27 Eylül 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 8

#L VAKİT 27 Eylül 1933 250 sene evvel Viyana muhasarası münasebetile Oi yüz elli sene evvel Viyana- | Almanyada yani Avusturyada da “yı muhasara ederken kara Musta- | yalnız bir tek siyasi fırka hüküm fa paşa mağlüp oldu. Osmanlı or-! ran olacak ve kuvvet yalnız nas | duları ric'at ettiler, Artık 1683 ten | yonal sosyalist fırkasın eline ge: | sonra, bir vakitler Avrupayı bi - | çecekti. © hakkin titretmiş olan, ordularımız İşte Viyanada resikârı elinde bir daha ilerliyemediler. Bundan | bulunduranlar buna razı olmadı -| sonra ric'at başladı ve hatta 1918! lar. Bile bile idam kararlarını ka- mütarekesinde İstanbulumuzu bi-! bul etmediler. Kısa boylu, büyük © le düşman orduları işgal etti. Yu- azim'i başvekil Dolfos büyük bir nanistansa ta Sakarya boyuna ka-| cesaret ve kat'i bir şiddetle Avus- - dar ilerledi. turyada da baş gösteren parlâmen- ç Fakat kara Mustafa paşa mu - tarizmi kurtardı. Siyasi fırkaları vaffak olsaydı, her halde Avrupa — mın tarihi bugün başka türlü yazı- lacaktı. 1683 mağlübiyeti bizim için vakıa mühmidir. Fakat bu 1683 galibiyeti düşmanlarımız için da - ha da mühim bir vak'adır. Vakıa biz Viyana kapıları önünde bir za- fer ihtimali daha kaybettik. Fakat| düşmanlarımız mütbiş.bir felâket Binae -| ihtimalinden kurtuldular. “ naleyh bizden ziyade düşmanları - kurtardı. Hasılı herkesi kendi ta- rafına çekerek, herkesin hakkı! hayatını müdafaa ederek Hitlerin gâyesinin kuvveden fiile çıkması - na mâni oldu. Dolfosun, yahudilerin ve 80 - yalistlerin işine gelen bu siyaseti ayni zamanda da İtalyanların, Fransız arın, İngilizlerin ve ezcüm le lehlilerin menfaat ve siyasetle - | hatlarmın muhafazası (© DÜNYA Amerikada para M. Ruzvelt bu hususta muvaffak oldu VAŞINGTON, 26 (A. A.) M. Ruzveltin son muvaffakıyeti, şeker istikrarına dair yapmış oldu| ğu mukaveledir. M. Ruzvelte veya İ mümessiline Kübadan gelen şeker için kontenjanı arttırmak veya kı- saltmak hakkını vermekte ve müs- tahsılların Amerika piyasasına çı- karacakları şekeri senede yedi mil yon ton olarak tesbit etmektedir. VAŞİNGTON, 26 (A. A.) M. Ruzvelt çelik sanayii liderleri- | kurtardı. Yahudiler, sosyalistleri | ni, işçi kullanılmasının kolaylaş - trılması için çe'ik ray | fiatlarım indirmek üzere görüşmeye davet etmişlir. VAŞİNGTON, 26(A. A.) — M. Ruzveltle çelik sanayi li - derleri, federal bankalarının yar - dımları ile ve tenzilâtlı fiatla bü - | yük mikyasta ray alınmasını görüş müşlerdir. Bu suretle şimendifer için geniş | disiyle müştereken maznun olanla “HABERLERİ ©) Rayiştağı onlar mı yaktı? 'Mahkeme suçluların soğukkanlılığı ile şayanı dikkat sa fhalar gösteriyor nu bildirmesine rağmen Torgler Reichstag yangınmı yedi aydanberj mahpus tutulması- maznun olanların muhakemeleri .J na, bu yedi ayın beş ayında geceli nin birinci kısmı, bitmiştir. İ gündüzlü zencire vuru muş olrsa - Bu muhakemeden alınan netice | sına karşı şiddetle itiraz etmiştir. ye bakı'ırsa, Van der Lubbe, ken- Ve demiştir ki: Eğer buna mukavemet edebil - ri tanımıyordu. İ dimse, bu, sinirlerimin kuvvetli o Bulgarlara gelince, bunlar yan: | luşundan değil, fakat sadece, mo gının arefesinde Moskovadan gel: ! sum olmakla beraber ıztırap çekti. miş siyasi mültecilerdir. Bulgar - | ğimi bildiğim, komünist fırkasının lar Alman kemünist fırkasiyle mü | memuru olduğum ve bütün kuvve- nasebetleri olmadığını söylemiş'er | timle, bütün heyecanımla Alman dir. yanın çalışan sınıfının menfaatle - Maznun mebus Torgler, kendi. | rini müdafaaya kendimi hasretti- Leipzig, 26 (A.A.) — Güya .) yapmakla | | sinin yangınla alâkadar olmadığı» | ğim içindir. nı şiddetle söylemiş, Van der Lub- Bu söz er dinleyicileri ve görü- benin ne fikren ve ne de filen ko: | nüşe nazaran hakimleri de müte- münist olmadığını ilâve etmiştir. | €ssir etmitşir. Bundan sonra Torz Bu suretle muhakemenin ikinci |ler hayatını anlatmıştır. £ Parası kısmı başlarken Van der Lubbe ,| olmadığı için tahsilini bırakarak sebebi şudur. Malöm olduğu üzere ! rine de muvafık göründü. Çünkü! umumi harplen sonra artık bir da. | ha Avrupa muazzam bir Al. manyaya tahammül edemiyecekti. Avusturyayı alan Almanya yarın Koridoru, Dançiği, Alzası filân da | istiyebilirdi, ordular ve donanma: | lara sahip olmak hakkına malik| olurdu. İ İşte bunun içindir ki bütün Av: rupa devletleri Mösyö Dolfosun | tulusunun iki yüz müstakil, parlemanter Avusturya sbetile senlik yapan yalnız | sını kurtarmak istediler. Her yer- ıryalılar değildir, Bu yıldö -! den ' Viyana hükümetine siyasi, “wine-bütün Avrupa hıristiyan -| mali;'iktısadi yardımlar oldu. Bir. | larsve ezcümle lehliler iştirak et- dembire Avusturya siyaseti bir rol meközdir. oynadı, bir varlık gösterdi. Koca Bu cihetten görülürse hâlâ bu-| Almanyaya karşı geldi. gün bi'e dini kaygıların nazari iti- Simdi Viyana o muhasarasınm bara alındığı, hıristiyan taassubu - | yıldönümünün neden bu kadar mua bu vesile ile bir daha galeya- na getirildiği, İslâm ve Türklere karşı bütün Avrupalıların bir da - ha birleştirilmek istenildiği anla - yılır. Fakat meseleyi bu zaviyeden görmek pek de doğru olamaz. Ar. muz için bu vak'a mühimdir. Düşmanlarımız diyoruz da, Vi- yanalılar veya Avusturyalı'ar de - miyoruz. Çünkü (Avusturyalılar: Türklerden kurtarmak için bütün Avrupa hiristiyanları birleşmişler, ! koşmuşlar ve bize galebe çalmış - latdı. Asıl muharebeyi İehli kral Sobiyevsky'dir. Binaenaleyh bu Viyananm kur kazanan ellinci senesi parlak bir surette tes'it edildiğini daha kolaylıkla © anlıyabileceğiz. Çünkü bütün Avrupa Avusturya - ya diyor ki: “Siz Almanyadan ay! rı ve gayrı bir milletsiniz, bir dev-| ke letsiniz. Sizin bir tarihiniz, bir an- “tik bugün ehlisa'ibin ehemmiyeti, | aneniz, bir zaferin.z var. Avustur- kuzlreti, kuvveti kalmadı. Papalı - i ya milleti tarihte neler yapmadı. ğmi da iştirak ettiği bu şenliklerin | Viyana müdafaasile siz bütün Ay- a gm ve hıristiyan bir ma *) rupayı, bütün hıristiyan âlemini » ei yoktur. Türklerin elinden kurtardınız, siz Viyananın © kurtuluşunun bu | büyük bir millet ve devletsiniz. gün bir ehemmiyet almasının ası| | Neye Almanyanın bir vilâyeti, Hit. lerin esiri olacaksınız. Hayır. Siz. Hitler Almanyada resikâra geçtik. | müstakil olunuz. Biz size yardım | “len sonra programını tatbik ede -! edelim, sizi hem Almanlardan > rek Almanya haricinde kalan di -| hem de iktısadi ve mali müşkülât- ğer A'man memleketlerini ve ez - ' tan kurtaralım,,, <ümle -Avusturyayı da buyük Al - manya ittihadına sokmak istiyor. © Tam Avrupanın ortasında muaz - zam bir Almanya kurmak heve - sihdedir. Nasyonel sosyalizmin bu en büyük gayesidir. İşte Viyananın kurtuluşunu tes- it meselesi tam zamanında geldi. | yetişti, bu sayede propaganda kuv | veti'e bir Avusturya milleti, milli- yeti, fanatizmi meydana çıkarıl - | mak isteniyor. Almanyaya karşı Geçenlerde az kalsın bu gaye | bir cephe takviye ediliyor. Viyana | © tahakkuk ediyordu. Yani Avustur | muhasarası olmasaydı başka bir yada teşekkül eden nasyonal sos: | tarihi vak'a ihya edilecekti. Fakat — yalist fırkası bir hamle ile Viyana: | hazır elde fırsat vardı, İ : da resikârı eline alacaktı. Ondan| (İşte meselenin iç yüzü budur. | sona artık Ancholosun yani Al -| (o Şimdi biz bu yıldönümü mera manya ile Avusluryanın birleşme sinin bir emrivaki olacağı şüphe -! sizdi. Fakat buna mâni olmak istiyen | gazete münakaşalarıdır. Bir takın ler de vardı. ları “nasıl olur, yeni bir ehlisalip "Evvelâ Dolfosun riyaset ettiği | mi var, Gene bütün hıristiyan Av - > kabine ve bu kabinenin kuvvet al. rupa a'eyhimize dönüyor. Viyana “diği siyasi fırkalar Hitlerin istib -| mağlübiyetimiz tes'it ediliyor,, di- dadından korkarak memleketle - | yorlar. rini ve kendilerini o Almanlardan) © Ötekiler de “Siz İstanbulun kurtarmak istediler, ! fethini, Çanakkaleyi, Dumlupmarı simi karşısında ne yapacağız, ne| yapmalıyız? ! Meseleyi bize hatırlatan bazı İ ! Avusturyalılar, jle bir kere daha bizi hatırlasınlar, Çünkü Aneholos nlursa bütün! tes'it ederken Avrupalılar siza kı! bir program ve plânlar hazırlana: | tamamen yalnız başina kalmış © - caktır. İ bir ticarethanede memur olduğu - İluyor. Van der Lubbe, reisin su- nü, harbe iştirak ederek ağır ya- allerine tem bir dalgınlık içinde ce | ralandığını, sonra, mütarekede ziyorlar mi7. Hayır. Bunu herkes | yap vermektedir. Verdiği yegâne | siyasete atılarak 1925 te Reichsta- lar. Evet bugün Vaterlo muharebe sinin yıl dönümünü İngilizler tes- it ederken Fransızlar kızmıyor'ar. Dün Yunanlılar istiklillerinin yü züncü senesini tes'it ederlerken hatta Türkiye Cümhuriyeti de bu merasimde hazır bulundu. İ Binenaleyh mesele yoktur. Her milletin tarihinde ii ve feba'Yaki alar vardır. Her millet tarihile, u- lu'arı ile iftihar eder. Bu onun hakkıdır. Ve bu hakkın istimali de diğerlerini asla gücendirmemeli dir. tığını bildirmesi olmuştur. görünmektedir. Fakat hastalığı - güçtür. hüviyet tesbi meşgul olduğu - Amerikada kasırgadan ölen ve yaralananlar Yirmi beş sene evvel Viyana - NEVYORK, 26 (A. A.) yı gezerken bana bir kapının üs - | Tampikoda çıkan bir kasırgadan tünde yazılı olan şu sözleri gös - | birçok kişi yaralanmış ve ölmüş - termişlerdi: tür. “Allah Viyanayı ateşten, sudan MEKSİKO, 26 (A. A.) — Ka: ve Türkten kurtarsın,, şimdi de sırga neticesinde birçok kimse'er, bunu yazanlar “Allah ye boğularak ölmüşlerdir. Şehirde ör- vi ei e izm fi idare ilân edilmiştir. Zavallı Viyana hep kurtarılmı. ya mahköm... kilometreyi bulmuştur. ——— 1683 te Sobiyevsky'ye mağlüp olan Kara Mustafa paşa bütün Av- | rupaya karşı gelmişti, Viyana ka | oLilde okuyanlar için tuhaf, fa - pılarında Türkü mağlâp etmek bir | kat alâkadar olan için acı bir ma - zaferse acaba Viyana kapşlarına cora cer kdar dayanmak, bütün Avrupayı| tütrettirmek de bir zafer değil mi » dir?. Bakınız biz bugün bile ha lâ ecdadımızm ta Viyana kapıla rına kadar dayanmalarından gu - rur duyuyoruz. Çünkü 1683 Türk e emen Bare İki çocuk, boş bir ev görünce Bu itibar'a biz de 1683 yıldönü | a Se ğ bbmeemll münü, batta Viyanallarla birlikt: pealeç ikeğiri ME kapmış - tes'it etmeliyiz. Biz o mukaddes ya erer. l sk rımışlar.. Türk dinamizmine ta neden sonra Hi kill yer Es m uçarak Anafartalarda, Salaklar. | Nihayet rahip SM kan ya Dumlupınarda da Gazinin ordula: gelmiş... Fakat 47/ Haberi v riyle, dehaniyle, tali ile tekrar ka, ||» Hela me KALA. e hee, İ gazete yazmıyor ama, $9 bir şey vuştuk. i erek! Binaenaleylı darı'mıyalım, gü- | kalmamış olsa 8 cenmiyelim, çan etmiş. Rahibin biri taşınıyormuş. A» damcağızın 47,000 franklık tahvi- İlâtı varmış. Bunları bir çantaya doldurmuş, hamallara teslim et - tayı unutmuşlar. varsın Viyanalılar, ust Lehliler ve bütün hıristiyan devletler bu münasebet- Lindberg Rusyada Moskova, 25 (A.A,) — ind. Viyanayı muhasaramızdan bah - setsinler, İş oraya kadar muzaffe- ven gitmekteydi. Türk onu da yap- tı, oluduğu deniz istasyonunda Lind- bergi sivil hava filosu erkânı ile Sovyet ve ecnebi matbuat mümes silleri istikha) etmişlerdir. 7 Suphi Nuri fırkasının talimatına tevfikan yap: erek olduğunu tayin etmek | Rüzgârın sürati saatte iki yüz! 47 bin Franklık tahvilât| miş. Hamallar da dalgınlıkta çan» ! berg dün sant 17.50 de Moskova - | | ya inmişlerdir. Tayyaresinin inmiş | tabii ve meşru buluyordu,, diyor | açık cevap, açlık grevini komünist | ga mebus seçildiğini söylemiştir. | Nihayet Torgler (o komünistliğe | iman ettiğini ve Reichstag yangını Hulâsa, Van der Lubbe, hasta na methaldar olduğu iddia edi » lerek fırkasını müdafaaya mecbur İ nın ne dereceye kadar kasten ve | olduğunu bildirmiştir. Bundan sonra Van der Lubbe'in muhakemesine geçilmiş 18.2 ta- Leipzig, 26 (A.A.) — Reichstag | rihinden itibaren maznun nereler- yangını davası devam etmektedir. a Mahkeme reisinin şımdılık sadece ne mazmun Hiç bir cevap”vermemiz de ve kimlerle bulunduğu sualleri- tir. Celse bugüne bıkarılmıştır. | Bir hükümetin bir türlü | düzelemiyen vaziyeti La Havane, 26 (A.A.) — Vazi- yet gittikçe karışıyor. San Martin hükümetinin bir temerküz kabine- si yapmağa muvaffak olacağına dair dün izhar edilen ümitler boşu na çıkacağa benziyor. Şimdi, muhalefet kabinesinin is tifası lüzumu hususunda anlaşmış görünmektedir. Yalnız yerine ki- min getirileceği hakkında tereddüt vardır. Bununla beraber hükümete yar dım vadeden Hernandeyin kendili ğinden ge'miş olması San Martin ! icin bir muvaffakıyet teşkil etmek tedir. Diğer taraftan iş ihtilâfları için 90 günlük umumi bir mütareke ilân eden bir emirname hazırlan - maktadır. ———— Komünistler ve çocuklar İ Riga, 23 (Hususi) — Komünist merkez partisi, çocuk edebiyatı hakkında mühim kararlar vermiş - İtir. Çocukların yalnız propaganda | edebiyatı okumaları kâfi görülme: İ miş ve klâsik çocuk rozınnlarının tercümelerine müsaade edilmiştir. İlk tercümesine müsaade edilen e- ser Robenson Kruzoedir, Bir Yunan Prensesi LONDRA, 26 (A, A.) — Yu- nan prens: Hikolanım (ikinci kızı Prenses Elizabetin, Bavyera kontu Törring ile evleneceği haber veri- ! liyor.