1 Nisan 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4
— > — VAKIT 1 Nisan düşündüğünü sormuş ve mubar- ririmizin malüm olan haberleri vermesi üzerine gülerek. — Ben jenerali çok iyi tanı- | nm. İki sene yaverliğini ettim, | Pariste iken bir iki mektubunu | da aldım demiş ve muharriri- mize şu meraklı haberi vermiş- br: — Jeneral İstanbuldadır! Jeneralle mülânat #u haberi alan muharririmiz, | Jereralin oturduğu yeri öğren- miş, ziyaretine koşmuştur. Jene- ral bittabi kendisinin mühendis Keşof olduğunu ve Anadoluda bir manganez madenini işletmek üzere geldiğini söylemiş ve bir gazeteciye söyliyecek sözü olma- dığını ilâve etmiştir. Halbuki Kafkasyalı" ressam jeneral ile ü ve bütün dünya ii bu tü ip ke disesinin az, çok komik olan esrarını öğrenmiştir. Neden gelmiş? Bu zatın muharririmize anlat- | tığına göre hadise şöyle geçmiş- | tir: Ceneral (Kutepof) öledenberi | çok sinirli olan ve şimdi daüssıla münasebetile hırçınlığı büsbütün | artan karısi'e iyi geçinememek- tedir. Hayatları daimi hır gür içinde geçer. Bu hale bir niha- yet vermek kararını alan jen'ral bir müddettenberi ailesine Bol- şeviklerin kendisini pek fena takip ( ettiklerinden (o babseder dururmuş. Bundan da maksal, pek güzel an'aşıldığı veçhile günün birinde tagayyüp edince Çeka tarafından kaldırıldığı zan- wnı vermek m:ş. Hangi tedbirlere baş vurdağunu o bilemediğimiz jeneral kendisine bir Leh pasa- portu temin ederek “seyahate | hazırlanmış bulunuyordu. Birgün kiliseye gtmek bahanes le evden çıkmış ve doğruca Marsilyaya giden tirene binmiştir. Eindeki pasaport gayet mun- tazam terlip edilmiş olduğu için kimse şüphe enmemişlir. Pariste bir ispiritizme medyo- munun Rus sefaretanesini gös- terdiği yazılmıştı. Fu adamın da, ailesini telâşa düşürmek için jeneral tarafından para ile tutulduğu anlaşılmaktadır. Jenerali şehrimizde ne kadar ka âcağı ve sonra nereye gide- ceği şimdilik malüm değildir. Bütün Fransız gazetelerini te- lâşa düşüren hadisenin üzerini örten esrar perdesi budur. Bu- nun bir Türk gazetesi tarafından | kaldırıldığını o duyan Avrupa matbuatı kim bilir ne diyecek- lerdir? 1930 ELER yenede a o e - VAKIT ın telgraf ve telefon haberleri Herman Spirerin miras meselesi | Maliye vekili M. Meclisinin dünkü içtimaında etraflı izahat verdi Ankara, 31 (Telefon) —Millet | 927'de Meclisinin bugünkü içtimaında Maliye vekili Şükrü B. Herman İsprer meselesi hakkındaki tak- rire şu suretle cevap vermiştir: “Muhterem meb'usun suali iki cevap ister. Evvelâ bazı gazete- lerde intişar eden Herman İsprer mirası için bidayeten 700000 lira vergi istenildiği halde sonradan bunun bir sulistimal neticesi olarak 100000 liraya tenzil edil- miş olup olmadığı, o saniyen vaki olmadığı takdirde ve isim tesrih etmeksizin Millet Meclisi azalarından iki kişiyi, iftira oldu- gunu muhakkak görerek, alâ- kadar göstermek suretile Millet vekillerinin o haysiyetlerini ihlâl ettiğinden gazete hakkında ta- kibatta bulunulması. Birinci Kısım hakkında vekâ- letin topladığı malümat şudur: “Herman İsprer İsviçre tabiiye- tindedir. 5 veya 18 mart 927 ta- rihinde Tiryestede vefat etmiştir. Hayatta iken yapmış olduğu mwkavelelerin en sonuncusu 1 teşrinevvel 926 tarıhinde Cenev- rede kâtibiadil huzurunda yap- mıştır. Bu mukavele 7 kânunu- evvel 926 tarihinde Bren şeh- rinde tescil edilmiştir. Bu mu- kavelenameye nazaran merkezi Cenevrede ve ikametgâhı Tir- yestede olmak üzere Herman Isprer ve şürekâsı komandit şrketi namile bir şirket teşkil edilmiştir. Müdürü Herman İs- prerdir. Şirketin sermayesi on milyon İsviçre firankıdır ve beheri yirmi bin fıranklık 400 hisse senedinden ibarettir. Bu sermayenin o($0/400 bissesine Herman İsprer malıktir. Herman İsprer ö'dükten sonra diğer serikler 5 nsan 927 tarihinde Cenevrede içtima ederek şirke- tin unvanını İsprer Frer unva- nına tebdil ve şirketi 9 nisan 92/ tarihinde Tiryestede Türki- ye şehbenderliğinde ve 25 ma- yıs 927 terihinde de İstanbul birinci ticare dairesinde tescil ettirmişlerdir.,, Vekil Bey bu arada, Herman veresesinin Türkiyede ikametgâ- hı olmadığı için Türkiyede vera- set vergisi alınamayacağıma dar Istanbul defterdarlığına temmuz VAKH:i ın teirikasıt 155 Yazan « Abdülhamidin zorbaları ka- rılarile yatmak istedikleri koca- ları sürdürörlerdi. Karı koca arasında me İşiniz var, Aile umuruma nasıl karışa biliyorsu- nuz ? « “ Bana intihar tavsiye ediyor- sunuz. Ben bayat masarifimi onun bunun kesesinden çalmı- “yorum. Kendi iradımla geçini- yorum, Cemiyete muzır olanlar kendi tek ailelerini doyurmak için seksen aileyi aç bırakan- lardır. Bende tevehhüm etti- ğiriz sui misalin kanla temiz- tenmesi icabeden bir cinayet olduğu düsturunu bütün cemi- “yetlere tatbik etmek lazım gel- : Hüseyin Rahmi seydi dünya haylıden haylı ten- halaşırdı. » «Ulân Köpoğluları; Her müş- küle çare bu makla mübahi as- rin fenniyat profesörleri siz mi- siniz? Yeni sistem ruhi telkinat ve ahlaki temrinlerle, kartlaş- miş dimağımı, sertleşmiş damar- larımı yumuşatacak mısınız.. Han- ği hamamda tellaklık © ettiniz? Geliniz size yumuşahlacak da- marlarımı göstereyim... o Vay anam babam ruhi telkinat, ah- laki temrinlerle damar yumuşa- tıyorlar.. Ruhi telkımat neşretti- ğiniz proğramda ki maddeler mi? Ahlâki temrinler, büluğa eren geğiklarm başladı era? İ taayyün edecek bir neticedir. bir istida verildiğini, fakat tetkik ile şirketin mevcu- diyeti kabul olunarak bu talebin reddedildiğini ve 80-400 tizerin- den vergi tarhı mütalcasi Ürze- rine Vekâ'ete şıkâyet ir nu söylemiş ve bu iddiaları teker teker anlattıktan sonra bunlara cevaben demiştir ki : “Bu üç iddiadan birincisi varit görülmemiştir. Çünkü vergi şah- si değil aynidir. Memlekete tu- allük etmektedir. Bu kabil ver- gilerde beynelmilel hukuk ve cemiyeti akvam mukarrerati bu muamelelerin bulunduğu mahal lerde vergiye tabiiyeti amirdir. Binaenaleyh veraset vergisi alın- mak kayitlerine ve mahkeme kararlarına nazaran vergi ancak müteveffanın şirketteki hissesi nisbetindeki emvale ait olmak lâzımgelir. Üçüncü mütalea bir hesap ameliyesidir. Şirketin dü- yunatı mı fazladır, yoksa mevcu- datı mı fazladır, ku badelhesap Hukuk müşavirliğinin bu müta- leaları üzerine vekâletten şirke- tin Türkiyede faaliyetinin temer- küz ettiği İstanbul defterdarlı- ğına salâhiyet verilmiş ve şirke- tin bilâmum emvalinin hesabı görülerek vergi matrahı tesbit edilsin denilmiştir. Elyevm mua- mele bu safhanın içindedir ve Istanbul — defterdarlığı © şirketin mevcut olduğu Türkiyenin bil- cümle tütün mıntakalarındaki emvalini takdiri kıymet komis- yonları marifetile tesbit ettir- mekle ve Tiryeste şehbenderliği ile dahi temasa gelerek vefat tarihini kat'i olarak tayin ile meşguldür. Bugüne kadar sepkeden me- sai neticesinde şirketin defter- lerine İstanbul ve diğer vilâyet- lerde mevcut demirbaş eşya ima- lâl ve ambalâj edevat ve vesa- iti nakliye bedelleri, menkul ve gayri menku emvalinin kıymet- leri kabule şayan borç miktarı tenzil edilerek verese namına 490,876 lirası menkul 194,500 lirası gayri menkule ait olmak üzere 692000 liralık vergi mat- rabı tesbit edilmiştir. Bu rakam- lar arasında İzmir şubesi ile ehemmiyetsiz bir iki şubenin mevcudat, matlubat ve düyunatı dahil değildir. Bu malümata ilâ- Siz recüliyetin bu sporunda hakem misiniz? Menfi ahlâkıyat allımeleri ğırtlaklarımza kadar gömüldüğünüz çirkef deryasının içinde sizi boğarım vallahı.. Reyimi sormadan beni islâha uğraşmağa ahbtetmişsiniz. Tabii değilmi ya ? Yankesici cüzda- nımı çarpacağı adamın muva- fıkatine muraciat eder mi? “ Daha bir takım yakası açıl- madık herzeler yedikten sonra beni adaletin müesşir terbiyesi- ne tevdi edeceğinizi bildirmekle korkutuyorsunuz . Uulan hapis- hane kaçkınları bu hususta siz benden titreyiniz. İddia ettiğiniz doktorluk ve hukuk şinaslığınıza rağmen bana göndermek patavat- sızlığında bulunduğunuz türrü- hatname ile aleyhinize dava açarak dolândırdığmız adamlar- dan bir şahit ordusu teşkil edersem uğrıyacağınız akıbeti gör rsünüz. Ve o zaman teselli yurdunun tesellisi kaç para etti- veten şirketin Türkiyedeki muh- telif depolarda ve Herman İsp- rerin vefatını takip eden aylar- da bir buçuk milyon liralık men- kul yani tütün mevcut idi, Alâkadarlar bu tütünlerin çü- rümesi ve bozulması tehlikesi karşısında kıymet takdir edile- rek ve bu kıymetteki muhtemel vergi miktarını başkaca temina- ta raptelmek suretile tütünlerin serbest (o bırakılması talebinde bulunmuştur. Maliye (o vekâ- leti 1 teşrinisani tarihinde böyle bir teminat alınmak şar- tile talep edilen müsaadeyi ver- miştir. Bu teminat için on bin lirası banka, 212000 lirası gayri menkul olarak ceman 220000 liralık teminat alınmıştır. Demek ki vekâlet henüz vergi matrahı olup olmadığı meçbul olan bir buçuk milyon liralık tü- tünün ihracı müsaadesini verir- ken bunu kâmilen vergi matrahı addettiğimiz takdirde dahi azami nisbetin çok fevkinde bir temi- nat aldıktan sonra bu müsaade- yi vermiştir. Biraz evvel verdiğim izahattan anlaşılmaktadır ki henüz vergi tarh safhasındadır. Ve herhangi bir suiistimal tasavvuruna mahal verecek bir şekil almış değildir. Onun için gazetede yarılan ha- vadis doğru değildir. Meb" haysiyetlerini ren- cide ve ihlâl maddesinden ga- zeteci talep “edilen takibata gelince, bunu yapmak Maliye vekâletine değil kanunen Büyük Millet Meclisi riyasetine aittir. , Kanuni takibat yapılacak Ankara, 31 (Telefon) — Her- man İsprer meselesinde bir meb” usumuzun 100 bin Jira rüşvet aldığına dair iftira ile yalan neş- riyatta obulunduğundan dolayı Millet Meciisi divanı « Yarın » tesi (o aleyhinde (o kanuni takibatta buunulmasına karar verdi. Karar hükümete bildi- rilecektir. İktısat vekili Adanaya gidiyor Ankara,3İ(Telefon) — İktisat vekili, iktisat programına ait bazı tetkikat için çarşamba günü A- dansya gidecektir. ğini anlarsınız. Nenize lâzım böyle başınızdan buyük hatlara kalkışmak, elinizin altında beni memnun edecek güzel şeyler var mı? Aleyhinizde (kabaran gazebimi ancak bu suretle teskin edebilirsiniz. « Ahlâk yılanları edepsizler.. » Nasih Nezahete hörmetsilikte pek ileri varmamak için bu galiz mektubun sonunda büsbütün taşan gılzeti geçiyoruz. Nasih Bey mektubunu, şantazcıların istiyecekleri oparaya (mukabil onlara söyenmez bir şekil takdimile bitiriyor. Mütezayit bir helecanla okü- nan bu mektubun son keiime- sinde üçünde de bet beniz at- miştı. Dünyada kendilerinden daha kurnaz, daha mütecaviz, daha şirret, daha edepsiz adam bulu-. namıyacağı kanaatinin 'ftiharile yaşayan bu delikanlı zanlarının | Mezarlıklar M. Meclisinde münt kaşalara sebep oldü Ankara, 31 ( Telefon) — “1 gün millet meclisinde be edij kanununun müzakeresine den? olundu ve bu arada mezarlik*" ait 165 inci mudde hai münakuşa ara vesile oldu. , Bu madde mezarlıkların b diyetere devrine aittir Bus. Ibrahim Alâettin B, söz bilhassa şunları söyledi: “Avrupada mezarlıklar in gayri ihtiyari gömülmek arzusU verecek kadar güzel birer san” eseri halindedir. Biz çok ib etmişiz. İşte bir misal: Bil gömdüğümüz aziz bir ö mezarının üstünü çelenklerle lemiştik, Ayrıldık. Fakat saat sonra tekrar me dönmek icap etti. Birde ba” ki başıboş salıverilmiş bir kep mezarın üstündeki çele! yemekle meşgul. Vaziyetin $ tecellisidir ki bizim bu ibmal ettiğimiz mezarlığ biraz ötesinde bir mezarlığı bir san'at meşheri ” | vi in | elerimiz için kanun en onların yanı başları?” irer de ölüler beldesi oldff nu unutmıyalım ,, dedi ve muna, beş sene içinde be” lerin mezarlıkları imar e) ve dair bir fıkra ili i, Mazhar Müfit bey — ol hürmetin lâzım olduğunu etmekle beraber bugün ali den evvel dirileri düşün” mecburiyetindeyiz. Naci Pş, (Cebelibereket)— ”; | | i rilerden evvel ölüleri d lâvamdir. Moxarlıleların bü vaziyeti onları idare edi kabahatidir. » Bunlardan sonra söz ala hiliye Vekili şunları söyledi. « | — Bu vaziyette kal idi milletin, nede onları edenlerindir. Kabahat li kalma © köhne akidelri Cumhuriyet idaresi mezar! hürmetkârdır. Imar için teklif olunan "4 deti on sene olarak kabul © senz bende taraftarım. Ve teklif bu suretle edildi. Müzakere pi devam edecektir. M. Valkonun telgi Haber verildiğıne göre ğ hariciye nazırı M. Valko, beki dumuzdan (o aşrılmadan ei, memleketimizde gördüğü “ y firperverliğe karşı HariciY€ pi gör kilimize bir teşekkür “€ telgrafı göndermiştir. but'anı önünde adeta hacil müşlerdi. Ali Safder Avnusselâhin bağırdı: idi i — Bu herif rekoru iv» artık utanmamazlık şamP” bit” N unla ğunu kaybettin. Bun Snlukt?” | çıkamazsan seni pit azledeceğiz... Suduri — Ben bu rt : yazılışım tabii bulmıY0 ek Avnüsse âh — Ne gi yorsun ? ette Ai Safder — Bu cü do, hezeyanname (409 münebbihat çekildikte” yazılır... Suduri — Herif çeksin bizi berbat pe Avnüsselâh — B“ yâ suz, Mmuvazene$i” yandi delilerin en alsa yi aliahtan korkar , ne Fe Ali Safder — idi çatık... of” Ne
