10 Kasım 1929 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 5
Matbuat hatıraları ? Muhartiri: 3 “Ahmet İhsan Kâbuslu gazetecilik Nüfus kâğıdı bastırmak eritrikaları - Sadr- Azam arnavut Ferit Paşanın himmeti - O zamanın adliyesi İlk defa olarak mmemle - ketimizden 1853 de nüfus yazılmış ve nüfus tezkeresi dağıtılmış; Türklerle “küvt yetini gösterir birer kâğıt örtaya çıkarılmıştı. Ben o zaman Mülkiye mektebine yeni girmiştim. Küçük ko- vacılardaki o mahallemizde bizide kaydetmişlerdi. Son- raları “Hamidiye, ünvanı verilen bu nüfus hüviyet kâğıtlarına her kesin san'atı yanıldığı için imam bana da “ mektebi mülkiye tale- besinden, yazmıştı; ben mek- du; Bu iş kaça olur; Kaça çıkar, ne kâr bırakır, nasıl yapılır diye ahret sualleri sorduktan sonra benim mat- baamın yalnız başa çıkara- mıyacağını ileri (sürerek “Sabah, o sahibi o Mihran matbaasile birleşmemi tav- siye eyledi ve adeta ancak bu şekilde muvaffak olaca- ğumı anlattı, Ben o zaman çok saf, daha doğrusu resmi mah- fillerle yapılacak iş âlâmin- de toy idim ve Mihranla birleşmeği göğnlüm islemi- Merkez sööüte: Göleti Köprü Başında. Beyoğlu 2362 Şuba «cantesi: Mahcnudiya Ham akıoda İnanbal 2740 Trabzon birlezi postası (Cümhuriyet) vapura 1 Teşrinsani Pazartesi 12 de Galata rıht. dan hareketle İnebolu, Sarnstn. Gireson, Trabron, Rize, Hopaya gidecek ve dönüşte Pazar iskele sile, Rize, Sürmene, Trabzon, Tirebolu, Gireson, Ordu, Ünye, Samsun, İnebolu, | Zonguldağı uğryarık — gelecektir Hareket günü yük kabul edil mz İzmir - Morsin Sür'at postası (MAHMUTŞEVKETPAŞA) vapuru İZ Teşrinani Salı 12de Galata © rıhitimından © hareketle Çarşamba sabahı İzmire" ve akşamı İzmirden Hareketle Anak ya, Aliiye, Mersine gidecek ve Ji YAKIT Jİ Teşrinsani MATLUBAT ve MEVCUDAT Menüz talep.edilmiyen “B, hissesi 10.000.000. — Derdesti tahsil “A, hissesi 3.758.254, 64 Hissci iştirak mukabili gayri menkuller — Kasa ve bankalsr mevcudu 2. 59 Esham ve çahvilât cüzdanı 2.068. 40 Gayri menkulleri 134395. 0 Mobilye ve İlk tesis masrahı 97.800. 2 İpotek mukabili matlubat 8.630.401. 5 Senedat cüzdanı 1.298036. 37 Muhtelit teminatlı avanslar 1.181.931. Nuhtelit borçlular 648.212. Nazım hesaplar 13.820.054. 43.357.672. EMLÂK ve EYTAM BANKASI 30 Eylül 1929 Vaziyeti DÜYUNAT Sermaye 20.000.000, — İhtiyat akçeleri 314.306, 93 Vadeli ve vadesiz mevduatı 2732980, — Eytam hesabı carileri 5.725.912. 96 Harici muhabirler 38.181, 75 Muhtelif alacaklılar 732.238 25 Nazım hesaplar 13.829.054. OR Umüm müdür Hakkı Sefçet tepten çıkalı çok seneler | yordu; diğer taraftan yalnız (| dönüme Tarı geçtiği halde hâlâ nüfüs | kendi matbaamla işin be edi Mies ei, - Cemal bin Ali kağıdımda mektepli yazılı | kından gelmiyeceğime ben- İl ceki. a Y Ğö İ | d vag | ağam 5 idim; tesk»relerin münderi- | de inanıyordum. İ Ayral sürü paslüz > agmuriu zamanlarda «a Ria ne e iki EL catı üzerine vükuat yürüt - Ben henüz düşünmekte (| a pe a Ve batta fırtınalı havalarda, diköy Mhp e mek âdet edilmişti; bir'| iken bir defada Dahiliye (İS. oz, rn emi pasajlar veya balkonların iş Şİ emar ra e yi i türlü tashih ettirmiyordum, | Nâzırı Memduh Paşaya mü: (| bicetele Gelibdi, men altına sığınmağa lüzum ü ” umarak diğer arsanın birinci 4 matbaacı ve gazeteci yaz- | racaata karar verdim. Mem- (| Küçükkuyu, Edremii Burhaniye, e Zira: Hi hala ler ek dırmak kabil olmuyordu ve | duh Paşa da rahmetli ba: (| Ayvkğı gidecek ve dönüşe En birinci malzeme :: "Ba yüz ku mizin kaymeti 10 m Arsanın bamin eski bildiklerindendi. || mezkör tkeleledie birin Akıp ile imal olunmuş ve ben buna çok kızıyordum. le yenik gelecekle Muflon astarile em- Ondan dolayı 1902 de Dahiliye nazırı Memduh mler z eN ER ül İkİ aa çi sa - tekrar nüfus tahrir edilece- | Paşa işi ehemmiyetle din - (İ sınır. yük okumaz * yolen > yi iğ ee e ki ğini duyduğum zaman çok | ledi; Mihran meselesine pek - papinmlize ve pena e e e işi sevinmiştim, çünkü nüfus | ses çıkarmadı ve tam bu |İSadık zade hiraderleryapırlar getirilmiş gayet mo- 23 kw İyi halal. Ziya dern ve kusursuz K| vin E£ tarh ve kimen kayıkçı esnada Dahiliye müsteşarı Fuat Bey Kaslamunu valisi İ oldu, İstanbuldan aştı; za- | ten hazırla müsteşarın mü- cadelesini çoktanberi işidi- yorduk; nazır galebe etmiş- kâğıtları ile kendi aramda bir alâka tasavvur ediyor - dum. İlk nüfus yazıldığı vakıt hüvviyet okâğatlarını mer- hum Ebuziya basmıştı; bu | sefer kendi matbaamı bu Karadeniz Munzam ve Lüks postası Sakarya sani | Pazartesi "ii ti, Fuat Beyin yeri münhel Şam biçimde Ekselsior Pardesüsünü al EEE kii: 1; : : i i sali Ağıt. (3 kedi rıhtmından hareketle öl oya alize, işe karıştırmak istiyordum. | kalmıştı. Artık nüfus kâğıt (© e j yda ii ” eğer — Vakıa zavallı Ebuziya mer. | larının tab'ı meselesine Da. || gükak Metal Samsun, O e iydiğiniz takdirde em e Kİ bum bir kaç sene evvel | biliye nazıri merci olmuştu. ; ei â perva yürüye- ||| iz ri Konyaya nefyedilerek mat- baası kapanmıştı. Matbaai Amire dahi: Devlet salna- “inesinde olan bir yazı ha- tası yüzünden Abdülhami- din iradesile kapatılıp ka- pısı bile mühürlermişti. İs- tanbulda Türk elinde ancak dört. beş matbaa vardı: bizim matbaa bunların mü- himleri sırasına geçmişti. Mutlaka bu işe girişmeliyim ! diyordum. Halbuki Baba Tahir bususi irade ile nü- fus o kâğıtlarının tercihen kendisine verilmesini temin etmişti. Yeni vesikalara neler ya- zlacağına, ait olduğu neza- ret bir türlü karar veremi- | Yor, her kelimesi Saraydan Soruluyordu, bir türlü tab müsveddeleri ortaya kona- Mmiyordı, Baba Tahir bu işe başlıyamıyordu. Bu tevak- N devresinden istifade derek Halil Rifat paşanın son zamanlarile Küçük Sait Paşanın kısa sadareti za- ânında arzühaller verdim; Baba Tahir matbaasının fiyatından çok tenziller va- deyledim. Hiç tesiri olmadı. Bu iki sadrazam zamanında benim arzuhallar hasıraltı edildi. Avlonyalı Ferit paşa Sadarete gelince bir daha talii tecrübe edelim dedim. Bu defa iyi bir haber al. dim, Ferit paşa arzuhali- Miri altım “Hazinenin men- İlatini temin edeceği cihet- e kemali ehemmiyetle Da- ye nezaretine, diye bir vale yazmış... Derhal Da- biliye müsteşarı Fuat Bey tarafından çağırıldım. Ga- Bir kaç gün sonra Dahi- | yazılan tezkerede Tabirin fiyatından iyöden Baba yüzde kırk tenzil gösterdi. ğim nazarı dikkate alınarak istizan şartile iş terviç edil- miş, kâğıt Sadarete gitmiş; Sadaret ise tenzilden dola- yı tab işinin bana ihale $ olunduğunu malümat kabi. linden Saraya bildirmekle iktifa edip Dabiliyeye me- zuniyet vermişti. Nüfus tez- kerelerinin suretleri de ba: zırlanmıştı. Benim gönlüm Mihran: istemiyordu; İkdam sahibi Ahmet Cevdet Bey karde- şimi teşrik etmek istiyordum. Sadrâzam Ferit paşaya bu arzumu ihsas ettirdim; ermeni ile o müşsreketine şaşmıştım : Çok muvafık olur cevabını gönderdi. Biz işe başladık; halbuki Sabahçı Mihran rahat dur- madı; Adliyede dava açtı; güya aramızda sabık müs- teşar kanalile ve muşafiha tarikile anlaşma varmış ve bu da “ Mecelle , ahkâmın- ca şirket demekmiş! Bunu yazmaktan maksadım eski zamanda cari olan *Mecel le, ve “Fıkıh ,lı adliye ciliğin ne berbat şey oldu- ğunu göstermek ve genç lere inkılâbımızın ve “ ka- nunu medeni , nin bir da- ha kıymetini anlatmaktır. Matbuat hatıralarının hepsi nihayet kırk sene için- iskelelerine N z hası ditında ace, dna müraçanı, Teleton: İstanbul “9188 5... mak borç oluyor; çalışınca herkes iktidarına göre rahat rahat kazanır ve yaşar. Memleketin nüfüs kâğıt- larıni bâsmak gibi âdi bir işte temin eylediğim büyük bir tenzili kabul ettirmek hususunda sadrâzam, “Dahi- liye nazırı ve saray meşgul olmuştu ve sadrâzam bizzat alâka göstermese idi ola - cağı yoktu. O devirde en ulak işlerin ucu sarayda idi. Orada nüfuzu olanların bepsi Türk olmıyanlardı. Kuyumcubaşı Yahudi, mi- matbaşı Rüm, başdoktor Rum, en büyük yevmi ga- zeteci Ermeni idi ve sarayın başhafiyesi Çerkes, silâh - şorları Arnavuttu. Kumsi - yonculuk, simsarlık, Avrupa | fabrikalarını temsil hep “le- vantin, grupun malı idi. Karşı yakada Türk olmı- yan matbaalar İtalyan, A- vusturya, Fransız tâbiyetle- rini temin ederek hiç vergi vermederi, Maarif müfettiş- lerile sansürleri ipatbâala- rından içeri sokmadan, mü- kemmel işliyorlar ve kaza- Se sansürler, Maa- rif müfettişleri ve casuslar sade bizim ımıza yük- lenmiş belâlardı, Karşı mat- baalarında her şey, basılı- yordu; Dahası var; İstanbul gazeteleri bir şey yazamâdı- gi için filibede, Sofyada, çıkan Türkçe gazeteler İs- tanbulda kucak satı- lırdıl Halk her hangi men- badan haber almak isti- e öyle lu, 3 menfalara gil veya Telli çürümek tehlikesini o zamanın na- l dini savdıktan sonra mati lık ediyor, Pm en yaşatıyorduk; ve benim bi- ricik yazı arkadaşım kak ge O da Mahmut Sadık Ahmet İhsan belâlı, kâbus- bir devi EKSELSİO büyük elbise mağazalarından i Kadın, erkek ve çocuklara mahsus kostüm, palto, par- desü ve muşambaların en müntehap çeşitleri mevcuttur. # e Tediyatta TESHİLÂT ir ilirsiniz. Merkezk AMSTERDAM Sermayesi: . 1,4254000,000, İhtiyar akçese 3,000,000 İstanbul merkezi: Galata Kâraköy palâsta, İstanbul şubesi: | Yeni postahane ittisalinde Ala. lemci han. Her türlü Banka myamelâtı icra ve kasalar icar olunur. aaa? tedarik ediniz. yar yl, Beşinci salk mahke. imes tea dairesinden: Emine Refiye Hanım ve Mebmer © Petih Beyin Cemile Ha tumdari şaylan Mu> tasimil oldakları Ar- nayutköyümde SUCU LE kr e hahcesi sokağında cedit 3 ve 5 g iki gm inde 3 numaralı hane (450 lira vw LEE İD Me talibi seyi iş Gine al ARL kr banelerin cephesi Sucu i Mib sokak Hapısndn girdik ER. vi li kebir bir. taşlık sağında ii ve solunda bir dde bir mutlak ve ittisalinde, bir Ball Üst katini çikmak için iki taraflı merdiven ile çıkıldıkta camekân ile tefrik ölüluş bir Kapıdan çirildikte kebir» bir sola, döre Oda, bir halâ ve bir kömür. e bite 8ola, iki büyük dolap vardır. ml ee ln Dr şabihi bir gralik ikinci katta küçük bie hi, Uç oda, bie 26-10-9299 tarihinde ihale edilmek üzere kapalı zarf usulile münakasaya konulan Denizli Elektrik tesisatı iha- lesinin görülen füzuma binaen 30-11 “929tarihine talik edildiği ilân olunur. sofa, bir belâ; “ üçüncü katta bir sola, döft odadan ibarı t kâgir ve ri Pale mir hane Olup üç hürdğiki been -i mi bahçesinde kuyu yardır. Derununda cılar. Cemile ikâmet. ötmektedir. Tall ve fazla maldront almak isteyenlerin Bond ed olan (6,000) Tiranın yüzde onu nisbetmde pey A#kçesini müstahsiber. Beşiktaş sulh mahkemesi feia memurluğuna 98 teşrinsati. | »”E günü saat on beşte İltaş sulb 1 Ni mömuduğuna müracaatları ilân olunür. re e | istanbul sanat mekfebi müdürlüğünden; Akşam erkek san'at mektebi derslerine başlan, Ma kinistler, marangozlar, elektrikçiler, bilgilerinizi aklen Ancak bu Sayede iğlecinizde dahâ İyi muvafiak Olur edan- Derzli belediyesinden Üsküdar - Kısıklı- Alemdağ Halk Tramvayları Türk Anonim Şirketinden: Şirketimiz esas mukavelenamesinde yeni mıntakaj imtiyaziye dolayısile icra edilecek tadilât için lâakal bir hisseye malik bulunan hissedardarlar, mukavelerismenin 56 ıncı maddesi mucibince, 25 teşrinsani 929 pazartesi günü saat 15 te Üsküdarda İdarel umumiye binasında fevkalâde olarak vuku bulacak hey'eti umumiye içtima- ına davet olunür. İştirak edecek zevatın 67 inci madde mucibince içlima tarihinden bir hafta evveline kadar Şirket mer- kezine hisse senetlerini tevdi etmeleri ve duhuliye kartı almaları şarttır. Ruzname şudur: 1 - Esas mukavelenamenin üçüncü ve dördüncü mad- delerinin tebdili, maddeler böyle tebdil olunacaktır: Madde 3 — Şirketin unvanı “Üsküdar-Kadıköy ve havalisi halk tramvayları Türk anonim şirketi, olacaktır. Madde 4 — “Şirket 1 mart 1922 tarihli İmtiyaz mukavelenamesi mucibince Üsküdar Kısıklı hattının iş- letilmesi ve hattın şörüjt mukarreretile Alemdağına kadar temdidi ve 2 temmuz 1929terihli mu- kavele mucibince dahil ve harici ile Beykoz ve Anadolu Fenerine kadar elektrikli Tramvay hatla. rinin mecburi ve ihtiyari kısımlarının inşası ve İşledi. mesi için teşekkül etmiştir,, denecektir. 3 — Üsküdar - Kısıklı ve Kısıklı - Alemdağ elek. tirikli tramvay battının tesis ve işletilmesi imtiyazının ve Üsküdar - Kadıköy dehil ve harici e Beykoz ve Anadolu Fenerine kadar elektirikli tramvay hatlarının tesisi ile işletilmesi imtiyazının İstanbul o Şeliremaneti ile münakit 15 Mari 1929 tarihli mukavelöname mu. cihinca şirketimize devrü ferağının babulü.
