yahudilerden istiyenlerin avdetle- rine mani olunmasına mahal ve- rilmiyecektir. 4 — Hükümet için Oen mühim mesele vatandaşlar arasında iyi geçinme ve emniyet içinde yaşama havışsınm iadesidir. Dahili harici sebeplere ve propagandalara ma- ruz olan bu keyfiyette hükümet muvaffak olacağına ve müşkülütr iktiham edeceğine kanidir. Türk- lerin ekseriyetle yahudi vatandaş lara gizli ve aşikâr yardım etmek ve müfrit zehirli propagandalara karşı yahudileri korumak için sar- fettikleri gayreti ve tecavüz teşeb- büslerine karşı hissettikleri nef- ret ve istikrahı vaziyetin süratle eni için esaslı âmil addetmekte- ir. 5 — Türkiyede vatandaşlar a - leyhinde tahriklere ve düşmanlık telkinlerine hükümet müsaade et- miyecektir. Hükümet, matbuattan vatandaşlar arasına nifak koyacak salgmlara karşı müteyakkız ve basiretkâr olmalarma intizar e- der. 6 — Memurlar, hükümetin hat- tı hareketini tahakkuk © ettirmek için bütün kuvvetlerini £ sarfede- ceklerdir. C, H. F, kâtibi umumili- gi, vazifesini iyi o yapmamış olan idare heyetlerini tahkik etmekte - dir. Fırka bakımından vazifele « rini sui istimal etmiş olanlar hak - kında fırkaca icap eden muamele yapılacaktır, Fırka teşkilâtı, hü- kümetin noktai nazarı ile tam bir mutabakat (halinde memurlara kendi sahalarında her suretle yar- dım edecektir. Hükümet hadiseleri ve tedbirle- ri olduğu gibi (o naklederken, va- tandaşlar için endişeyi mucip bir vaziyet ve mesele kalmamış oldu- ğunu beyan eder, Iktısat Vekili * Bursada Bursa, 14 (A.A.) —İkusat Ve- kili Celâl Beyefendi bugün saat 19.30 da Bursaya geldiler Kendi» lerini vali ve İzmir valisi Kâzım Paşa, Bursa mebusu Rüştü ve Cumhuriyet Halk Fırkası mümes- silleri karşıladılar. İnegölde Cumhuriyet Halk Fır- kası merkezinde bir müddet ka - larak alâkadarlarla iktisat işleri m ni ü ji “ vi | z i a i