27 Kasım 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 5
e i etm Mr TİE a Doktor Kürtyüsün nutku Alman hariciye nazın Doktor Kürtyüs M. Tardyö ve M. Briyan tarafından Fransız meclisinde irat edilen nutuklara cevaben Rayşrat meclisinde bir nutuk söyledi. Bu nutuk Fransız noktai nâzarına karşı Almanyanın vazıh ve kat'i bir cevabmı teşkil edi- yor. Her “ Kürtyüs , müteveffa «Ştrezman» ın. seviyesinde bir siyaset dehası olmamakla beraber büyük Alman vatanperverinin bıraktığı ağır yükü şimdiye ka- dar muvaffakiyetle idare etmiş olan bir recülü hükümettir. won nutku sulh ve müsalemet niyeti ile meşbu olmakla beraper Al manyanın «Versay» da vurulan zincirlerden artık kurtulmak az- minde olduğunu da gösteriyor. «Yung» plânından babseden riciye nazırı : «Almanya imza- sım inkâr etmez fakat yeni plâ- min temamen tatbik edilebileceği hakkında hiç bir zımanımız yok- tur,, diyor ve hükümetin en mü- him vazifelerinden birinin Alman milletini tahammül edilemez ver- giler altında boğmamak, ahlâki VE içtimai esasatından mahrum etmemek olduğunu işaret ediyor. Siyaseti bariciye noktai nazarın- dan Dr. «Küriyüs» ün Almanya İçin istediği hürriyeti milliyenin iâdesi ve manevi ve maddi mü- âvatın sulh tariki ile elde edil- Mesi,, dir. Fransa ile uzlaşmanın Ve teşriki mesainin Alman siya- seti için fevkalâde mühim oldu- “ağ kabul etmekle beraber, er milletlerlede büsnü münase- ette bulunmak icapeder. M. Kürtyüs» büyük harpten evvelki ttifaklar gibi ittifaklar akdine Muarızdır. z Dr. «Kürtyüseü asıl asabileş- Üren nokta M. «Tardyö,, nün Mutkundaki bir fikradır. Mösyö *Tardyö ,, : “Almanya umumi terki. teslihatı talep edemez. Mağlaplar silâhlanamazlar, galip» in terki teslihatı (o şayanı te- Mennidir. Işte bukadar.» diyor. Alman hariciye nazırı buna şid- mukabelede < bulunarak “yor kiz : “Fransız baş. vekili te #rsay,, muahedesinin metnine Mümen vakıftır. yanın terki teslihatından Maksat diğer. devletlerin terki tealihatı neticesine vasıl olmak kğ bilir, “Lokarno,, misa- ada bu bapta bir işaret Em n Doktor « Kürtyüs ,, ün terki at umumi (konferansının E ini talep etmesi her ne kadar fansız matbuatinın hoşuna git“ Se de gayet doğru bir taleptir. kay muahedesinden galip bedi devletlerin on küsur se enberi mütemadiyen silâhlan- hn ve yalnız silâhlanma bak- Mel, mağlüp devletlere verme- bip *ri pek garip ve pek tehlikeli Yalı âsetin neticesidir. Alman- ve dığı balde Fransa hizda, efiklerinin karada, de topla, havada durmadan kuvvet hp Salar hiç bir vakitte Av Muvazenesine ve sulh ve iadesine © hizmet dayanın “Versay,, gi adili hakkındaki teklifi, ve teiklerin bir kısmının harp- Matay ra tuttukları siyasetin en biridir. Eğer mua- | Vavaz H. EE Bir kadın ve İL Londra konferansında Hindistanı temsil ediyor | Mısırda intihabat intihap kanunu neden tadil edildi? Mısırda intihap kanunu tadil olunduğundan daha evvle de bah- setmiştik, Fakat bu kanunda yapılan tadilâtın sebepleri şim- diye kadar tetkik edilmemişti. Mısır hükümeti yeni intihap ka- nununu iki dereceli yapmıştır. Esasen eski Mısır kanunu esasi- side intihabı iki dereceli olarak kabul etmiş, sonra 1924 senesi" ArsenLüpen! Şık, Kibar, tahsili yerinde .. fakat parlâmentosu intihabın bir dere- | celi olmasına karar vermişti. 2 dereceli intihaba avdet edil- mesi, geçen senelerin tecrübeleri neticesidir. Çünkü, Mısır müntehipleri si- i | yasi davaları anlıyarak've kükö- konferansının en mühim simala- rından biri Hint murahhasların- dan Şâh Vavaz Hanımdır. Şah Vavaz hanım, henüz 32 yaşında genç bir müslüman kadinıdır. Konferansın bir celsesinde mü- bim bir nutuk irat eden bu ha- sum konferansa iştirak eden bü- tön Hint prenslerinin, Ingiliz si- yasilerinin ve diğer murahbasla- fn vazari dikkatini kendi üzerine celbetmiştir. Deyli Ekspres bundan bahse- derken şu sözleri söyledi: “ Şah Vavaz hanımın başında açık mai ve gümüşle işlemeli bir örtü vardı. Koyu siyah saç- larını elmaslar süslüyor ve boy- nunun etrafında inciler görünü- yordu. Onun : irat ettiği nutuk, hem imaznunu; hem kuvveti itibarile mü- kemmeldi. Prensler, nazırlar ve murahhaslar onu mütemadiyen alkışlyorlardı, Nutuk bittikten sonra herkes onu tebrik etti. irat öltiği nutukaa şu sözleri söylemiştir; Biz Hindistan kadınları, müt- tebit bir Hindistan taraftarıyız. Hindistan, teşrii hayatını, kendi eline geçirdikten sonra bugün içtimai fenalıklar ile omücade- le edecektir. Traktör tsorübeleri neticelendi Ankaradan gelen bir habere göre traktör tecrübeleri neticesi tesbit 'edilmiş ve vekâlete bir rapor vermiştir. Muktel birinci, Lems ikinci, Hofer Srans Üçüncü, Hofer dördüncü, Nuktel beşinci, Fortson altma © gelmişler jüri heyeti birinci ve ikinci gelen taraktörlerin kullanılmasını mu- vafık bulmuştur. ———— Belçika kralının doğum günü Belçika kralı Alber H. S. nin doğumunun yıl dönümü müna- sebetile bugün akşam 17'5 du Serkldoryonda bir resmi kabul tertip edilecektir. hedenin fikrine riayet edilse ve Cenevre içtimalarından beklenen neticeler (hasıl olsaydı, Berlin milliyetperverlerinin fazla şikf- yete hakları olmazdı. O yapılma- dıktan, ve Cenevre müzakereleri neticesiz omünakaşalar halinde kaldıktan sonra Cermanlık ve onunla beraber kurban olan di- ğer milletler ne kadar şikâyet etseler yeri vardır, Bu hakikatı Fransız siyasileri bir türlü anla- mıyor veya anlamak istemiyorlar, PM. Gayur metin vaziyetini takdir ederek rey vermek için lâzım olân siyasi |- terbiye itibarile henüz tekem- mül etmemiştir. Sonra Mısır riraat memleketi olduğundan merkezlerde şehir ve kasabalarda mukim olan bü- tün ahali, bütün Mısır nüfusunun ancak dörtte birini teşkil etmek- tedirler. Abalinin dörtte üçü ise köylüdür. Bu itbar ile köy, Mısırın umumi heyetinde esas teşkil et- mektedir. Köy halkı, kendi aralarmdan birini intihap edecek olsalar, şüphesiz bir işte muvaffak olur- lar ve kendi dar muhitlerine göre en muktedir şahsı intihap ederler. Fakat köy muhiti tevsi edilerek köylülerin bu vasi mu- hitten kendilerini temsil edecek bir adam intihap etmeleri iste- necek olursa o zaman köylünün #aşıracağı şüphesizdir. Bu tak- tirde köylünün fırkalar hakkında malümat sahibi olmaları, fırka- ların prensipleri bilmeleri, fırka- lar arasındaki fırkaları tanıma- ları icap eder, Mısır köylüsü, umumiyet itibarile henüz bu sec- viyeyi haiz değildi. Bu vaziyet karşısında intibap kanununu iki dereceli yapmak zaruri idi. Bu sayede köylüler, şehirlerden çok “gidip geleni, ahvali nisbeten daba iyi tam- yanları müntehibi sani olarak seçebilecek ve bunlar meb'us- ları intihap edeceklerdir. Mısırda intihap kanununun ta- diline saik olan başlıca sebepler bunlardır. Satrovil sayfiyesi esrarını muhafaza ediyor Fransız zabıtan (o “Sartrovil, sayfiyesinin (o €srarmı meydana çıkarmak için ehemmiyetle çalış- maktadır. Karilerimize mukadde- ma haber verdiğimiz ( veçhile Şimali Fransada olan bu sayfiye- de meçhul kimseler ismi “Karti,, olduğunu söyleyen bir adamı öldürmeğe teşebbüs etmişlerdi. Mecruh “Karti,, iyleştiğinden hastaneden çıkmış ve müstantik tarafından istiçvatp edilmiştir. Şimdiye kadar elde edilebilen malümata göre Sartrovil sayfiye- sinde toplanan İtalyan komünist reisleri orada muhtelif sui kast pilanları hazırlarmış. Bu pilanlar- dan bir kaçı meydana çıkarak gerek Italya ve gerek Frânsada tedabir alınmış ve sui kastı ya- pacaklar tevkif edilerek işin önüne geçilmiştir, Komünist re- isleri bunu görünce aralarında bir casusun bulunduğunu anla- mışlar ve bir çok araştırdıktan Son gümürde Paris ceza mai kemesinde Andre Rolen isminde | biri muhakeme edilmektedir. Henüz yirmi dört yirmi beş yaşında bir delikanlı olan “An- dre Rolen,, zemane Arsen Lüpeni | sıfatını kazanmağa ahtetmiş bir şahıstır. Pederinin ve valdesinin vakti yerinde olduğundan An- dreye mükemmel bir tahsil gös- termişler. Fakat - delikanlı bu | tahsilden istifade edeceği yerde yankesicilik (ile O kazanmağa karar vermiştir. | Bunun için mükellef bir otomobil (almış; bu otomobille Paris civarındaki sayfiyelere gider. Bir sayfiyenin önünde durdumu kapıyı çalar. Açan olursa gelişi güzel bir ad- | res sorarak uzaklaşır. (Eğer sayfiye tenha olursa yanındaki maymuncukla OKapıyı açarmış. Içâride pârmâk İzi bırakınâmak için bulduğu herhangi bir ipekli | elbiseyi ellerine sarar ve bununla çekmeçeleri, dolapları açarak e- line ne geçerse toplar sonra o- tomobiline binerek çıkıp gider- Andrenin bu suretle soymağa muvaffak olduğu sayfiyeler pek çoktur. Bunların miktarı oluzu tecavüz ediyor. Ancak karman- yolacı bunlardan üç tanesini ta- nıyor ve diğerlerini inkâr ediyor. Mahkemede reis ne için bu s0y- gunculuğu yaptığını ve bundan ne kazanmış olduğunu sorunca “Andre, gayet müstehzi bir cevapla : — Sayfiye Osoymaktan pek büyük bir zevk duyuyorum Ka zancım bir iki yüz bin frangı geçmemiştir | Demiştir. Bu pervasız kasa harsızının . üzerinde daima bir tabanca taşıdığı tahakkuk etmiştir. müddei umum! bunun esbabı müşeddedeten addedilmesini mu- surren istemektedir. Adulün ne karar vereceği yakında anlaşıla- caktır. RE 0 0040 0s a e Rene sonra bu casusun “Karti, oldu- ğuna kanaat getirmişlerdir. Bu kanaat “Karti, nin öldürülmesi kararının verilmesini icap ettirmiş. Ve kendisini “Sartrovil,, sayfiye- sine davet edildikten sonra orada arkasından bir sopa indirilerek yere serilmiştir. “Karti,, kuvvetli bir adam olduğundan yaralan- masına rağmen tekrar kalkmış ve eline geçirdiği bir demir masa ile kendini müdafaaya çalışmış ayni zamanda olanca kuvvetile bağırmağ başlamış. Mütecavizler bunu görünce kaçınışlar. Zabıta taharriyatına rağmen şimdiye kadar ne “Karti,,yi mab- 5 —VAKIR 27 Teşrinsani 1930 — 30 sene evvel; ğ Bahsğli düveli muazzamadan birin bir nota vermişti, Bu notayı Osmanlı firi tevdi edecekti. i Osmanlı sefiri kelli, felli, sakalı ya lere kadar sürünen tanzimat paşalrın dan birinin oğlu idi. Notayı aldı. malı elbisesini giydi, kılıcını kuşâ! kâtibini, memurunu, ağasmı topladı riciye nezaretine gitti, 1 Hariciye nazırı ile karsıtaştı, dedi izin ne kadar haklı old. 1 zu biliriz hükümeti myazamanıma € hanşumul efkârı saileri siyasiyesi kitten, itirazdan vareste ise de, şark garp arasındaki idrak ve tekâmül fa kı da bariz bir hakikat olmakla hi meti metbuamm efkârı itiraziyesini san mütaleai saibelerinin takdirkârı Tarak takdim ile kesbi fahr eylerim... ... 930 senesinde: tiği Cenevrede teslihatm tahdidi için »nferans toplandı, Türk hariciye veki ii şunları söyledi: İ Müdafaa ettiğimiz davanm zafer rı tekmil devletler hakkımda iste, ten fariğ olmadığım müsavi de mündemiçtir. ... LAR Bu iki tez, bu iki düşünce 8 bir imparatorluk gömülüdür bir 1âl harbi duvarı, bir Lozan seddi liyor. # seve Şİ Hâlâ tanzimat Osmanlılığınm müstemlekecilik fikrini çiğniyerek İviş getirenlere hayret ediyorum. Sadri Etem Darülbedayi, Temsilleri ae 2150 İSTANBUL BELEDİYESİ saat 21,30da İl ; ft dili yarın matinç | || ua Tercüme eden saat 15,30da M ŞökrüBey UN Venedik İlKişo saat birden itibaren ki e VR - Taçiri mi v. Shakespeare Je »Dün akşama ———A| OPERA Sinemasında Adolf Menju'nun ii Büyük bir muvaffakiyet İ kazandığı d Asri Baba | Filmi (Pariste çevrilmiş) ta- İİ) mamen Fransızca sözlü en | İİ güzel ve en hoş eseridir. ŞEHZADEBAŞINDA TÜRK Salonunda 27 Teşrinisani perşembe akşa MİLLİ a ORTA OYUNU | Birinci defa olarak eski usul sünnet düğünü gi Ayrıca HAYAL iğ Şefik Sati bey tarafından Üsküder Hâle sinemasında IMDAT: S 0.S$, Her gün gündüz 3 tc. geceleri 9'di cuma günleri 2 de 4 te 9 da Gelecek program Vilyamın intikamı, i küm eden mahkeme âzasını ve ne de Satrovilde toplanan isleri bulamamıştır. “Karti, nin ismini söylediği kimselerin Fran sadan kaçmış oldukları anl mıştır. “Karti,, casus'uk etmem iş, olduğunu iddia ediyorsada bu iddiasının doğru olmadığı anla-. şılıyor. Fransa hükümeti “Karti, nin Fransada kalmasında mahs zür görmemiştir. Zabıta “Sartr ovil, sayfiyesinin Sen nebri altında gizli mahzenleri olup olmadığını. araştırmaktadır. Böyle mahzen“ lerin bulunduğu ve keşfedildikleri takdirde bir çok esrarın elde edi- leceği hakkında kanaat vardır,
