16 Eylül 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

—— 4 — VAKTIT 16 Eylül 1931 | Yeni Ezerler e Aşk ahlâkı Hilmi Ziya Bey kütüphanelerimi-| kabul etmemektir. Bu hazine mak için reddetmektir, ze bir hazine hediye etti. (5k ahlâkı) dır. e Muharririnin se - nelerçe süren yıpratıcı o mesaisinden ; hayatı başsız ve (o sonsuz i kabul edenlere, ve artık mecrasına terkederek mukadderata esir olanlara, gizli ha- kikatleri aş e çıkarmak üzere yak- laşan sabahı müjdeliyor. Eserin ihtiva ettiği metafizik dü - şünceler etrafında teemmülde o bulu- nan geniş bir kari sınıfı görmek, kita- her şeyi tabii bı okuduktan sonra yer alan samimi ar) zularımızdan birisidir. Aşk ahlâk; insaniyet gayesine masruf olan hamlelerin o tekâmülleri seyrini tetkik eden, ve adeta koca birl maziyi ufacık (hacmine sığdıran bir kitaptır. Asrımızın insaniyet gayesi - ne varmak için yapacağı hamleyi bu nevi eserler hazırlıyacaktır. Kitap üç kısımda üç mühim mese leyi mevzu etmiştir. RUH MESELESİ: Bir ruh kitabı. orada herkes kendini bulacal.tır. AHLAK MESELESİ: Bir ahlâk kitsbıdır, orada herkes kendini ta -İ nıyacak, neleri terkedeceğini öğrene -| cek, ef'alile umumileşme: bilecek - tir. SIYASET MESELESİ: Bir siyaset kitabıdır, orada herkes o cemiyetteki sahte sınıf farklarını unutacak, imti - yazlarından feragat edecek, nasıl ça- lışmasını belliyecek, fedayı nefsi tada- caktır, dır, ... Aşk ahlâkı, insanı dinlerin hede - fine rasyonel bir yol takip ederek wi Jaşmak istiyor. Ruhun iktidar ve 1- saletini her türlü iktidar ve asalet lerin fevkinde tanıyan Buda, İsa ve! Muhammet bu kitapta kol kola yürü. yorlar. Aşk ahlâkı ruha kıymet ve- renlere, ruhu bütün kıymetlerin üs - tünde bir Kiymet kabul edenlere ebe diyeti lâyık görüyor. Ve kitapta yer| yer ebediyeti sezer gibi oluyoruz. Ara| da bir bembeyaz ( bir mermer sütun! $ gili (Sokrat) ım yükseldiğini ve © bir Bur dalgası halinde İsanın geçtiğini farkeder gibi oluyoruz. Aşk ahlâkı eşyanın her türlü te - celliyatını vahdeti itmam eden bir un! sur olarak kabul eder. Burada İsa ve Niçe biribirini tamamlıyan körle - kil türüm hikâyesini hatırlatır. Kitap; insaniyeti milliyetin inki- şaf ve kemalinden istihraç ediyor, V. bunun gayeye erişmek için, insanları kemale duydukları iştiyakın tiyakla yaptıkları cehtin İmakâsudur. | tezahuratı, her türlü — Hilmi Ziya Beyin eseri — Visali vâsıl olma- Daima kema. le varmak için cehtetmek fakat hiçbir zaman ben kemale ulaştım dememek tir, Ve aşk noksanlığını anlı male susamaktır. Mevzuunda fani ol maktır.. diyor. Ve insanlığın istikbali. ni ancak ihtirasları © üyünmeş ve aşk- la deruni hürriyetlerini kazanmış bi yük ruhlu insanların tesis oedeş (dostluk mabedi) nde görüyor. Dost luk mabedine fedayı nefisle gelinece gini söylüyor. Fakat bu teşkilâtsız o ve çok pay: ri muayyen (dostlak mabedi) inandırmıyan tarafıdır. o İsanm eline kıliç vermek ve kayserin kalbine al- lalu indirmek istiyen muharrir eseri nin bu kısmında (İsanın elinden kili cı almış ve (Göklerin melekütu) iade etmiş gibidir. Kitap istikbale ait düşüncelerini rıyazi kat'iyetle tesbit ederek (bütün vakubülmak imkânı olan hadisatı hemen insanlığın tek gayesi olan insaniyete varmak için bir geçit ve bir dönüm noktası addedi eseri nü yor. İnsaniyet gayesinden çok bariz! sıflarla inhiraf detçi felsefenin ; ihatalı © görüşünde toplamaya çalışyor. Ve meselâ Ehli salip muharebeleri o kadar kudret ve hünerle izah ediliyor ki, iklimleri kan dalçasile boğan o meşum asrın bile insaniyet gayesine varmak için za- ruri bir geçit olduğuna inanmak isti- yoruz. Kitaba göre bugüne kadar gelen cemiyet şekilleri tabiatın Zıddınadır. Bunların yerine tabiatın nizamına uy- gun bir şekil olan (Meratip dev'eti) eden veka ni tesis etmek Zâmanı gelmiştir, mrhar| rir diyor ki: “Demokrat devletlerin zaruri aki- beti iktisadi ve siyasi rekabetler için- de tahakküm ve istibdnün müncât'o - lan .bir anarşizmdir. leri bu iki zıt istikamete doğru git - İtikçe biribirinden ayrılmaktadır. Anar İşizme doğru giden demokrat devletle rin en canlı misalini şimalt Amerika cümhuriyetlerinde ve komünizme mün tehi olan demokrat devletlerin misali- ni de Sovyet cümhuriyetlerinde görü- yoruz Bu iki tip hakikaten biribirinin Birinde yalnız iş hürriye ti ve diğerinde (yalnız vazife inzrha- tı hâkimdir. Amerikada iş hürriyeti akibet iktisadi ve siyasi tahakkümlere müncer olacak ve Rusyada vazife in- *İzıbatı fikir, san'at ve ahlâk hareket. ve bü İşi taya derecesine| derim ki: insaniyetin istikbali bu iki lerini durdurarak yeni bir kurunu vus| zemin (o hazırlıyacaktır. e Ben arak kel “İletmiş ve Fransız milletinin heyecanlı Bugünün. devlet| göre, . kendisinin (ahlâki (o mertebeler| istikametten birinde değildir. Fakat mazariyesi) dediği smıflara ayırıyor!) işle vazifeyi, hürriyetle inzıbatı, fert- Birinci mertebe halk, ikinci mertebelle cemiyeti ve vatanla insaniyeti cem vatandaş, üçüncü mertebe vatanper-İeden meratip devletindedir... ver, dördüncü mertebe insani vatan- Kitapta meratibi devletin nasıl ola perverdir. cağrna dair izahat vardır. Burada her Bu dört mertebenin mümeyyiz va- kes kanun nazarında müsavi değildir sıfları şunlardır: ve herkesin işi ve vazifesi © âyrıdır. Korku ahlâkına sahip Halk, vatandaş, vatanperver, insani mertebesi, vatanperver bu devlette derece derece Ümit ahlâkma yükselenlerin merte-|ağır ve mes'uliyetli vazifelere sahip - besi, tir. En ağır vazife İnsani vatanperve Gurur ahlâkma (desinler ahlikı)|re tevcih edilir: o Kanun yapmak, &- bağlananların mertebesi, daleti tatbik etmek gibi, Aşk ahlâkma erişenlerin mertebe. si, olanların Adalet meratibi görmek ve ona uy-! EMME Nİ Sulh yolunda Almanyanın şefi ve rehberi ! Cenevre, 14 (A.A, — Gazetecilerin verdikleri öğle ziyafetinde, M. yanın söylediği nutkuna yapılan alkış İlara mukabele olarak (OM. Kürtiyüs, M. Briyan sulh yolunda bizim şefimiz ve rehberimizdir. Demiştir. Alman ya har bundan sonra her iki memleket arasındaki iştiraki mesa iye devam etmiye kat'iyetle karar ve- rilmiş olduğunu ve bunun halen mev, cut şekillerin iktihamı için yegâne ca- re olduğunu beyan eylemiştir. Düşen layyareciler Tokyo, 14 (A.A,) — Lindberg rikanın Paris sefirine bir telgraf çe- kerek Le Briks ve Mesntinin leleri- İne taziyetlerinin bildirilmesini rica et © nazırı Ame miştir. Taziyetler Paris, 14 (A.A) — M. Dumesnil, 0d? Union felâketi doluyısile ecne bi memleketlerden ve bilhassa M. Bal İbodan taziyet telgrafları almıştır. İ Japon sefiri Cenevrede bülünduğun dan, Japon maslahatgüzarı M yana M. Dumesnili ziyaret ederek Ja- pon milletinin taziyetlerini bildirmiş ltr. M, Dumesnil, kendisine teşekkür şükran ve menmetini 'Takyo hükümeti ne bildirmesini rica etmiştir. M. Dumesil, birçok Japon gazetele ri müdürlerinden de taziyet telgrafla- rı almıştır. Atina borsası hakkında bazı tedbirler Atina, 14 (A-4.) — Rorsnda fiatla- rın son günlerde düşmesi üzerine hü- kmet milli istikrazlara ait o tahviller üzerinde drahmi üzerinden vadeli mu- amele yapılmasını 16 eylülden itiba ren Üç ay müddetle menetmiştir. Alınan diğer bir tedbirde esham üj zerinde serbest alım satım muamelesi nin bilfiil tatilini İntaç etmektedir. Bri-| Kurt) (Vakit) an Tefrikası Hz. No, 147 İSA | ömer Rıza isanın son saatları yaklaşıyordu umduğu tahak Bu sözler, bir itirafı tazammün et! mektedir. o Çünkü bu adam halâskâr| Jsaydığı Isa ile birlikte isyan ettikten İsonra kan dökmek ve bu uğurda sal Jben ölmeyi göze almıştı. İsa ile İsrail oğul nı Lems'i et. mekle olan on iki hâkimin, mabet ile şehrin cenup kısımları istirdat edili Jedilmez Romalhlar tarafından yakalan mamalarının sebebi ne olabilir?, Bunu Romalıların kurbanlık koyun kesildiği bir sırada mabede hü İcwm etmeleri izah ediyor. İsa ile havarileri bu sırada mabe, bulunmuyorlardı. Bilâkis onlar uzakça bir eve'gitmişler evin ka- Ipılarını ka arak vaziyeti düsünme-! ğe başlamışlardı. e İsa ile arkadaşları! burada veda yemeğini yiyecekler, on| dan sonrü muhaceret emrini vererek İbu hareketi idareye başlıyacaklar, mu ların din içinde ihacirlerin gerisinden vuku bulan teca yüzlere nasıl karşı geleceklerini ka- rarlaştıracaklardı. İsa burada bu uzakça yerde otu- rup arkadaşları ve taraftarları ile ko- nuşuyorken Soşratın telmizlerine veda ederken söylediği sözlere müşabih söz ler irat ediyor, sözleri endişe verici hal de olmasına rağmen bunları huzur ve sükün ile çekeceği ıstıraplara, tatcağı ölüme işaret eği. yordu. İsa, veda yemeğini oyemeğe baş lamadan evel bir takim misaller irat etmişti, Bunlarm bir aynini Hizkiyal ile Ermiyanın kitaplarında görüyo- ruz. İsa ekmekleri kırarak ve şerabı hep kendini belki ben akibeti güz ö nünde bulunduştuyordu. (İsa) nin da- ğıtlığı şarap, onun kendi kanı idi, Bu. Cemiyeti akvam meclisinin yeni azslari Cenevre, 14 (A.4.) — Çin, Panama ve İspanya hükümetleri Cemiyeti ak- vam meclisi azalığına ÜÇ sene müddet le intihap edilmişlerdir. (Do-X) tayyaresi felâketle oynuyor Nevyork, 15 (A.A.) — North — Bo- ach tayyare meydanmda bulunan (Do - x) deniz tayyaresine © yıldırım | iyi de yere çarpmıştır. resine bİr şey olmamıştı. lamış ve iki Deniz Zehirli balıklar imha ediliyor Son günlerde şehrimizin muhte telif semtlerinde zehirlenme hadisele- ri olmuştur. Bunlarm bayat balıklar dan ileri geldiği söylenmektedir. Bu hususta dün belediye sıhhat mü| dür muavini beyle görüştükü, bize şu izahi verdi: “Belediye hu mesele / İle yakından! alâkadr olmaktadır. Dün Eminönün. de 5 bin ve Kadıköyünde İmiktar balık imha edilmiştir. Doktor- larımız her gün piyasaya çıkan balık- ları kontrol etmektedirler. Diğer taraftan piyasada görülen bayat balıklar Bulgaristan sahillerin- İden geti ilmektedir. şarap, Davadün Mısırdan getirmiş, onun eitli arzı mevutta dikmiş, fakat sonr dan arzı mevudu duvarları yıkılmış, |siğnemişlerdi. İyerine, yeni bir şarap membaı fışkıra- caktı, Bu memba, Mesihin kanı idi. İsa, veda yemeğini yedikten sonra, tekrar geri dönünceye kadar bir daha şarap içmiyecekti. Çünkü döndüğü za- içecekti, OO zaman dünya milletleri harplerini bitirmiş, Mesilik devrinin buhranları geçmiş olacak, İsa uzaklar daki çöl bahçesinden hareket edip sa- |dık sürüsüne kavuştuktan sonra beya- bana çıkan her milleti arzı omev'uda ni arkadaşlarının kadehine dökerken! yari yerime kanl | Zeytin dağında idi. Bu çiğnenen asmalar| Kendisi bir mucize bekliyor, fakat kuk etmiy ordu l leri heyecan yüzünden bitap düşer uyukladıklarını gördü. İsa onları uyandırarak nöbet ie malarını ihtar etti ve sonra geri dön rek Allahin bunları siyanet etme İçin dun etti, İsa, son dakikasına kadar hir m cize bekliyordu. Çünkü, ancak bu'm eİze onu işkence ve ölümden kurtar onun zaferi için semadan ordular göl İderir, ve onlarla onun hasımları ma İvolurdu. Isa, bu mucizeyi bütün val lığile bekliyordu. Fakat buna oraj İmen her şey olduğu gibi cereyan edi yordu. Her şey, ateşli ümitler ve ni İhayetsiz intizarlar devrinde olduğu gi bi idi. Sema sesiz ve sağır kalmıştı Uçsuz bucaksız, derin ve sakin semâ ıztıraplarla kıvranan adam oğluna bi! cevap vermiyordu. Bu mustarip adamın günalıkirlar eline düşeceği sanat mütemadiyen yak* Jaşmakta idi. Romalı askerler (o gel mekte idiler. Romalılar askerlerinin kifayetsizliğine mebni derhal gönüllü ler toplamışlar ve bunlari sopalar ve İkamalarla Oteslih etmişlerdi. İst İnin bulunduğu yeri ifşa eden - hain, lonlarla beraberdi. Kâhinlerin bendile ri de bunlara refakat ediyorlardı. Isanın maiyeti, silâhlı bir mukave- metie bulunmak istediler. Bunların bir ri kiltemi çekip kâhinj azanın adamlar rmdan birine indirdi(i) (İsa bu hi rekete mâni olmak istiyerek bu adamâ (“Kılıcı yerine koy! dedi. (2) Isa, derhal tevkif olundu ve ordan İkâmini a'zanm sarayına götürülerek orad biraz tevaffuk ett. Bu saray TDi). (1) Markos (19 - 47) (2) Metta (26 - 52) | Fransanın askeri kuvvetleri ne kadarmış? Fransanın teslihatı hakkında Cemi- yeti akvama verdiği erkama nazaran | düşmüş mürettebattan bir kişiyi yaralman, yeni mahsulden yapılan Şarabi Yinnefis Fransadaki ordu mevcudu za: itler de dahil olmak üzere 1921 de ,643 idi. Ş niz aşırı ülkelerin icabında müdafaası için de 71,825 kişilik seyyar bir kuv- İvet vardır. Deniz aşırı memleketlerde inde edecek ve bu milletin önünde (Ce. daimi olarak bulunan ordu mevcudü HI) e girecekti. İsa bu veda nutkunu kendisini bekliyen haileyi izah ettik- jim sonra arkadaşlarile birlikte o mu tat olan bir yere gitti. Burası zeytin İdağındaki karargâhtı. Halâskârm (o mağlüp ve irat ederek muzmail bir hayli vvvetlerinin kılıç artıkları onu bura Fransadaki hava mürettebatı da bekliyorlardı. Muhacerete iştirak İedecek olanların hepsi burada topla nacak ve buradan çöle çıkacakları İsa, bu bahçelik yerde, omuhace ret saatinin hulülünden mukaddem bir müddet istirahat edecek, Allaha yal. varacak ve burada yakalanacaktı. İsa aleyhinde hareket edecek Ro: 1921 de 315,588 idi. Şimdi ise 231405 İdir. 14,698 kişiye baliğ olan yerli kıta- at da bu adede dahildir. Deniz kuvvet» leri zabitler de dahil Oolmak Üzere 57/29 dur. Gemilerin tonilâto mevcu- du 625,603 tür. Bu miktara 1931 de yapt lacak gemiler dahil değildir. Binnefis 32110 ve deniz aşırı mürettebat da S3 dir. innefis Fransada 1210 faal ve 395 ih- tiyat ve 310 mektep tayyaresi vardır. Deniz aşırı memleketlerde 62 tayyare ve deniz tayyaresi ve Tİ de talim tay- yaresi vardır. Mecmuu 574, beygir kuv- vetinde üç kabili sevk balon mevcut- Bunlardan birincisi (korktuğu için iyi olmak istiyendir. Bu halk .! tır. İkincisi mevki ve refah ümit et tiği için iyi olmak istiyendir. Bu va- tanperverdir. Dördüncüsü iy l ler diye iyi olmak istiyendir. Bu va: tanperverdir. oDördün iyi, iyi ol- duğtu için istiyendir. e Hakkı, hak İ- çin müdafaa edendir. Halkın ne dedi- Zine ve ne diyeceğine bakmayıp halka rağmen fakat yalnız halk için olandır. Bu insani vatanperverdir. Kitap (İnsani valanpervere var - mak için bu merstibi geçmek İlzunu- nu duymuş ve bu gayenin tahskku kunu arzu edenlere aşk ve ihtirası tek! Nif etmiştir. Kitaba göre ihtiras w.| yanmamış olan insan, insan değildir, İhtiras namütenahi istemek, tatmin (lar. gun hareket etmek demektir. Meratip devletinde en ehemmiyet. siz ve en küçük işler halka gördürü - lür, ... Aşk ahlikı 250 sahifedir. Burada onu telhis etmek (şüphesiz mümkün değildir. Kitap (zaten — Yunanda başlıyan, Romada temel atan, rüne - sansta İntişar ve inkişaf eden — me- deniyet tarihinin bir hulâsası veya ne- ticesi gibidir. Onu telhis etmek değil, fakat tahlil ve tefsir etmek doğru o - Kitabı yazan bu hakikati da- ha kitabının ilk sahiyesinde tesbit et-! miş, diyor ki: “Bu kitap bir hamlede) okunmak İçin yazılmış olmayıp; öner! mak, tekrar okunmak, ona dair bir, çok fikirleri davet etmek için yazıl - mug bir köşe kitabı telâkki edilmeli -; Hilmi Ziya Bey mukaddemede bül malların kendisini ansızın bastırma. tur. 1990 - 1981 müdafani milliye mas kitaptaki fikirlerini yakında meşrede- malurmı temin için etrafına birkaç nöjrafı sekiz milyar 655 milyon 779 bin ceği (Insani vatanperverlik) ve (Ken) betçi koydu. Bunlar etrafı kollıyacak dime dönüş) isimlerindeki diğer iki © serinde daha müşahhas meselelere tat- bik ettiğini söylüyor. o Hilmi Beyin, mukaddemede ( söylediği gibi ekseri - yetle nazariyeler zengin istikralara ve muakalevi tetkiklere istinat eder ve; ikinci elden kütle seviyesine indirdi ler. Fikir adamlarının (daha fay - dalr olan birinci şekil mesailerine pil hayet vererek, kütle seviyesine inme ye çalışmaları fikir hayatımızın başı bozuk hal aldığını gösteri Aşksız, ümitsiz, imansız kalanlar, İbu kitapta imana kavuşacaklar, yeni ümitler arkasından koşacak aşkı bula- caklardır. | Ken Hayyam | ilardı. o Bu vazifeyi ifa edenler Piyer ile Zebidenin iki oğlu idiler. İsa, saat sonra bunları yokladığı za- man, hepsinin de bütün gün geçirdik franga baliğ olmuştur. Bunun 2,505,005 frangı deniz aşırı kuvvetlere 3 mil- yar 13,990,000 frangı Odonanmaya ve 2,139,881,000 frangı da hava kuvvetleri- ne aittir. Gas Yarın akşam yeniden açılacak (5X6Y5) ARTiSTiK ymeii eni En mükemmel Fransızca sözlü ve şarkılı filmlerden biri olan VİYANA i JANIE MARESE ve Bu film: Franz Leharın vals muhtevi mevzuu AŞKLARI Filmini takdim edecektir. Heyeti temsiliyesi başında; ROLAND TOUTAIN leri “bir çok halk şarkılarını gayet mühimdir.