5 Eylül 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

— 4 — VAKIT 5 Eyl 1931 e Muharririmizin Suriyedeki tetkikleri araman bam Emir Alinin Eğer Suryenin istiklâlı davasında ısrar ederse Surye tahtına çıkması muhtemel görünmüyor ! A — İŞARETLERİ Laf cimnastiği ve hakikat “— Parlömantarizm iyidir. 2 Vakti) m Tefrikesı Nakleden, No, 136 ömer Rıza | AZ İSA .İsamabette bir kaç gün kalabilmişti Çünkü mabet kalesinin muhafızları yahudi idiler Mubedin — elvarındaki kalede Ro-jhim bir hâdise vukubulur da Romalı. malı askerlerden müteşekkil muhafızlar ne diye onu tenkil etmekte gecikir bir kuvvet bulunurdu. o Kıral Herotiler? (Herod) devrindenberi Antonya namı ile tamlan bu Kale, İsanın mabedelten esnasında Romalıların işgalin) şartları nedir? Hayır devletçilik iyidir. Gözlerimi kaparım vazifemi ya-| gireli|rinin daha muvafık © olduğunu, bina on iki sene oluyor. Bu müddet İçindelenaleyh, avdetinde intihabata muhak- Suriye kırk kiliğa girmiş, fakat hiçhi| kak başlanacağını Sim! rinde karar kılamamıştır. Bugünkü f-|diki halde Suriyeliler bu vaadin tahak dare İkukunu beklemektedirler. Osmanlı imparatorluğunun mülki) © Suriyede vatan teşkilâtında Halep, Şam, Berut vilâ| daima mücadelededirler. yetlerine ayrılan Suriye, şimdiki hal.İle zaman zaman grevler ve nümayişler de dört hükümet ve iki müstakil (!)İseklinde tezahür ediyor. e Fransızlar, sancak barındırıyor. Suriye devleti, vatanilere bir cemile olmak - üzere, Aleviyin devleti, Havran (Cebeli drux)| vaktile o Şam isyanmı idare edip bi- devleti, Lübnan cümhuriyeti, müsta. lâhare Mısıra İltica eden Doktor Şeh-| nir kil İskenderon sanci Ceziretülibni-| benderi affetmişlerdir. ömer sancağı. İ Fakat Fransızların bu cemilesi va- y Suriye — devleti, Suriyedeki leşek| tani fırkasını teskin edecek midir? Su-İniyet bir santim bile © ilerlememiştir. küllerin en büyüğüdür. Devletin İriyede buna ihtimal verenler yoktur. | Müspet siyasöt, müspet cemiyet tekni kezi Şamdır ve burüda Fransızlar ta- (Gelecek yazımızda İskenderon san) gi isteniyorsa her şeyden el lâf pe rafmdan o mansup bir devlet relsi var.| çağındaki Türklerin vaziyetinde bah-! vendebazlığını bir köşeye bırakmalı, dır ki, ne kıraldır, ne padişahtır, nel gedeceğiz.) reisiciimhurdur, ne de bir şer.. Sadece! bir kabine reisi. Reisliği şimdiye kar) dar Suphi Bereket, Damat o Ahmet Nami, ve Şeyh Taç İşgal etmişlerdir. | Bu garip ve başsız idare Suriyede! artık can.sıkmağa başlamıştır. Bühas sa vataniler, (yani Suriye milliyetper Suriye fransız mandasma | Gözlerimi açarım vazifenden söylemiştir. “— Aruz güzeldir. kli bir ucubedir. “— Hayır hece vezni güzeldir. aşının sonu (yok akaşalarda hakikat larda biri Fransızlarla du mücade Bu tins mün tur. Bu cins mü yoktur. Bu cin birlerini mat eden lâf perendebazlar vardır. Bir nük bir mantık o; ile insan tezini kaybeder, yahut kaza-)! münak Moris Goguel bu sözleri söyledik- sonra şu şekilde devam eder: “Kudüs hadiseleri, rivayet olun- de idiyse, bu askerler, İsa ile arka-)duğu şekilde vuku bulmuşsa © Ro- ları için büyük bir tehlike idi. (Jo-|malıların meseleye derhal vaziyet et- sefüs) ün beyanatından bu kalede Ko-jmeleri | icap ederdi. Madem ki Tsa, malı askerlerin bulunduğunu anlıyo- Kudüste heyecan ve nümayişle karşı- ruz. — Çünkü bu askerler, başhahama'laşmıştır, hükümetin günlerce bekle- nit olan resmi elbiseleri mühafaza edi-| mesine sebep ne olabilirdi? Bu gibi şe- yorlardı. Fakat yine o (Josefüls) ün|rajt altında hükümetin derltal hareke- beyanatından (bunun aksi de anlaşıle|te geçmemesi, henüz < başlangıçta o- yor. Çünkü milâdın 66 inci senetinde|lan bir isyanm büyümesinden £ başka Gessiys Flous yahudilerin o mabediİyir şeye yaramaz... ni ve mabedin kalesini işgal etmek is Fakat bu itirazlar, 5 fakat halk ona — mukavemet| gel olan ve onu tetkik ve ona müni olmuştu. O hal-İlkimseyi © ikna edemez. a valisi o Gessius Flous dev:İhıjarın maksadı, rinde Roma askerleri, o Kudüsün gar- binde olan Herot sarayında bulunu- yorlardı. — Mabedin kalesi olan Am- tonya ise mabedin muhafızları elinde iâ, Bunlar bir zabitin kumandası al. tında bulunuyorlar; Romalıların Küdüs! teki kuvvetleri hem Herodun sarayını,| hem mabedin kalesini muhafaza ede- cek derecede kuvvetli (o değilse bu iki “İmevkiden intihap edilecek olanı, Hero- dun sarayı idi. Sevkulceyşi mülâhaza lar bunu icap ediyordu. o Herod sarâ- yı, daha hâkim bir tepede bulunuyor du. Mabet kalesi ile mabet sahası &- rasındaki o yegine muvasala vasıtası, bir takım merdiven yolları idi. Onan için mabette bir takım iğtişaşlar vu- İnsan horozların . bürolarda me-|kubulduğu takdirde, kalesskolaylıkta murluk etrhesiyi öter. “Munduların ku |mulasara ediliyor, ve gehiris seiuas! natlamıp © uçmasını arzu eder. Fakat/hemen kesiliyordu. bundan evoel pitlüecik şey horozun me Sen Polun tevkifi esnasında, An mur, olamıyacağı mandanın kanatlana- muhakkak ki, işgale) kemikli lunmuştu. Sen Pol, tevkifinden son-| Misallere güldünüz, fakat ayni sujra barakalara getirildiği zaman, as alleri cemiyet hayatında boyuna so. |Kerler onu taşımağa mecbur olmuşlar ran İnsanlara niçin gülmüyorsunuz? |d. Çünkü kale merdiveninden başitı Gülünüz onlar da öbürküler ka tar) türlü harekete imkân yoktu, gülünçtür. Her şeyden evel usule dair) ; Piletin devrinde de vaziyet. ayni merkezde İdi, bayramlarda muhafız kuvvetleri arttırmak . lâzımdı. Çüm- kü bu gibi obayramlarda, yahudiler arasında bir sürü arbedeler çıkar ve onun için bir takım inzıbati tedbirler almak icap ederdi. Esasen o Piletin 19 senesinde İm- Hakikati bulmak için g bu değildir. Safsnta edebiyatı ile şe- idilecek yol Belâgatle hiçbir asma köprü yapıl | madı. İ © espri ile hangi fizik kanunu keş folundu? Laf ebeleri dünya kürulalıdanbel* ri ne bir bocurgada, ne de bir motöre; 1 ann) : | tabi kazaya uğradılar can verdiler, Dünyanın hiçbir geveze Son bir hafta zarfında, Pariste ÜÇİ &. hiçbir lâf perendebazı & isagoci aç Ni alrere' nir laz eli ll si, hiçbir 14 a göci aç verleri) Suriyeye bir baş getirmek isti' artist hiç beklenilmedik surette ve £4-|mazı ilebir cemiyete istikamet veremez. yorlar; bu başın kibarı araptan bir 8-İrip kaza maruz kalmışlar ve bün- dam olması matluptur. kai ölmüslür. üç garip kâza mesele ile meş eden hiçbir Çünkü Roma. sellemehüsselâm ha- rekete geçmek değildi. Onların maksa- dı, tenkil hareketini muvaffakıyet ve katiyetle idare etmekti, Onun için hazırlanmak, ve darbeyi kahir bir şiddetle indirmek lüzrmdı. Arçilaus zamanında (yahudi ihti. lâlelleri o birdenbire harekele geçmiş- ler ve hükümetin satvet ve nüfuzunu itehdit eden bir vaziyet almışlardı. pe tilleiler, son derece (omüstahkem o - lan mabedi işgal etmiş, imdat kuvvet leri bulmuş, bazı askeri alât ve ede- vat tedarik etmiş, etrafı lâyrkile kol. liyarak bir takım tedbirler almış olsa- lardı, mesele bütün bütün değişir ve en hat ve vahim mahiyeti iktisap eder di. ei Bağl yiğen dk İk vermek ve harekete geçmek için, Rö- malılara kimlerin taraftar, kimlerin muhalif olduklarını anlamak, kâhin ler ve hahamlarla anlaşmak, sonra bunlara silâh dağıtmak icap o ediyor- du. Onun için Romalıların O birkaç gün tevakkuf etmeleri ve harekete geç- İmemeleri mühim bir itiraz telâkki edi lemez. Daha mühim bir mesele (Josefüs) ün bir takım mülâhazalarıdır. Jose- füsün anlatışma göre, yahudilerin #â hini azamı, İsanın o hareketinden ha- İberdar olduğu anda vali Pilete bir mek tup göndermeğe mecbur olmuştu. o O- nün bu sözünden İsanın (hareketi es- nasmda (Roma valisi Piletin Kudüs manisa. Bir hafta içinde Pariste bir İ ressam, bir romancı bir de Parlömantarizm derek, yağmur iyidir demekten farklı değil dir. | iyidir, lardan v Bir hafta içinde üç artistin kaza. st hakikaten gariptir. Run.) romancı, | Geçen nisan ayım birinci ogünü Şamda ıkan bir gazete ortaya bir haber atm daha doğrusu bir balon uçurmuştur. Bu da kıral Hüseynin oğ İu ve kıral Feysalın ; kardeşi emir A- İlinin Suriye tahtma getirileceğidir. Bu haber tabii çok alâka uyandırmıştır.! Fakat bilâhare (EVahrar) gazetesi bu| nun bir puvasson davril olduğunu yaz- mıştır. Bu mesele yalanla doğru arasmda ağızlarda hâlâ çiğnenip duruyor. Muhakkak olan bir şey varsa, o da Suriye idaresine artık kat'i bir şe kil vermek zamanının Fransızlarca da takdir edilmiş olmasıdır. Yalmız Fran $rz AM komiseri o mösyö Ponso kıral Joseph Kessel hafif surette elle 'ta Ali bahsi etrafında (belki olur, belki|den yaralanmıştır. Kardeşi Georgs'un olmaz!) diyerek meseleyi tenvirden ka ayağı kırılmış ve — kalçasında; çınmıştır, İbirçok yanık yerleri, karısının vücudü- Fakat Suriyenin vatani — fırkasmna/nün birçok yerlerinde yaraları vardır. mensup — gazetelerin neşriyatı göste) (İkisi de hastaneye kaldırılmışlar;| riyor ki Emir Ali hiç bir zaman Suri. yeye kıral olamıyacaktır. Çünkü © mir, Suriye tahtına çıkmak için bazı şartlar dermeyan ediyormuş. Bu çart- Tar ârasında (Fransız ordusunun Su- riyeyi otahliye etmesi, harici temsil hakkının suriyeye verilmesi ve niha- yet Suriye istiklilinin tanmması gibi ya uğ rdan birisi ressam, öteki üçüncüsü de bir tabidir. Bu kazaları sırasile yazıyoruz: Fransanın tanmmış romancıların- dan aslen Rus muharrir Joseph Kessel kardeşi Georges ve yengesi, cuma gü-| nü Pariste bir otomobil kazası geçir- mişlerdir. Otomobil önden giden başka otomobili geçtikten sonra dev İmiş ve ateş almıştır. Kazanın önünde olduğu eyden he- men koşuşmuşlar ve devrilen otemobil altından kâzâzedeleri kürtarmışlardır. Müsbet adam Müspet kaf, yapmak istiyorsa, münden eyvel “.- Bu nasıl oldu da böyle oldu #mur yağsın diyen adam daha vr | ve ne zaman yağar, #maz diye, düşünür. ne tonia kalesi, ise sağ | dır. San'at mecmuaları neşretmekle ta- nmmış mösyö Ronald Davis, sadece nâ| bilgiler gerek, şir değil ayni zömanda bir artist ve Usul meselesi sporcudur. Aslen İngiliz olan bu sat| Ni ii z 45 yaşlarında kadar olmasına rağmen Bir cemiyete istikamet vermek is filen de spor yapmaktadır. İtiyenler her şeyden evvel şu | sualleri V İşu şekilde sormalıdırlar: Davis klühün “Bir cemiyet ne zaman parlöman- Çarşamba günü mösj Fransızlar için kabulü mümkün olmi yan kayitler bulunmaktadır. Eğer «- mir Ali, idealinden feragat (etmezse Fransızlarla anlaşabilmesi o muhtemel değildir. Vakıa şarkta Sovyetlere karşı bir arap ittihadı vücnde £ getirilmesinin Fransız ve İngilizlerce Oemel edinil- miş olmasından bahsedenler de var- dır. Bunun için de kıral Feysalın kar deşinin Suriye tahtma getirilmesi ga- yet tabii telâkki oedilmektedir. Bu maksatla kıral Feysalım (Pariste te- 'maslarda bulunacağı Otahminler cim lesindendir. o Fakat Suriyenin © ida- resinde Fransızlar o kadar kıskanç dav ranıyorlar ki, bu ittihada yanaşacak. larma öyle pek de ihtimal verilemez. Seneler var ki, Suriye bir meelisi meb'usandan bile mahrumdur. Son Su riye meclisi ovatanilerden mürekkepti ve bir kanunu esasi lâyihası mıştı. Bu lâyiha yukarda emir Alinin zikretiğimiz şartlarını da ihtiva edi- yordu. Fakat Fransızlar bu kanunu tanrmadılar. maddeleri çıkardılar ve nihayet meb'u- san meclisini feshettiler. Bundan sonra Fransızlar birka fa intihabat yapmayı düşünmü, de, vaziyetin nezaketi, mıştır, Yaz tatilini Fransada geçirecek o- lan âli komiser omösyö Ponso, Berut hazırla işlerse işi saysaklat. İstiklâl; tazammun eden) de mutat antrenmanı yaptıktan sonra çıkarken, klüp sahasında golf idman. ları yapan birkaç kişiyi seyre dalmış tr, O aralık arkasında dördüncü bir golf oyuncusu — birdenbire (elub) ya-| ni golf sopasını kaldırınca mösyö Da visin sol şakağma şiddetle tesadüf et- miş ve mösyö Davis derhal yere düş müş ve kendini kaybetmiştir. Yapılan bütün tedavilere rağmı kendisine gelmiyen mösyö Davis bu su retle ölmüştür. Bundan bir hafta kadar evvel Pa-| ris civarında garip ve garip (olduğu kadar da feci bir surette neticelenen bir kaza olmuştur, Fransanın tanmmış ressam ve Cour teline (tarzında yazılar yazmakla ma ruf muharrirlerinden mösyö (Marsel Arnac, köşkünde karısı ile berüber yemek yerken, köşke 300 metre kadar uzaklıkta © olan kanalı işletmeğe mah- kanın buhar kazanı pat- sus olan | 300 metrelik mesafeyi geçerek, ressa- mın oturduğu odanın — penceresinden irmiş ve başına çarparak ağır suret. İte yaralamıştır. ç de Darbe, ressâmm © kafatasmi kır. mış ve derhal hastaneye nakledilmiş tir. Hastanede üç gün kalan o ressam iyileşmeğe başlamışken (evvelki gün birdenbire fenalaşmış ve heniz daha 40 yaşmda iken ölmüştür. n bu Ani ölümü bü. İme lamiş ve büyük bir demir parçası, bu! İperator Tiberyüsün suretlerini getirdi ği zaman yahudiler (son derece muğ- İber olmuşlar ve bir takım iğtişaşlar vu : kubulmuştu. Bu sırada imperator “— Aruz yaşıyan cemiyetin bünye-İriberyüsün, £ askerleri (mabet kale epi? sihden çekerek £ Ferod sarayına nakil “— Hece vezni hangi cemiyette can) için emirler vermiş olması çok muhte. Uudır? İmeldir. Ru saray şehrin garbinde i Bu sualler böyle sorulduğu zaman! lcabında o buradan bir kuvvet göndere spet bir netice elde etmek imküni)rek, bir patırdıya sebep olanları ceza- hâsıl olur. landırmak çok mümkündü. — 'Türkiye'devletçi. Isa mabede girerek orada adam: Türkiyenin devletçiliği | nârariye|ları tarafından Beni İsrai kıralı “ilâ hatırı için değildir. Türkiye iktisadi) olunmuş ve mabet içinde birkaç gün zarureti neticesinde (devletçi | olmak kalmışsa onU” buna muvaffak olması. cbariyetinde kalmıştır. İnn sebebi, mabet civarında askerler 1 İbulunmamasıdır. İsa, ancak bu sayede, mabet İ- çinde birkaç gün kalabilir ve orada tel kinatta bulunabilirdi. - Ihtimal kik sa, geceleri mabetten çıkıyor, sün haricindeki Beyti Ayna köynde ka: Wyordu. İnciler, İsanın mabette günlerce talim ile meşgul olduğunu, (1) Halkın .Jonu dinlemekle mukayyet olduğunu, vu) (2). Vakit geç olunca on ikiler ile bir- likte Beyti Aynaya gittiğini (3) söylü yorlar. Muharrir Moris Goguel (4) İsanın tarizm devrine girer? “— Bir ecmiyet ne zaman devlet çilik merhalesini normal olarak yaşar. Türkiyenin Iktısadi bünyesi, siya- si bünyesi onun ferdiyetçi ( olmasına mânidir. o Yarı müstenilekeyi kurtar. mak için bütün iktısadi kuvvetleri, si yasi kuvvetleri devlet etrafımda topla: mak emperyalist istismarından kendini korumak zarureti bü neticeyi vermiş mini müteessir etmiştir. o Çünk san'atkâr, dalma neşesi İle tanınmış, resimlerinin sıhhat ve mizah kuvveti Magi almayi. İKudüse muzafferane girerek mabedi Şayanı dikkat olan taraf, © MÖSYÜ , aye etiğine dair olan rivayetlerin ta Arnac roman ve resimlerinde dİma 2S-| ai bir mahiyeti haiz olmadığını, çün- rm makineye olan rabıtasını, O MAKİNE,,. |, den tahaddüs eden İğtişaşla- kuvvetinin insanlara — tahakkümünü!, | pomalılar tarafından derhal bas tenkit ederdi. Bir makine yö tırılması icap (ettiğini, halbuki bu Gölüne, inka tenkil hareketinin çok geciktiğini, onun mösy len — Makine intikamını aldı, Kudü| te bulunmadığı anlaşılıyor. Çünkü Pi- let bu sırada o şehir dahilinde bulun- saydı onun her hareketten vaktinde ve herkesten evvel haberdar olması lâzım gelirdi. Piletin adamları ve mühbirle- ri ona her şeyi bildirirler, onun ahvali hahamlardan anlamasına lüzum kal mazdı, Pilet bu sırada (Filibi o Kayseri) sinde id. Burası, Kudüse nispetle da ha medeni bir yerdi, Vali buraya gide rek eğlenir, ondan sonra dahâ büyük bir kuvvetle geri dönerdi. Bu (avdet, ekseriyetle yahudilerin bayramı arife- sine tesadüf ederdi. Pile, (tatilini geçiriyorken © baş kâhini mektabü nü almış ve ona göre tedbir almak mec buriyetini hissetmişti. Onun için Ro- mahlarm İsaya karşı vukubulan ten- kil hareketinin neden geciktiği bundan İpek sarih surette anlaşılmaktadır. Fa kat Piletin hadiseden haberdar olma sına rağmen mabet kalesinde askerleri le kalarak her şeye lâkayit durmasına imkân yoktu. o Çünkü mabet kaleden birkaç adım ilerde idi. Mabette olan biten her şey burada malümdu. o Onun için mabet (içinde bir ihtilâl vukuu takdirinde, askerle rin derhal harekete geçmeleri İcap & derdi. İ | (Bitmedi) (1) Markos (14 - 49) (2) Lük (19 -48) (3) Markos (11 - 11) n bu hadiselerden şüphe etmek li| © (4) Revu de Hhisloire des religlon, zımgeldiğini söyler. Kudüs içinde mü|42, 318. fan ayrılırken o intihabat için o sıcak Marcel Arnac' yaz aylarının değil, soğuk kış günle-tün Fransa san'at ve gazetecilik âle-| © Fikrini vermektedir.