24 Mayıs 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

e — — ( Istanbul- Diyar İ İ —2 —VAKIT 24 MAYIS 1932 f Harikulâde bir Dahili ve - Kumanda 'dehası.. ticelerini hulâsa ve bu münase- betle mübim mütalealar derme- yan etmiştir, Cenral Ozglander Çanakkale barbinin dünyanın klasik haile- lerinden biri olarak yaşayacağını söyledikten sonra bu harbin In- giltere için kaybedilmiş fırsatlar ve muvaffakıyetsizlikler (tarihi olduğunu ilâve ediyor. Ceneral daha sonra şunları söyliyor : “ — Boğazları zorlıyarak Rus- yaya (yardım etmek o ve İ bu suretle * Türkiyeyi (o harpten çıkararak (OBalkan devletlerini itilâf o devletleri zümresi Je- hinde hareket ettirmek. Hiç şüphe yokki, umumi harbin en büyük sevkulceyş hedeflerin- den biriydi. Bu işi başarmak, gene hiç şüphe yokki, 1915 se- nesinde itilâf devletlerinin kud- reti dabilindeydi. Mükemmel bir surette hazırlanmış ve bütün te- ferruatı düşünülmüş bir plân da- Harici manları dahilinde vapurculuğun in - hisar altına alınması için hazırlanan Jâyiha Millet Meclisine verildi. Tâyihanın esaslı noktaları şunlar - dır: Türk limanları arasında yolcu, hayvan, emtea vapurları işletilmesi inhisar altına alınmıştır. Yalnız emtea Şilepleriyle İstanbulda Seyrü - gelain, Haliç şirketi, Şirketi hayri İzmirde liman, körfez şirketlerini inhisarı altında bulunan sevahili mü - tecavire seferleri ve inhisarın her Za - Isteyenler vapurlarını harice de Ankara, 23 (Vakıt) — Türkiye li -J ma nan vapur işletemiyeceği yerler ara -| sında yapılacak seferler inhisar hu - dudu dahilinde değildir . İnhisarm sermâyesi beheri 109 zer Jiralık 25 bin hisseye ayrılmış 2,5 mil - yon lira olacak, Seyrüsefain mevcut vepurlariyle inhisara iştirâk edecek - tir, Hususi vapurcular vapurlarına mukabil hisse senedi alacaklardır. Bu| İ vapürların kıymeti İstanbulda İngiliz Cuyt kumpanyası mühendisi ve İkisi İktisat vekâletinden, ikisi de vapur - culardan mürekkep 5 kişilik bir heyet Vapurculuğun inhisara alınması lâyıhası mecliste Vapurculara vapurlarına mukabil hisse senedi verilecek satabileceklerdir tarafından taktir edilecek, buna gö *| re hisse senedi verilecektir, "Taktir olunan kıymeti kabu) etmi - yenler, vapurlarmı o harice satabile - ceklerdir, VAKIT — Ankaraya giden vapur « cular heyetinden bazıları dün Ana « radan dönmüşlerdir. Bunlardan bir zat, şirket teşekirii - lüne taraftar oolamıyacaklarını re yaptıkları teşebbüsler nazarı itibara alınmadığı taktirde şirkete iştirâk et - miyerek vapurlarını harice salacak - lam söylemiştir. iresinde kara ve denizden vuku bulacak bir taarruz muvaffaki- etle netice'enebilirdi. Birçok se- pler buna mani oldu. Fakat başlıca sebep, harekete başla- madan evvel hazırlanmamaktı.,, Ceneral Oglander müttefikle- rin hazırlanmadan hareket ettik- lerini ispat için tafsilât verdik- ten sonra müttefiklerin Çanak- kale harpleri esnasında kaybet- tikleri fırsatları mevzuu babss- diyor, bilhassa ceneral (Jofer) in harekâtın devamı aleyhinde o'- duğunu, onun için Çanakkaleyi tahliyeden başka çare kalmadı- ğını söyliyerek müttefiklerin uğ- radıkları mağlübiyeti şu şekilde izah ediyor: -w“ngilizlerin Çanakkale - har- binde muvaffak olmamalarının bilhassa iki sebebi vardır. Bun- ların birincisi, Türk askerlerinin kıymetli ve yüksek meziyetleri; ikincisi oÇanakkaledeki “birinci Türk ordusunun parlak kuman- dasıdır. Muharebenin bidayetin- de Türk askerinin kıymeti lâyı- kile takdir olunamamıştı. “Türkiyeniü bugün Cümhur reisi olan, mukadderata hâkim adam, bir piyade fırkasmın ba- şmda olduğu halde harikulâde bir kumanda dehası göstermiştir. “Bu kumandanın 25 Nisanda vaziyeti hemen kavraması ve ona hâkim olması yüzünden Anzak kıt'aları, karaya çıktıklarının bi- rinci günü, hedeflerine varama- dılar. Sonra gene Mustafa Kemalin $imal mıntakası kumandanlığını deruhte ederek 9 Ağustostaki canlı hareketi sayesinde 9 uncu Ingiliz kolordusunun geçiken ileri hareketini akamete ve mağlübi- yete uğratmıştır. “Yirmi dört saat sonra bizzat kedisi tarafından yapilan bir is- tikşafı müteakip Conk bayırında Gazi tarafından idare olunan parlak mukabil taarruz Türk- İere muzafferiyeti temin etmiştir, “Bir tek fırka kumandanının üç muhtelif fırsatta, yalnız bir vak'anın cereyanı üzerinde değil bütün bir harbin cereyanı ve bir imparatorluğun mukadderatı üze- rinde bu kadar derin tesir icra etmesi taribte nadir görülür.,, Ceneral Oğglander daha sonra müttefiklerin Çanakkale harbini kaybetmelerine rağmen ondan istifade ettiklerini (o Çanakkale harbı yüzünden Almanların bir taarruz yapmaktan vazgeçtikleri- ni, İtalyanın harbe girdiğini, Yunanistanın bitaraf kaldığını, Ceneral Alleuly'nin Filistinde mu- vaffak olduğunu ilâye ederek | eserine nihayet vermektedir. İngiltere hükümetinin Gazi Hz, ne ihda ettiği eserin başlıca muh- Ankara, 23 (Vakıt) — Afyonun in - hisar altına alınması hakkındaki lâ - yiha meclise sevkedilmiştir. Lâyihaya göre memleketimizde af - yon yetiştiriciler hir satış kooperatifi teşkil edilecek, sermayesi birer lira - Uk mütehavvil, gayrı muhdut hisse senetleriyle temin olunacaktır. Af . yon müstahsilleri kooperatife iştirik edeceklerdir. Kooperatifin ikisi İkti - sat vekâletinden, biri iZraat banka - sından, beşi de müstahsillerin kendi aralarında intihap edecekleri zevattan müteşekkil bir idare heyeti olacaktır. i faydaları teahhütler | Afyon inhisarı lâyihası meclise verildi Kanunun meriyet mevkiine girmesinden itibaren bir ay zarfında ellerinde afyon bulunanlar beyanname vermeye mecburdurlar larını alarak harice satacak, ticari| muameleleri, satşı idare edecek altına girerek azasına afyonları mukabilinde avans pra verecektir, | İnhisar 1933 senesi mahsulüne $1 - mil olacak ve 1 Mayıs 993 de meriyet mevki'ne girecektir, Kanuna muhalif şekil ve suretlerde| afyon alıp satanlâr bir aydan bir se -| neye kadar hapis, 1000 liradan 16 bin| liraya kadar para cezasiyle tecziye © - dileceklerdir. | Kanunun meriyet mevkiine gir - mesinden itibaren bir ay zarfında Kooperatif müstahsillerden afyon -| herkes mevcut afyonlarınm miktar ru| nerede bulunduğunu, evsafını bevan - nameyle kooperatife bildirecektir. Beyanname vermiyenler veya be - yannamesi doğru olmıyanlardan mev - cut afyonunun kilosu başma 7 lira para cezası alınacaktır. Kanunun meriyetinden itibaren İ « ki ay içinde tüccar afyonlarımı hari satabilecekler, bundan sonra elle - rinde mal kalırsa, kooperatife teslim; edecekler, satıştun sonra paralarını alacaklardır. Inhüsrn işletilmesi için lâzım p2 - rayı Ziraat bankası avans olarak ve - recektir, büsü şeklinde kurulacak sanayi mü- esseselerin doğrudan doğruya veyn i bilvasıta tesisine hizmet ve hususi ka- nunla kurulanlardan maada devlet sermayesiyle tesis edilmiş ve edilecek her türlü fabrikalar için İktisat vekâ- letinin murakabesi altında olmak Üze- re devlet sanayi ofisi teşkilâtı yapıla. caktır. Sanayi ofisi, Sanayi, ve Maa- din bankasına merbut fabrikalarla diğer müesseselerdeki devlet hissele- tevsi veya inşa edilecek fabrikala dan, doğrudan doğaruya devlet çesine tahsisat konulmak suretiyle vü- cuda getirilecek sanayi müesselerinin vekiller heyeti karariyle temlik edilen sabit ve mütevellit sermayesinden| meydana gelecektir. | Ofis kurulması miisaadeye tabi o- lan veya İktisat vekâletince teklif edi- lerek vekiller heyetiace kabul edi. Jen mükavelelere (otevfikan Kurulan Devlete ait sınai müesseseler ıçin yeni bir teşkilât yapılıyor --.. ş ——— ————— Ankara, 23 (Vakıt) — Devlet teşeb-| rinden ve devletçe verilecek parayla) fabrikaların tesisine, — işletme işleri. ne İktisat vekâletinin vereceği'direk- tif dairesinde nezaret edecek, — İktisat vekâletince istenilen teftiş ve tet - kikleri yapacaktır. (Fenni meseleler, suayi projeler hazırlıyacaktır. Sanayi ve Maadin bankası Sanayi Kredi bankası haline getirildikten son ra irtibatı kesilecek fabrikalarının dev let iştirâkiyle yeni teşekküle devri için Iktisat vekâletinde bir komisyon teşkil edilecektir. Ankara, 23 (Vakıt) — İstanbul ve Çanakkale boğazları mintakasında ge- | mi kurtarma işlerinin İnhisar altına alınması için hazırlanan lâyiha medi. se gelmiştir, Lâyihaya göre, inhisar Türk kara | sularında, açık denizlerde ve icabın-| da ecnebi sularında tahlisiye işlerini! yapacaktır. - İnhisarın sermayesi her! birisi 50 liralık nama muharrer 10 bin! hisse senediyle temi nedilecek 500 bin; liradan ibaret olacaktır. Seyrüsefain hisse senetlerinin yüz-| (Ösr terafi 1 inci sayfada) sisat verilmesi hakkındaki kabul edil - miştir. ridat miktarı (o 14,555,000 lira tahin lesine çrkaracağı malzemenin belediye resminden muafiyeti kabul olunmuş - tur, Müteakiben muvakkat müvazene İbâre tashihi için encümene verilen bir maddesi omüstesna olmak üzere heyeti umumiyesinin müzakeresi ik - mal edilmiştir. 4) Umumi, hususi ve mülhak büt - çelerle ve belediye bütçeleriyle idare edilen daire ve müesseselerden veri - lecek maaş, tahsisat, ücret, yevmiye, hakkı huzur, aidat, ihtisas zammı ve tekaüt vesair zat maaşları, ikramiye, ihbariye, tazminat ve her hangi bir ünvan ile olursa olsun yapılmış ve ya - pılacak hizmet mukabili tediyat; b) Hakiki ve hükmi şahısların nez - dinde v.ya onlara merbut olarak ça - lışanlara yevmiye suretinde bile »sa verilecek bilümum ücret, bedel veya âymlar mesbuk veya mahrum kal: -; nacak olan bir hizmet mukab MSA İdarenin cibayet edeceği va -| edilmiş ve idarenin Mudanya iske - vergisi kanunu müzakere edilerek bir! > “İ desine bir fi <) Şirket veya müesseselerin esas mukavelenameleri veya nizamname - leri veya heyeti umumiye kararı ile mucibince meclisi idarelerinde bulu -| nanlara hisse senedi veya tahvilât| mukabili verilen temettü ve ikrami - yeler ve aynı mahiyetteki istihkaklar muvazene vergisine tabidir. Harcırah ve masarifi hakikiyeye tekabül edecek miktardaki tediyeler, hizmet ve muayyen müddetli vekâlet ve temsil âkitleri hariç olmak üzere diğer âkitlere haksız filllerden ve ka - zalardan mütevellit olarak gerek mah keme karariyle ve gerek sulhen veri » len tazminat, zirai veya muvakkat iş - lerde çalıştırılan işçilerle bir ây zar - fında her ne ünvanda olursa olsun al - dıkları mebaliğ yirmi lirayı geçmiyen bilâmum memurlar ve müstahdemler ve tekaüt ve sair zat maaşlart sahip - leri vergi mevzun haricindedir. Vergi, istihlâk ve tediyelerden ka - zaaç ve iktisadi buhran vergileri çı - karıldıktan sonra kalan tediye mik - tarından yüzde 10 nisbetinde alına - caktır, İhtiyat zabitleri ve ihtiyat aske: rları kananunun üçünçü mağ i şirketinde bulunan | dir. Istanbul ve Çanakkale boğazları dahilinde gemi kurtarmak işi inhisar altına alınacak de kirkını alacak, diğer hisseleri yüz- de yetmişe iblâğ edilmek üzere hükü- met alacaktır. Şimdiki halde Liman Timân hudutları dahilindeki tahlisiyecilik inhisarı bu lâyihayla lâğvedilmiştir. B. M. Meclisinde dün müvazene vergisi kabul ve devlet demiryolları bütcesi müzakere edildi emini kanunun ikinci müzakeresi yapılarak kabul edilmiştir. Nakliyat vergisi kanununun müza - keresi perşembe gününe tehir edilerek içtimaa nihayet verilmiştir Rusyadaki Türk mütehassıslar heyeti Xafkasyaya hareket ottiler Moskova, 23 (A, A.) — Tas ajansı iriyor: Türkiyeye avdet etmekte olan Türk mütahassısları grupu Hakof'u ziyaret etmiştir. Türk misafirler, şehri ve traktör fabrikasmı gezmişlerdir. Mütahassislar, akşam üzeri Sovyet Rusya ile ecnebi memleketler arasın- daki harsi münasebetler cemiyeti ta- rafından vücuda getirilmiş olan ana- lığı ve çocukluğu himaye sergisini zi- yaret etmişlerdir. Müteakiben bir kabul resmi yapıl- mış ve bu merasimde Ukranya hükü- meti erkânı hâzır bulunmuştur. Misafirler, Ukrayna Sovyet cüm- huriyetinin elde etmiş olduğu terakki- yat hakkında taktiratta bulunmuslar- > Misafirler, ) » ireskt etmişlerdi Mİ i caktır. | geçtikçe i memleketleri arasında en kıst bekir hava hatti Başmakalemizden mabaat| bekir arasındaki dört günlük sekiz, nihayet on bir saate inecek kezalik İstanbuldan Ankaray günde gidip gelmek mümkün Sİ lecektir. lüve edelim ki, İstan Diyarbekir arasında açılacak tayf yolu üzerindeki hazırlıklar ikmal dildikten sonra yaz günleri old! kadar kış günleri de hava muntazam surette işliyebilecekti” nsenaleyh bu tayyare postalöfi her mevsimde hava tebeddüllerisi müteessir olmıyacak, yahut P müteessir olacak bir şekilde işl” bu hattan azami derecede istifa dilmesine hizmet edecektir. İhtimal ki, ilk zamanlarda reyle yolen nakliyatı sadece rayla İstanbul arasında © Ankaradan Diyarbekire kadar istasyonlar ile İstanbul ari arzu edilen yolcu bulun Fakat her halde tayyareyle seyahat | yavaş yavaş bu günkü kara v8 ! nizde seyahat kadar tabii ihti vasıta olacaktır. Bilhassa İstanbi dan, yahut Ankaradan yazılaf mektup tayyare postasıyle gönül diği takdirde bir gün içinde gene? ni vasıtayla cevap almak mümki labileceğinden tayyare postası İŞİN merkezler arasmda telgrafla maks re zarureti o nispette azala Bundan başka Avrupa memlekeli ile Irak, İran, Hindistan gibi z yolu Anadolu üzerinden geetiği bir müddet sonra bu hat hava tf ti noktasından da kıymetli bir va olacaktır. Fakat bütün bu faideleriyle yi ber memleketimiz için tayyare pori larının en büyük ehemmiyeti g tayyareci yetiştirmek (o cihetin: Tayyare postaları tesis edilmedi tayyareciliğe inkişaf vermek İl yoktur, Bu itibarla tayyare posta | d İ bir nevi milli müdafaa vasıtasf N mündedir, Mehmet Ası —auaarz Dördüncü kontenj# Kararnamesinde Esas Hatlar Ankara, 23 ( Vakıt) — P düncü kontenjan Kasisi mucibince Türkiyeye ithal ed” | cek kahve ve şeker mukabili horice daba ziyade tütün edilecektir. Aynı kararnameyle şeker fabrikası için lüzumu © izolâtör ve ateşe dayanıklı of) lardan 30 bin kilosu için 4“ tenjan müsaadesi verilmiştir. | Izmir. elektrik ve tramvay ketinin evvelce sipariş etmi$ (| duğu malzeme, faturaları vekâletince tasdik edilmesi # tile kontenjan barici bırakıl! tır. İstanbul elektrik şirke” sipariş ettiği malzemede ; suretle tasdik edilmek şart” kontenjan haricidir. Istanbul telefon şirketinin © matik telefon şebekesi için ”, tonluk malzeme de dahiliye kâletinin tasdikile ve bir delay? mahsus olmak üzre meml€ girebilecektir. Kocaranmasi hatları bunlardır. Listede tadilât yoktur. Ziraat bankası Kanunun 3 üncü Maddesi ze Ankara, 23 (Vakıt) — si bankası kanunun 3 üncü ye” desinin tadili hakkindaki meclise gelmiştir. i Lâyihaya göre Ziraat pa sının zürraa yapacağı iie deyin senetleri ve zürra t8f” dan verilen teminat, teminat 9 gösterilen gayri menkulleri tek müameleleriyle bi 5 teallik tanzim edilecek sair © damga res ve