2 Şubat 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

SİNE SİN Satılmış profesör ünkü “Vakıt,, scıbir haber verdi: Belçikanın ilim ve fen hakikatlerine verdiği bir kürsiden, küstah bir profesör Türkiyeye hakaret o yağdırmış. Konferansın mecmuasında ilk ıslık- larını duyduğumuz bu yılan, demek artık çöreklenmekten, gizli yerlerde sürünmekten vaz geçerek meydana çıkacak, hatta ortalığa saldıracak bir hale gelmiş. Yeni bir Yunanistanı fikir- lerde bina etmiye uğraşan bir cemiyetin varlığını duymuş, ağır başlı bir frenk mecmuasında ateşli müdafaalara mazhar ol- luğunu görmüştük. Bu duyuş ?e görüşlerdir ki geçen yaz on- dan bahsederek, propağanda- lara ayı silâhla mukabele lâzım geldiğini söylemiştik Aradan aylar geçti, hadiseyle bugünün arasına koca bir yıl girdiği halde hâlâ bizim bir eketimizi kaydetmek müm- kün olmadı. Nihayet işte şu mel'un Belçi- kalının alçak hücumuna uğradık. Hiçbir frenk kuvveti bizim teş- vikimizle harekete gelmezken, Yunan davasının her millet mü- tefekkirleri arasında heyecanlı bir tez olması, bizi derin derin düşündürecek bir vakıadır. Es- ki Yunan ilim ve san'atının, Yu- nan filozoflarının bugünkü dü- şünen başlar üstünde hayli kök- lü izleri, tesirleri olduğu muhak- kaktır. Fakat gene o düşünen başlar, kadim yaratıcı Yunanlı ile bugünkü canlı süprüntüler prasında hiçbir ortaklık kalma- ğını bilir, Demek istiyorum ki yeryer eserlerini gördüğümüz temayül. ler, bu eski cazibeye verilmez. Yeni Yunanlının ilmi, felsefesi, san'atı, seciyesi yoktur, ama bir şeyleri varki onları dünyada hamisiz ve istinatsız bırakmıyor. Şarlatanlıkta .bilmem onlardan daha usta, riyakârlıkta onlardan daha fettan bir millet olur mu? © Bir meselede muvaffak olmak için bütün varlık'arını meydana dökerler. Anatolfrans bir Rum diberi- "nin baldırları uğrunda o Türk haklarını çiğnemekten çekinme- mişti. Bayron da da ayni baksız- lığın bir kadın ilhamile saklan- Yarım asır evvelki VAKIT 2 Şubat 1880 Mösı6 Tenin Fransa encümeni üdebas'na da- hil o'duğunu yezmış idik. işbu münasebetle Fransa Ge erine beyan o un. duğuna gir. encüm.ni üdebamn kuk azasının senevi maaşları beşeryüz irank ve bunun yekânu senev.si alımış bin frank oup masalifh saire ide berabır encümeni üdeba lahs'sann vÜüz bin franga baliğ imiş. Fransız lisanının lâgatt #arihiyesinin Terip ve iefi komisyonunda âza bulunan beş zwe bin ikişer vöz frank yani se- nevi altı bin frank fazla maaş ila olunur imiş. Ni dığı meşburdur. Belçıkanın bir köşesindeki profesör, vicdanını satmış çok mu? Çok değil, fakat san'at heye- canı ile ilmin soğuk kanlı hü- kümleri arasındaki farkı unut- mamak şartı ile,, İlmin bir kef- teci halinde görünüşü, bir ömür içinde görülmesi kabil olan en iğrenç hadisedir. Ama iş yalnız onun iğrençliğinin kaydile bitmez. Belçika gazeteleri, bu haksızlığa karşı Türk kalemlerinin verecek- leri cevaplara sayıfalarını aça- caklarını söylemişler. Şu halde darülfünun muhitimize büyük ve şerefli bir vazife düşüyor. Bunu ondan beklemek hakkımızdır: Seyyah Günün siyaseti: İspanyadaki hadise ki gündenberi İspanyadan gelen haberler İberya sal- tanatında (garip (o hadiselerin tevali etmekte olduğunu bildi- riyor. Bahri sefidin oldukça mü- him bükümetlerinden olmakla beraber mazide cihanm en bü- yük devletleri 'arasında yer tut- muş olan ve hali hazırda bile cemiyeti akvamın sayılı âzasın- dan addedilen Madrit hüküme- tinin geçirdiği bu hadiseler ya- bana atılmıyarak tetkik olun- mağa şayandır. ya bir müddettenberi je- neral Primo da Rivera isminde bir diktatörün idaresi altında bulunuyordu. Ne usulü meşve- retten nede idarei mutlakadan mülhem olamıyan İspanya kıralı on üçüncü Alfons saltanat dağ- dağasından yakasını sıyırmak için “Primoda Rivera, nın üzerine bütün idare mesuliyetine şıklığını kapatmıya oluyordu. Bu, uzun müddet böy- lece devam edebilirdi. Ancak Primo da Rivera birdenbire ak- lü mantıkm ihata oedemiyeceği bir harekette bulundu. Mevkiinde : kalıp kalmaması meselesini askerlerin reyiamna vazetti. Bu hareketinin kendisi için hüsran ilc nihayet bulaca- ğı aşikârdi. Netekim öyle oldu. Teşebbüs ettiği reyiam kendisi- nin düşmesini ve yerine asker- lerden mürekkep bir heyetin geçmesini icap ettirdi. Aceba jeneralın bu hareketi- nin sebebi ne idi? Askeri reyi- am neticesinde ekseriyet kaza- nırsa diktatörlüğünü teşmil ve tevsi etmek mi istiyordu.? Bu bapta hiç bir şey söylenemez. Yalnız şurası muhakkaktır ki “Primo da Rivera, nın senelerden- beri tazyik altında bulundurduğu « a», Yeni geçirdiği ve ge- rae ihtilâçlar dahilinde İE şusu “Portekiz, in rubu asırdan- beri duçar olduğu elim vaziyeti andıracak dahili a mesini gm Hindistanda İstiklâl günüvemil- li bayrak merasimi Hindistan milli kongresi 26 kânunsanı gününün istiklâl günü olarak (kabulünü kararlaştırmış ra gazeteleri bu hadisenin Hindistanda nasıl iğini an- latmaktadır. Taymisin Kalküte- den aldığı malümata göre, ora- da e — baytak etrafında bem “lâyüs'el hem de, |; toplanarak “nutuklar bırakmış lâyef'al olarak yaşamak yolunu tutmuştu. Kıral ile Primo da Ri- vera arasında bir ibtilâf çıkacak olsa başvekil istifa tehdidini savuruyor; on üçüncü « Alfons » idareyi eline alarak “fırkalar arasındaki mücadelâta şahit ol- mak zahmetine katlanmaktansa anut dıktatörün arzusuna müma- şatı tercih ediyordu. “ Primo'da Rivera ,, elindeki vası selâhiyetten istifade ederek, kendi tasavvurunca bir şekli hükümet vücude getirmek istedi. İtalyada Duçe nin, Lehistanda Pi'sudski nin. yaptıkları | gibi meb'usanın selâhiyetini tahdit için birçok kanunlar meydana çıkardı. İspanyanın meb'usanı olan “ Kortes ,, leri dağıttı ; yerlerine kendi arzusunca muh- telif meseklerden (| toplanmış bir lonca'ar mümessilleri heye- tini meydana koydu. Bu suretle hareket ederken “ Primo da Rivera ,, nın hırsı çaha kapık maktan ziyace, yeni idare usul- leri ibda etmek emelini besle- diği inkâr edilemez. Maamaf h arapça darbı mesel ne derse desin fiilin iyi netice vermesi için niyetin iyi olması kâfı gelmez. “Müsolini,, nin mu- vaffak olduğu bir sahada «Ri- vera » hiç bir muvaffakiyet gös- teremedi, ve ordu ile donanmaya istinat etmesine rağmen İsparya da zuhur eden feveranın önüne geçmeğe muvaffak olamadı. Bar- sölonda, cenupta, Madritte iğti- şaşlar oldu, iğtişaşlara zabitan, darülfünun, talebe cemiyetleri karıştı. “ iradından. yeni tedbirler ittihaz olunmuş, daha sonra milli bayrat muhte- lif yerlere" talik" edilmiştir. Bombaydâ da ayni merasim yapılmış ve milli hayrak muhte- N yalan mel eiiyn ir: merasim Ve ihtifaller ya- pls, müteaddit tültidylekden sonra “ahali -* kahro'sün İngiliz bayrağı, yaşasın milit bayrak ,, diye bağırmışıardır. Akşam üs- tü azim bir cemaat toplamı; ve tezahüratta bulunmuş Delhi de ayni merasu wpi- mış, mili bayrak her yerde dalgalanmıştır. anız Debi de Müsüman- ların ihtifallere pek vâsi mikyas ta iştirak etmedikleri görülmüş tür. ——— o —— Mali rezalet İngilterede bu işin kah- ramanları mahküm oldu Bundan bir kaç ay evvel Lon- drada son derece meraklı bir mali rezalet vuku bulmuştu. Hatri namında bir borsacı ile arkadaş'arı 13.900,000 Ingiliz lirası kadar açık vermiş ve bu yüzden mahkemeye sevkolun- muşlardı. Aylarca devam eden mubakeme neticesinde Hatri ile bütün arkadaşları > ol- ardır. Hatrı , arkadaşı Dalyele 7, Dikson 5, Tabör 3 sene ağır hapsa mahküm olmuş- lardır. Hatri ile arkadaşlarının bu kadar vâsi mikyasta açık ver- meleri yüzlerce aileyi müteessir ettiğinden dava azim bir merak ile takip olunmuş, bu mali reza- lete sebebiyet verenlerden biri- nin memleketi olan İtalyaya kaçarak kendini kurtarabilmesi derin bir infial ile karşılanmıştır. 4. — VAKIT 2 Şubat 1930 # A m m mann EPA yer (Yakıtın yeni tefrikaları Montekarlo rezaletle okuyucularımıza - fevkalâde meraklı yeni bir tefrika takdim edeceğiZ Bu yeni tefrika “Montekarlo,, ya kumarbâz kıyafetinde giden 5 bir muharririn uzun tetkikler ile elde edebildiği feci hakikat” leri tasvir etmektedir. Bu muharrir “ Montekarlo,, da intibaf ettikten sonra kurtarı'mış olan bir adamın yardımı i yüksek Avrupa sefalethanesinin en gizli reraletlerini ortayâ Yakında çıkarmıya yazmıştır. muvaffak olmüş yg gay yy yy yg Ne yy yg yg yayaya takdim edeceğiz. 2 — Zenit gramofonu. , 5— Yan v. 8. 1 E. Memleket haberleri Genç mühendislerimiz Konya ovası sulama sahasında tetkıkat vapıyor ar Yüksek Mühendis (o mektebi beşincı sınıf talebes, Konya ovası sulama sahasındaki tesisatı görmek ve tetkik etmek üzere muallimleri su mütehassıslarından Burhanettin Beyle birlikte Kon- yaya gtmişlerdir. Heyet sulama idaresinin fen heyeti ile birlikte Beyşehir ve Karavirana g'derek bütün sahayı gezeceklerdir. kğ me Sivrisinek müradele'i tekrar başlıyor Marttan itibaren sivrisinek mücadele memurları mücadeleye başlıyacaklar, geçen sene ham petrol dökülen çukurlar-tetkik olunarak sürfelere rasgelinirse gene petrol dökülecektir. Mücadele, sivrisinekler imha edilinciye kadar sürecektir. Sıhhiye vekâletinin sıtma mü- cadele mıntakaları OEskişehir, Manisa ve Antalya ile on biri bulmuştur. Bu sene başka mü- cadele mıntakası açılmıyacaktır. (Montekarlo) nun ne de- mek olduğunu anlamak is- yetinler mutlaka bu tefri- kamızı okumalıdır: yy gey yy yp EY Güzel gözler Cevaplarınızı gönderiniz Müsabaka kuponlarını 13 gün müddetle kabul edeceğiz. Bu 13 gün içinde matbaamıza müsabaka kuponlarile birlikte gelecek cevapları tetkik ede- ceğiz ve doğru cevap veren karilerimiz arasında kur'a çekerek kendilerine çok cazip hediyeler Hediyelerimiz arasında 1 — Muson müstahzaratından podra; lavanta, tıraş takımı, kolonya, losyon, sabon... v. 8. 3 — Bilek ve cep saatleri. 4 — Gramofan plâkları. makinesi, , 6 — Altı tane fotograf çektirmek hakkı... 7 — Sinema duhuliye karnelari... 8 — VAKIT ismini taşıyan bir balı seccade vardır. —Okuyucularımız eksik nüshaları idarehanemizden her zaman tedarik edebilirler — Üy yg yg yy yy i ketteki çifliğine veya İsviçi ile bu ve bunları olduğu gibi de i z iseenli v. 8. İhsan B. hapisten © çıkıyor Sabık bahriye vekili İhsan B mahkümiyet müddetini bitirdi içn bu sabah hapisaneden çık caktır. İhsan beyin Cebelibef€ gideceği söy.enmekledir. d Ankara, 1 (Vakıt) — Sab bahriye vekili İhsan B. hapisaneden çıkacaktır. Pürfikasyon | Kut.| vi Göneşin doğuşu: 7,13 — batışı : İf: İ Ayın doğuşu : 9,00 — bana : Zİ! iştar .17,26 imsak : 5 Sabah Öğle İkindi Akşam 5AS 1228 1509 1726