21 Kasım 1929 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 9

İktısadi bahisler : Kahve ucuzluyor Bir hafta içinde libresi 16,75 dolârdan 8,75 dolâra düştü Bu mühim tenezzülün sebepleri nedir? Son zamanlarda dünya piyasa- #nım maruz kaldığı çeşit çeşit buhranlara bir de kahve buhranı inzimam etti. Mebzuliyet veya müdreti tabiatın cilvesine ram ve tipleri muayyen ve sabit bulun- duğu cihetle spekülâsyona pek elverişli olan bu meta bizatihi kiymetli olduğu için kahve piya- sasındaki temevvücât -- gerek te- relfü, gerek tenezzül suretile te- celi etsin — in'ikâsatı itibarile Pek mühimdir. Bunların esbap ve evamilini zaha girişmeden evvel kahve sa- tupnın harbi umumiden * evvel ve #onra ne şerait dahilinde cereyan *tmekte bulunduğunu anlatmak âydadan bâli olmıyacaktır: Cihan kahve mahsulünün dört- e üçü Brezilyada idrâk olunur. iğer bir rubu'da Kostarika, Gu- Vatemala ve sair memleketlerde Yetişir. On dokuzuncu asrın son rubunda çalkandığı mali tezepzüp ten kurtulmak çarelerini araştıran tezilya hükümeti, dünyanın en ,hücra köşelerinde bile kullanılan ,bu mükeyyifin işgal ettiği mühim “Mevkii nazarı dıkkatten dun tut- Miyarak bir taraftan bütçesine Wwvetli bir irat menbar tedarik *tmek, diğer taraftan da kambi- tpsuhn en nafi bir hat dabilin- v muhafazasına hadim kudretli Na * Dâzim ihdas etmek maksadi- » © Kahve ihracını münhasıran ken- disi yapmakta idi. Brezilya hükümetinin kahve ih- tacını yedi vahitte temerküz ettir- Mesi (o binnetice Amerika ve Avrupa müstehliklerini istediği Rati kabule mecbur kılacak bir Vâziyet hadis olması üzerine Havr, Tiyeste, Roterdam, Hamburg li- anlarında ve Amerikanın başlı- 12 limanlarında harbı umumiye 2dar yarı yarıya olmak ürere ye- 4! sekiz milyon çuval kahve müs- uç irren stok halinde bulunduru- m rdu. Bu stok Brezilya hükü- . “tinin kahve fiatının dilediği veç- 1.8 yükselmesine mani oluyordu biç mevzuu bahsolan stok ciha- yer dört aylık istihlâkine ki- z edebilmekte ve Brezilya hü- iy, etinin de kahve satışını böyle iy, Büddet için tevkife takati klunmamakta idi. Bu avamil tah- ; da teessüs eden muvazene neti- kahve mahsulünün eksik ol İN 1910111213 seneleri is edilecek olursa o kahve fis- 903 - 910 seneleri arasında ibresinin, yani 140 kilosu- Mi öğ 12 ile 8,37 dolar ara Üzer, Aa asgari 6,25 dolar olmak “lamel et irae ettiği kay- hag ebe umumiden sonra kahve ancak müstahsillerin ödiye- biliyetine göre teessüs e k istidadını haiz olmıya tayf ed Zira harbı umumi seneleri Moka,” Avrupada mevcut olan tamamen sarfedilmiş ve Mega hükümeti kahve ihracını La ki Tapa ve Amerikanın pek il Zaman için ihtiyacını te- Yin, *decek bir hadde göre tan- it Ve netekim bunun ak bugün Avrupa ve Amekikâda harpten evvelki sto- kun ancak bir rubu bulunmakta ve hâlen Brezilladan Avrupa ve | Amerikaya günde yalnız 25000 çuval kahve (sevkedilmektedir. Sevkiyatın bu suretle tanzimi ne- | ticesi olarak kahve fiatları 1917. | 18-19 senelerinde kahve mahsu- lü 903-4 senesine nazaran iki misline, yani 31,617,938 çuvala baliğ olmuştur. Mütezayiden sey- rederek 924 - 25 senelerinde 21 dolara terelfü etmiş, 928-29 se- nelerinde de 16,75 doları gös- termiştir. 924 senesindenberi kah- ve istihsalâtındaki tezayüt ve se- neden seneye devredilen stoklar hasebile hahve fiatlarında tenez- züle intizar etmek gerektir. Bu tenezzül seyrini takip ederek 929 teşrinisani bidayetinde 13,43 do- lara, bir hafta sonra 9,40 ve el. yevm 8,75 dolara düşmüştür. Bu tenezzülün esbabı araştırı- lırken kaşlıca iki noktai nazara tesadüf ediliyor. Brezilya hükümeti harpten son- ra vaziyeti maliyesini islâh edince kahve ihracı inbisarını, kahve mahsulünün tekemmülünü müra- kaba unvanını teşiyan bir komi- teye devretti. Bu komite kahve- nin en iyi şerait dahilinde satıl- masını temine uğraşmakla bera- ber kahve mahsulünün tezayüdü- ne hadim tedbirleri ittihaz eyle- mektedir. Bu kahve mahsulü fazla olduğu vakit mah- sulü dun bir fiatla satmiya mec bur olmamak için gerek dünya, gerek Londra piyasalarında kah- ve üzerinde o muameleler yap- makta ve bu muamelei maliye- ler için verdiği faiz ve komisyon- ları kahve fiatını tutkun tutarak satışlardan “elde edilen istifadeler- le kısmen ödemektedir. Bu komi- tenin istikraz teşebbüsleri şim- diye kadar sermayedarların hüsnü kabulüne mazhar oluyordu. Ilk tenezzül bu komitenin Londrada son aktettiği istikrazın ağır şerait dahilinde tecdit edildiği haberi- nin şüyuile başladı. Bu ağır şe- rait dahilinde temdit keyfiyetinin zaten kısa vade ile yapılan bu istikrazların vadesi bittiği zaman belki de teedidini gayrı mümkün kılacak şeraitin dermiyan edilme- si ihtimalile gayrı kabil olacağının tahmin edilmesi ve bu tahminin teeyyüdü halinde kahvenin beheme- hal piyasaya arzedilerek pek düş- kün fiatlarla satılması imkânını mevcut bulamıyacağıdır. İkinci noktai nazara göre, bu düşkünlük rakabetten, daha doğrusu rakabete nihayet vermek için a- İnan tedabirden mütevellittir. Bu- nu izah edelim: Kahve zer'iyatı Guvatemala, Kostarika ve sair memleketlerde geniş bir surette icra edilmiye başlanılmıştır. Ya- kın bir istikpalde kuvvetli rakip- lerle karşılaşacağını hesap eden Berezilya kahve komitesi, rakip- lerini ezmek maksadile bu tenez- zülü kasten ihzar etmiştir. Kahvenin tenezzülünü izah e den bu iki noktai nazarın ne de- kadar kuvvetli olduğunu tahlile lüzum görmeksizin denile- Borsalar ambiyo Ilngiliz lirası Kr. İl “TL mukabili Del .." Frark Liret Belga Drahmi Frank Leva Florin Kuros Siting Pezera Mark Zioi Pengö Kuruş 1 Türk Hire Dinar * Çervoneç Küraş Ya Lev Nukut Histerie — Cİngiliz) 1Dolar CAmerika) O Frank (Fransız 2) Liret (İtalya 20 Frank 'Belçika) İso Drahm! (Yusan? 90 Prank (İsviçrej | zmleva |Balzar) 1 Florin (Felemenk? | 0 Kuron (Çekoslovak Iİ 12 (Şiinz |Avusturya) 1 Pereta flspasya) 1 Rayşmari Almaya 1 Ziotl “Lehistan | 1 Pengö | Macariszan| 90 Ley (Romanya) Dinar |Yaposlovyaj I Çevoneş (Sevyeti Alin / Mecidiye Banknot Tahviller İsiraz dahili *vadeği Düyusu mavahade İkramiyeli demiryolu. İstanbul tramvay sirketi them Dok ve Ahrrep, İstanbul svonlm çe Şir. Hisse seneetiei İş bankası Usmaslı bankası Yumuşak Kızılca Sert Dönme — Zauhireler — Çavdar Arpa Misir Fasulya bilir ki bu tenezzül Brezilya hü- küme.i tarafından ehemmiyetle takip edilmektedir. Ve hini ha- cette daha fazla düşkünlüğe mani olmak için müdahele edeceği de kuvvetle memuldür, Son alınan haberlere göre, Bre- zilya hükümeti 80 milyon. ister- linlik bir avans temin etmiş ve bu muamelenin müsait şeraitle yapılacağı şayıası kuvvetle deve- rana başlamıştır. Binaenaleyh kahve fiatlarının daha fazla düşmesine intizar olu- maz. i Şimdi gelelim kahve fiatların- daki düşkünlüğün piyasa: i tesiratına : İstanbul piyasasında bundan iki sene “evveline kadar mevcut stok 8-10 bin çuval ara- sında tahmin ediliyordu." Fakat bugün stok mevcudu. hemen be- men lâşey mesabesindedir. Satın. alınp ta teslim edilmekte olan malların teslim müddetleri 3-6 ay gibi zamanlara taksim edildiği için burada kahve fiatlarında bü- yük farklar ihdas edebilecek ha- lât karşısında bulunmamız varit değildir. Bahusus ki krediden .3i- yade sermâyeye müsteniden yâ pılan bu muamelede kahve taçir- lerinin görebilecekleri © zararlar hiç birisinin vaziyetini sarsacak gibi değildir. — 9. — VAKIT. — 21 Teşrinisani 1929.” Dünkü bulmacamızı halledem kâfidir: i 23456789 a e A Bugünkü bulmacamıazm balledilecek yeni şeki Soldan sağa 1— Benim adım (5) 2— Deniz kilometresi (3)2 (3) 3— Fena (3) arka (3) 4— Utanç (2) köy eşrafı (3) uzak işleri (2) Buket (5) elektriği yakan(3) Muhtarın arkadaşı (4) ananın yoldaşı (4) Kurtuluş (4) namaz ilânı (4) Memleketi kurtaracak bir san'at (7) Yok demenin giz 6— 7 0— Arapçası Avrupada, İstanbulda ve bütün Vakıtın bulmacası edinizse bugünkü halledilmiş şekle | bakarak yeni bulmacamızın sırrını meydana çıkarabilirsiniz. Bunun için aşağıdaki tarifeyi tatbik ederek üç beş dakika meşgul olmanız 67891011 234 5 E >W-E 5 u-wp | mM-acamwm > zaz | im) - mMe>xmr> »>u>xllolir>x İmr>x ->x AA a 0 gi Lİ om - zim) İZ EouNMRWM Moana -mor —R amw (2) merdivende verilen bir emir (2) Yukardan aşağıya: 1— Babamın adı (5) 2— Tamir (7) 3— Gümüş (3) deniz kenarı (5) 4— Ayağın zıddı (2) bir kuş (6) 5— Törpü 6) 6— İstifham (2) yakın (4) 7— Gündüzlü bir isim (3) kumaş (5) 8— Bilişkik (7) 9— Yağma (5) | Bu bulmaca Ankarada Devlet deniryol'arı malzeme mürakibi Kadir Beyin kızı Selma H. ta'afından tetp edilerek gazılem'ze gönderilmiştir Türk Spor | 8 inci sayısı bugün çıktı Eşref Şefik, A. Şerafettin, Sadun Galip Beylerin makaleleri, Türkiyede son haftanın spor haya- tinin faaliyeti. Yeni futbol faaliyeti hakkında reis Hamdi Emin Beyin beyanatı. Türk gibi kuvvetli, Sinema, roman karikatür. Ve Stadyumda bedava maç seyretmek için müsabaka devam ediyor.. Uukapanında otaran Nuri. ismin- de bir adam Lângada oturan Ligo- run kızı Elisaviye aşık olmuş, kızı almak istemişse de vermemişler, O da bir kolayını bulup . sevgilisini kaçırmıştır. Şimdi Nuri “ve Elisavi aranmuktadırlar. Hırsızlar yakalandı Bülyükderede * oturan. musllim Fevzi beyin evine damı delmek svretile hırsız girmiş, fâkat vaki olan istimdada yetişenler tarafından yakalanmıştır. Mektebi soymiya' kalktı Hasan isminde bir sabıka Aya- solyada bir mektebi soyarken bek- çiler taralından cürmü meşhur ha- linde yakalanmıştır. Karısını niçin “dövmüş? Lângada Oturan Yusuf. zevcesi Fatmayı öldüresiye dövmüştür. Se- bep, Fatma Haniaın tavuk, bindi ve saire 'gibi hayvanları > Yusultan izinsiz satmış olmasıdır. Evden“ eşya çaldılar Beşiktaşta > ahçı; Salik' efendinin evi soyulmuştur. Hırsızlar her ta raftan pencereleri demir parmaklıklı olan eve giremeyince merdiven ko- yarak üst kata dirmişlerdir. Tabanca, balı, evant gibi kıymetli eşya'çalın- mışur, Randevu evinde Unkapanında o Çamurlu sokakta randevuculuk yaptığı haber 'alınan Mehmet Alinin evi twharri edilmiş ve bir çok genç kız ve (erkekler yakalanarak haklarında tahkikata başlanılmıştır. Vukuat cetvelle- rine göre Evelki gün şehrimizde 24 zabıta vak'aşı olmuştur. Polis, her güne sit vukudu mun tezam bir cetvel halinde vilâyete vermi yes başlamıştır. P.1.1.1. Mebani mik dürğünden; P.T.T. Mektebi âlisinde mü esses makinist kursu taliplerinin imtihanı 22-11-929 Pazartesi gü- nü yapılacaktır. Evvelce ilân edil- diği üzere şeraiti haiz olanların mezkür mektepte bulunan kabul heyetine müracaat eylemeleri lâ- zımdır.