24 Ağustos 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2
— 2 — lar teşkil etmiştir. Bir hanım aza daha Büyükadada VAKIT 24 Ağustos 193) | H. vekilimizin beyanatı mm S5. B. Hanımın | yeni fırkaya aza kaydedilmesi | için müracaat ettiği haber alın- mıştır. “Halkın sesi, ve yeni fırka İzmirde çıkan “ Halkın sesi , gazetesinin sahibi Mehmet Sırrı beyin yeni fırkaya girmrk için Fethi beye müracaat ettiği, ka- bul edildiği, hatta görülen lüzum Üzerine müracaatın cevaptan bile | vareste tutulduğu hakkında İzmir gazetelerinin birisinde bir haber | çıkmıştı. Sırrı Bey bu haberin asılsız hezeyan olduğunu söylemiş yalnız ber fırkaya giren ve dai- ma bir şey koparmaka istihdaf edenlerin o fırkayı ne bale sok- © tuklarını bildiği için, Fethi beye — hitaben gâzetesinde neşrettiği, fakat göndermediği bir mektupta: “ Teşkil (edeceğiniz fırkaya girmek için fırsat gözeten adam- ları sokacaksanız - bununla kimi murat ettiğimi tabil anlarsınız - ve sizde halkın kollarından,sine- © sinden uzaklaşacaksanız milletin © size karşı gösterdiği teveccüh ile — - yaktile işgal etmiş olduğunuz Paris sefaretanesi size yeter ar- — tar bile.. diye yazdığını beyan et- miştir, ; İki belediye Reisi Kastamonu (belediye (Reisi - Hilmi ve Tosya belediye reisi Refik imzalarile aldığımız telgraf- larda memleketleri namına yeni fırkaya çekilen telgrafların aslı olmadığı beyan edilerek tekzip edilmektedir. » Üç tebliğ & C Fırkası Umum Kâtipliğinden: İşlerin çokluğundan dolayı Fırka mer- kezinde Lider Fethi, Kâtibi Umumi Nu- ri ve İdare Heyeti azaları beyfendilerle görüşmek arzu eden zavann her gün «rasında teşrif buyurma- arı rica £. $ Memuriyet ve salre İstemek ve her hangi bir işi gördürmek gibi şahsi işler hakkında irkaya ne mektupla nede çah- sen mürscant edilmemesi ve bu gibilere sevap verilmiyeceği ilân olunur. $ Firkaya girmek isteyenlerin: firka merkezine müracaatla matbu tahütsame- lerden almaları ve bunun için başka bie muameleye hacet bulunmadığı ilân olunur. İkmel imtihanlarına başlanıyor Dün Maarifte lise ve orta mek- tep müdürlerinin iştirakile bir içtima yapılmış ve eylül ikmal imtihanlarının günlerini tesbit etmiştir, Bu imtihanlar eylülün birinden 15 ine kadar yapılacaktır. VAKıT in te Yani Ee) el Biri, Müşür Fuat paşa, diğeri kahveci Emin Ağa idi. Nazmi paşa, bir celse esnasın- da Basarya Efendinin küçük bir sözünden muğber olan Fuat paşanın Efendiye vermiş olduğu sert bir cevabı ve üstüne yürü- mesini müteakip Basarya Efen- dinin Ost katı alt kata vasleden merdivenlerin basamaklarını dör- der atlamasını unutmamıştı. Bir kere de Fuat paşa, hususi salonda otururlarken Azaryan Efendi ile Müşür Osman paşa arasında geçen ve şakanm bu- dudu dahilinde bulunan bir müsahabeye kızarak yerinden © fırlamış ve Azaryan Efendi, güç hal ile kendini oradaki masanm altına geniş sokup sinerek İ mamanda | TÜst tarafı I inci sayıfamızda) Hariciye vekili muswrane bir tavurla işaret ederek dedi ki; —Türkiye zıraat memleketidir. Mevcudiyeti büyük bir mikyasta (hububat, (tütün ve emsali ihracatına merkuttur. Hal- buki bir zaiflamış ve ihracatı azalmıştır. ithalâtı da ayni nisbette tena- kus etmekle beraber ticari mu- vazenesi gayri müsait bir halde; kalmıştır. Türkiye, mükelleflere (fazla vergi tahmin etmiş ve ayni za- kat'i oObir ikısat usulü takip eylemiş olduğundan bu iki cihetten yeni hiç bir teşeb- büste bulunamaz, Şu halde heyeti (o milliyesini felce uğratmadan ecanibe karşı olan deynini tesviye etmesi güç- tür. Türkiye hükümeti Osmani- yenin taahhüdatınm dahil! inki- şafına halel getirmemesi icap ettiği, ve mali (taabhüdatının tediye kudretine nisbet edile- rek tekrar tesbit edilmesi lâzım geldiği kanaatindedir. Tevfik Rüştü bey bilvesile, Avrupayı garinin bali hazırda çekmekte olduğu işsizlik bubra- nının kasten ve barice karşı olan taahüdatından mütevellit iştira ve istihlâk kuvveti azalmasından neşet ettiğini söylemiştir. Şuhal- de Türkiye iki şeyden birini yapmağa mecburdur: Ya düyunu bariciyesinin (oyüküne Otaham- mül ederek garbi Avrupa için bir müşteri olmaktan feragat etmek, yabut haklı tadilat elde ederek garbi Avrupa piyasmda müşteri mevkini muhafaza et- mek, Hariciye vekili hülâsa ola- rak Ohali hazırda (tahdidi teslihat ile harpten mukeddemki tadilin tesbiti mes'elelerini cıha- nn maruz bulunduğu iktisadi buhrana yeğane çere teşkil et- tiğini süylemiştir. Ankara sebze hâli Ankara 23 (Telefon) — Ye- ni yapılan sebze hâli bugün açıldı. Yangın yerlerindeki bara- kalar yıkıldı. Rusyada bir infilâk Moskova, 22 (A.A) — Stalino nah yesinde kâin Kapitanaiya madeninde bir infilâk vukua gelmiş 10 amele telef ol muştwr, Ameleden beşinin akıbed huldür. İnfilikın esbabını tayin etmek üzere Okrayna mesa Bezireti komiser muavini Mi Skarefin riyased alında bir kil MAHALLE > ADA ama an emer aramam, MUHARRIRI: SELAHATTİN ENİS Fuat paşanın dehşetinden ve hücumunda kurtarmıştı. Böyle bir adam çekinilir bir insandı. Emin ağa da âyan dairesinin kahvecibaşısı olmakla beraber yaman bir insandı. Mevkii alt katı üst kata vasleden merdiven altı idi. Fakat bu basık tavanlı merdiven altında Emin ağa, ade- ta bir hükümdar tahtında otu- rur gibi mağrur ve müstağni bulunurdu. O Âyan &âzalarından pek azına bizzat kahve götürür, hiç kimseye aldırış etmezdi. Emin ağa, sadaret dairesinin 25 senelik kahvecibaşısı idi. Müteaddit nişanları vardı. Kendi- sini Sait paşa, âyan reisi oldu- duğu zaman buraya getirmişti. senedenberi mahsulü | İran şuphe Taymis gazetesi Kürt isyanı münasebetile yazdığı bir başma- kalede Kürt âsilerinin Türkiye - Iran münasebetlerini teşvişe mu- | vaffak olduklarını yazdıktan son- ra Kürt şekavetinin tarihçesini yapmakta veâsilerin ancak İran erazisinden ihata edilebilecek- lerini; onun için Türk hükümeti- nin, İran askerlerile birlikte teş- nin Iran topraklarına girmesi için müsaade istediğini ve bunun hayrete şayan olmadığını söyle- mektedir. Taymis daha sonra yi mü- taleaları dermiyan Türkiye hükümeti ürtler ara- sında nüfuzunu muhafazaya ça- lışmakta, gayet haklıdır. Kürtler arasında milliyet fikrile meşbu olanlar azdır, Kürtler içinde hü- kümete husumet gösterenler, di- nl taassup sevkile teceddüde düşman olanlar, sonra vergi ver- meğe, askere alınmağa muhalif olanlardır. Son zamanlarda Suri- ye ve İrakta vuku bulan hadiseler Türkler tarafından hissolunan endişelerin haklı olduğunu gös- termektedir. Şeyh Saidin hezi- metinden sonra Suriyenin şimal taraflarında ikamet eden bazı Kürtler Irandaki akrabaları gibi hareket etmek ve Türkiyede teşevvüşler vücuda getirmek is- temişler, bunun Üzerine bunların reisi olan Bedirhan Suriyeden çıkarılmış, diğer iki reisleri de Şamda tevkif olunmuştur. Şimali Iraktaki kürtlerden bir takım hareketlerle hem Türkiye, hem İran ve lrakı mustarip et- mek istiyorlardı. Irak başvekili bunlara Kürtlerin menfaatlarını muhafaza ile beraber memleke- tin vahdeti aleyhinde ber hangi bir harekete tahammül edilmiye- ceğini anlatmıştır. İnğiltere fev- kalâde Komiser vekili de fırsat- tan istifade ederek Ingiltere hü- ,kümetine atfolunan bir takım ni- " yetleri tekzip etmiştir. Buna rağ- men Alman gazeteleri, Ararat dağlarındaki (âsilerin Obaşında Miralay Lavrensi keşfetmişlerdir. İçerir bu icadı, hayal ilhamın- bir şey değildir. zevatı âliyeden müşür olanlarının yüzbaşılıklarını, vezir olanlarının kalem efendiliklerini görmüştü; onun için hademelere şöyle 60- rardı; vE — Azaryan geldi mi — ibm kabve İsti- yor mu?... Emin Ağa, devletin hayatında âmil ve müessir olan bu zevatı âliyeyi böyle arkadaşça #orar, sade sormak değil, öylece de muamele ederdi : Mütareke günlerinden bir gün âyandan bir zatın ayak yolunda kâğıtla taaharetlendiğini hissetmiş, bu badise, Emin ağayı çileden çıkarmış, hatta bununla da kal- mıyarak hususi salonda âzaların müsahabe ettiği bir zamanda başını kapıdan uzatarak unf ve huşunetle ve Erzurumlulara has şivesile ileri geri söylenmişti. Sade bukadar mı?.. Ahmet Rıza beyin riyaset zamanmda bir Emin ağa âyanı teşkil eden bu gün Emin ağa, gelen misafire riki mesai etmek Üzre askerleri- ! ediyormuş! Bizim Azerbeycan hakkında bir takım fikirlerimiz varmış Husrev Beyin teşriki mesai için yeni metotlar teklif etmesi çok muhtemeldir Iran isyanı hemmiyetli birtarzda tevessü ediyor Ankâra 23 (Telefon) — radaki malümata göre Iranda- ki isyan tevessü etmektedir. Aşiretlerdeki silâhların top- lanması emri, bu isyana vesi- le olmuştur. Esasen İran hü- kümeti, bu aşiretleri, hudut üzerinde bir emniyet vasıtası yapmak için bizzat teslih et- mişti. Vaziyetten bu suretle istifade eden aşiret reisleri, son zamanlarda tamamen bir derebeyi rolü takınmış bulu- nuyorlar, hükümetin bazı e- mirlerine mütavaat göstermi- yorlardı. na a Bu gibi şayialar, Türkler üze- rinde ciddi bir tesir icra etme- miştir. Türklar, İngilterenin orta ve yakın şarkta ancak sulhu arzu ettiğini biliyorlarsada bu gibi şayialardan, bariçteki Kürtlerin, Türkiye hududu dahilinde isyan çıkarmağa teşebbüs edebilecek- lerini anlamaktadır. İranın şimali garbi havalisinde yaşıyan Kürtler, en kuvvetli Kürt kitlesini teşkil ederler. Bunlar Türkiyeye fenalık ede- bileceklerinden Türkiye bunların hareketlerine nihayet vermek is- temektedir. Bu gayet kolaylıkla anlaşılır bir keyfiyettir. Iranın Türkiye ile teşriki me- sai etmesi henüz muhakhak de- ildir. Iranhlar, Kürtlerin kuv- vetli bulundukları bir saha olan Azerbaycan hakkında Türklerin bir takım fikirleri bulunmasın- dan şüphe etmektedirler. Bura- daki Türkçe konuşan çiftçiler fazladır. Türkiyedeki şovenler umu- mi harpten evel ve harp esnasın- da iştiha ile bakıyorlardı. Iran ordusu Irandaki ilticagâhlarına suiistimal eden Kürtlerle meş- gul olacak bir vaziyette değildir. Iran askerleri bunlarla meşgul olursa diğer serhatleri müdafa- ısmarlanan kahveyi biraz geççe getirmiş, bu hâdise Reis beyi muğber ederek Emin ağayı mu- abazeye mecbur etmişti. Buna karşı Emin ağa susmuş mu idi ?.. Hayır bilâkis, ters bir yüzle direk gibi cevap vermişti : — Efendil,, Ben senin kah- vecin değilim, ben Âyan daire- sinin kahveci başısıyım. Sen kendi evindeki kahvecine böyle çıkışa bilirsin... Hepsi ayrı ayrı kahve tiryakisi olan âyan âzaları Emin ağanın buşuneti tab'ını, dik başlılığını hoş görürlerdi. Emin Ağanın nazarında âyan Azaları arasında en cimri ve hasisi, Nazmi Paşa idi, ahyanen kahve içer, kahve içmenin ken- disine dokunduğunu ileri sürerek hasisliğini sıhhi bir mazeret al- tında örtmek isterdi. Emin Ağa, hiç böyle sudan bir mazereti yutar mı idi?... Kendisi 25 sene- | lik sadaret kahveci basılığında bele ei anali Nafia vekili Dün akşam Yalovadan geldi Nafia vekili Recep B. dün akşam saat yirmi buçukta Yalo- vadan şehrimize gelmiştir. Vekil B. bir muharririmize: — Yalovada yeni yapılan yolları ve nafiaya ait işleri tet- kik ettim. Pazartesi günü Anka- öneceğim. demişt asız barakmağa mecbur olaran. Soviyetler bu yaz mevsiminde Iran hududuna tecavüz ettikten başka İran dahilindeki ve İrak hududundaki kabileleri göz ö- nünde bulundurmak icabeder, Bundan dolayı Türkiyenin t:s- hihi hudut istemesi, yahut Kürt- lerle meşgul olmak üzere Türk askerlerinin rana geçmelerini resmen tal-p ederse İranın vazi- yeti müşkülleşir. Iran ahvalire çok iyi vakıf olan yeni sefir Hüsrev Beyin, teşriki mesai için yeni metotlar teklif etmesi çok muhtemeldir. Bunlar bir muahede veya bir misak ile tesbit edilemezse de gene müessir olabilir. Şayet ta- rikı tekerrür eder ve dağ kabi- leleri Türkiye ile Irani ciddi bir hudut münazaasına sevkeder de kendileri aradan sıyrılırlarsa, bu çok şayanı teessüf olur. Yirmi beş asırdan fazla bir zaman mu- kaddem Âsur imparatorluğu ile Uraratu (Ararat) memleketi ara- smdaki münasebetler, bir kaç defa Kürtlerin eslâfı olan kabile- ler yüzünden teşevvüşe uğramış- tı. Bunun omisallerine, Ninuva ile Vanın tarihinde ve Türkiye ile İranın daha yenitarihinde de tesadüf edebiliriz, Yalova içtimaıdan sonra Yalovada evvelki akşam get vakte kadar devam eden içtimadı İranin son notasına hazırlanan ce vabın tetkik olunduğunu, notann Ankaradan gönderileceğini ya> mıştık. Aldığımız malümata göre hükümetimiz bu cevabi notada es: ki noktai nazarımızda ısrar ederek tashihi hudut teklifimizin iki mem: leketin menafiine muvafik olduğu» nu izah etmekte, hudut işini süratle halletmek zaruri olduğunu, Ağrı dağındaki askeri (o vaziyetimis'in meşru müdafaa tedbirleri alr#ak- ms halkı Kürtlerden çok Jtan ibaret bulunduğunu açık, dos- tane lisanla bildirmektedir. Ağrı dağının hududumuz dahiline alın- masına mukabil cevapta tavizat o- larak İrana arazi verilmesi yakında Tahranda görüşülecektir. e Mese- lenin iyi surette (o halledileceği, hudut hadisatının tekerrürüne mey dan verilmiyeceği muhakkak gö“ rülmektedir. İranla taati edilen no- taların neşri muhtemel: Nazmi Paşa gibi nicelerini gör müştü. Bu adamların, sadaret ko- ridorlarında gelen. geçen nazır- ları nasıl yerlere kadar iğilerek iki büklüm eteklediklerini unut- mamıştı. Bunlar, ellerine üçbuçuk kuruş geçince, dünyanın en ne- kes, en hasis adamı oluyorlar, düğüm üstüne düğüm vuruyor- lardı.., Bekçi Numan ağanın nazarın- da ise Nazmi Paşa, sapına ka- dar okka dört yüz dirhem bir adamdı: Paranın kadrini biliyor, olur olmaz israfata sapmıyordu.. Rüştü için aylardanberi idi ki mahallede işler mutat şekilde gidi- yor, hayat yeknasak şekilde devam ediyordu. Lâkin birgün Numan a- ğanın rahatsızlanması ve mabal- leye ait bekçilik vezaifinin Yu- nus ağa ile kendi omuzlarına binmesi işi müşkülleştirmişti. Numan ağa kırk derece ateş içinde yalmasına ve zaman | (Bilmedi)
