23 Mart 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4
4 — VAKIT 235 Mart 1930 — MRP e ie müzakere wesilesile Gi ye cümhuriyetin'n 1924 | l te lise iptidailerile diğer ilk mektepler arasında mevcut pro- gram ve scene farkını, ve orta tahsiiden ucreti kaldırmak su- vetie- — tatbika başladığı tek mektep meselesi son günlerde bütçe müzakeresi münasebeti'e Fransız parlamentosunda uzun münakaşalara sebep odu. Büyük harbin Avrupada ih- das eylediği en büyük iki me- sele vardır; biri iktisadi, öteki de terbiyevi buhranları ballet- mek davasıdır. Büyük harp, 1914 den eveki iktisadi müva- zeveyi her memlekette bozdu. Milletler bâlâ bozulan bu muva- zene yerine yeni bir müvazene kormağa Ççalışıyorar. Kezalik, harp bir çök kıymtleri yıktı. Yeni içtimai ve iktisadi vaziyet, mektep teşki'âtında tahavvüller ve terbiye sisteminde de yeni idea'leri ve tarz'arı istiyor. İktı- satçılar bir taraftan bozu'an vaz.yet yerine diğerini iksmeye çalışırlarken, yeni iş ve faaliyet hayatına uygun terbiye şartları da mütefekkir.eri meşgul ediyor. Son günlerde bütçe münase- betile Fransız par ömentosunda uzun münakaşalara sebep olan tek mektep mese esi de Büyük berbin inkişafını otacil ettiği demokrasi zihniyetinin zaruret- lerinden bıridir. İlk tabs'de temi kabul edildikten sonra orta tahsilde de tek mektebin kabu! ettirilmesi Fransada bilhassa radikal sosyalıstlerin program 'arma dahi Obuunmakta idi. Sımf ve servet farkların tahsil muvacehesinde ka dırılarak her çocuğun ilk tahsilinin ayni pro- grama ve ayni teşkilâta t.bi ik mektepierde m-ccânen olma- sını istıhdaf eden isâbat yapıl- maştı, Şimdi de orta tahsi ka- plarını yine sınıf ve servet fark- ları gözetmeksizin yalnız kabiliyeti! olan ara açmak münakaşası var- dır. Şimdiki oOTardiyö hükümeti, tecrübe mahiyetinde olmak ve orla mektebin ik sınıfından başlamak üzere ücreti kaldırı- yor. Klerikaller ile sağ cenaha mensup olanlar bunu serbest Yarımasnır. evvelki VAKIT 23 MART 7489 Derseadet ve bilâdi se âse de bulunan efradı esnafın istimai etmekte oldukları mıkyasat ve evzann sinini sairede olduğu misillü müte- karribülbulül olan işbu dok- san a'lı senei rumigi iptida- sından itibaren dahi muaye- nesi ve darbı damgasına ib- tida edileceğinden bu bapta bilümum devairi belediye müdürlüklerinden vukubula- cak tebligat mucibince ef- radı esnafın tayin edi'en eyyam zarfında mevakii lâ- zımeye mikyasat ve evzanını © götürüp damgalaltırması İ- lân olunur. | tayin tek mektep sis-* İ sındaki | sus tahsile engel olacak bir tedbir mahiyetinde telâkki ederek hü- cum ediyorlar Sol cenah ise bu tedbirin kifayetsizliğinden şikâyet ederek orta tahsilin ta- mamile meccaniliğini istiyor. Meselenn ehemmiyeti bar z- dir. De'ok:asi, vatandaşların istdatarı nisbetinde tekemmül etmelerini, ve Lunun için de, bu tekemmüle mani olan servet şartının izalesini emrediyor. Di- ğer taraftan demokrası, haddi zatinde vatandaşların terbiyesile a'âkadardır. Bunun için devet otoritesi yerine kaim ouyor. Bu asırda ana baba, istese bile İ çocuğuna ılk tahsi'i verememez- lik edemez. Her demokrat memlekette çocuğuna ilk tahsili vermiyen ana babaya ve vellere ceza edilmiş; ve çocuk devet kuvveti'e o mutlaka kanunarın tayin eylediği çerçeve içinde ik tabs”e tabi tutulmuştur. Bunun gibi, demokratik zih- niyetin inkişaf eylediği mem'e- i ketlerde orta tahsilin bir kısmı ile, işe girecek her vatandaşa âzım teknik tahsi: de mecburi tutuluyor; ve binaenseyh mec- canen veriliyor. Tek mektebi bütün şümulü tatbik eden Rusya oldu. Eski Maarif okomiseri Luna çarskı «bir beyanatında diyordu kir «Evvelâ tek mektebi ihdas ettik; yani artık ilk tahsil ara- farkı kaldırdık; daba orta tahsili bir sınıf tahsili te- lâkki ederek bazfettik. Bütün çocuklarımız 4 sene süren ilk tahsili O almıya (mecburdurlar. Alda bir nisbetinde, müstait olanlar (o arası:dan Oo seçilenler 5 senelik ikinci devre tahsilini yapâriar. 9 senelik bu tahsilden sowra Darülfünun açıktır. Bu, »ormal yoldür.,. İçtimai rejiminde ihtilâl ya- pan Rusya içinde tek mektep sistemini maarf sahasına sok- mak kolay odu. Amerika milletini teşkil eden ırkların tehalüfü, ve müfusun pek çabux artması bu sistemin orada da tatbikini isti'zam eden sebeper O arasındadır. Bunun içindir ki Amerikalılar, Rusyada oduğu gib! istifaya pek te ebemmiyet vermiyen bir tek mektep sistemini kabul etmiş bulunuyorlar. Fransada sistemin mübeşşir- leri ta büyük İbtilâle çıktığı halde tatbıki görülüyor ki güç oluyor. Bunun sebebi, hâlâ orta tahsi'in bir nevi sınıflara mah- tahsii olduğu zihniyetinin tarihi bir malsul! olarak mev- cut oluşunda, ve serbest tabsili şurada burada yaşatan klerikal- lerin meccanilik dolayısile mek- teplerinin boşa masından kork- malarında bulmak kabildir. Hakikat şu ki, vatandaşı yetiştirmek camianın vazifesidir. Fertlerin zaafından, ve vukufsuz- luğundan camia müteessir olur. Fertlerin sıhhati ile uğraşmak nasıl ehemmiyetli bir devlet vazifesi haline girmişse cemiye- tin hayatı ve umumi inkişafı meselesinde de ferdin tahsil ve terbiyesi öylece bir devlet ile Can kaygusu! Diri gazeteler, epiy eski bır cinayetin karar ve hükmünü neşrettiler. Hasta bir bedbahtın, kâniyle (o ödediği buhranı, şifaya muhtaç iken, ölüm sargısile dindir'lmiş, Tabi bir çoğumuz bir potis komiseri tarafından ö'dürülen Vefik beyin acı macerasını unutmamışızdır. Bir doğramacı dükkânında baş- hıyan hadıse, azıcık sou kanı lıkla orada kalır ve bir aile sönmez, bir vatandaş kaybet- mezdik. Muhakeme tafsi âtını dikkatle okudum. Polis komiserini si'âh kul anmıya mecbur eden can kaygusunun nsan haklarınm en bü büyüklerinden biri olduğuna da imatım var. Ama şehtin en kalabalık bır yerinde müdafaanın ber türlüsü mü. künken böyle en sonuncu- sunu girişmek acaba insanı dü- şündürmiye deymez mi? Parlak bir bıçak namlısı karşı- sında bütün iradesini kaybeden adam, tehike geçirmem ş bir tecrübe- s2 olsaydı, bir dereceye kadar mazeretier o bu'unabilirdi. Fakat ömrünü azılı şerir.erle boguşmıya vakfetmiş, bu meslekte eskiye- rek ier.emiş bir komiser için böyle düşünülemez. Zaten kendisi de yakaladığı, idam sehpalarına çıkardığı katillerden bahsediyor. Şu hald: korkuya ve kendis'ni bisapsızlığa sörüklivecek şiddet” sert heyecinlara karşı irde ve | tecrübe: zirhile muhafazalı o.uu- ğunu kabul etwek Tâzım gelir. Sonra işım en acı tarafı, bu kanlı vak'a cereyan ederken ilk kurşun, Vefik beyin eline isabet etmiş ve bıçağını düşür- müş oduğu halde, komiser Ef. ateşi kesmemiş ve zavallının göğsünü kalbura çevirmiş. Bıçak düştükten sonra, hangi tehlike ve hangi can kaygusu için mü- dafaa devam etmiştir ? Burasını anlamak zor, hatla imkânsızdır. Hâkimler, kimbilir nasıl dü- şünüp muafiyet kararı verdiler, Onların işlerine karışmak aklı- mızdan geçmez. Fakat şunu da saklıyamıyacağım: bu kararı çok endişe ile okudum. Bir insan canının omahfuziyetine Obürmet ede! ilirken,. bir başka insamn hayatını hiçe saymak karşısında endişe, öyle Sanıyorum ki en hafif bir histir. Kanun insanları üniforma, mevki, rütpe ile değil insanlık mefhumu içinde muha- keme eder. Eğer her polis en küçük bir hareket karşısında silâh kullanırsa halimiz nice olur? Kanun korkusu kalkarsa, dün- ya geniş bir mezarlığa döner. Seyyah meselesi haline gelmiştir. Talebesinin kitabım, defterini kurşun kalemini... de meccanen veren mektepleri idare eden Devletler (Isviçre gibi) hiç şüp- be yok, demokrasinin mana ve istikametini en iyi kavramış o'an memleketlerdir. Cemiyetler, kendi işlerini iyi idare edecek olanları seçmesini bilirler. Elve- rr ki seçeceklerin (o seviyesile seçilenler arasında - İnsanların köle ve efendi diye ayrıldıkları beşeriyetin (o hazin günlerinden kalma itiyatla- uzun mesafeler ve derin uçurumlar kalmasın. Nazım Ali eğer ömründe hiç bir | Sp: oril Muhtelit 1 kim Bugür ilk hazırlık maçını yapıyor Gelecek ayın ortasında Viyana amatör muhteiitile karşılaşacak olan İstanbul Mubteliti bugün Taksim stadyomunda ilk hazırlık müsabakasını & yapacaktır. Bu birinci çalışma içn Rum mub- i mubteliti davet edilmiştir. Futbol heyeti tahminimize na- zaran şöyle bir takım çıkara- caktır: Rasim Burkan Hüsnü Hayri Nihat o Cevat Mehmet Alâ Zeki Muzaffer Fikret Daha önümüzde müsait vakit olduğu için Mubtelt takımın en kıymeti oyuncularla kuvvetli bir şekilde hazırlanması imkân dahiline girmiş olacaktır. * Biümum müttefik ku- rüplere İstanbul mıntakası heyeti merkeziyesinden: Mühim bususat hakkında gö- rüşülmek üzere müttefik kulüp- lerin salâhiyettar birer o murah- hasarının 24 mart 930 sa'ı gü- nü saat on sekizde mıntaka mer- kezini teşrifleri rica olunur. Lik maçları Futbol heyetinden: 28 mart cu- aşağıda yazılıdır: Fenerbahçe stadında İline! takımlar Beylerbeyi - Topkapı - Kumka- pı saat İl ( hakem Basri B.). Kasımpaşa Eyip - Altınordu Hilâl saat 12 (hakem Basri B.). birinci takımlar Beylerbeyi - Topkapı Kumka- pı saat 13,30 ( hakem Saim Turgut B. ), Kasımpaşa Eyip- Altınordu Hilâl saat 15,15 (ha- kem Saim Turgut B. ). Taksim stadyumunda İtinci takımlar Beşiktaş - Beykoz saat 11,30 ( hakem Sedat Rıza B.). Gala- tasaray - Fenerbahçe saat 12,45 (hakem Rüştü B.), Birinci takımlar Beşiktaş - Beykoz saat 14,30 hakem Sait Selâhattin B., yan hakemi İsmail, Tevfik Beyler. Galatasaray - Fenerbahçe (saat 16,15 bakem Kemal Halim B. yan hakemi Fabri, Mitat Beyler; | * Güreş, Boks Gülle, Çi Terbiye merekhılarına İstanbulda alafranga gür ş, boks, atletik jimnastik ve gülle kaldırma (Ooöğrenmek (istiyen heveskârlarla vücutlarını takviye etmek istiyen nahif bünyelilerin ve yaratılışları itibarile kavi ve gürbüz vücutlu olup ileride bir şampiyon olmak ihtimali olan gençlerin kulübümüzda talim ve terbiyelerine mabsus (O meccani kurslar açılmıştır. Arzu edenler | pazar, salı perşembe günleri S ten sonra Fatihte Haliç idman kulübüne müraat edebilirler. | | ma günü yapılacak Tik maçları |“ - Fena değil!. 7prasında bir kadın âlem seyahatine € Ahiret seferine çıkılacak yaşta devri âlem seferin fena değil! x Kim küfreder? Ge gi çende Alay dısını yazarken bir nok babsetmiye niyetlenmiş, * dan unutmuştum. Nokta şimdi yazıvereyim. Ertuğrul Muhsin Bey ! açıp gözünü yumunca Halit ri Bey, şu cevabı vermiş: — Sen Avrupa görmüi adamsın, böyle küfürler yakışmaz! Ey? Avrupa görenler retmezler de sade Avri il gitmemiş olanlar mı ağif 2-0- YöU. vaihli umumiye içtimaıın Ö* 24-3-930 tarihine mü salı gününe mukarref lunmuş olduğundan mwezkürda saat 15de av Hanım ve Beylerin teşrifleri rica olunur. Ruznamei müzakerö Mecmuâ imeselesi Taavün sandığı işle! le 2 Türk güzel san'atlar birliğinde Jüri intihabı için hey'eö! miye içtima edeceğindef “sam âzanın 225 mart sal saat dörtte Alay rifleri. Nişan n merasil/ Şehit binbaşı Mazhar B. Kenan Beyle matbustın kıdemi, / tplerinden İhsan Efendinin Şaziment Hanımın nişan me bir çok zevatın hururile İhsan hanesinde icra kılınmıştır. saadet temenni olunur.
