6 Nisan 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6

— 6 — VAKTII 6 Nisan 1937 Dörtler konferansı bugün toplanıyor Mülakat, müsait neticeler verdi : | Mütehassıs, Fransa ve ingiltere anlaştılar! | Her iki hükümet, alâkadarların meşru menfaatlerine | hörmetedilmekle beraber,Tunadevletleri arasında iktı- sadi mukarenetin temin edilebileceği kanaatindedirler Londra, « A.) — Fransız ve İngiliz nazırları dün Downing Street de sant 10 dan 13 e ve 1190 dan 19a kadar içtima etmişlerdir. İçtimada M. Makdonald, Tardiö, Flandın, Sir Jon Simon, M, Nevil, Çenberlayn ve Runciman hazır bulur» muslardır. Müzakere başlıca Tuna devletleri nin karşısında bulundukları mali ve iktisadi müşkülât etrafında cereyan etmiştir. Her iki memleket nazırları, tetkik etmiş oldukları meselelerin ancak muhtelit ve beynelmilel umumi bir ih- tlâfla halledilebileceği kanaatini har etmişler ve bu maksatla çar: ha günü tekrar içtima edecel, Jetler arasında sıkı ve sa sal iştirikinin bilhassa lüzumlu ol - duğunda ittifak etmişlerdir. Konferansın ikinej bir teşebbüs etmemişler, fakat mol zarlarm mükayesesi neticesind. ferans mesaisini» kolavlağştıraca maatini ;zhar etmislerdir. Fransız ve Büyük Britanya h : meileri, | z edilecek tetbirler hak kmda mümlün mertebe süratle hare ket olunnhileceğini ümit etmekte ve bü fetbirlerin Oalâkadar faraflarm meşru menfaatlerine hörmet etmekle beraber Tuna devletleri arasında fk- tisadi mukarenetj temin imkân el de ettireceği ve Avrupanın bir kismn da İstikrar ve muvazenenin tekrar te essüsüne hâdim gı tin vücut bulma sina meydan vereceği ümidinde müt tefik bulunmaktadırlar celsesine Tebliğ neşredildi Londra, 5 (A, A.) — Konferansm hitamında M. Tardiö ile M, Makdo - , matbuata bir tebliğ vermişler « Bunda Fransız ve İngiliz nazır - larının meselenin çarşambagünü top- lanacak olan devletler arasmda srkive samimi bir mesaf iştirâki ya istilzam eden beynelmilel bir ihtilâfla hallolunabileceğini k#bal| ve teslim hususunda mutabık kalmış lunmaktadır. | ç bir karar! ittihazma ve netice istihracına çalış- oldukları fakat noktai nazar-| 1lması ve aralarında | tisi hususlarının konferans isini teshil edeceği kanântinde| ilâve olunmaktadır. İngiliz matbuatı, Tardiö - Makdo- nald mülâkatını; müsait bir surette tefsir etmektedir. M. Makdonald ne diyor? | Londra, 5 (A. A.) — Resmi tebliğin intişarından sonra, M. Makdonald,| bey tta bulunmuştur “Bu icraf bir konferans değildir.! et arasında mütekabil İp- ihtiva eden bir anlaşma. » Bu izahat olmasaydı, bu konferansm iki gün geri kalması müm kündü. Biz vazıyet; bütün sarahatiyle anlıyoruz ve Dörtler konferansı neti. cesinden bir ihtilâf hsali için ça - karar vermiş bulunuyoruz, İhtilâf neticesinin bütün iştirâk e denli istifadelerini temin edeceği- lışmı, Tardiyö'nün söyledikleri Londra, 5 (A, A.) — Tardiğ, şu be- İ yanatta bulunmuştur: “İngiliz dostlarımız, Iktisadi vazi- ini ve buna çare bulmak rim anladığımız tarzda yetin vaha lüzumunu | anlamaktadırlar, Hareket etmek zarureti, etmek im bahşeder. aleyh, siyasi rekabetleri yatıştırmak ve İktisadi sahada salâh husule ge « tirmek İçin harekete geçmek icap e - der. Bu, bütün milletlerin iştirâk 11 olan bir proj milletler buna işi için büy gayret sarfına muhtaç değildir. M. Tardiyö şerefine ziyafet Londra, 5 (A. A.) — Fransız sefi. ri M. de Fli a, M. Tardiö'nün Lond rayı ziyareti şerefine bir ziyafet ve » rilmiştir. Bu ziyafette M. Makdonald, Lord Stonley, M. Baldvin, o Çemberlâyn,| Lord Londonberri ve Fransız sefare-| ti erkânı hazır bulunmuştur. M. Tardiyö Parise döndü Paris, 5 (A, A.) — M. Tardiö dün akşam saat 2240 da Londradan ha - reket etmiş, Parise gelmiştir. hareket Binaen - Konferansa iştirak edecekler Tondra, 5 (A. A.) — Dörtler kon- feransınm İlk içtimar nezaret binası) dahilinde ve Londra muahedename' sinin İmza edilmiş olduğu salonun ar-| kasmdaki bir salonda çarşamba gür nü şant 14,30 da aktedilmiştir. | M. Makdonsld, Sir Con Simon, M. Çemberlâyn ve M, Runciman İngil l terey; temsil edeceklerdir. | M. Flandin ile mütehaasıslar. Fran! sayı, M. Von-Billei” ve Alman müte » | dün bire dedi ki: Balıkçılık işleri mukavele feshedilirse hakkımı arıyacağım, diyor Ankaradan gelen bir telgraf habe-| ri balıkçılık mülehassısı Estonyalı M.| Veberman'ın vazifesine nihayet ve - rildiğini bildirmektedir. Bu hususta malümat almak üze - M. Veberman) re müracaat ettiğimiz İktisat vekâletinden gelen bir mektupta hükümetin mukaveleyi fes hetmek tasavvurunda olduğu bildiri- liyordu. Bu feshin sebeplerini bilmiyorum. le İtalyan Omütehassıslar İtalyayı temsil edeceklerdir. M, Grandinin ya| rin muvasalât etmesine intizar olun - maktadır. M. Von Bülov, çarşamba günü saat 10,38 de gelecektir. Konferansın hafta nihayetine ka « dar devam edeceği zannolünmakta - dır, ! Gazetelerin neşriyatı Paris, 5 (A, A.) — Matbuat, Lond- İ ra mülâkatlarımı pek müsall surette| karşılamaktadır. İ “Pöti Parisiyen,, diyor ki: “Daha fazla, nikbin olmuş ve her iki tarafın yanj İngilizlerle Fransızların her şe yi aynı şekilde görmekte oldukları - nı söylemek müskül değildir. Fransızlarla İngilizler arasında- İ ki münasebetler, 48 saatte çok samimi) bir mahiyet iktisap etmiştir... ! “Elşelsiyor,, konferans için gayri müsait olacak yegâne faraziyenin M. Grandiyle M. Blovun daha az itilâf- y rm tekliflerde bulun - maları ve Fransayla İngilterenin dü- şüncelerinden (daha az alicenabane düşiincelere kapılmaları olacağını yaz ladır. “Eko Pari, , : vrupayı sulh ve süküne kavuş J turulmaktan ibaret olan Fransız te- sinin son. iki gün zarfındaki müdafaa. | smi ne kadar, methetsek azdır. © © | Eğer hakikaten hükümet fesh niye « tindeyse hakiki sebeplerini öğrenece » gim, Zaten şimdiki halde hükümet hiz- metinde bulunduğum cihetle hükü « metle benim aramda olan bir mesele hakkında izahat verecek vaziyette de- gilim. Türkiyeye gelmeden (evvel haşka memleketlerde de muhtelif sıfatla ça- lişmış ve bu meyanda Rusyada baş ütehassıs olarak bulunmuştum. F da bulunduğum müddet için. de de memleketin menfaati lehine ça- lıştım. Bazı müşküllere rağmen mu - vaffak olduğumu zannediyorum, Hükümetle olan mukavelenamem üç seneliktir ve müddeti 1993 senesi haziraninda bitecektir. Kontratta iki tarafa fesh selâhiyetini veren ahkâm yoktur. (Bu itibarla mukavelename her iki tarafca da feshedilemez. Bu - nün için mukavelem feshedilirse ken - di hakkımı arıyacağım ve mahkeme « ye müracaat edeceği a Bir tavzih İnşaat mevsiminin bulülü ve görülen lüzum hasebiyle muay- yen caddelerde kaldırım tamiratı yapılmasına dair vaki olan teb- İ liğe Tramvay şirketinin. cevabı ret verdiği yazılmıştır. Esasen mukavele mucibince inşasını taahhüt eylediği bir iş için şirketin bu şekilde hareketi mevzuu bahsolamıyacağı dün vi- lâyetten bildirilmiştir. —— ———— Doğum Darülfünün neşriyat memuru Ra- fet Şevket beyin bir erkek evlâdı dün. yaya gelmiş, Ahmet Metin ismi veril- miştir. Yavruya uzun ömürler delerli,,...» — 140 mam TARİH EL KİTARI memmun tamini almıştı. — Zamanmda islâmiyet İlhanlılar arasında yayılmıştır. İlhanlılar devletinin azameti uzun sürmedi. Büyük rical ve kumandan « lar arasında baş gösteren ihtiraslar, bilhassa Ebusait Bahadır handan sonra daha şiddetlendi. İlhanlılar imparatorluğu on dördüncü asrm ilk nısfı nihayetlerine doğru parçalandı. Türk-Mogol imperatorluğunun tarihteki ehemmiyeti Çinden Akdenize kadar uzıyan imparatorluk Çin, Hint ve garp memleketleri «rasındaki eski ticari münasebetini yeniden tesis etti. Bü » yük kervan yollarında yeniden hayat ve faaliyet başladı. Avrupa seyyah- ları ve tacirleri, Çine kadar Saray - Saraycık “ Harzem - Otrar - Alma « lık yolunu takip ederek giderlerdi. Akdeniz ve Karadeniz limanlariyle o Tebriz arasında büyük bir ti- cari fanliyet bşladı. Tebriz şark ve garp arasındaki mübadelelere bü- yük bir antrepo vazifesini görüyordu. Tebrizin (mahalli varidatı o za « man bütün Fransa ( kırallığının varidatından fazlaydı. Kervan yolları üstünde bulunan Harzemde şehir hayatı çok inkişaf etmişti. İlk istilâda yıkılan Ürgeç (| şehri derhal yeniden inşa edildi. Altmordu sahasında da yeni şehirler inşa olundu. Türk — Mogol imparatorluğu zamanımda ticaret diğer zamanla « ra nazaran daha çok inkişaf etmiştir. Bu devir medeniyetinin Avrupaya da tesiri matbaacılık (bu sayede öğrenilmiştir. Dinler ve islâmiyet : olmuştur. Bilhassa Cengiz ve halefleri Cengiz yasasına büyük bir dikkatle itaat ettiler kendi tebaalarının işlerine karşı azami surette vicdan hürriyetiyle hare - ket ettiler. Papalar Haçlılar seferinden mağlöp çıkınca bu sahalara misyonerler göndermek suretiyle hıristiyanlığı neşretmek istediler. Bazı prensler, prensesler hıristiyanlığı (o kabul ettiler. Fakat dini devlet elinde bir va- sıta telâkki (eden devlet reisleri kendilerini Opapaların ve papasların vasıtası haline (o koymak istemediler. Çin müstesna olmak üzere Mogol — Türk imparatorluğunun diğer sahalarında islâmiyet galebe çaldı. Türk - Mogol devrinde ilim ve edebiyat ; Moğol istilâsı ilk zamanlarda fikri hayatm inkişafına mâni oldu. Fakat sonraları Türk Mogol devletlerinin (her biri ayrı, ayrı bir ilim muhiti vücüda getirdiler. Mengü ve Hulâgü tabii ve riyazt ilimlere ehemmiyet verirlerdi. Hulâgü bizzat Astronomi ve kimya ile meşguldü. Hulâgü âlimleri sa- 2242225254002 5544545550455 552550 .-525555555555555555555555550 TARİH EL KİTABI — Türk - Mogol imperatorluğu — Moğol ismi tarih sahasında on üçüncü asırdan sonra duyulmıya başlamıştır. On ikinci asrın sonyarısında oMoğolistanda en kuvvetli kabileler, Tatarlar yani Moğollar, Kerait ve Naymanlardı. Temuçin (1155) te doğdu. Beylerden olmakla beraber babası oğluna hiçbir şey bırakma- mıştı. Temuçin kendi şahsiyetinin kuvvetiyle kendini teşkil etti. Mü- teaddit o döğüşmelerden sonra (1203) te Moğolistanm şarkındaki ka - bileleri hükmü altına aldı. Üç sene sonra garptaki Naymanları da mağ- lâp etti. Topladığı bir o Kurultayda (Cengiz) unvanını aldı. (1206) Impa - ratorluğun esası böyle kuruldu. Cengizin tütuhatı : Cengiz iyi bir kumandan, kuvvetli bir idare adamıydı. Az zaman » da sağlam bir idare kurdu. İnzıbatı derhal tesis oetti. O Uygurlardan, müslüman Türklerden ve Çinlilerden her türlü harp levazımı ve mual - lim getirtti. Epeyce hazırlandıktan sonra Çine hücum etti. Hi - Ya'lıları mağlâp etti. Şimali Çinde Kin imparatorluğu ile mücas dele etti. Hükümet merkezi olan Pekini zaptetti. (1216). Cengiz garbe doğ ru döndü. Çin Türk elindeki Uygur hükümdarı ve Karluk hükümdarı As lan Han Cengiz devletini tanıdılar. Karahanilerin son hükümdarı Cengize mağlüp oldu. Hükümdar Kud bettinin yanlış siyaseti garp tecavüzlerine sebep oldu. Cengiz orduları yalnız Harzem devletini yıkmakla kalmadılar istilâlarını daha garbe ka- dar teşmil ettiler, Türk - Mogol imperatorluğunun büyümesi ve parçalanması Cengiz Mogolistanda oturuyor. Şarktaki, garptaki istilâ hareket « lerini oradan idare ediyordu. Cengiz öldi sırada, (1227) de Türk - Moğol orduları meşguldular. Cengiz #ağken çocuklarını muayyen sahaları tayin et- ölişii. Şarkt ve garbi Türk eli, şarki İran eli ırmağı üzerinde Elmalık'da © turan (Çagatay) a verilmişti, ;