11 Aralık 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2
Ticarer VEİKTİSAT HAYATI! Rusya ile harici ticaretimiz İlktısat vekilile M.EsatB. arasında münakaşalar Son zamanlarda İstanbul matbun-! tırla Sovyet ittihadının Türkiye İle! yapmış olduğu harici ticareti hakkm-! da bazı neşriyat vuku bulmuştu. Sor- yet ittihadmın, Türkiye ticaret mü- messilliğinden aldığımız bir tebliğde| bu münasebetle neşredilen istatistik rakamlarının doğra olmadığı bildi - rilmekle beraber hakiki vaziyet hak» kmda Şu süretle malümat veriliyor: | “ Sovyet ittihadı Türkiye ile 929—' 30 senesi harief ticaretini iki memle -| ket arasmda temmuz 927 tarihinde ak.| tedilmiş olan ticaret muahedesi es satma tevfikan icra etmiştir. Bu mw ahedenin cari olduğu İ — temmuz— 929 la 1 — temmuz — 960 tarihi ara « seda Sovyetler Türkiyeye ter Türk lirası kıymetinde muhtelif em- tia satmıştır... “Mezkür sene zarfında Sovyet itti- hadmm Türkiyeye sattığı emtinnm .saslı deleri şunlardır: Ne müstahsalâtı o 73,509 ton, 2.981,64 Türk Tirası, lâstik 505.651 ton 683,753 Türk lirası, muhtelif şişeler 29,983 Türk lirası, Toz şekeri 10,135,5 1,037,629 Türk lirası, kesme şeker 6, 3 <€ Türk lirası, otomobil lâs tiği 6,321 adet, 50,565 o Türk lirası, muhtelif makineler 59,718 ve ilâh. Gene aynı sene zarfında Sovyet it. tihadr Türkiyeden 10,194,285 Türk Ji. rast kıymetinde-hakiki Türk malı sa- tın almıştır, Satım alınan emtianın esaslı mad- deleri sunlardır: 2 Türk lirası, Türk lirası, zey. Türk Tirasr, porta- 5695 Türk lirası, Türk lirası, ığI 2S ton, 130,327 Türk lira. sı, pamuk 5447 ten; 085,75 Türk Vi- rası, palamut 13,361 ton, 803, ilrası, palamut (o hulâsası 501493 Türk lirası, oyapağı 7 269 Türk lirası, obadem 25 ton, Türk lirası, ham deri 351 ton, 664 Türk Yirası, kösele 50 ton, 112 bin 587 ve ilâh. kat 160,54 zeytin y Yunanistanda i ktısadi buhran gittikçe şiddetleniyor Atina, 10 (Hususi) — Yunanistan»! da iktrsadi buhran şiddetle hüküm sü rüyor. Yunan mebasan meclisi ba- günkü Içtimaında, drahminin kıyme- tini muhafaza için hükü'metçe alınan ve alinacak olan zeer! tedabirin mü- zakeresile meşgul olacaktır, Hükümet, müzakerenin fazla uza tılmaması fikrindedir. Zira meclis müzakeratı (owzatırsa, ve meb'uslar Yunan düyunu umumiyesi aleyhinde Wwyanatta bulunurlarsa, hariçten bir i kraz temini için yakmda Avrupa ( seyahate çıkacak olan Yunanistan bankası müdürünün teşebbüslerinde muvaffak olamiması ihtimali kuvvet. lidir. Onun içindir ki hükümet, müna- kâaşanm uzatılmamasmı istiyor. Mu. halefet fırkalarıysa bu fikirde değil. dir. Gerek ellmhüriyetçi ve gereki kraliyetçi olsun bütün muhalifler, meclisi meb'usanda iktısadi ve mali meselelerin uzun uzadıya müzakere ve münakasa edilmesi ve millet vekil Terinin bu hususta fikir vw emiltalen - Tarmı beyan etmeleri lâzım geldiği mütaleasmdadır. o Hatta terakkiper- ver fırka reisi Kafandaris; meclisteki! münakaşalara iştirak için bugünlerde Atinaya dönecektir. Hükümetle mu- halefet fırkaları arasında, bir mese- leden dolayı, bir ihtilâf çıkarsa M. Venizelosun meclisi feshederek yeni intihabat ilân eylemesi ihtimali pek kuvetlidir. Esasen M. Venizelos, Yunan meclis si açıldığı zaman, drahminin kıymeti. ni muhafaza hususunda meclisin ta - til zamanmda almıs olduğu tedbir - ler bilâ kaydü şart tasvip edilmemiş olduğu takdirde meclisi Yesih te ki- nunuevvelde veni iptihabat yaptırmak V alırken diğer taraftanda bizzat niyetindeydi. Halbuki muhalifler, yeni intihabat yapıldığı takdirde kazanamıyacakla - rmı anladıkları cihetle, o hükümetin tedbirlerini tenkit ve muahazeden çe- kinmişler, ve bü süretle meclisin feshi meselesinin önünü almışlardı. Binaen aleyh muhalifler, gene bu meseleyi kuretlryorlarsa, meclisin feshedilme- si ihtimali pek kuvvetlidir. Rum mübadilleri memleketi- mize hangi şartlarla gelebilecekler ? « Atina, 10 (Hususi) — Türkiyeye ii ay müddetle seyaMat etmek isti yen Rum mübadiller, Pire, Selinik. Midilli, Gümüleinedeki konsolosha - nelerimize müracaat ederek Türkiyes 'ye ne maksatla seyahat edeceklerine,! Türkiyede akrabaları bulunup bulun - madığma, evvelce nerede oturdukla- rma ve şimdi ikametgâhları (nerede bulunduğuna dair matbu beyanna -! meleri doldurmıya mecburdurlar. Bu beyannameler, Ankarada Da- hiliye vekâletine gönderilecek ve ora. dan cevap geldikten sonra Türkiye - nin her tarafına serbestçe seyahat e- debileceklerdir. Mübadiller aynı za - manda Türkiyede mal iadesi iddia» smda bulunmıyacaklarmı ve gayrı menkul emlâk satn alamıyacaklarmı tahriren taahhüt edeceklerdir. e e e m aa ma m — —— a Dünkü Hava Dün de bava güzelliğini mu- bafaza etmiştir. Kandilli rasat- hanesinin tesbit ettiğine göre dün azami hararet derecesi 12 asğari 3 olmuştur. Bugün rüzgâr lodostan mütevassıt sür'atte ese- cek hava kapalı olacaktır. Ra- | sathane, havalardaki bu güzelli- ğin devam etmiyeceğini ve yarın soğukların yeniden başlaması ihtimalinin çok kuvvetli olduğu- nu beyan elmektedir. | İstanbul terzileri | Haber aldığımıza göre şehri- mizde bulunan terziler arasında yerli kümaşla elbise yapanlar ço- galmıştır. Bazılarının müessesele- rine ecnebi kumaşı koymamıya | karar verdikleri bile söylenmek» tedir. Müvazenei ticariye Bu buhranı iktisadi senelerinde bü- tün memleketlerin arzu ve endişeleri müvazenei ticariyelerini tevzin etmek- tir. İthalât ve ihracât arasındaki mü vazenesizlik, iktisadi ve mali buhran - larm hadusuna sebep olur. Milli pa» ranm talihi müvazenej ticariyeye bağ- lıdır. Binaenaleyh hali hazırda unu- miyetle halkımıza düşen vazife, yerli ve milli mallarımıza rağbet etmesidir. Bilhassa alınacak malm matlup ev. snf ile mücehhez (olduğuna kanaat hasıl olduktan sonra her halde verli malını tercihen alması lâzımdır. İmdi yerl; çimento mevzuu bahso. lunca mültecanisiyeti ve mükavemet kabiliyeti itibarile hariçten ithal edi- len en mükemmel markalarla rekabet, edebilecek derecededir. Şu halde inşa- atçılarımızın münhasıran yerli çimen- toyu kullanmaları menafii umumiye namma milli bir vazife telâkki etme - leri icap etmektedir. 770781 Türk lirası, antrasit! Mecliste dünkü müzakereler Mahmut Esat B. türünün 10 kuruşa düştü- günü söyledi, iktısat vekili bunlar ıskar- tadır,dedi,Mahmut Esat B.in cevabı: Hayır! Ankara, 10 ( VAKIT ) — B. M. Meclisi bugün reis vekili Ha- san Beyin riyasetinde toplanmış- tır. Celsenin açılmasını müteakip iktisat vekili Mustafa Şeref Bey, söz alarak, tütünlerimizin satış fiatlarında ogörülen düşkünlük hakkında Mahmut Esat B. (izmir) tarafından sorulan suale cevap vermiştir. Mustafa Şeref Bey 1929-1939 senelerine ait vasati .| fiatlar hakkında izahat vermiş, bu seneki #atışlarda tütün fiat- larmın İzmirde 40-200, Manisada 60-180, Muğlada 60-200 kuruş arasında olduğunu söylemiştir. Vekil Bey, geçen senelere na. zaran fiatlarda üçte bir nisbe- | tinde bir düşkünlük bulunduğu ve bunun dahili ve beynelmilel sebeplerden ileri geldiğini kay- detmiş ve suale mevzu teşkil eden 10 kuruşa tütün satışı | meselesinin oiskarta (tütünlere ait bulunduğunu ilâve eylemiştir. | Tütün niçin ucuzluyor? i Mustafa Şeref B., demiştirki; “Tütün memleketlerin (ticaret plânçolarında daima ehemmi- | yetli bir yekün teşkil etmektedir. Bu itibarla tütün istihsal etmi- yen memleketler, ticaret muva- zenelerini temin için bir taraftan ithalâtı tenkis edecek tedbirler memleketleri dahilinde yetiştir- miye müncer olacak teşebbü- satta bulunuyorlar. Bütçe açık- larını kapatmak için tütün istib- salâtını inhisarla idare eden dev- letler satış fiatlarını yükseltmiş- ler, bandrol suretile idare eden- ler bandrollara dır. Bütün bunlar istihlâkatta tenakusu ve binnetice fiat düş- künlüğümü intaç eylemiştir. Fiat düşkünlüğünün dahili sebebi Vekil B., bu sebeplere inzi- mam eden umumi buhranın tü tün fiatlarının sukutunda bir amil olduğunu ilâve ettikten sonra fiat düşkünlüğünün dahili sebep- lerine temas etmiş, bütün tütün müstahsillerinin ve tüccarlarının bir teşekkül halinde bulunmama- larından ve maliyet fiatlarında iktısadi icaplara uymamalarından neş'et eylediğini işaret etmişrir. Maliye vekilinin sözleri Müteakiben maliye vekili Ab- dülkalik B, söz alarak asgari tütün satış fiatının 40 kuruş ol- duğunu kayt ve inbisar idaresi tarafından yapılan omübayaata ait rakamları lüzum görüldüğü takdirde zikre hazır bulunduğu: | nu söylemiştir. Mahmut Esat bey kürsüde İ him zam yapmış, | gümrük resimlerini arttırmışlar- | Mahmut Esdt B. cevaptan son- ra kürsiye gelerek dedi ki: Iktısat vekilinin uzun boylu izahatma teşekkür ederim, yal- mz iktısat vekili bey ilerde tat- bik edilecek tetbirler hakkında mülâhazalarını söylediler. Benim. ilişmek istediğim uokta bugünkü tütün fiatları vaziyetidir. Tütün 10 kuruşa Ben bizzat tütünün 10 kuru- Mahmut Esat B. şa satıldığını gürdüm ve Alaşehre telgraf çekerek sordum, bana iskarta olmıyan tütünlerden 16000 kiloyu 10- 20 kuruşa sattıklarını bildirdiler. Tütünün on kuruşa satılması yalnız dahili bir mesele değil, harici cihetten de nazarı dikkate alınacak bir meseledir. Tütün diğer tiftçi mahsulü gibi değildir, tütün, pamuk gibi mü- istihsalâtımız memleketin harici muvazenesini korur. Tedbir almamak doğru değil Tütünün otkasını on kuruşa maletmek imkân ve yoktur. müstahsil on kuruşa satar- sa muhakkak kırk. kuruş -zarar eder. dünya bubranı karşında hökümetin müşkül vaziyetini itiraf ediyorum, fakat bubran var diye tedabir alınmazsa doğru olmaz, her millet kendi vaziyetini ayrı ayrı nazarı dikkata almak sure- tile bubranın önüne geçilebilir, Dünya buhranının sebepleri iktısa- di,mali, içtimaidir, buhran yoluna girinceye kadar tütünün, incirin, İ pamuğun mukadderalını bırak- mayız. Tedbirler almak mecburi- yetineyiz. Bizim dünya bubra- | nıninı (o düzelmesini (o beklemek için zamanımız yoktur. Hükümet müdahale etmezse tüccarın mal larını satmasına imkân görülemez. Iktısat vekili cevak verdi: Mahmut Esat Bey meselenin ehemmiyetini ve müşkül olduğunu takdir ettiler, Hükümetin buna çare bulacağını söylediler ve tü- tünün on kuruşa satıldığını söy- lediler. Mahmut Esat B. yalnız Alaşehir vaziyeti üzerine mütalea yörüttüler ki, bu doğru değildir. Ben Masina, Muğla, Aydın tica- ret odalarına telerafla sordum, cevaplarmda tötünün elliyle yüz otuz srasında alduğunu bildir. diler, Iskarta, hayır ıskarta değil! Mahmut Esat B. in beyanatı- | mn on kuruşa istinat ettiği kısım ıskartadır. MahmutEsatB.— Hayır ıskarta değildir. Iktısat vekili devamla: Bu sözler memleket bilânço- sunu hercümerç edecektir. Bunu yapacak ben değilim Mahmut Esat B, — Memleket blânçosunu hercümerç edecek ben değilim ve bunu ben söyle- medim. Iktısat vekili devamla; ihtimali | Tasarruf Haftası Meelis reisi ve vekil! radyoda konfer verecekler Ankara,10 (Vakıt) — Tasar di ve yerli malı haftası Ankara radyosunda saat dan saat 21,50 ye 1 müddeti veri kadar lecek konferansların progra” şudur: nü Meclis reisi ve tasarruf cemiyeti Paşa, 13 üncü paz iktisat ve tasarruf | tibi umumisi ve İz Rahmi Bey, İ4 ünce paza" günü iktisat vekili | ref Bey, 15 inci salı günü Yusuf Kemal ye vekili 16 ıncı çarşamba müdafaa vekili Zekâi Bey, ci perşembe günü Dahiliye kili Şükrü Kaya Bey tasar hakkında konferans dir. 10 kânunuevvel cumartesi Si Milli. ik reisi KİZ ? günü cemiyeti mir meb ii Mustela Bey 17i8 Pi günü verecekl” yg yy yy yy Telgraf haberlerimizi” ' vamı 4 üncü sayfamı yy — Bizim de dünya bubran. karşı elimizi kolumuzu bağl" tedbir almadığımız yoktur. Tı birler alınmıştır. Tüccarın el 5700000 küsur okka tütün mıştır, ve bunu tütün inhit almasına karar vermişizdir. Karar kâfi değil! Mahmut Esat B, — Yaln!£ rarla tötün alınmaz Iktısat vekili: gi — Karar tatbik edilmekteği. Tütün inbisarı devlet büti ; Biz ini hazineye verdiği paranın hepi mübim bir uzvudur. tötün almıya tahsis kümet makinesi © W vd pis derse zaman dönecektir? Sıkmmtılı anide önüne geçilm yoktur. esine İm Mahmut Esat B. ben sebili” değilim, diyor Mahmut Esat B. gelerek tekrar cevap verdi: — Memleketin matah” alâkadar mühim bir hadis€ lâkki ettiğim tütün meselesi” kürsüye # La A zifem dolayısile tetkik etti i dolayısile maliye ve iktisat yeti lerinin nazarı dikkatimi celb€” g4 Ortada bir hakikat varda izl klamakta * gizienemez ve sa katlefi” yoktur. Eğer ben haki söylenmesini memleket yara görseydim, katiyen söylemesi. Ben devlet hizmetinde ğum zaman memleketi sabıkalı merç edecek yiz a ee e . dım rimiyim? Benim maksa tedbir” evvel büyük ue şumullü Bana izabat atiye aittir. iktiset ler alınmasıdır. yi iilfen tedbirleri acilen Al get mevcut hercimercin geçilmiş olur. Teşkilâı esasiyenin bi” desi tadil edildi eşi” Bundan sonra, çeşide imei PE yo siye kanununun 95 sinin tadiline dair lâyıhası ikinci müzak reyle kabul edilmiştir. yeni şekli şudur: Muvazenci umumiye yihası ve buna ba; ile mülhak bütçeler yıl başından en a7 takdim olunur. Meclis Pazartesi nacaktır, olan 9 —ü kani” ” İlde üç günü wi i
