26 Şubat 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

*% SEKîZîNG SENiI No. 2604 Sahip v.î Başmuharriri / YUNUS t •*••••••«•*••••«•*•«•. İDAREHANESİ: Du\onuuuuıni)Y kaı>ısıada daım JTelgraf: İstanbul Cumhuriyet J Posta k u t u s u : N° 2 4 6 İ Başmuharrir • 22360 Tahrlr mOdürU 2323« 20472 Idare müdürü 22365. Matbaa mhuri Kahve, şeker, gaz ve benzin CUMA 26 ŞUBAT 1932 ABONE ŞERAİTİ • • • i MODDET: JTÜRKİYEİÇIN [ HARİÇ >ÇİN j Seneliği : 1400 Kr. İ 2700 Kr. j Çk Aylığı : 750 Kr. i 1450 Kr. : 8 0 0 Kr. • 3 Avlığı : 400 Kr. : 150 K r . JVushası her yerde <5 Kuruştur = 932 bütçesi ve malî vaziyet Emlâk Bankamızın Bir teşebbüsü Emlâk ve Eytam Bankamızın son heyeti umumiye içtimaında bir miktar obligasyon ihracı kararlaştırıl mış ve bunun tecrübe ve tatbiki için banka idare heyetine salâbiyet ve rilmiştir. İçin bankayı alâkadar eden kısmı ile bilâhare meşgul olrnak ü • zere bugün bu vesile ile bizde emlâk ve arazi üzerindeki servetin ekse • riyetle muattal bir servet halinde bulunduğunu bir daha hatırlatmağı ve resmî mahfillerle beraber efkâri u • mumiyenin nazari dikkatini bu mü him nokta üzerine çekmeği muvafık buluyoruz. Avrupa'nın bizlere göre hayret olunacak şekiller ve mikyaslar almış olan ilerileyişinde ve zenginliğinde bu mes'elenin büyük bir mevki ve ehemmiyeti vardır. Hulâsası gayrimenkul olan servetlere dahi menkul ve mütedavil bir mahiyet vermekten ibarettir. Dün Uşak'tan şehrimize " 30 „ vagon şeker geJ di Şeker ihtikârını tetkik komisyonu dün akşam raporunu Vilâyete verdi Kahve ihtikârınm Tetkikine başlanıyor Şeker ihtikârını tetkik için teskil edilen komisyon dün Ticaret Oda • sında bir müddet meşgul olmuş, Alpullu Şeker sirketi müdür vekiltni ve diğer sekercileri dinlemiş, bunların evrak ve kuvudatına bakmıştır. Ko • misyon bundan sonra raDorunu ik • mal ve akşam geç vakit İstanbul Vilâyetine takdim etmiştir. Çikolata Ikramiyeleri Celâl Nuri B. M^lise bir takcjr verdi Ankara ± (Telefonla) Tekirdağ meb'usu Celâl Nuri Bey verdiği bir takrirde diyor ki: < Matbuat kanunu ile ga • zetelerin ikra miye dağıtma ları ve piyango tertip etmeleri yasak edilmi; tir. Bu iyi uiu Celâl Nuri Bey lün bazı gıdaî maddeler satanlara da teşmili büyük faydayi muciptir. Bilhassa çikolatacılar tertip ettikleri îkramiyelerle iptida çocuklan mühim bir israfa alıştırmakta, saniyen sıhhatlerini bozmaktadırlar. Kumarı andıran bu usul çocuklarda salçın bir iptilâ uyandınyor. Matbuat kanunu ile kabul edilen bu yasağın sair eşyaya da teşmili muvafık olduğundan aşağıdaki maddelerin kanuniyetini teklif ederina. Bütç ile beraber esaslı bazı ıslahat yapılacak Malî Komisyon dün Maliye ve İnhisarlar Vekillerinin Komisyon mehafilinden Hiç bir haber sızmıyor Ankara 25 (Telefonla) Hükumet 932 bütçesi tetkikatına devam etmektedir. Bütçe yekunu henüz kat'î surette belli değüdir. Maamafih 145150 milyon arasında olacağı muhakkaktır. Alınacak tedbirler etra fında çıkan şayialar berdevamdır. Ancak Malî Komisyon mehafilinde tevzin çareleri üzerinde henüz çalışılmağa başlandığı, şayiaların temas ettiği mevzuların daha tetkik bile olunmadığı bildirilmektedir. Bu ka bil şayiaların çıkmasına Malî Komisyon azalarınsa muhaf aza edilen ketumiyet sebep gösterilmektedir. Komisyon bugün de toplanmıştır U&ata&i 4 üncü sahifede' 1 huzurile toplandı Son zamanların münakaşalartnda görüyoruz ki altm esası bile paraya sabit bir tnikyas yapılıp yapılama mak hususlarında tereddütler ve ihtilâflar vardır. Biz buna mukabil insan çalışmasının mahsulü olarak meydana gelmiş olan gayrimenkullerin belki altm esasından daha kıymetli emniyet esası sayılabileceğini ileri sürmekte tereddüt etmeyiz. Servetin muhtelif ve cümlesi derece derece doğru şekillerinden bizce en kuvvetlisi insan çahşmasmın ortaya koy duğu maddî eserlerdh. Uğrunda ömür tiiketerek imar ettiğiniz tarla ile bahçe ve çamurunu alnınızın terile suluyarak yükselttiğiniz bina en hakikî servetleri if ade eder. Bunlar beşeriyetin yalnız serveti için değil, hatta medeniyeti için dahi en doğm mikyaslardır. Nitekhn e«ki zaman medeniyetlerinin en sağiam ifadelerini bilhassa bina şekillerinde buluyoruz. Ademoğlu ilk kemeri çevirebildiği ve ilk kubbeyi kurabildiği zaman medeniyette hatırı sayılır bir merhale almıştı. Taş ve kerpiç yerine ateşte pişirilmiş tuğlanın kullanılması basîıbasına bir medeniyet safhasıdır. Bugün 78 bin sene evveline ra«i binalarm bakayasu» bu'aTaş tâfllfiara " medyunuz, ve bizden evvelki iman» • ların medeniyet seviyelermi d «' b »^ • hassa bu türlü inşaata Utinat ettiri yoruz. Medeniyetçe bir çuval altın Ue bir eski bina harabesinden hangui daha kıymetltdir diye sorulsa tefed dütsüz c bina harabe«ine rüçhatı verilir. Çünkü hakikî servetin ifadeai o binada daha fazladır. * Son senelerde İstanbul'da fazlaca înşaat yapıldığına herkes dtkkat etmekten hâli kalmamıştır tabiî. Bu nun manası binaların »ervet ifade sine f azla kıymet ve ehemmiyet verilişinden başka bir şey olma»a ge rektir. Bu hal dünya dünya olalı beşerin ruhuna hâkim olan şüphetiz en doğru bir zihniyettir. Para servetm ancak tedavülî mahiyetine bir va sitadır. Servetin filî tecelliyatı başka şeyler ve bilhassa gayrimenkullerdir. Bu noktai nazardan gayrimenku lün servet manası hatta paradan faz< la olunca bizimki gibi henüz bu yoldaki f ikirleri tatbikat sahasına nakletmemiş memleketler için ortada henüz el sürülmemiş denilecek bîi ytik servetler bulunduğuna hükme dilmek zarurî olur ki hakikat te bıından başka değildir. Türkiye'de imar edilmiş emlâk ve arazinin kiymeti nedir? Asgarî hesapla bunü milyarlara çıkarabUiriz. İşte biz bu büyuk servet içinde sıkintı çeken insanlarız. Çünkü Biz bu büyük servete henüz hakikî manasüe tedavülî bir kıymet vermiş değiliz. Tekzip olunmaktan korkmaksızm iddia edebiliriz ki henüz resmî ve hususî Türk efkirî u mumiyesi umumun yüksek menfaatleri hesabma Uti«marı pekâlâ kabil olan bu buyuk servet mevzuu üzerihde kâfi derecede zihin bile yornra» değtldir. Rapor Vali muavinine verÜdi Komisvon reisi Osman Bey tarafından Vali muavini Fazlı Beye takdim edilen rapor 89 sahifeden mü • rekkeptir. Rapor dün vakrin geç ol ması hasebile Müddeiumumiliğe gönderilememiotîr. Yann sabah erkcn • den tevdi edilecektir. 19 şeker tacir i hakkmdaki tetkikat devam edecektir. Bu tetkikatın bi • tiri!ememe*i vaktin müsaadesîzli • ğinden ileri gelmiştir. Cumartesi veya pazartesiye kadar bunlar hakkında da karar verilmesi muhtemeldir. Bu on dokuz şeker tüccarı şeker fiatlarının yükseldiğini görür görmez fiat ları arttırmakla zan altindadırlar. Komisyon yarın bunların defter ve faturalarmı tetkik edecektir. 19 tacir hakktndaki tahkikai 1 Çikolata, bisküvi ve sair her Varılan netice türlü gıdaî mevat yapanlar ve sa Komisyonun ihtikâr mevcut olduğu tanlar bunların paket, kutu, kap ve neticesine vardığı söyFenmektedir. sairesinin içine ikramiye bonosu ve İhtikârın elde şeker mevcudu oldumeccanî piyango numarası koya ğu halde tüccara verilmiyerek fiatmazlar. ların arttırılması suretile yapıldığı Buna mütecasir olan fabrikatorlar, beyan edilmektedir. satıcılar 100 liradan 1000 Iiraya kaMüddeiumumilik ne yapacak? dar para cezasma çarpılırlar. Mal • ları da muaadere olunur.» Müddeiumumilik bu raporu al • Celâl Nuri Beyin teklifi alâkadar dıktan sonra lüzum görürse alâkaEncümene havale olunmuştur. darları mahkemeye tevdi edecektir. (Mabadi 3 üncü sahHede) Uşak şeker fabrikası müdüru Remzi Bey MaH Komîsyon Reisi Hasan TehrrA Beg Amerika sefirinin kızı Dün Beyoğlu dairesinde Türk kanunu medenisine göre evlendi Çin hatları yarıldı! taraf arasında şîmdîye kadar irülmiyen siddetli harp oluyor Maarif Vekili Dün akşam gittî Esat B. dün DariUfünunda meşgul oldu Maarif Vekili Esat Bey, dün oğleden evvel Darülfünuna gitmiş, teftişatta bulunmuş, Darülfunun mes'eleleri hakkında alâkadarlardan izahat almıştır. Vekil Beyin İstanbul'a gelmeci ecnebi mekteplerindeki türkçe tedrisat mes'elesile alâkadar görülmektedir. Maamafih salâhiyettar zevatın te mmine gore vaziyette hiç bir deği şiklik yoktur. Türkçe tedrisatm ihtiyarî olduğu haberi bir suitef ehhinnden ibarettir. Vekil Bey Ankara'ya gider gitmez alâkadarlara bunu izah eden yeni bir tamim gönderilecektir. Esat Bey dün aksamki trenle Ankara'y» avdet etmiştir. Teşvikî sanayi '•• ' ^ , m , m , Şanghay begnOmüel mmtdkasvut çıfcon İtalyan askerleri \ maktadır. Japon tayyareleri büyük bir faaliyet gösteriyorlar. Çin'Uler bilmukabele Japon karargâhını topa tutmuşlardır. Arazinin gayet ârızalı ve mevsi Japon'lann, yeni yardımcı kuv min yağışlı olması yüzünden Japon vetl«rm vüruduna intizaren Şanghay tanklarından istifade edilememek cephesinde tevakkuf ettikleri ma • tedir. Japon kumandanlığı şimdilik luradur. Çin'lilerin gö«terdikleri şidtankları geri çekmiştir. Çin'in hakikî detli mukavemet Japon kumandanı kuvvet ve dahilî vaziyeti malum ol jeneral Uyda'yı daha otuz bin kişilik madığından keşif ve tahminlere gi taze kuvvet talebine mecbur etmiş rişmek müsküldür. Fakat zevahire tir. Bukuvvetlergelmciye kadar bakıhrsa Şanghay muharebesi, mevJapon'lar bittabi hareketsiz durmuzi^ ve muvakkat bir hareket şeklinyorlar. Dün gelen'telgraflar, Japon'd«n çıkmıs, esaslı ve devamlı bir mülarm mevzii muvaff akiyetler elde e cadeleye inkılâp etmiştir. derek Çin'lileri bir iki kilonıetre geri Harp sahasından dün g*>len tel • çekilmeğe mecbur ettiklerini bildirigraflar şunlardır: yordu. Maahaza Şanghay demiryoluNevmidane bir harp nun iki e»a»h noktası olan şimalde Ortada gayrimenkul üzerine para Şanghay 25 (A.A.) Kiang Wan ikraz eden bazı müesseselerimiz var: Vu Sung mevkü miUtahkemi ve cecephesindeki Çin'lilerle Japon'lar anupta Şapek kasabası elân Çin'lile Ziraat ve Emlâk Bankalan ile Emnirasında şimdiye kadar görülmiyen yet Sandığı gibi. Bunların para ikrazı rin elindedir. Hatta KiangVan köyü (Mabadi 4 üncü sahife&e) Att Çin'lilerin isgali altında bulun • sartlan yekdiğerinden birer parça wHWHHnııııınınııııııınııiHiınmıiHmıııııııraııı farkh olmakla beraber hem bizza .HMiHiıiMiHHinınn . | . ı.H .nHnmı.mıııı««Hiı«mım.ıııı»mıını.nHmı.iH.ı ı*ı ::ı: J ı ^ : türülmüş ve bmaenaleyh bina ve topnan emlâk sicüi devletin itihpnU itibarile rure muameleleri hududu dar, hem aynen ve tamamen müsavi kim bi rak çekillerindeki servetlerin ortaya mal sahibine tahmil ettikleri vaziyef lir, bazı ahvalde hatta ona faik! bir dökülerek umumî faaliyete karış ağırdır. Sebebi memleketimizde ham u m a imkân verilmiştir. Biz de bile kikî servetin herkesçe hâlâ altm veya kıymet ve ehemmiyeti haizdir. Böyle milyarlar ifade eden bu servetin tebir sicile mibtenit eralâkm senetleri kâğrt paradan ibaret zannolunma*mdavülî kıymete naklinden çıkacak haise her hangi bir bankanın esası altıdaki hatadadır. Kaziyenin berakU yat ve hareketin ne kadar büyük ona raüstenit olacak evrakından daha olduğu anlaşılmağa basladığı zaman lacağı cidden düşünülmeğe değer bir az kıymeüi değüdir. Her halde daha gayrimenkul servetlerin tedavülî bir mevzudur. mahiyetle memleket hayatında oynu fazladır, ««Ifcdaha az değil. Medenî Emlâk Bankası heyeti umumiye kanundaki bu«u*bu dikkat ve itinayacağı hayırkâr olduğu kadar müe«sinin son kararında bu mühim mes'eların sebebi ise eâtlâk ve araziden sir rollere hat ve payan olmıyacaktır. leye uf ak bir ucundan temas edilmiş ibaret olan gayrimenkule hakikî serAvrupa'nm medenî kanununu ayvet kıyraetlermi izafe etmek mak olduğu gibi bir mana sezdiğimiz için nen kabul ettik. Bu kanun gayrimenevvelemirde vaziyetin umumî şekilde sadına Utinat etmektedir. kule lâyık oldvğu büyük kıymet ve bir nebze izahma girismekten ken Bu if Avrupa'da böyledir. Orada , ehemmiyeti veren bir kanundur. Bu jfavrimenVııle ted»vüli fcrymet ver dimizi alamadık. kannna göre u«ulü daîre«inde bittabî YUNUS NADİ büyük Hina ve ihtknamlarla te»ü olv mek tesUat re tertibatı çok ileri göI l l l l Genç Çin kızları Sipgrlere gidiyorlar İktisat ve Bütçe encümenlerî arasında ihtilâf var Ankara 25 (Telefenla) Alâkadar encümenler tesviki sanayi kanununua 7 inci maddesinin ( C ) fıkrasraın tef sirinc dair olan tezkereyi müzakere et mislerdir. İktisat Encümeni fabrikalann bulunduğu arazinin haricinde münhasıran mamulâtlannı teşhir etmek ve sattnak üzere açacaklan mağaza, depo ve idarehanelerinin de kazanç vergisinden is tisna olunması icap ettiği mutaleasında bulumnustur. Bütçe Encümeni de bu mes'elenin tef' siren hallinin kabil olmadıgmı, bir kanun lâyihası tanzimi lâzım geldiğini bfldir mistir. Nîkâh mera^minâen Amerika sefiri Mr. Grev'm keri • mesi Mis Anita Grev ile Amerika'nın Peste sefareti kâtiplerinden Mr. Robert EngilUh'in nikâh merasimi dün saat üçte Beyoğlu kaymakamlığında icra edilmiştir. Uzun zamandanberi memleketi mizde bulunan ve bize karşı dostluk hisleri beslediğini müteaddit defalar gösteren Mr. Grev, Tokyo sef aretble tayin edildiği ve bir müddet sonra' yeni memuriyetine gideceği cihetle kızınm nikâh merasminin Türk ka nunu medenisi mucibince icrasını arzu etmiştir. Beyoğlu kaymakamhği binasında nikâh merasimi için hususî bir oda hazırlanmifti. Saat iki buçukta davetliler gelerek bir intiba istikbal edilmîşler, saat üçe çeyrek kala da Mis Grev genç nişanlısı ile kolkola gelmislerdir. Davetliler arasında Yunan ve İngUiz sefirleri, Vali Muhittin Bey, İngiliz sefareti ataşemiliteri Mr. Alyot ve Amerikan sefareti mensubini hazır bulunmqşlardır. Nikâh merasimi kaymakam Sedat Beytaraf ından türkçe olarak yapıl mıştır. Vali Munittm Bey Mis Grev'un, İngiliz sefiri Sir Jorj Klark ta Mr. Robert Engilish'in şahidi olmuşlardır. Saat üçte genç namzetlerle şahit leri masanm başındaki yerlerine oturmuşlardır. Sedat Bey, malum şekil (Lutfen stUttfeyi çevîrinay ııınıııııımı nMBHinıınnııuıııııımımmırmımmıniMHHnmımı ımt«ımımiwiıiMnıııııimıııniHiımmHiıııııııınHiııiHmiMinııııınm«« Galatasaray'ın tesis senei devriyesi Kınalıada'da O'»n şreceki yangm Kınalıada'da iskele civarmdan dün gece saat 9 u on geçe yangın çıknuş, 1,5 saat kadar sürdükten sonra sön dürülmüştür. Yangına İstinye deniz mptörü ve Büyiikada itfaiyesi gönde rilmiştir. Ateş adayı şehre rapteden telefon hatlarını yaktığmdan yangın hakkında fazla malumat almak imkânı oltnamıştır. Burgaz itfaiyesi Dunkü müsamereden Irir intiba ve piyanoda yüksek mvoajfakiyet gösteren küçük ızct 56 kadar ev yandığmı tahmin et Galatasaray lisesinin senei devriyei tesisi münasebetile dün mekmektedir. Reisicumhur Hz. Gazi Hz. dün Dolmabahçe sara yındaki mesai bürolartnda meşgtd olmuşlar, hiç bir yere çıkmanuflar dtr. tepte bir müsamere verilmi*tir. Mektep talebesi izci elbisesini lâ bis oldukları halde bu müsamerede hazır bulıınmuşlardır. Bugün halk huzurunda ikinci bir müsamere verilecektir. Dünkü müsamerede, yuvarlakt» resminı gördüğünüz küçük izci piyanoda çok muvaffakıyetli bir klâsik parça çalmıstır.