31 Ağustos 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

—2- VAKIT 31 Ağustos '931 lu macerasına sevkeden Yunan hükü-| metleri o zamân hakikaten her suretle siyasi hiç şüphesiz Yuna- nistan bu kadar büyük bir felâkete uğJfindan ihzar edilecekti. istiklâl ve iradesine sahip bir heyet olsaydılar, râmaksızın işin işinden çıkmak yolun: bulacaktı. Maalesef o vakitki Yunanis tanım kendi ordularının talilerini daha ziyade Londra hükümetinin emrine ter- bu memleketin bir kere içine düşmüş olduğu büyük mes” uliyet bataklığından kurtulmasına mâ- ketmiş olmaları ni olmuştur. Bu noktai nazardan vaziyet muha- keme edilirse Anadolu harbinin Dum-| lupınar meydan muharebesine kadar! devam etmesinden mütevellit mes'uli- na-i zırı Lort Görgen ile o vakitki Yunanis; tanda muhalefeti müttehide başvekili yetin tamamen İngiliz hariciye olan Ralis üzerinde temerküz (ettiği görülür. Anaddlu harbi devam (ettiği sıra. da Yünanistanda bulunmuş ve Lozan sulhüne kadar yine orada kalmış olan ahvale vakıf zevattan aldığımız. bazı mühim malümat bizi bu hususta ten vir edecek mahiyettedir. Onun için bu malümatı (Oburada telhis (edece. ğiz: 1920 senesinde yapılan meclisi meb- uzan İntihabatmda Venizelos mağlöp olarak Yunanistanı terketmişti. Hükü- metsiz kalan Yunanistanm idaresini meclisin içtimaa kadar yaşlı o diglo- matlardan (Ralls) deruhte etti. Ayni kabinede muhalefeti müttehide rüesa- sı dü mevki almışlardı. Bu hükümet her geyden evel Avrupanın şiddetli mü- halefetine ve tehdidatına rağmen Yu- nanistanım başına taç ve tahttan mah Yum bırakılan kral Kostantini getirmek Için faaliyete geçmiş, ve nihayet kra- hn avdeti temin edilmişti. Kral Kostantin Venizelos aleyhtarı İdi. o Yunanistanın başma gelen felâ-| ketler eönebilere dâyanarak Yunan meğalo ideasini tahakkuk (ettir. mek için delicesine hareketlerde bulu- nan Giritli diplomata atfolunuyordu. Yunanistan 1912 — 1913 harpleri ile kâfi derecede büyümüş, fakat Make- donyada eline geçirdiği yerleri muhar farâ iğin KaJT fedakârlıklarda buluna- rüle zayıflamıştı. Zayıf bir Yunanis. tan, Selânikte gözli olan Sırplar ve şarki Makedonyayı almak için uğraşa, Bulgarlar karşısında Anadoluda ak:- beti meçhul bir harekete (o girişemezdi. Kral böyle düşünüyordu. Çanakkale. de itilâf devletleri tarafından yapılan harekât (bir fırka ile dahi olsa iştira ke muhalefet eden ve boğazın gecile miyeceği kanaâtinde bulunan ve bu ka- naatinden dolayı (o Venizelosun ve rt tefiklerin takibalına uğrıyan erkânı harbiyei umumiye reisi jeneral (Maetak- sas) da bu fikirde idi. —Gonaris, Ra- lis, Tentokiş ve diğer - diplomatlar ayni kanaat ve noktai nazarda idiler. Eral ile mevkii iktidardakiler bu fi- kit ve kansatte olunca (o yapılacak bir şey vardı. Anadoluda bulunan kuv' setleri geri çekmek, müttefiklerin Yu- nanistana garbi Anadoluda verdikle- ri mandaterlikten vazgeçmek... ( 192" kânutusanisinde şu kararı verdiler: Türkler ile sulh müzakeresine girmek elzemdir. Vaziveti başka ttirlü sslâh etmek mümkün değildir. O halde An- kara hükümeti ile bir temas yolu bul- mak için hemen faaliyete girişilmeli- dir. Bu vaziyet #imdiye kadar kat'iyen ne Yunanistanda, ne de Türkiyede İn- tişar etmemiş olduğü için mevsulyetini temin etmekle beraber bilhassa nazarı dikkati cereyan eden bu hadisat üreri- ne celbederim : Kral namma hareket e- den prens Nikola ile hükümet namına hareket eden harbiye nazırı M. Co. narls müzakeraa başladılar ve temas şeklini tesbit ettiler. Katar verildi. Bu iş hafi ve nis resri surette idare edilecek zevat ile görüşül- dü. Bunlara her iki hükümet murat- dan ihzar edilmiş ve çok mektum ti tulmuştu. o Anadolu hükümeti ile te- masa memur edilenlere verilecek salâ- hiyetname nihayet meclisi nüzzar tars- Bundan de- layı da vaziyeti kabineye © bildirmek icap ediyordu. Nazırlar Gonarisin izahatini heye canla dinlediler, Kralın da ayni ar zuda bulunduğu hakkımdaki beyanatı üzerine esasat etrafımdaki müzakerat! hafi kalmak © ve ittifak hasıl olduğu İtakdirde resmen müzakerata o başlan» mak kaydile teşebbüsü muvafık buldu lar, Fakat bü sirada başvekil M. Ralis Türkler ile aktedilecek sulhün müttes| fikrile güçendireceğinden ve binnetice Yunanistan daha feci bir hale girece ğinden bahsederek keyfiyetin mahtema! ne bir surette İngiltere hariciye mezar retine bildirilmesini ve'ancak — İngil- terenin muvafakati alındıktan © sonra böyle bir işe girişilmesi lâzım geleceğk| ni söylemiştir. M. Ralis 1915 — 1916 va kayiini göz önüne getirerek tevahhuş © diyor, İngiltereye haber vermeksizin Anadolu hükümeti İle sülh müzakere sine girişilmesini tehlikeli buluyor, ak- si takdirde mes'uliyeti üzerine alamı- yacağını, bâşvekâletten © çekileceğini, arkadaşları fikirlerinde müsir (iseler başvekâletin kralın tensibi ile (diğer bir zata tevdi edilmesini ileriye sürü- yordu. Bunun üzerine Yunan kabinesi baş vekile İngiliz sefiri ile temas etmek sa- lâhiyetini o vermiştir. Bu işin hatta; Londradaki Yunan omaslahatgüzarın dan bile mektum tutulması kararlaştı- rılmıştır. Şayanı dikkattir ki M. (Ralis) in Ingiliz sefaretini ziyaretinden (o üç sa» at sonra İngiliz harieiye nezaretinin €e- vabı gelmiştir. Bu cevap tamamen menfi mahiyette idi. Ve Yunanistana karşı müzaharet şeklinde birçok mera» itile doluidi İşte bu suretle Yu: nan başvekili (Ralis) in tereddüdü, İn- giltere hariciye nezaretinin sulh müza. keresine — aleyhtarlığı Anadolu har binin devamına sebep olmuş ve Yuna- İnistanı Dumlupmar. feliketine uğrat. İştir. i Görülüyor ki Dumlupmar zaferini İnasıl Türkiyenin istiklâlini © kurtar miş ise Dumlupmardaki Yunan mağlâ ibiyetini de Yunanistanm hakiki istik- lâlimi yapmıştır. — Hiç şüphesiz Yunan War kendi hallerine kalmış olsaydı Anadolu macerasına atılmağa cesaret edemiyeceklerdi. Yahut atılmış olsa» lar bile nihayet geri döneceklerdi. Fas kat Yunan milletinin hayat ve istiklâ. line ve istikbaline taallâk © eden harp ve sulh işlerinde harici teşvik, veya taz yik ile yürümek itiyadımı adetâ bir mil. NM siyaset haline Zetirmiş olan Yunan Heali Dumlupınar » mağlübiyetinden| sonra artık müstakilâne harekete doğ ru yürümek kararımı vermişlerdir” ve öyle zannediyoruz ki bu tarzda karar verenlerin başında bizzat (o Venizelos bulunmaktadır. Filhakika Lozan konferansı mliza. İkeralı esnasında Yunanistan” namına isulh murahhası olan Venizelos, daha 0- jrada iken artık Yunanlıların itilâf dev letleri hesabıma ve menfaatine alet ö-) lamryacağını efal ve harekâtile ispat etmeğe çalışmıştır. Ezcümle Türkiye! ile Yunanistan arasındaki esaslı ihii| Tâflar halledildikten sonra müttefikle- re verdiği bir notada kısa bir zamundâ kendi meselelerini halletmezlerse o vâ- kit garbi Trakyada toplanmış olan Yu| nan ordusunun terhis edileceğini tebliğ etmiştir. l Lozan konferansında bu târz hare ket eden Venizelos tekrar Atinaya av- det ederek Yunan hükümetinin idave- sini eline aldıktan sonra Yunanistan ile Türkiye arasmda asırdide mucade- leye artık devam etmenin bir faydaşı haslarınm müzakeratı sulhiye için mü-ive manası kalmadığını nazarı dikkate lâkatlarmı ihzar vazifesi verildi. Türk İerin bu davete icabetlerini temin için müzmkereye esas (olarak maddelerde Türk misakı millisi nazarı itibare alın: makta idi. Temas şeklinde ve teferri- atmda mutabık kalmdı. Bu işi ruhte edenler hareket günline intizaren hazrrlandılar. Hareket ginü meclisi müzsarda müzakere edilerek tesbit edi- Tecekti. Biraz evel işaret edildiği veçhile bu işler prens Nikola ile Gonaris tarafı de) lalarak iki memleket ve millet arasmda! İdostluk tesisine muvaffak olmustur. Şu halde her hangi bir milletin siyasi listiklâlini eline alması esas (o itibarile !hayati bir muvaffakıyet olduğuna göre ! Dumluprmardaki Yunan mağlübiyeti de /bir taraftan bu memleket için bir felâ- İket olmakla beraber diğer taraftan is İ #kbale ait Yunan siyasetinin © matuf, İolması lizrm gelen hakiki (o istikameti göstermesi İtibarile faydası olmuş de- mektir, (BitM) iki, milim Rus amelesi Dün şehrimize 350 Rus amelesi geldi, yarın gidecekler Birkaç gündenberi beklenilen Rus amele seyyahlar dün sabah 5 buçukta şehrimize gelmişler, Rus sefiri Suriç Yoldaş, Sovyet hükümeti İstanbul konsolosu M, Maligin, Sovyet sefareti, konso- losluğu, ve ticaret hariciye mü- messilliği erkânı tarafından kar- sılanmışlardır. 7 İnisadan İzmire vardı. Gelen seyyâhlar kadınlı, er- kekli 350 kişidir. Seyyahlar dün gruplar halınde şehri gezmişler, akşam Rus sefaretinde şerefleri- ne verilen çay ziyafetinde bu- lunmuşlar, geceleyin Galata rıh- tımma yanaşmış olan vapurları: na dönmüşlerdir. Rus ameleleri bugünde şebri gezecekler ve yânn Rüsyaya hareket edecek- lerdir. Demokrasiye darbe e LE (Ost tarafı 1 inci sayıfada | (Deyli Herald) ın verdiği bu malümat, diğer ingiliz gazeteleri tarafından tekzip olunmüş, fakat amels gazetesi wv. isemalarmak üzerinde ısrar etniştir. Filbakika Deyli Heralt tara- fından verilen bu malümat her tarafta derin merak uyandırmış, Londra gazetelerinden (o başka Amerika . gazeteleri de-bu - ha- beri tekzip etmişlerdir. Halbu ki (Heralt) verdiği ma- lühatın sureti katiyede doğru olduğunü ve Amerika. bankala" nnin ingiltere devletinden siya- set ve idaresinde tadilât yap- masını istediklerini iddia etmek- tedir. (Nevyork)ta çıkan Jürnal Of Komers te Deyli Heraldın verdiği haberi teyit ediyor ve ingiltere tarafından işsizlere vuku bulan yardım tahdit olunmazsa ket dişine kredi verilmiyeceğini ya- zıyor. Amerika bankalan ta- rafından “vukubulan bu hareketin manası gâyet sarihtir. ika bankalarının ingiltere dahili siyasetine karış- maları ve bu siyasetini dikte etmeleri ve bu suretle ii renin istiklâlini zayi . (Deyli Herald zelesi yeni Makdonald el vatani saiklerle teşekkül ettiğinden bah- sederken, şu acı hücumlarda bulunuyor: «Amerikanin Federal Rezerve bankasınının ingiltere bankasına kredi açmasını temin için bu Amerika bankasınm sözü ve iradesi dairesinde hareket et- mek vatanperli: midir? “Hayır, bu vatanperlik değil- dir. Bu bilâkis, bir dikta törlüğü kabul etmektir. Fakat bu dik- | tatörlük, bir ingiliz bankasının değil, beynelmilel maliyeciliğin diktatörlüğüdür. Bu hareket ingi liz haysiyetine bir darbe indir miştir. Versay muahedesi Al manya için ne idise Amerika bankasının, iradesini ingiltereye kabul ettirmesi de odur. «Demokrat bir hükümetin hu- kuk ve salâhiyetlerine bundan daha ağır bir darbe indirile- mezdi., Bütün Türkiye ordusile baş başa büyük zafer gününü kutluladı Ustaralı 1 mel öayitada |tiklâl caddesi yolu ile Taksime çikmış- a piemleket ve millet muharebe|lar, orada dağılmışlardır. si başladı. Toplar Genç zabitimiz istiklâl harbinin muh) © Sant tam on Kr Köprüğim telif safahatını anlattıktan sonra de- geçerken Beyazıt ve Selimiyeden yirmi e i 0 ağusü is Li birer top atılmıştır. 7 ye ağustos günü geldi. e e ei ela faritin kelime dk ve bele. re iğ ei yl a maç diye reisi muavinlerinden Hâmit bey- rl çektin, ei tie ler geçit resminden sonrüâ Taksime gi- vi derek cümhüriyet abidesine şehir na- meli ya il mına bir çelenk koymuşlar, ayrıca »$- tesadüf edilir bi © misline ender at cemiyetleri namına da bir çelenk ilir bir zafer (kazanılmış, komulmuştar. on beş günde, bir ordu imha edilmiş, r bir memleket kurtarılmış, bu istiklâl İyisi attığı lüle kazanılmıştır, dj yeni 9önASiN a areleri- Arkadaşlarım, bu günleri bu mi ir m ai e şehir günleri bu zaferi yaratan başkuman-| ar atmışlardır. üne Gari Maslla Kemale barlar. aka e Ra e Şükrü Naili Pe.nın hitabesi yesile Genç zabitimizin hararetle alkışla, aşılan bu kâğıtlardan banlarmdak! nan nutkundan sonra Şükrü Nailt Pa.“ Mi li mai pi şa şu nutku söylemiştir: K re ni n “Arkadaşlarım; Baeiaki bayramı mr ka io m mz mize tebrik ederim. hârbinin zienki i ve başkumandanlık muharebesinin hu, soğalümak yine ... elindedir. Gay. lâsasını genç mülâzim (arkadaşımız a YARIM, ia pek iyi bir surette tasvir ve İzah pa Me, ki ler. Bu muharebe Türk tarihinin val- ay yukarı bir yay 8 tayyaresi alır. dızlı ve mefahirle dolu sayıfaları için- Terliği a mi » > idil lr rna vE yare cemiyetine yardım, sulh ve zafe- rin teminine hadimdir. ve millet muharebesidir. Bu muhare- 2 beye milletin kendisi başlamış, kendi! Gece şenlikler heyecanile yapmış ve ai evi Dün ayni zamanda tayyare bayramı tirmiştir. Fakat onun ayrica bir mür/'d Kiler rma e be di, ve bir vardı: Gâzi Mustafa menfaatine mekteplilerimiz tarafından m d > rozetler dağıtılmış, gece şehrin muhte- Mustafa Kemal. Çok kişinin: her|1if yerlerinde, Bebekte, Suadiyede, Kız şeyin mahvolduğuna hükmeylediği a İma va mim ağa kan zamanda milletinin önüne (ve başına'n ne, vi çelerin: sa“ geçti, Kendi dehakâr kudretini mille daha kadar eğlenceler, fener alaylurı tinin ve bunun yüksek ordusunun kah-| Yapılmış, havai fişenkler atılmıştır. râmanlığı (İle ve âzmile yoğurarak ri isi ği briliari rm bu emsalsiz zaferi meydana getirdi. lal e evkaf memurları Ove Beykoz Dünya yüzünde her milletin büyük.) Hilâliahmer şubesi tarafından (ayrı, Teri vardır. o Fakat cenabıhak bu bü-layr! tenezzühler yapılmıştır. yölerin. Kabine, Gazi ayi YE Dün resmi daireler ve millt miletse seter TANI Ur IŞ, İmıştır. Bugün burada bu büyük başı Bâytam münasebetile bazı dükkân hürmetle selâmlarım. sahipleri ve soförler bir günlük hası. Yine her memleket bir orduya sa” Tatlarını tayyare cemiyetine terketmiş- hiptir. Fakat cesaret — ve fedakârlığı lerdir, #le, azim ve kudretile tek olarak ank Ankarada merasim Tan ordu; teşekkülümndenberi Türk or- Ankara, 30 (Telefon) — Bügün bü- dusudür. Türk ordusunun oşimdiyelyük zafer bayramı münasebetile öğle- kadar kaydekliği bütün zaferler gibilden evel saat 11 de kışla meydanında Atiyen daha pek çok zaferleri tahak-lmerasim yapıldı, en kıdemsiz genç hir 'kuk ettirmiye kadir olduğunu hepimiz|zabitle liva kumandanı tarafmdan nu- biliriz.” Bu kahraman ordünun men-)tuklar söylenerek büyük zaferin hatı- suplarını muhabbetle selâmlarım. raları tazelendi. Sonra bir geçit res Milletinin istiklâN uğrunda, xaferimi yapıldı. o MilW Müdafaa vekili, as- yolunda kânmı döken ve düşüp kalan|keri ümera ve erkin merasime iştirak mübarek şehitlerimizin, ümidi Yarıda ettiler. Büyük bir halk kütlesi mera- kalan bu Türk evlâtlarının ruhlarını simde hazır bulundu. hürmetle ânar ve onlara fatihalar it) © Ayni zamanda büyük erkânı harbi. haf eylerim., yede de bir kabul resmi yapılarak or- Geçit resmi başliyor duya tebrikler kabul edildi. Kabul Nutuklardan sonra darülfünun ka) merasimine meb'uslar, vekiller, vali pısı önünde hazırlanan tribüne ( çıkıl/ve belediye reis muavinleri cemiyet- mış, burada Şükrü Naili, merkez ku ler mümessilleri iştirak ettiler . mandanı Emin Paşalar askeri erkân ve Öğleden sonra altıda zafer abidesi ümeramızla, vali Muhittin, muavini önünde hükümet erkânile askeri ilme Fazlı, polis müdürü Ali Rıza, İstan.) anın ve büyük bir halk kalabalığınm bal meb'usları Aldetiin Cemil, Ziyna-|iştirakile büyük bir merasim yapıldı ve ettin, şehir meclisinden Suphi, Hacı/nutuklar söylendi. e Gece de her taraf Recep, Necip, Cevdet Kerim beylerle donatılarak fener alayları tertip edil. Rus konsolosu M. Maligin ile dün şeh. mektedir. rimize gelen rus amelesinden bir kismi Bundan başka bugün (Balâ) kazası diğer bazı ecnebi davetliler ve sabahın) namına alınan tayyareye isim konulma erken saatlerinden itibaren (o Beyazıt merasimi de yapıldı. meydanmda toplanan (o kalabalık bir Diyarıbekirde İhalk kütlesinin huzurunda âskeri kıta) o Diyanbekir, 30 ( Vakıt) — İat ve mekteplilerle diğer teşkilât bir Zafer ve tayyare bayramı kala- geçit resmi yapmışlardır. balk” bir halk rip r Harbiye, bah- ia! ir ha tarafından tesil ne edildi. Mühim nutuklar irat edil- riye, Kuleli, Halıcıoğlu askeri mek.) edici. iepleri; talebeleri, kıtalar, şehir bam-| diği gibi asker ve mektep tale- beleri parlak bir resmi geçit dosu polis müfrezesi, itfaiye, tayya- İre cemiyetinin tayyare timsali, mehter yaparak çok alkışlandılar. Halk sevinç içindedir. İtakımı, darülfünun talebesi, muhtelif Aydında mekteplere mensup izciler, (şehiryatı mektepleri ve diğer mektepler ve ote İmebillerle muhtelif öanaf cemiyetleri) o Aydın, 30 ( Vakıt) — Zafer bayrami yüksek tezahüratla tesit edilmiştir. Halk sürür içindedir. mümessiİleri iştirak etmişlerdir. Geçit resmi çok güzel olmuş, kah. i Muazzam fener alaylan tertip olunmuştur. iraman askerlerimizin geçişleri ve bil hassa muntazam yürüyüşlerile her g& İizar “Kızılcık Dalları, tefrikamız müw çit resminde takdir kazanan bahriye mektebi talebeleri hararetle alkışlan- mışlardır. | Geçit resmine iştirak eden kıt'a Ve derecatımızn çokluğuna mebni bugün İ mektepliler Beyazıt, ve Divanyolu, Sul-) dercedilemedi. Okuyucularımızdan & tanahmet, Sirkeci, Şişane yokuşu İs'zür dileriz. |