26 Şubat 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

— 4— VAKIT 26 ŞUBAT 1932 - Fransanın mali ve iktısa- Günün Muhtırası | di vaziytı tehliekededir! Geçen gün Pariste Palais d' Orsay'da üç yüzden fazla maruf ticaret, sanayi ve ziraat mümes- sili içtima etmiştir. En mühim Fransız ricalinden bazı zevatın da hazır bulunduğu bu içtimada umumi vazıyeti maliye ve iktısa- diye tetkik olunmuş, bilâhare aynı zemin üzerine konferanslar verilmiştir. Bu konferansların bi- rinde sabık Maliye ve bütçe na- zırı M, Germain Martin de söz almış, Fransanın bugünkü mali ve iktisadi vazıyeti hakkında çok mühim izahat vermiştir. Sa- bik nazının sözleri dinliyenler üzerinde favkalâde tesir bırak- mıştır. Çünkü bu zat Avrupada parası ve mali ve iktısadi vazı- yeti en sağlam memleket olarak “gösterilen Fransanın muhakkak bir tehlike karşısında bulunduğu- nu göstermiştir. M. Germain Martin demiştirki: — Eğer yakın bir zaman zar- fında bütçemizde tevazün temin etmiyecek ve iktısadi vazıyetimizi ıslah etmiyecek olursak emniyet ve istikrar arıyan ecnebi serma- yeleri için bugün bir nevi iltica- güh teşkil eden Fransiz Frangı tehlikeye düşecektir. Hiçbir mil- let senede 9 milyardan 11 mil- yara kadar varan bir harici ti- caret açığına uzun zaman ta- bammül edemez. Hususile tediye müvazenesine dahil olan anasır | gittikçe O gayrımüsait . devam: ederse... Netekim bugün Fransanın vaziyeti bundan iba- rettir. ,, Sonra M. Germain Martin 1926 senesindenberi (Fransada tatbik edilen bütçe siyasetini tetkik ederek vergilere yapılan zamlar yüzünden mevcut tehlike- ye igaret etmiş ve sözüne şu suretle devam etmiştir: — Eski başvekil M. Poincare tarafından ittihaz edilen ted- birlerin o kat'i oObir surette tesiri görüldü. Fransız Frangı tesbit olundu. Lâkin Frangın su- kutuna mani olan esbabın bilâha- ra oksi tesiri görüldü, Kanunun iptidaları mali ve iktisadi vazıyet için tahliskâr olan tatbikatı sonra tahammül edilmez müşkülâtlar doğurdu. Anlaşıldı ki bazı ver- gilerin derecesi çok fazladır ve muamelâtı umumiyeyi felce du- çar etmektedir. (1927) senesinde (i) milyar (165) Fraok o'an vergi zamları (1923 senesinde (3)milyar (381) milyona, 1929 senesinde ise (6) milyar, (594) milyona çıktı. Sonra 1914 senesinde an- cak 340 milyondan ibaret olan muvakkat © borçların (miktarı 1932 senesinde 1 milyar Frangı geçti. Halbuki masraflar alabil- diğine yükselip giderken virgile- i rin hasılâtı gittikçe tenakus edi- yordu. Binaenaleyh bütçe açığı olmakta * içtinap edilemiycek bir felâketti.,, ingiliz mali müesseseleri Alman buhranından gördükleri zararı nasıl kâpa “Daily Herald, gazetesinin mali muharriri Londranın bazı mali müesseselerinin Alman buh- | ranından daha fazla (mütces- sir olarak nazik bir mevkie düş- tüklerini yazmaktadır ve hükü- metin bu müesseselere yardım etmek mecburiyetinde kalacağın- dan, bunun içinde parlamento. nun alelacele bir kanun neşret- mesi lüzumundan bahs etmek. tedir. Bal şehrinden Londraya dön- müş bulunanlar İngiltere banka- si umumi müdürü mösyö Monta- gu Norman Bal şehrinde hususi olarak toplanan bangerlerin kong- resinde Almanyaya yapılmış o- lan 100 milyonluk beynelmilel kredinin üç ay daha temdit edil- mesi lehinde söz söylemişti. Bu suretle Montagu Norman bu teh- likeyi sezmiş bulunuyordu. Ma- lumdur ki bu 100 milyonluk kre- di bir ay için daha temdit edil- mişti, Berlinde on iki devlet arasın- da imzalanmış olan ve “donmuş,, denilen krediler (o anlaşmasına esas olarak da bu tehlike ileri sürülmüştü. Bu anlaşma bir mart- tan itibaren mevkii tatbike ko- nacak ve bir sene vadeli olacak- tır. Fakat Londranın büyük ma- liyecileri bu anlaşma hakkında endişe içindedirler. Zira, yakın bir istikbalde vukuu melbuz iki hadise bu anlaşmayı bozabilir. Bunla rdan biririsi, İngiltere ban- kası, Fransız bankası, Nevyorkun Federal Reserve ve beynelmilel tediyat bankaları tarafından mü- savi hisse lerle Reichsbank'a avans olarak verilen 100 milyon dolar- hk beynelmilel krediye Fransa bankasının tekrar hissesini yeni- lemekten imtinaıdır. Öteki hadi- sede Almanya tarafından tami- rat eksikliğidir. “Donmuş,, denilen kredilerde ük tacaklar ? 260 milyon olan İngiliz hissesi, şimdi sade 55 milyon liradan ibaret kalmıştır. Bu meblâğ Lon- dra bankaları için mühim değil- dir fakat bazı mühim Londra mali müesseseleri, kendi sermaye ve kabiliyetlerinden çok fazla olarak üzerlerine Alman mataları almışlardır. Eğer “Standstill, anlaşması baki kalırsa, bu müesseseler el- lerindeki emtaayla (o vadelerini yeniliyebilirler bir taraftan da alâkadar Alman ticaret müesse- seleri tarafından yapılacak te- diyatla borçları azalır. Fakat “standstill,, anlaşması yu- | karda söylediğimiz gibi bozu- | lursa Londra mali müessessleri» nin bu paraları tedive etmesi icap edecektir ki bunu yapacak kabiliyette değillerdir, ve binne- ticede İngiltere bankasına müra- caat mecburiyetinde kalacaklar- dır. “Daily Herald,, ın muharriri, bu vaziyet tahaddüs ederse, Ingiltere bankasının maliye neza- retinin tasvibini almak diğer ta- raftan da bususi bir kartmak vazıyetinde olduğunu sağlam bir menbadan aldığı ha- bere istinaden yazmaktadır. Şüp- he yok ki bu muavenet yapıla- caktır. Fakat burada bir umumi mesele tahaddüs ediyor: Bu mu- avenet bilâ şart mı O olacaktır. Londra efkârı umumiyesi buna mukabil, kendilerine yardım edi- lecek mali müesseselerin mua- melenin kontrol altına alınması lüzumundan (o bahsediyor. Yani bu gibi müesseseler bundan son- ra, yabancı bir memlekette ta- haddüs edecek (o buhranlardan müteessir olmıyacak şekilde mu- ameleler yapmalıdırlar, ve hü- kümet, hiç bir müdahale hakkı olmadan mali bir mes'uliyet al- tına girmemelidir. rrir ecnebi maliye mese- kânun çı- | Takvirn — Cuma 26 Şuba 2 inci ay 1932. 19 Şevval 1350 Senenin geçen günleri: 58 kalan günler 306. Güneş — Doğuşu: 6,45 Danşı 17.52 Namaz vakitleri — Sabah. 502 Oğle: 12.28; ikindi 15.20; Akşam: 17,55 Yatsı: 19.22. imsak: 5.6 Hava — Dün harsret derecesi azami 4,5 asgari makıs 1,5 di Bugün hava kapalı olacak, rüzgür şimilden O esecektir. Kar ve yağmur serpintisi muhteceldir. | Radyo | Istanbul — 18 den 19 « kadar gamolon 1930 dan 20,30 a kadar Vediz Rıza hanımın iştirakile birinci kısım ala- turka saz, 2030 dan 21 e kadar Habibe Molla, 21 den 92 ye kadar F. İnci ha- rimın iştrakile ikinci kısım alaturka saz, 22 den 2230 a kadar tango Viyana — 1230 konser; Ketelbey K. Mo'ens, Shreka, Korugold v. 8. nin eserleri — 13,40 Bach ve Wagnerden parçalar — 14,10 iki öperetten patçalar ve İHolanda, zsnei, İtalyan, İspanyol, Rus parçaları — 18 konser: Roisini, Sıraus, Franz Lehsr ve Rubinsieinden parçalar — 1930 Avusturya kış şampi- yonası haberleri — 9040 saksafon ve Kiarnetle csz musikisi — 21 Boris Go- dounoy operası — 24,50 dans. HMeilsborg — 740 konsee — 9,30 Jimnasıik — 14530 Danzig ve kö- nigsbergden nakil — 1745 konser İ 20,20 macera romanlarına sit konferans— 21,05 senfonik konser, opera orkestrası İ tarafından Braunfels'in eseri, Honnegger, Kodaly'den parçalar. Bükreş — 18 askeri bando — 20 | radyo merkezi neşriyatı — 21 hafif mu- siki — 21,15 koro beyeti — 2215 konser. Roma — 1345 konser — 1850 masiki — 32 Keman konseri, Franck, Brahms, Beethoven, Kreisler ve Debuny- un eserlerinden Pragn — 13 saat vuracak Brün | şehrinden nakil — 17,55 doktor Benes tarafından hıristiyan felsefesi bakkında konferans — 18.05 konser keman ve piyanoyla — 20,20 Pragâ oçcesiması. — 21 Smetana salonundan nakil — 23 saat vuracâk ve spor haberleri. Budapaşte — (015 konser — 13,05 konser: Görodinski, Kolman, Kres- guyi'nin eserlai — 1830 konser — 19,40 Lilli Kenez tarafından piyano kon- seri — 20,90 Monmartrden Moriparnasa isimli bir piyes — 21,30 yüksek musiki mektcbinden nakil — 2245 Tsigan mu- sikisi ve sonra Fransızca konferans Moskova — !3 konser — 14 köylü gazetesi — 15 edebiyat 17 Oktobr çocukları — 17.30 muhtelif neş- riya — 1840 konferans — 19 zadyo gezetesi — 21 halk teşebbüsleri, Varşova — 17.25 musiki —(7,55 İngilizce tedrisat — 18.10 konlerans — 18,85 konser — 21 muzik — 21,5 senlonik konser — 23,50 dans, BORSA 25 Şubat 932 Kambiyo Frasz Frangı I Ingiliz lirası Kr. “TL mukabili Dolar) 0:4: a Tirer Pelga Drahmi Is. Franz Leva Florin Kuron Şiline İ Pezeta Mark Zi | Pegi | wi vev | 1 Türk lirası Dinar Çervonec Kuraş Kr ...i. Nukut 90 Frank (Frasaz tlşterlin Ciogifizi * 1Do'ar CAmerika” soLiret (İtalya 21 —— — e—— BORSA HARICI Alen 1 995 927 Mecidiye | 46 49j50 Bankönot | ga 29 lesinin tekrar tetkik (edilmesini ve bir çok müesseselerin fazla spekülasyona müsait işlere gir- diklerini ve tedbirsizliklerde bu- lunduklarını söyliyerek makale- ! sine nihayet veriyor. — Esrar içindeyiz.. Diyordu. ne istiyorlar acaba? Eğer evdeki eşyalarda (gözleri varsa?.. Kıy- metli bir şey de yok.. Hırsız ka - dma bunları söylemiştim. — Margi hazretleri bu hırsız kadının şato esrarma kendilerin - den daha fazla vâkıf olduklarını zannetmiyor mu? Margi kızdı, bağırdı, çağırdı. Fakat, vekilharç yalan söylemiyor du. Zira, bütün tedbirlere rağ - men, şatoya girmişler ve Obeni öldürmüşlerdi. Bütün tedbirlere rağmen, de- mek, şato emniyet altında değil- di. İstedikleri dakikada, katiller içeri girebiliyordu. Hayatı onla - rın elindeydi. Biraz sonra bir başka telgraf geldi. Polisler, katilin dışardan girmediğini, onu, içerden, şato müstahdemini arasından aramak! lâzım geldiğini söylüyorlardı. Sa-| toda bulunan adamlar on kişi ka-! dardı. Demek polisler, bu on pa arasında bir katil arıyacaklar-! iz. Margi d' Ovivak fevkalâde hid detlendi. Vekilharcı çağırarak: | — Hemen, dedi, telgraf çek, ve şatoya hırsızların ilk girişlerini de hatırlat. Bu aptallar bir zaval - iyı uzun müddet tevkif edebilir - ler. Olur şey değil. — Fakat Margi hazretleri.. — Sen dediğimi yap. Üst tara- fma karışma, | Margi sözlerini henüz bitirmiş-! ti ki, içeriye bir hizmetç giriyor ve kendisini bir kadının görmek a söylüyordu. Margi sor - u: — İsmi ne? — Madam Gregorovna. Yeğe- ninizin bir ahpabı olduğunu söylü- yor. | PARTİ KAZANILIYOR Marginin Parise hakeretinin erte si günü madam Gregorovna kont- tan bunu öğrenmişti. Şimdi, kont Kastelmevran her gün gelip onu! ziyaret ediyordu. Kont gider gitmez, Elena, kız kardeşi Sonyayla bir odaya ka - panmışlar ve uzun müddet görüş- müşlerdi. Mükâlemenin sonunda Elena: — Muhakkak Parise gitmeli - yim, dedi, sen, burada kal ve Mişelden bir dakika bile ayrılma! İ Sonya itiraz etti: Nakleder: fa. — Kont seni bizzat otomobil Parise götürmiye kalkışırsa? p — Hayır, onunla gitmek işi me gelmez. Onun burada ka sılâzım. Tesadüf iki kadının işine dı. Kontun derhal görülmesi eden fevkalâde mühim işleri mıştı ve kendisi itizar etti, bu * retle de Elena ondan kurtulabildi Güzel gürcü, © aksam Pari# gelmiş, eşyalarını otele bırak” bırakmaz Marginin yanma gitmif ti. İhtiyarın odasına girince: — Bonjur, dedi, şüphesiz beri tanımıyorsunuz. Fakat ben, sis tanıyorum. Yeğeniniz kont telmeyranla ahbaplığımız var. — Madam, sizi bu suretle ** ayağa bile kalkımadan kabul edi mi affediniz. Pek rahatsızım. minizin bende merak ve e! uyandırışını da mazur görü Zira Rus olduğunuzu anlıyoru” ve bu ismi tanıyorum. Yeğeni” bana sizden bir cok kereler bah” setti, ve sizinle müsterek d rınızdan mühendis M. Lartiği # takdim etti. Bununla beraber, # siniz ve şiveniz, kulağımı halde tırmalıyor. -— Kabil mi? —Şüphesiz sebebini bilmiyo sunuz, anlatayım. ii Margi birdenbire durdu. Sof ra: — Lütfen, yanıma kadar gi mek zahmetini ihtiyar eder mii niz? Dedi. Elena ilerledi. İhtiyfi elini kadının yüzüne doğru kı dı ve yokladı. — Zennedersem, dedi, yorsunuz ve bu gülüsünüz müste' zidir. Sebebini söyler misiniz? — Hay hay. Bana, şa giren hırsız kadın hikâyesini tacakimuz dezil val”? Biniyor” Kont bana anlatmıştı. ! (Bitmedi), alği Bugün saat 15,30 fatebul Bedi e matine ve suvare 21,30 da Müşkül iri ŞehirTüyatrsii Ki Facia 5 perde Yazan: M, A. ve İl yl Otto E. Hasse abs Tercüme eden LL Nabi Zeki Z Bütün “AŞK HAZRETLER|,, filminin E L H A M R A sinemasında Fevkalâde bir film olan Kongre Eğleniyor RİN ik bt 72 tm gat Güzel musiki ve şen tamaşa merakliları Bugün M E L E K sinemasında MAURiCE YVAiN'in hoş ve eglenceli opereti Agzundan Degil (Pas sur la bouche) filmini görmeğe gidece:lerdir. R Bu eser NiCOLAS RiMSKY ile Pariste MOGADİ Tiyatrosu yıldızları tarafından temsil edilmektedir. Bugünkü Cuma saat İl de tenzilâtlı matime. vücude getirilen PRENSiN GECELERİ Bir lüks ve ibtişam... Güzellik ve aşk... Güzel musiki. şarkıları... ve şeytani harekâtı havi bir filmdir. Marry Liedke - Nora Gregor - Otto Walburg'un temsili ola" eser YARIN AKŞAMdan itibaren - GLORYA'da arafınd#” mübdei JOE MAY t Hot