15 Nisan 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 5
G kibri deri Kr, Kr. | tıla kikası y — Mali tarihte görülme- miş bir hâdise Intihar eden kibrit kıralının yaptığı sah- ,, eçen ay Pariste intihar eden t İnralı Ivar Kreüger'in yap- Baş olduğu sahtekârlıklar düm Yanın bütün mal merkezlerinde m endişeler ouyandırmışlır. €üger'in intiharı yalnız bir çok kumpanyası ve efradı üzerinde değil, bundan başka bir çok hü- kümetler Üzerinde de tesir et- miştir. evger'in faaliyet sahnesi dün- Yanın bütün mali merkezleriydi. Son 9m Sene zarfında onun alâkadar “lduğu her muhit müthiş sarsın- ra ve ziyanlara uğradı. Bu- bunla beraber kendisi son da- na kadar namuslu bir adam ayılıyor ve onun için dünyanm © büyük bankalarında fevkalâde | nü kabul görüyor, bükümet- gin en mükellef saraylarında endisine ziyafetler veriliyor, ©- Dun her sözü hörmetle dinleni- Yordu. ' Halbuki son İfşaat, onun bu bara hiç de lâyık olmadığını Ye memleketinde milli bir kah: taman gibi taziz edilen bu ada- Mn. kirli bir nasiye taşıdığını | Sötermiştir. Şimdiye kadar yapılan tabxi- € şunları ifşa etmiştir: reuger mevcut o'mıyan bir m hisse senetleri namına pa- YA almış, taahhüdatım ifa etme- MİŞ, ve kumpanyalar hesabına bir çok meblağlar çekmiştir. İlk tahkikatın verdiği bu ne- ler umumi bir endişe doğur- ve ber muh't bundan sonra ka t İ tekârlıklar meydana çıkıyor Sâbık kibrit kıralı Kroyger neler çıkacağını beklemiye başla- mıştır. Krevgerin Amerikadaki kum- panyaları onun bir sürü sahte- kârlıklâr daha yaptığını ilân et- mektedirler. Yazıldığına göre Toll ve Kreu- ger kumpanyası boholar muka- bilinde şu ikrazları yapmış bu- lunuyor : Almanyaya 25 milyon, Maca- ristana 7 milyon iki yüz bin, Lebistana altı buçuk milyon, Romanyaya 6,400,000, Yuğoslar- yaya dört buçuk milyon, Yuna- nistana iki milyon, Letonyaya 1,200,000, Guvatamalaya beş yüz bin, Estonyaya 420,000, Ekvado- ra 400,000, Bolivyaya 400,000, Dançige 200,000 Sterlin ikraz etmiştir. Bunlar elli sekiz milyon Ster- linden fazla tutuyor. Kumpanya “TI. mukabili Dola o Liçet Belga Drakıyl Is, Frank Teva Tria Kuron Şiliag Pereta Mark ., Zleri Peng& . . - Lev 1 Türk lirası Dinat Çervoneç Kurüş Nukut Fransız Frangı Dolar Iegiliz lirası Liret Borsa harici Altın Mecidiye Banknot Bayramlaşmalar Harp malölleri cemiyeti umum! mer kezinden :' 17 nisan 932 pazar günü $a- at İ2:de bayramlaşmak üzere" Maltilgazi kirdeşlerimizin o Veznecilerde “cömiyet merkezini teşrifleri rica olonuür. 15 milyon: Sterlin para Fransayada ikraz (o etmişse de ödenmiştir. Krevger merkezi Avrupa dev- letleriyle cenubu şarki devletle- rine de bir zok istikrazlar temin etmiş, bu devletler de buhran dolayısiyle borçlarını verememiş- lerdir. Kruger'in intiharı özerine kım- panyalarının hisse: senedatı düş- müş ve bu yüzden 150 milyon altından fazla zarara uğranıl mışlır. Mali tarihte buna mümasil bir hadiseye — tesadüf “etmek pek | müşküldü Kara gümrükte Evvelki gece Karagümrükte Yİ bir cinayet olmuş, seyyar satıcı Hamdi. isminde bir kahveci çıra- ğını biçakla vurarak öldürmüş- tür. Yapılan tahkikata göre, Sabri ile Hamdi bir kaç gün evvel aralarında geçen bir mesleden dolayı kavga etmişlerdir. O gün dargın ayrılan iki arkadaş, ev- velki gece tesadüfen karşılaş- tıkları zaman; aralarındaki kavğa tazelenmiş ve biribirlerine söğ- meğe başlamışlardır. Pek az sonra ağız kavgası, feci bir su- rette nihayet bulmuş, Hamdi, taşıdığı biçağını Sabrinin kalbine saplayârak öldürmüştür. Katil yakalanmıştır. Müddei umumilik bâdiseye vaziyet et- miştir. Çalınan inciler bulundu Odemişte Mehmet Ağayı, ka- rısını ve bizmetçisini öldüren katillerden “Hüseyin ve Caferin | Istanbuldâ yakalandıklarını yaz- miştık, Zabıta, Mehmet Ağadan çalınan 24 dizi inciyi bunların üzerinde bulamamış ve incilerin Istanbulda. Huriye ve Seher isimlerinde iki kadının. evinde saklı olduklarından şüphe ede- rek; kadınları da yakalamıştır. Seher, “katillerin © kardeşi ve Huriye de Hüseyinin karısıdır. Her iki kadının evinde yapı- lan araştırmada, çalınan “incile- rim'bir “kısım “bulunmuştur. ş i bir seyyar satıcı, bir kahveci çırağını biçakla öldürdü Bir kadın, tavuk kümesinde yandı Bir kadın kömeste yandı Evvelki gece Ramide feci bir kaza olmuş, topçular mahalle- sinde oturan mütekait bâkim- lerden Tahsin Beyin kayınvali- desi 72 “yaşlarında Atiye Hanım, diri yanmak suretiyle ölmüştür. Yapılan tahkikata göre, Atiye Hanım evvelki gece yumurta toplamak için e'inde Jâmba ol- duğu halde tavuk (Okömesine girmiştir. Bu esnada kömeale bulunan kutu otlar İâmbanın aleviyle birdenbire tutuşmuştur. Zavallı kadın kömesten çıkmıya imkân bulamamış ve diri diri yanmıştır. Tabanca ateş alınca Saat Il de Slivri kapıda otu- ran koltukcu Nizamettin efendi Bahçe kapıda Süleyman Edip beyin mağazasına gelmiş ve saçma salın almak istemiştir. Bu sırada Edip bey tarafından baş- ka bir müşteriye gösterilen ta- banca birden bire ateş almış ve kurşunlardan biri “Nizamettin efendiye râstlayarak yaralanma- sına sebep olmuştur. Mecruh sıhhat yuaduna kaldırılmıştır. 40 günlük çocuğun ölümü Evvelki gece Eyupde feci: bir kaza olmuş, Eyüpde vezir köp- rüsünde otüran Sabri efendinin zevcesi kazaen kırk gönlük ço- cuğun ölümüne sebebiyet ver- miştir. Zavallı çocuk, yatağında uyurken, uyku sırasında Üzerine düşen anhesinin altında kalarak boğulmak suretiyle vö'müştüre» —..........00505 0 eee asebssessesem e 167 ma TARİH EL KİTARI mama Çagatay oğulları Timur tarafından (o Almacık civarındaki dağlara atılmıştı, — (1375) Mogol devletinin en kuvvetli şubesi henüz hâkim vas #iyette idi, e Altmordu hudutları Timurun ölkesinin £ şimalini kaplı - Yordu. — Bu devletin yalnız hükümdarı Moğoldu. OÜsta tarafı Kıpçak, mıklı, o Kazak, Kırgız, Bulgar, Alan, hulâsa Avrupalıların (Sit) adı - verdikleri Türklerden mürekkepti. Bi z : di Altmordu devleti o zaman Avrupanın muyazenesini temin ediyor » T, Timur bu sahada Kırımda hüküm sürmekte olan Mogol prensi sktamişle döğüştü. o Toktamiş evvelâ, Altınorduya karşı Timura iltica işti, Çünkü bu Mogol prensi Altınordu hükümdarı oUrus hanin oğs mu öldürmüstü. Timur onu himaye etti. o Urus hanın ölümünden son- m Toltamiş Timurun yardımı ile Altmordunun payitahtı olan Saray rini zaptetti. Hükümdarlığını kabul ettirdi. Sonra Moskovayı da zap a Toktanış kısa bir zaman sonra Azerbaycana tecavüz etti Timur eyhine © harbe başladı. £ Bu muharebeler o epey uzun sürdü. Timur k ve garp hudutlarında işi emin bir hale koyduktan sonra bütün kuv- Vetiyle | garbe, Altınordu üzerine yüklendi. . Timur ordusuyla Tobal ir - mdan geçti, Ural ırmağına geldi. ğ Timur Toktanışı Volga garbinde muharebeyi kabule icbar etti. Bu muharebede Toktomiş esir düşmemek için firar etti, Altınordunun ordu- *u garbe çekildi bu Altınordu için müthiş bir mağlâbiyetti. Timur orduları Rusya içerlerine kadar ilerledi. (Bundan üç sene Sonra Toktamiş kendini garpte sığındığı sahada takviye ederek Timuru ta» vize başladı. Timur yeniden bir ordu ile hareket etti ve bu defa Altı - ala devletine nihayet verildi. Toktamiş ormanlık sahaya kaçtı. Te - g5 kısmen Kırıma, Edirneye, hatta Mucaristana kadar muhaceret et « Kafkasta Timur: Timur Altınordudan Kafkas yoluyla döndü. (Bir çök kaleler zap- tetti bu suretle İranın dağlık mıntakalarına hâkim oldu. p İranın zaptı : ? i İlhanlıların inkırazmdan sonra İranda bir çok sültleler hüküm sür- Piye başlamışlardı. Bunlarm en mühimmi Muzaffer sülâlesiydi. Mu - çi €r şah Timurla anlaşmıştı. Fakat Muzaffer öldükten sonra oğulla » A Mühim sehirlerde hükümdar kesilmişlerdi. Ve halka hükmediyorlardı. Yar zamanda Timiurun sefirini e sebepsiz'yete * hapsetmişlerdi. Tu Tie bir orduyla Isfahana girdi. (1386) Muzaffer oğulları Timurun va» oldular, O İranda hutbelerde Timurun adı zikredilmiye başladı. Bağdadın zaptı : ing Ön dördüncü asırda Suriye ve Mısır, Arabistan Memlüklarm idare Kaleyi. Memlüklar Abbasi halifelerini ellerinde tutarak onlarm nü- Mı elde etmişlerdi. 'yedi fırkayla Gürcüleri tarümar etti. muzun uzunu TARİH BI, KİTABI mumu unu 163 suz Bağdatta İlhanlılardan Türk Celâyir ailesi hakimdi. Celâyirlerden Sultan Ahmetle Timurun garp hareketine karşr, Mısırdaki Memlük sulta- nı ve Vangölü cenup havzasına istinat eden (Karakoyun) lular aralarında li etmişlerdi. > Sivas hükümdarı Kadı Bürhanettin de bu ittifaka da- hildi. | , <7 Osmanlı hükümdarı Beyazıt da müttefikler arasına girdi. Timur or- düsuyla geldi. Bağdadı zaptetti. Sultanahmet de Mısıra kaçtı. Bağda - dın-zaptından sonra Timur bir vali bırakarak Semerkande döndü. * Mısır sultanı ve müttefikleri Timurun dönüşünden sonra Bağdadı tekrar zaptettiler, O Sultanahmet oraya Mısır valisi tayin edildi, By 2m“ manda Timur Hint seferiyle meşguldü. : — izizg Hint seferi ! Timur garpta fazla meşgul olacağını biliyordu. Bu meşguliyetin mali cephesini © temin için Hint seferini münasip görüyordu, . 1398 de şimali Hindistanı © zaptetti. Kişmir ve Delhi işgal olundu. Şimali Hin - din bütün hazineleri o Timurun eline geçti. Buişleri Timur beş» buçuk ayda bitirdi. Büyük bir servetle Semcı “ande döndü. Bu zamanda Bağda” dın düşmanları tarafından zaptedilmiş olduğunu haber aldı. : > , ” — üç sene harbi — “ Timuarün alayla ittifak edenlerin cephesi Kafkas'dağlarından Bağ- o kadar ey e Gürcüler, Fırat menbalarında Os- "manlı ve oyunlular: ükümdi ufun kuvvet « e balaman m bü arı (oOKara Yus ğdadı ve Suriyeyi kuvvetli bir Mısır ordusu tutuyordu. Timur Ho- rasan yoluyla harekete başladı: Tebriz bir üssülhareke yapıldı. Timur Hazar şimalindeki bir Türk anına mektup gönderdi. o Münasip c€- vap alamadı. Osmanlı hükümdarı Beyazıda mektup yazdı. Mülteci Karayusufla © Sultan Ahmede yardım etmemesini istedi. o Timur Os“ mani Türklerinin askeri iktidarma hürmet ediyordu Yıldırım bu mek » tuba fena mukabelede bulundu. , ur ordusunun © külli kısmını Karabağa yerleştirdi. e Ayırdığı Sivasın zaptı : Timurun mühim kuvvetleri Erzurum vadisinden yürüdü. o Siyasa kadar bütün şehirler zaptolundü. Osmanlı Türkle:inin Setir ordusu çarçabuk ric'ate mecbur edildi, Ve Sivas zaptolundu. j Suryenin zaptı, Mısır ordusunun imhası * z Bundan sonra o Timur garbe gitmedi. Ordusunu Suriyeye sevketti, Ordü cönüp istikametinde ilerledi. Ayintap zaptolundu. Anadolu içerlerine - 5 — VAKIT 15 Nisan 1932 — | Polis (o Haberleri Kavga ve cinayet !
