17 Mayıs 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6

parçaladı. —— 6 — VAKIT 17 MAYIS Macar Edebiyatı mİ Si 1931 yacak olan dünya istihsalâtı makinesi Dayinlerle müzake- Anne yataktan kalktı ve ocağı yaktı.İne doğru yola koyuldu. Kapıyı açınca; Gökyüzünde henüz kânunuevvel yıl — Aman, dedi, ne soğuk! her sabah dızları parlıyor, pencerenin önüne ka-|da erkenden yola çıkmak lâzrm. ranlık yığılıyordu. Baba, yataktan sordu: — Nereye gidiyorsun? — Sen de kalk bakalım. Vakit gel di, Fabrika beklemez. — Saat kaç? — Altı, Anne bulaşıkları yıkıyordu. Elek- trik ziyası başını aydınlatıyordu. Annesi: A — B, ne yapalım, biz ameleyiz, de Kız ertesi gün sabah vakti eve dün- dü. Arkasında bir manto, ipekli tuvalet, parmaklarında yüzükler, ve yüzünde! halsizlik l — Bütün bunları, dedi, bana bir) adam aldı, Artık bundan sonra bir ma Baba sıcak sıcak kahvesini içti, kalkine olmıyacaksın. Ben sana bakarım. risinin bütün şefkatini duydu, mütees sir bir sesle: — Olur kadm değilsin, dedi. Karısı cevap verdi: — Hayır, ben bir makineyim. Sa-İti olacaktı. Kızının kendini besliyeceği bahtan akşama kadar iş başımdan aşar.İve para kazanacağı için değil, madem Ancak gece, uyur ve rüya görürken ndi kendim olduğumu hissediyorum, Biraz sonra baba, fabrikada büyük İnesinin önünde idi. Dev gibi teker erin, makine kollarının, kayışların Li meş ayakta duruyordu. Etrafımda işlilerle biribirine geçmiş makineler, cereyanlar, kilovatlar vardı. O saatte, dünya istihsalâtı makinesi gündelik hayat için çalışmağa başladı. Bu, sade fabrikalarda değildi, büyük ticaret ev Teri ve bankalarda da iş başladı. Baba, dünya İstihsalâtı makinesinin arasında bulunuyordu. Saat sabahm sekizi idi, iş başlamış t. Saat dokuzda kayışlar onu kaptı ve -NI— Anne yataktan kalktı. Saat altıyı gösteriyordu ve çalmağa başladı. He. men saati kaptı ve kimseyi uyandırma sın diye yastığın altına sakladı. Uzakta, ta uzaklarda, yeşil çayırlı ğın ufkunda bir yerde, ilk gül rengi ışıklar gözüktü ve temiz havada kuş lar cıvıldamağa başladı. Anne, bir an bütün bunları hatırlar gibi oldu.. Fakat hemen ocağı yaktı, sütü ve kahveyi koydu. Elektriği de yakmak mecburiyetinde kaldı, çünkü aralığın pisve karanlık duvarları o aydınlığın girmesine mâni oluyordu. ve kaynamağa başlayınca oğlu na a İlerledi, elini başına koydu. ' tus — Elin o kadar iyi ve müşfik ki, dedi. Bakışları anneyi biraz canlandır muştı. — Yavrum, dedi. Oğlu, anesinin bütün şefkati ni duydu ve elini öperek: — Olur kadın değilsin, dedi. Anne cevap verdi: — Hayır, ben bir makineyim. Maki ne pâzara gider, yemekleri hazırlar, te mizler ve her gün sabahtan öğleye ka dar ayni şeyi tekrar eder. Oğleden ak Şama kadar, çamaşır, bulaşık, çamaşır, bulaşık yıkar. Gece yamâ yamar. Yal- nız, bazı defalar rüyalarımda bir insan olduğumu hatırlarım.. Oğul fabrikaya gitti, Sekizde dünya istihsalâtı makinesi harekete geçti. Oğul da dünya istihsa. Tâtı makinesi arasında bulunuyordu... Fakat saat onda, fabrika memurların- dan biri geldi ve ona: — Delikanlı, dedi, makineyi bırakıp cepheye gideceksin. Bir gülle oğulu parçaladı. —'nI — Anne kahveyi ocakta pişirmişti. Peneere buz tutmuştu. Anne, kızı kalk tığı zaman üşümesin diye sobaya da o dun atmış, odayı ısıtmıştı. Sonra anne, kizina yaklaşarak saç larmı okşadı: — Kalk cicim fabrika beklemez. Kız — ne İyi, diye cevap verdi. Odanın sıcaklığı, ona hayatında nadir bir saadet vermiş- ti. Anne: — Biraz odayı ısıttım, dedi. Kız annesini kucaklayıp öperken: — Olur kadm değilsin, dedi, Anne cevap verdi: — Hayır ben bir makineyim. Babam bir makine öldürdü. Kardeşini bir mer mi parçaladı. Ben süpürüyorum, şim- di durmadan başkalarının çamaşırları nı yıkıyorum. Ancak arasıra rüyalarım da canlı bir mahlök olduğumu anlıyo- rum. Kız kalklı, gündelik hayata başlı- — IV O zaman anne mutfaktan çıkıp ma- sanın başına otrudu. l Demek artık çalışmıyacak, boş vak ki artık her şey bitmiş. Ve o zaman işsizlik annenin ruhunu sardı... Ve anne kendinin insan denilen bir mahlük olduğunu anlamağa başladı. — Ben canlı bir mahlükum, dedi. Havagazi musluğunu açtı ve boru yu ağzına soktu. Louis Barta'dan; fa. Louis Barta zamanımızın en iyi Macar romancılarından biridir. Bütün eserlerinde, köylü, amele ve gündelik. çi sınıfının hayatından bahseder. Ticaret âleminde: Türkiyede damping akla ia” söylüyor Ankaradan gelen Rus sefiri M. Suriç'in bugün Rusyaya ha- reket etmesi muhtemeldir. M. Suriç iki ay mezuniyetle memleketine gideceğini, Türk - Rus münasebatının çok iyi oldu- ğunu, yeni ticaret muahedesinin yakında her iki hükümet meclis- lerinde tasdik edildikten sonra mer'iyete gireceğini, Rusyanın | Türkiyede damping yaptığı riva- yetlerini düşmanların çıkardıkları nı, sovyet Rusyanın büyük bir faaliyetle inkişaf etmekte olan Türkiyeye biç bir sahada müş- külât çıkarması varit olmadı- ğım söylemiştir. Mali teftişler Maliye teftiş heyetleri reisi ve borsa komiser vekili Âdil B. Ankaraya gitmiştir. Adil B. in bu seyahati, İstanbul teftişleri hak- kında şimdiye kadar elde edilen neticelerin Maliye vekâletine bil- dirilmesi hususile alâkadar görül- mektedir. o Istanbulda bulunan Maliye müfettişlerine ahiren iki müfettiş daha ilâve ve gruplar teşkil edilerek bütün müessesatın teftişine başlanmıştır. Adil B.in Ankaraya gitmesi ya teftiş işlerile alâka- ar görülüyor. Trabzon « İran yolu Trabzon - iran yolunu yapacak olan mütaahhitler yakında Trab- zona gideceklerdir. Bir İngiliz sermayedarı geliyor ingilterede büyük demir ma- denlerine sahip olan bir şirket müdürünün yakında buraya ge- leceği ve Gölcük limanile diğer bazı limanlar ve şimendiferler inşası için teşebbüsatta buluna- cağı baber verilmektedir. Gümrük tarifesi yanlış mı tatbik ediliyor? Manifaturacılar dün odada toplanarak gümrük tarifesinin 36 inci maddesinin yanlış tatbik edildiği hakkında iktisat ve ma- liye vekâletlerine müracaat et- meğe karar vermişlerdir. Tüc- carların iddiasma göre desenli kumaşlarla nakışlı kumaşlar güm- rükte tefrik edilememekte bu suretle “6 25 fazla resim alın- maktadır. Bir ec et konserve fabrikası açmak isteyor iktisat Ovekâletine omüracaat eden ve mühim miktarda serma- esli bulunan bir ecnebi şirket 'ürkiyenin fazla miktarda meyve / reye başlandı Muhtelif dayin devletler namı» na, hamil mümessili olarak (9) kişi iştirak edecektir Ankara 16 (Vakır) — Düyunu umumiye (o mürahhasları bugün öğleden evvel Maliye vekâleti intizar salonunda, öğleden sonra i iktisat meclisi salonunda müzakerata devam etmişlerdir. ğleden sonraki müzakeratta Saraç oğlu Şükrü B.le âli iktisat meclisi katibi umumisi Nurullah Esat, devlet bankaksı kâtibi Fe- ridun Cemal B.ler bulunmuşlardır. Alman hamillerinin yarın gel- mesi beklenilmektedir. Fransız hamilleri namına M. dö Kloziyer ile 2 mürahhas, ingiliz hamiller namına M. Vayt iki müralıhasve 1 kâtip içtimada kazır bulunmuş- lardır. Alman murahhası olarak da üç kişinin geleceği ve müza- kerata iştirâk edecek hamiller mümessillerinin dokuz kişi ola- cağı anlaşılmaktadır. Ankara 16 (Vakıt) — Bu ge müzakeratta eski müza- erat Üzerine görüşülmüş ve hü- kümetimiz eski tekliflerini tekrar ileri sürmütür. Ankara, 16 (A.A) — Kupon- lar müzakeratı için gelen dainler vekilleri bugün Maliye vekâletin- de içtima etmişlerdir. içtimaa tarafımızdan, Saracoğlu Şükrü B. nürahbas olarak iştirak et- miştir. Bu içtimada, müzakeratta takip edilecek usül meselesi mevzuu bahsolmuştur, Gazi Hz.nin davetleri Orman çiftliğinde kongre a ayran içtiler Ankara, 16 (Vakıt) — Gazi Hazret-i leri tarafmdan ayran içmeğe davet ©- lunan Fırka kongresi azası hususi tren Te çiftliğe gitmişlerdir. Meb'uslar, vekil ler ailelerini beraber (almışlardır. Fevkalâde kalabalık görülüyordu. Gazi Hazretleri saat on altıda gele rek davetlilerle ayrı (ayrı görüşmüş- ler, misafirlerden sonra geç vakit av- det etmişlerdir. Ankara, 16 (A.A.) — Saat on alt da Cümhuriyet Halk Fırkası kongresi azaları Orman çiftliğinde ayran iç- meğe davetli idiler. Azalar saat on al tıda trenle çiftliğe gitmişlerdir. Gazi! Hazretleri çiftlikteki daireleri bahçesin de murahhasları karşılamışlar, görü şüp konuşmuşlardır. o Misafirlere çift lik mahsulâtından yapılmış o sandviç- ler ve ayran ikram edilmiştir. Mu- rahhaslar saat 19 da yine hususi tren- le Ankaraya dönmüşlerdir. 931 bütçesi Ankara, 16 ( Vakıt) — 1931 Bütçesi vekâletlerce hazırlanarak Başvekâlete gönderilmiştir. Yal- nız Maliye vekâleti kendi bütçe- sini henüz tevdi etmemiştir. ilk vekiller beyeti içtimamda 1931 bütçesi görüşülecektir. Bütçenin ne kadar olacağı henüz tesbit edilmemekle beraber resmi ma- hafil (185 - 190) milyon arasında olacağını muhakkak görmektedir. SEEEEEE ERER EY İY RR yetişen bir mıntakasında konser- ve fabrikası açmak istediğini bildirmiştir. Hayvan ihracatı çoğalıyor Son zamanda Yunanistana ya- pılmakta olan hayvan ihracatı inkişaf etmektedir. Son on gün zarfında İstanbul ve izmirden üç binden fazla hayvan ihraç edil- miştir, Ecnebi memleketlerde piyasa hareketleri Ticaret ofisine bildirildiğine göre Avusturya hükümeti Rus- yadan transit suretilede olsa memlekete yumurta ithalini men- etmiştir. Romanya gümrük idaresi ih- raç edilecek derilerden resmi kaldırmış italyada da hububat fiatları hafif surette yükselmeğe başlamıştır. tevkif edilmiştir. Haberler ispanyada vaziyet Paris, 15 (A.A.) — Madritte tam birsükün hüküm sürmektedir. kişi bir manastıra gitmişlerdir. hibeler bu adamların talep parayı vermişlerdir. ri çok şiddetli bir hal peyda Burad yüz kadar kimse muştur. Kanaverada bir köy papazı halkı bir içtima yapmağa gelen cümhuriyet- çiler aleyhine ayaklandırmıştır. Cüm- hiriyetçiler çekilip gitmiye (mecbur kalmışlardır. Kanaverada son günlerde yapılan be lediye intihabında belediye meclisine) çi de yaralanmıştır. ıkrallık taraftarları intihap edilmiştir. Londrada bir infilâk Londra, 15 (A.A.) — garbindeki mahallelerden Baywater- de makine dairelerindeki kazanları ci-İliz liralık banknot bulunan lâlamağa mahsus maddeler imal eden| mukaddereli bir fabrikatörün evindeki otecrübedar-| larından şüphe edilen iki met” iresinde dün akşam gayet şiddetli İm-|kif edilmiş ve üstlerinde çıkan * filâk olmuştur. Bu infilâkm tesirile beş yüz İngiliz lirası istirdat © bir adam © civardaki dükkünlardan)tur. birinin camekânımdan dişarıya fırla- devril- miştir, bir kilometrelik bir daire da- hilinde yüzlerce pencerelerin camları) dan on beş kilometre kadar u mıştır. Birçok kimseler yere kırılmıştır. İnfilâlın vuku bulduğu e vin duvarları yıkılmıştır. Bu esnada bir yangın başlangıcı ol muş fakat çarçabuk söndürülmüştür. Ağır surette yaralanmış kimse yoktur. yemeye era | yerli yaralanmıştır. | Darülfünunda ozulada öamsziek Rasim “AN Bey meselesi galeyan | ne şekli-aldı? . Ankara, 16 (Vakıt) — Rasi Ali Beyin vazifesine iade edil diği haberi yanlıştır. Ayni zaman- da Darülfünun emininin tetkikine meselenin brakıldığı da doğru değildir. Meselenin mahiyeti şu- dur: Rasim Ali B. vekâlete isti- da ile müracaat etmiş; vekâlet bu istida hakkında henüz kara- rıpı vermemiştir. Kuvvetle tah- min edildiğine göre yakın veril- mesine intizar olunan bu karar cereyan eden muamelenin kanu- ni şeraite muvafık olup olmadığı- »ı tayinden ibaret olacaktır. Eğer vekâlet muamelede bir noksan görürse meselenin yeni- den Darülfünunca tetkikini bil- direcektir. Bir iddiaya göre Tıp fakültesinde mesele tetkik edi- lirken Rasim Ali B. kendini mü- dafaa için çağırılmamış ve bu cihet nazarı dikkati celbetmiştir. Iktısat vekâletinde iktisat Ankara, 16 — iktisat vekâ- etinin bazi umumi müdürlükleri birleştirerek bütçesinde iktisat yapacağı kaviyyen söylenmekte- “Ankara istasyon büfesi kiraya Devlet Demiryolları umum! Ankara istasyon büfesi iki sene © ve detle ve pazarlık suretile kiraya V” e cektir. Şartnamesi nesile Haydarpaşa Müfettişlikleri veznelerinde birer 1 ü vr . Talip olanların 500 a teminat akçesini hamilen 18-Ma) satılm Umumi idare binasında müzay cdi il münakasa komisyonunda ha 030) Ke maları, ” Kahire, 15 (A. A.) — Resmi mata göre dünkü badire Seville sokaklarında bazı Kimsele-/7 kişi ölmüş ve 93 kişi yari İN rin otomobiller içinde dolaşarak ras gele silâh ettikları ve halkı korku ve telâş içinde bıraktıkları, bunlardan ba-| zılarının tevkif edildikleri haber veril-! | miştir, Almerlada hüviyetler meçhul dört İse dikleri para verilmediği takdirde mü- esseseyi yakacaklarını söylemişlerdir. Korkularından çıldıracak gibi olan ra. ettikleri Bu vak'a dola-| yısile bir kişi tevkif edilmiştir. Velez ile Malagada petrol ve ben- İzin fıçıları götürmekte olan birkaç kisi Madrit eyaletinin! cenubundaki havalide tethiş hareketle-| etmiştir. tevkif olun- Londranmidüncü gecesi | Mısırdaki hadisel€i, Bunlardan 23 ünün yarası 3, İnolunduğuna göre polis ve asker da ancak birkuç yaralı vardır rında yarası hafiftir. Mısır P süvari kuvvetleri Kahire sokak” karakol gezmektedir. e gi. polis karakoluna hücum etti si cede polisleri ateş etmek cebri” ne soktuğu söyleniyor. Kahire, 15 (A. A.) — B tihabata ait erkamın henüz madığını söylemiş ve fakat ini İiştirak edenler yüzdesinin 1925 senelerindeki yüzdelere faik ve mezkür senelerde intihabata © 4 edenler miktarının mütekabilen & 5, 58 olduğunu ilâve etmiştir. Biramnyada kai Rangon, 15 (A.A.) — Tharri civarında elli kadar âsj ile bir şı tarafından idare edilmekte p polis müfrezesi arasında bir çi” olmuştur. Polisler âsileri ratmışlardır. Polis Omüfi manda eden yüşbaşı © ya! çi Âsilerden dört kişi ölmüş ve bir di" Kudüste bir hırsızlık #) Kudüs, 15 (A.A.) — Nisanın #4 postanedeki N içinden kaybolan ve içinde 7 DİS bir mektubu kat; | Fasta bir müsadem? | Tanger, 15 (A.A.) — Fromsis bir İresine muarız kabilenin ç “İlunan Kasbah — Tadla civar mermer taşı ocağında çalışan hücum etmesi neticesinde bir *&# "ila iki yerli ölmüş, bir fransii “efradı tarafından esir alınmı$ Tanger, 16 (A.A.) — Cet din aleyhinde bir takım nü pilmıştır. Kiliselerin kapıla! mağa mecburiyet hasıl olmu! yangın ne de nüfusça zayiat tır. Fakat elliden fazla cak bir yer bulmak için An; lerdir. Nevyorkta bir komünist Nev York, 15 (A.A.) — V sil gören talebeden Çinli nin hükümeti zorla devirmek sinde bulunmakla zan altıns j memleket © haricine çıkarılmiği. sını protesto etmek maksadile gh kadar o komünist rıhtım boyle içtima o yapmak İstemişlerÖ” ; kat zabıta nümayişçilere hütt ve içtima: o dağıtmıştır. nin Çine dönecek olursa g surette öldürüleceği söylem rn Mısır kredi foni vi Kahire, 15 (A.A.) — Yüzde yi, ve ikramiyeli o kredi fonsiy& rinin 15 mayıs 1931 keşides maralar kazanmıştır: Yi 1886 senesinde ihraç edile a lerden 317199 numaraya La senesinde ihraç edilen Gy 611.576 numaraya 50.000, iş de ihraç edilen tahvilleri i İmaraya 50.000 altın frank tir. gi 4 veriliyor idaresinden : Ankarada idar€ ve Kayseri iŞ” pazartesi günü saat 15te An” 0