2 Şubat 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3

IŞARETLER Türk tiyatrosu Tarihi Refik Ahmet yeni bir kitap yaz» ! dı: Yakın çağlarda Türk tiyatrosu! tarihi, Bu kitabı Kanaat kütüp- | hanesi bastı, Eser basım itibariyle temiz, güzel, Bu birinci ciltte tanzimat hare- keti arasında ithalât eşyası olarak memlekete giren tiyatronun cüm- huriyete kadar geçirdiği istihaleler belki bazıları için lüzumundan fazla sayılacak kadar bol vesika- larla anlatılmıştır. Refik Ahmedin kitabında Türk kültürünün tanzi- mat damgası altında yaşadığı de- sirleri çok vuzuhla görüyoruz. Tiyatroyu siyasi ve iktisadi kuv- vetle birlikte tetkik ettiği için bu iddialı eser bize Türk cemiyetinin zevk ve tiyatro (edebiyatının devrimize göre (aldığı istika- meti daha barizleştiriyor. Vesikalı bir tarih olmakla o beraber bir de tenkit ölçüsü taşıyan eser okuyanı daima mukayeseye sevkediyor. s.s Refik Ahmet eserini yazarken| fikrin değil maddenin ve iktisadi, ve siyasi hayatın asıl olduğunu ka- bul etmiştir. Kültür hareketlerinin izahı hep bu bakımdandır. Bu iti- barla eser bizim edebiyat tarihimi- Zi anlatış itibariyle de bir yeni çeş- ni taşrmaktadır. Iktısadi realitenin o kuvvetine i-| nanmış olan Refik Ahmede göre! tiyatro İstanbula garp sermayedar- larınm hareketleriyle © birlikte gel miştir, Nasıl fabrikalar Türkiyeyi bir yarı"müstemleke halinde İstismâr| #tnreyi kendilerine hedef edinmiş- erse senebi truplar da memleket: te kazai; *-—izetmek. veni tiyat o çuğarları korumak için şim. İ İardır. Tiyatronun türkçeleşmesini | izah eden muharrir şöyle bir tasnif) Kürmüuş gibidir. İlk temsiller ecnebi | itleri tarafından yapılıyor. Tan- zimat kahramanı Abdülmecit ecne | bi truplarını hiç fırsat kaçırmadan seyrediyor, Nihayet halk arasında dedikodular oluyor. Padişah ecne- i trupları kendi sarayında seyret- meye başlıyor. Esas roller ecnebi aktörlere veriliyor. Türklerden ya- | Bİ şark mızıkasına mensup gençler de figüranlar seçiliyor. Saray icinde ise ecnebi | truplarla en tok temas eden, bütün emperyalist avalarda, ve ecnebi sermayesinin Yerleşme hareketlerinde iktisadi ve dini bünyeleri en müsait olan akal- Üiyetler oluyor, Bunların arasmda tahne işleriyle alâka gösterenler *tmeniler oluyor. Türkiyenin ilk Avrupalılaşma hareketleri arasın dalstanbulda ermenice Avrupai pi ! | yor. Ermeni aktörler günün birinde o kadar çoğalıyor ki, ken|m19 oldukları etütlerden biridir. dilerin ine ermenice eser seyred >— Dehri E£. İnsanlar ile hayvan- kedi gibi mi Yesler temsil eden yerli akalliyet tarihimizle meşgu! olanlar, dünle Hü, diye İt gide bunu milli bir san'at haline bugün arasmdaki zevk ve görüş a Ticaret işleri | Odalar ve ofisler takvi- | Beyoğlunda Tepebaşı caddesin- diğimize göre, memleketimizin iel ye edilecek İde Ünyon Fransez karşısmdaki es» raç maddelerinden bilhassa zeytin! o Ticaret odaları kanununa göre, ki Amerikan genç hıristiyanlar bir- yağı ile renkli mermer ve toz, ham- hemen her vilâyette ve tacirleri ka- liği binası Halkevi tarafmdan air maddelere çok fazla (ehemmiyet nuni miktarda bulunan her kazada narak burada Halkevinin Beyoğlu vermişlerdir. Bundan başka ihrı- (bir ticaret odası bulunmaktadır. subesi açılmıştır. Halkevi bu bina- cat ofisinden bütün ihraç madde- ancak son senelerde yapılan tecrü- da canlı bir faaliyet hayatı yaşat lerimiz hakkında geniş malümat belerde bilhassa mühim ticaret mer maktadır. Günlük spor ve lisan kezleri olan şehirlerdeki ticaret © kursları mesaisinden başka her on —— dalarının ihtiyaca kâfi gelmediği bes günde bir de temsil şubesi ta- Belediyedeki kahve © |mevcut teşkilât ile daha büyük iş rafnlan bir müsamere verilmekte» ocağı kapatıldı yapılması imkân olmadığı görül-| dir. Bu akşam da saat 20,5 ta bu- Belediyede iktisat müdürlüğü müştür. Bunun ilüürine tizersi g.'Tada Refik Ahmet B. tarafından ti- binası ile Şehir meclisi salonu ara-| dalarını takviye için bazı projeler 7209 edebiyatımıza dair bir kon- #mdeki bir küçük oda kahve ocağı hazırlanmıştır, ferans verilecek, konferanstan son- yapılmıştı. Burada Şehir meclisi a-! Verilen haberlere göre ihracat o-/"* temsil şubesi amatörelri tarafın- salarma kahve pişiriliyordu. Yan- fislerinin de bugünkü vaziyeti çok 429 Yatar Nabi Beyin “Köyün gın tehlikesinden dolayı burası ka-' zayıf görüldüğü için bunlar da tak- "aMUSu,, isimli piyesi oynanacak- patılmıştır. Badema hiç kimseye (viye edilecektir. Bilhassa Türkiye- | Konferans ve temsile davetsiz kahve pişirilmiyecektir. de ve hariç memleketlerde — Türk |0lTak Girilmektedir. ihraç mallarının artırılması ve sü“ Yağ İRİ ! rümünün çoğalması için bazı ted- Şmutun zararları taksiler birler alınacaktır. Evvelki gün sabahtan gece yarı" Dünden itibaren ölçüler ve â-| Bu husustaki yeni projelerin pek (508 kadar hiç durmadan yağan yarlar baş müfettişliği memurları;yakında iktisat vekâletince tetkik yağının dün öğleye doğru kesilmiş bütün ölçüleri, taksileri ve saat-Jedilerek esaslı bir şekilde © karara fakat Ma, doğru gene hafif şe- ler; kontrole başlamıştır. bağlanacağı söylenmektedir. kilde yağmıştır. Bunlardan başka damgasız bü- ” Evvelki geceki yağmurdan hasil tün ölüler de kontrol edilmektedir. nie a olan seller Findik Yeşilköy- Kontrolün bir ay içinde bitirilmesi! * Vilayet bütçesinden maaş alan de bazı evleri basmış ise de nüfüs- AE alınmış ve ee et memurlara din şubat maaşları ve. ça zayiat olmamıştır. e Bl ŞAN aş milena da Sİ ; e ise) Selden en çok Yeşilköyde dokuz rs ğ Meni z Hımiz gi? maaşlarını ew müteessir olmuştur. Bu evleri ba liğinin emrine verilmiştir. ancak on güne kadar alabilecekler-! lar dün bosaltıl R Bu ay içinde İstanbulda mevcut | dir. san sular dün boşaltılmıştır, 35 binden fazla yalnız su ve hava-| ( Belediyenin varidat müdürlüğü : ; emrinde bakayayi tahsile le © Haydarpaşa iskelesinde tamir işleri gazı saati kontrol edilecektir. ——.. Hayvan borsasında tuz muvakkat tahsildar da beledi. Dü Tingkel Haya Karsağih- Mn tahsilâğle uğraşa Bundan bir müddet evvel yeni- da 23628 kilo karaman eti ve 4927, “OXlardır. den yapılmasına başlanan Haydar- kilo ağırlığında 393 süt kuzusu,! İyi ei 5 ipaşa iskelesinde büyük merdiven- 3168 kilo karakeçi ve 3887 kile iyi DU şe ağızla lerin önündeki meydanın inşası işi İbitmiştir. (o Vapurlar bu yüzden öküz eti satılmıştır. ğ örer re fiati kilosu 17, süt â Haydarpaşanın Kadıköye bakan u- wzusu kilosu 27 ve karakeçi kilo- cuna yanaşıyordu. Bugünlerde is- su > öküz kilosu 7 kuruşa satıl. beledi kin » kelenin tamirine de başlanacak ve mıştır, iye mem yeni 4,5 isdklini i bir kapsol nümunesi tetkik gtyir, vEZİYet yakında eski şeklini alacak: ee e Taşlıyorlar.| iştir. Bu kapsollar birşişede |" onferans ve. temsil Belçika tacirlerinin Bu akşamki k dikkatini çekenler Belçika ticaret heyetinin gittiği- ni yazmıştık, Belçikalılar, öğren- istemişlerdir. Su, havagazı saatleri, rında kapsüller İyi su şişelerinin ağızlarına ko- an kapsolların hileye müsait ol- uğu nazaçı dikkate alınarak Bu vaziyet ermenileri yeni müşteri; Kvllanıldıktan sonra diğer bir gi. i yeni müşteri u *”)| . Halkevi balosuna aramıya ve türkçe - piyesler temsil! **Ye konulmıyacak hale gelmek- n Mözeillap stmeye sevkediyor. Türklerin Avru t9dir. Piyasaya memba suyu sa- palrlaşmak ve Avrupa eğlenceleri" | *ân müesseselerin bu kapsollardan | 5 Nisanda Parapalâs salonlarm- ni benimsemek ; tekleri, tiyatro-| Ku'lanmaları hakkında mecburi- da verilecek olan Halkevi içtimai nun Yerleşmesin; temin ediyor. yet konac-ktır . yardım balosu komitesi (balonun Yaş güzelliğini temin için uğraşmakta» Eser, tiyatro edebiyatının inkişa- Düzeitme dır. fını da ayni usulle tetkik ediyor.) Dünkü sayımızda Bolu mebusu | | Balonun güzel ve cazip bir şekil Ve kültür tarihimizde çok dikkate! Cevat Abbas Bey trafından Hal- alması için baloda birde piyango lâyık bir devri bir muayyen zaviye- inde verilen konferanstan bah tertibine karar verilmiştir. Bu pi- den anlatmış oluyor. Hem bol bol sedilirken tertip yanlışlığı netice- yangonun en güzel ikramiyelerin- vesikalara istinat eden hem de bir. — bir Sümlenin mânası değişmiş- den birini Yalovada bir hafta, di- görüş zaviyesi olan bu eser kültür Wir. Dünkü yazıda “Türkü, Türklü Zerini “Brendizi,, den Romaya gi- 78 başlıyan cümlenin doğ- dip gelme bir tren veyahut Bren- rusu “Türkü, Türklüğü dünya in- dizilen “Brener, e kadar gitme sanlarma üstün. y-pacak. büyük tren bileti teşkil etmektedir. Bun- | Gazinin yarattığı, şeklindedir. lardan başka muhtelif kıymetli he, Sadri Etem ltir ve özür dileriz. diyeler vardır. DEHİRİ Etendi” farkını anlamak istiyenlerin susa- Görüvor? Nasıl . « , Fakat bazı adamlar var ki, yavlıyorlar... vw 4 Köpek gibi uluyorlar... havlıyorlar, |“. Öküz gibi büğülüyorlar. gi A La G5 ti Yi 3 — VAKIT lışlıkla insan olmuşlar, 2 ŞUDAT 193a — SOHBETLER Neden üç gün İstibdat devirlerinde, halk zap- tiyeden tirtir titrerken, gene de yas saktan korkmazmış; yasağa ehem- İmiyet vermez, verilen emri bir gün, çok çok üç gün dinler, dördüncü gün yene bildiğini işlermiş. İ Meselâ şöyle emirler verilmiş; | — Geceleri, fenersiz sokağa çık- mak yasaktır! Üç gece, yollar, bir fener alayı manzarası gösterir, dördüncü gün, gene herkes, eli fonersiz, bastonu- nu kakarak gezermiş. “Aldırma, padişah Oo yasağı üç | gündür!,, sözü, halk dilinde darbı İmesel olmuştur. — Padişah yasağı neden üç gün? diye sormıyacağız. O devirlerde, kâh asasbaşı, kâh bostan kehyası; bazan zaptiye na- ziri, bazan Tophane müşiri ve çok kere de bendegün ve dalkavuklar, akıllarma geleni yasak ederlermiş. Yanlış hesabın Bağdattan döndü- ğü gibi, manasız yasağın da hükmü üç gün sürer elbette.. Fakat şu bizim belediyenin ya- sağına ne demeli? Bir gün, belediye zabıtası has İrekete göçer, köşe başları beklenir. Tramvayların yürürken © kapıları kapatılır?.. — Tramvayların kaprları açık o- larak seyretmeleri yasaktır! Bir gün'her sokak başmdan, her meydandan bir düdük sesi duyulur. Hızlı giden otomobiller durduru- ur: : — Şehir içinden yirmi kilometre- den fazla gitmek yasaktır! Bir gün tramvaydan atlıyan- lar yakalanır, merkeze götürülür, İbir lira ceza kesilir: -— Tramvaylar durma yasaktır! Belediyenin yasaklarını bütün “Vakıt,, ın sütunlarına doldurama- yız. Ve bu yasaklar, lâf olsun diye, keyif için değildir... Hepsi makul dur.. Hepsi yerindedir. Fakat ya- zık, ki tatbiki padişah (o yasağına benzer. Şimdi, artık: “Belediye- nin yasağı mı? Aldırma üç gün- dür!,, diyip geçiyorlar, Maslak faciasından sonra, oto- büsler de sıkı bir kontrole tutuldu- lar. Bir çok şeyler yasak edildi. Bu yasağın da üç günden fazla sürmi- yeceği ne malüm?.. Kendi kendime soruyorum: — Padişah yasağının üç gün olu- şu malüm, fakat neden belediyemi- zin yasağı üç gün?... j Selâmi izzet Düze'tme Dünkü yazımda: “İsmail Hakkı Beyin müfrit serbesiçiliğini feda e- derek,, cümlesi “müfrit milliyetper verliğini,, şeklinde çıkarmıştır. “Ti yatronun devletleşmesi gerektir! hükmüne,, cümlesi de “Devletleş- mesi gerektir! hikmetine,, yazılmış. Düzeltirim — $. |. dan inmek VA em Dehri EF. — Bu türlü adamlar, 'ünyaya hayvan gelecek iken yan- ie idabine id ei Pİ