7 Mayıs 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

ip ker iii ——4— VAKIT 7 MAYIS 1931 - - — — — sam — Kabinenin li Balli programı Mukadderatı teşebbüsattan değil eli tem zuhürattan beklemelidir den) — İsmet Paşa ma rından programını >! iliki ei licemim tatili Memuriyet peşinde — İlk tavsiye mektubu — Küçük bir nut- için millet vekillerinden itimat i#- kun büyük bir hükmü — Muvafık bir hava — Mühim bir : ağa — Güzel bir kabul — Umit ufkundan silinen bir sis, —37 — Yazan: Halit Ziya tiyecektir. Bunun için Başvekil Paşa cumartesiye kadar arkadaşla- rile icraat programı etrafında ça- lışacaktır. Fakat bu seneki icraatigiden sokakta, kapıyı açan, her müruca ğunda şüphe etmediğim bu irşadattan programının geçen senelere naza-ate mülâyim bulunmıyacağı yüzünden münfail değil bilâkis mütehassis ol van bir hususiyeti vardır. Bu da)belli, fakat haşin olmuyacak kadar ter. dum; hatta bir aralık o dakikada ikin yapılacak işleri bütçe zaruretleri-| biyeli bir uşak. İci tavsiyeye hiç lüzum görmeden avde İe tahfif etmek lüzumudur. -— Paşa hazretlerini görmek İster. ti hile düşündüm, lâkin Paris hulyası, Bahsettiğirniz zaruretin derece-|dim, İzmirden kendilerine bir mektup sonra palamut tozlarile incir çuvalları sini ifade edebilmek için geçen|getirdim... İn ekşi kokusu hatırımdan geçti; ken sene (220) milyon tahmin edilen Baştan aşağı süzdü ve derhal muvx-'di kendime: “Bir de oraya gideyim de....! Sade bir ev, Taksimde Sıraservilere söyledi hi esas İtibarile hakikat odiu-cğmkur intihabı hakkındaki teklifin- YİN iki inkılâp arasında 21 senelik değil tam 200 senelik fark var 90S ihtilâleisi ile cümhuriyetçiler a- rasındaki fikir ve ideoloji farkını bu kadar açık, bu kadar berrak göstereni hadiseye henüz rasgelmedik. Halil Beyin millet meclisinde reisi- den bahsetmek istiyorum. 905 inklâpçısı olduğunda şüphe ol- nyan Hali Bey hâlâ 905 ihtilâlimin da yandığı on sekizinci asır fikriyatıma, o- nun hukuk felsefesini yaşıyor. Bu küçük hâdise, bir ruhan, bir şu- ürun mikroskop altına alınası İçin kâfidir. Adeta bu teklif vesilesile Ha- bütçenin gelecek sene (170) — (180) milyon lira olarak tanzim edileceğini söylemek kâfi gelir. Nitekim hazirandan itibaren fık bir hüküm veren nazardan sonra: — Pek erken teşrif ettiniz, eğer bekl lemek için vaktimiz varsa... | Teşrif kelimesine bir cemile ile mu- kabele etmek istiyerek: — Müsande e- dedim. Orası Vaniköyünde maarif nazı Mansurirade Mustafa paşanın köşkü idi, tatbik edilmek üzere evvelâ hazır- Talilmin & reri ri lanmış olan iki aylık muvakkat|derseniz.. dedim ve “büyütün!., dave) ça e an gi ğe er ni GANİRE id de af vam A İç ale © Şİİ EE e bab Bahçesinde ya firleril hi da yüzde on iki nisbetinde ten-|dasma ithal edildim. Odanın bir baştan! yarda Lİ ğkiei ve al t yapılması Maliye vekâletin-İbir başa evin duvarmı işgal eden şarki; arak mektub İzmirdi .| den alâkadarlara bildirilmiştir. . |usafünde bir sediri vard, ben biltabi gey havadis istedi hemşeri altın Cihanın iktisadi ve mali vazi-/bir kenarda, lâkin eskilerin saffı miâli ye kadar göstermek mümkünse o kadar yeti 6 şekildedir ki bügün umum|dedikleri tezelzül noktasından oldukça sösterdi, sonra ağasına seslendi, elile valı fakat kirâlsiz Mirabocu kaldılar. vâridatmda otenakus olmıyan hiçluzakta bir sindelyeye oturdum. işaret ederek: “yakın gel!, demek is- bir devlet yoktur. Avrupada ma-İ Galiba o zaman hazinel hassa nazırı tedi. Yavaş sesle talimat verdi. Ağa dö liyesi en sağlam olan İngilterenin) olan Agop paşa tarafmdan ne suretle yerken bana gözü ile işaret etti. Ben varidatı bile bu #ene 60 milyon|kabul edileceğimi düşünerek, yüreğim! anladım ki İş muvafık bir cereyan nl. İngiliz lirası noksandır. 60 millde ufak bir helecanla bekledim. İmiştir. Ve asıl şu muvafık cereyan ü- yon altın lira bizim bütçemizini (Beklemek. İmidinin doğurduğu bir hareketle bu! 3 — 4 misli bir para demek olduğu) Bunun kısası olmıyatağını herkes bil pür vakar veziri etekleretsine yerden! Bazarı dikkate alınırsa varidat tellir, fakat o gün ben asıl bunun'ne de hir temenna İle selâmladım. Yalıda bir! nakusunun bir memleket için nelmek olduğuna vâkıf oldum. odaya götürüldüm ki orada benden bil müthiş bir mesele olduğu derhal| | fatanbula gelir gelmez, bir yandan!yükçe iki genç serile serpile oturuyor! takdir edilir. Hulâsa Avrupanın) edebiyat iptilâlarına teslimi mefseder-İlardı. Sonra öğrendim ki bunlar dahili hemen her memleketinde devlet|ken bir yandan da asıl seyahat maksa-| ye nazırlığında bulunmuş olan ve Ba- Yaridatı sabıka nisbetle yüzde on)dını teminden hali değildim, onun İçin|hâli hayatında pek temiz bir hatıra bı ikiden yirmiye kadar hatta bazıla-|her şeyden evvel birçok tavsiye mek-İrakan Sait Efendinin oğulları Halit rında daha fazla azalmıştır. Veltupları arasından İkisini ilk müracant|çe Mehmet Beylerdir. bütün bu memleketler yaridat ci ler olmak üzre tefrik etmiş ve Meineti Şahısları, telebbüsleri, bütün tavır! maküsunu telâfi etmek için yeni- işe başlamıştım. ve amları, bilhassa lisanları Istanbul — yeniye vergiler ihdas etmekte- İstikbalimin mukadderatını hâmil o-İkibarlığınn en yüksek niimunelerini Ml lan sandal hangi #ahile kancasinı iliş il eden bu iki lm mahre- Bize gelince hükümet yeni Ver-|tirip turtnabilirse oraya çıkacak ve di yalin dahil idiler. Derhal ağadan! gir ihdas ren “e e ğer tavsiyeleri artık emin bir mersaya öğrendikleri işime tesahap ettiler el mevcut vergilerden ATIMI) sisl olmuş bulunmak emriyesile, etra- nim resmi lisanda yazı yazmakla pek tenzil kararmdadır. Bunun için-| çmdan akan dalgaların cünbüşüne tef melâf olamıyacağımı teferrüs eden bir, dir ki e vt Sare Minel kedecektim. ” g sütüfkârlıkla. paşanın emrettiği anla meselesi erimin| o Bu iki tavsiyeden ncisi İ a idayı yazdılar, fevkinde denilecek bir derecede küçük intizar odasında, elden ii çamaşı ph 3 mma a haizdir. İşte > Mü-İmağa cesaret edilerek, paşanın vürudu bine arzedinceye kadar benimle Konuş! ye e. pe geze eler na kadar hentiz çözülmemiş bir muâm|tular... Bilhassa onların güzide ifade) 'aşa hükümetinin ne gibi “İma düğümü şeklinde duruyordu. sine hayran oluyordum. | ler alacağını anlamak için izah ede! Sirden uşak odanın kapısmın İki kil © Ertesi gün Yıldız kıraathanesinde| sonra Millet Mi izah e nadmı birden açtı, ben yaluız bir kava| bulusmak üzre ağa İle sözleştikten son De ir merakla dmden girmiştim, demek paşa geliyor|ra ben şehre avdet ederken bütün mev dum du. cudiyetimde uçan şeyler vardı. A Hakikâten 6 idi, elini uzatarak mek Abdülhalim Memduha tafsilât ver- Devlet Şurasında tubu İstedi, sedirin üstünde kendi Mev gm: Paşanın maslahatgüzart diye! ya dikkatle bu oldukça uzun tavsiyename intini | Süreyya Hanımla Saffet B. | yi okumağa başladı. Ben de onun sims gizli yes er dre rin, e e sını, simasında intiaş eden manayı oku| ehemmiyetini sonraları anlarsın. Per Geçenlerde devlet şürasında bir ha-|makla meşguldüm. Heyeti umumiyesi! bu adam sil işine cidden sarılı e dine olmuş aza mülüzimi Süreyya Ağa|le bende pek muvafık bir tesir hâsıl ey; öve zanediyorum, seni şimdiden teh oğlu hanimla başkâtip Satfet Bey ara)den bu zat belliydi ki hulüs, ve hasust| ie ederim. ” armda bir ihtilâf çikmişter. Devlet şülje zekâ sahibiydi. klan öemyiyelid rası İnzibat meclisi Süreyya hanımın) © Bunu bedahaten görmekte gecikme İlin di hüma ğine vekâlet emrine alınmasına karar ver'İ dim. Mektubu minderin üzerine DITA-; anladın. O zaman da anlamakta! diği fakat reisin ise bu kararı tasdik/ karak büyük pederimi, babamı, amca-| ki etmediği söyleniyor. İki taraf ayrıca; Mit sordu; üçünü de pek iyi biliyordu. e hakaret davası da açmışları) yep aasa büyük pederimin ticaretinde le Bu hadisenin mahiyeti etrafında ise) ei vaki ZN etti ve onan, Görendiğim umuru şehbenderi kalemi. gu malâmat verilmektedir. Bir müna- çocuklarından hiebirinin kendisini is- min müdürü Ziya Beye — Pariste müd) kaşa esnasında Saffet Bey. SÜTeYyaleimmaş etmiyeceğine muttali olduktan deli medide sefiri kebir olan ve son “i hanima, hakaret addedilehilecek İİ) ark stnanndan bir işmizaz geçti, nelerde Darielhan müessesesine riyaj kelime söylemiş, Süreyya Hanım da Nihayet, yutkunarak gü suretle icmal set eden Ziyâ paşa — gitti, paşa tara- bu sözleri iade etmiş ve Saffet Beyin) edilebilen küçük bir nutuk irat etti; | |(mdan ne söyledi, bilmiyorum, sonra üzerine yürümüştür. Fakat araya Erİ |. Mektubu dikkatle okudum, dedik| (edim olundum: t renler bir kavganin husulüme mâni ol- leri gibi sizin harleiye mesleğine lâ- Ziya Bey yerinden fırlıyarak bir a&- muşlardır. zum olan evsafta olduğunuza inan: ralık dışarı çikti, beş dakika sonra ne rım, fakat ben buna taraftar değilim,|79'*tin erkânından olan bir ermeni i- 3 aylıklar Devletin elbette — iyi memur olarak ec bu Sri nz ei eyi a pilecek gençlere ihtiyacı var, fa.|Zilim — avdet etti, vaşça konuştular, ar ii br BEŞ pisi Pi — ihtiyacı başka zeminlerden te./nihayet Ziya Bey ağaya İşaret ederek) idinin min etmeli. Siz ticaretle melâf bir aile bir şeyler söyledi, bana da: — Beyfen| tos üç aylık maaş rin İdensiniz. Memleketin her şeyden evvelidi!.. — Ririnel defa olarak bana bu ây! tanzimine başlanmıştır. Teka kanunu mucibince verilmesi lâ- um gelen “410 ların msfi 930 Teğinden ayrılmanıza taraftar değilim. v8 kadar müsterih olunuz. dedi, senesinde verilmişti. Nısfı diğe Esasen şu müracaat için İâzimgelen Asaleti kiharanenin. melâhati veçhi! rinin de 931 senesi haziranından (müfuza malik değilim, eğer malik ol. > ile imtizaç etmiş ve mümlaziyeti e itibaren verilmi ..: saydım bile o nüfuzu istimal etmez. danın en mükemmel enmuzecini © 7 cihetle zat & — e İm, zira vicdanımın kanaati hilâfında'manın Ziya Beyinde gördüm, ve sonra ” bir harekette bulunmağa kadir deği. Ziya paşa ile her (emasımda bu tesi- mes'ullüğü tarafından tanzim İğim. rin teeyyüt ettiğine dikkat ettim. edilmekte olan öordrolar yüzde | Ru nutkun müfadmı teşkil eden süz) o Persembe günü gitseydim ne olacak beş zam ile tanzim edilmektedir. İleri öyle mukni ve muhip bir tarzda tı? Haricyeden çıkarken ve perşembe, hayatımın gecikmedim : Ağa ile beraber hariciyeye ogittik.' O yeni teşekkül etmek üzere olduğunu iii Beyin beyninden açılan bir pence-i reden bütün 908 neslinin ruhunu sey- rediyoruz. 908 inkılâpçısı hukuku ancak liberal Monteskiyönün mahut tasnifinden çi-i Kani esaslara irca ederek taaavvur edi! tebitirdi. (OMirabonun) tasavvur ettiği halk çı kırallık bizm 908 ihtilâleileri için biçilmiş bir kaftan idi. Mirabonün has Tefi olan Jirondenler tarihin seyri kıra İh ortadan kaldırmca yine tefrik ku- Tefriki kuva, hâtta meşrutiyet, halk la saray arasmda bir geçit, bir köprü kurmak istiyenlerin mütavassıt bir buluşu İdi, ... Kanunu esasiden, teşkilâtı esasiye kanununa atlayış yalnız bir kanunun isim değiştirmesi değildir. Bir mefhu mun yiktlip, yeni bir mefhumun önün yerine geçmesi demektir. Kanunu esasi devlet kuvvetlerini da Zıtır, teşkilâtı esasiye kanunu devlet kuvvetlerini tek elde, millet meclisinde toplar. Halka doğru giden, halktan kuvvet alan devlet rejimleri en son hareket v- larak bu gayeye gitmektedirler. Demokrasi için kanunu yapan ve tat bik eden, adaleti dağıtan tek bir mes- ba vardır: Geniş halk kütlesi! let meclisinde bulur. devlet teşkilâtında asıl olan büyük mil let meelisidir. Vekiller hey'eti, ve cüm bur relsi büyük millet meclisi biribirin den ayrılmıyan millet kesretinde vah- deti ifade eder. Ama bazıları diyecekler ki, Fransa bile böyledir. Bu kadar inkılâp yap- muş, yine reisicümhur meclisten syri intihap ediliyor. Önümüzdeki on dört mayısta yeni relsicümhur intihabı yapılacak... Buna ne dersiniz?. Orta mektep çoenkları da çok İyibi kii olduğu anlaşılan yere geçti, kemali) anlattım, O bana gülerek: — Nazikâ-|liyorlar ki, bugünkü Fransız kanunu) esüsisi, muhafazakârlarin o meşrutiyet kıralı için hazırladıkları fakat bir tür İü kıralını bulamıyan bir kanunu esa- sidir, Teşkilâtı esasiye kanımu, kanuna esasi değildir. İkisinin arasında bir meşrutiyet uçurumu ve bir tefriki kü- va mezarı var. Biri yirminci asırdan ileriye aşıyor. Biri on sekizinci asra kaçıyor. 908 kahramanı ile aramıdzaki fark 21 senelik fark değil, tam iki yüz; senelik farktır. Halil Beyin teklifin-| den bunu anladık. SADRİ ETEM —— e — — —— — için mevidi mülâkat alirken uğunn: — işiniz oldu. dediğine itimat eaizse muvaffakiyet reside olacağına hiçbir vakit kalben Inannamadığım iş hakika ten olacak mıydı?.. Perşembeye kadar vükelânm azli, bi GELİŞİ-—— ALİ Zayıf mantık ! Dördüncü büyük meclisin ilk, maında eski meelislerin Menteş usunun sesi duyuldu. Ankaradan gelen haberleri şana bakılırsa Halil Beyin w€ si de düşünce tarzı eskisinden teak ğildir, değişememiştir, pi Yalnız hayret edilecek bir “ var ki oda bu kadar şişman v9 da bu kadar zayıf bir mantık şudur. : En genç ' Bir iki meelistir, Ruşen Bej meclisin en genç azası çıfatile © ğe seçilir. » Ruşen Eşref Bey Selim e eski ve yakın dostlarından i caba bu ebedi gençlik sırrın! Yi öğrendi, ne dersiniz? r Köprünün temiz”? Köprü Istanbulun iki karsi“ da hudut teşkil ettiği için temi hangi tarafa ait olduğu ihtilâf ölüyormuş. Günahı vebali b d şam öyle yazıyor. Ama iki taraf da haklı. or” rışsa karışsa Kaplan pâşü harf Topl a Yeni torpitoları” Saatte 42 mil yapı Ansaldo deniz tezg sipariş edilen Koca tepe V€ 5 tepe torpitolarımızın inşa mamlanmış, tecrübeleri yi tır. Her iki torpidomuz ds mil sür'atle hareket edebi? tedirler. Gemilerimiz hayetine doğru İimanımız# lecektir. , Belediyede : | Maaş mümkün olursa * verilecek p Mümkün olursa beledi'fgi günden itibaren memurlafi yı maaşını vermeğe başla” 4 i tır. Verilen malümata belediyo sene nihayeti dolayısile bankalara olaf 4 cunu öde-.ektedir. Maaş V*” | dolayı gecikmiştir. Eski Kadıköy belediye # Bursada muhakeme " Kadıköy belediye müdü den açıkta kalan Nazif kında Bursada muhakem€ cektir. Sebebi şudur: / Nazif B. Yeniköy dairef'j dürü iken Tarabyada / namına bir arsa istimlâk “fi tir. Nazif Beyin bu ars8”? # kıymet takdir ettirdiği bi det sönra anlaşılmış, f belediye hazinesini ” tuğu noktasından tahkiki pılmıştır. Son zamani? #| hakkında mülkiye © tarafmdan muhakemesi 0” karar verilmiştir. iş işaretler hazırlan. Şehir haricindeki yo"” hkeli yerleri gösterme “ konacak olan beynelmi şi 4 ler temamen hazırlan vr yısın o yirmisine doğr ret task eğilmiş olan Y | naca rdır. Hamamlarda temizli Yapılan teftişler ” şehirdeki hamamların “© naenâleyh Mustafa paşanın maarif ne zaretinden infikâki vukua gelmeseydi, yine o sirada annemin hastalığından bahsederek beni âcele İzmire davet e- den bir telgraf alımmasaydı iş olacak miydi? Sonraları düşündükçe buna hiç ihti şo setinde yetişecik MENMiNrE itiya-iretle hitap İLİM Mazasvabe “Ü mai veremedim: Belki beni hariciyeye & vardır. Onun için ben sizin aile mes DÜ gelip beni görür müsünüz? O zama mesel yüz yirmi haruşla tayin ededeki derdi, belki de — kimbilir? - Parise mülâzim sıfatile gönderescklerdi. O halde beni İstanbulda yahut Pariste ne yaşatacaktı?.. Bu bir hayali muhal idi ki kalbim de derin bir tahassür bırakacak kadar kesafet almadan hayatımın ufkundan hafif bir sie seklinde silindi. Malit Ziya: Uşşakisade diledi dali A Şİ Rv YY takımlarının temi edilmediği anla Belediye şube . gönderdiği emirde daimi surette teftiş p temizliğe itina etmiYE” landırılmasını bildirisi Ahır hiköy“ Ruhsatiye alan Mİ ne ahırlarını tamir Ni ii mühlet 15 Mayısta y Bu müddetten goniiği yi yapılacak, reha rn ih ta başlamıy3 hafi” yeleri geri mark i Si patılacaktır. pi