18 Ağustos 1929 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3

ik © Kıyafetimiz amptan dönen bir (arkadaş, ceketleri" Ş mize salaşmışlı. hamle, belki kamp haya” inin bol hürriyetinden: doğ” Muş, bir hareketti. İçtimai © teamüllerin ne derin köklü şeyler olduğunu Zâten o arkadaş da pekiyi bilir, Fakat dedim ya “Kik Yosun engin rüzgârlarile "savrulan hür havasındaki tat henüz onun damağında İdi ve bu İezzet , biraz 8€- Vimli bir sarhoşluğa da ber” Ziyordu. Ama havalardaki sicak » her gün daha kızgın bir hal aldıkça en titiz, © Muhafa zakârlarımız bile Wi ceketsizliğin hiçte fens #ey olmadığını — düşün mMiye başladık. Surası muhakkak kt ki- Yafetlerimizin düşünüleceği #aman artık gelmiştir. Biz, biraz da coğraliya kitapla” tnn iklim £ taksimlerine kurban olmuş, gibiyiz. Ki- taplar, memleketimizin ik- limine | “mutedil, | dediği İçin sıcağı hiç düşünme” Mişiz, Evlerimiz, güneşin azgın” liğına göğüs gerecek balde değil, Nerdeyese m *“petlerinden civciv i Selecek, ve mintmini g08 lar kudığı kabuklar dö külecek, Öğle güneş Bütün kız- gınlığı ile odalarımızı Ya” kiyor. Ayni belânın tepe- taklak olmuş şeklini de kı- fin çekiyoruz. Birialarımız soğuğa kar dü da hiç' imühafazalı de ğildir. Ruzgür bir taraftan girer öteki yandan çıka” Odalarımız sanki rüzgürle- tın ttansit merkezidir. HA buki daha sicak memlekei leria ahalisi, yazım şiddetin” den bizim © kadar müessir değillerdir. Şamın, isasler Bağdadın sardaplarısda İN san rahat nefesi alır, #ek Bözmenin “azalan © uğra” madan yaşar. Bütün bu. yoksulluklara bir de şu sımsıkı kıyafeti” ?i ilâve ederseniz ne büyük Azap içinde yuvarlandığı" Müzi kolayca kestirebilirsi” Biz, Bari şu kıyafet içinde biraz rahata kayuşsak. Ka- dınlara, yarı bellerine kadar Saplak denecek biz halde Sezen, örümcek ağı kadar ice Bluzlar en küçük bir tara çalkanmasile şiğö' kabarın , dalgalanan. bU Malililere imrenmemek İsa” bil mi 7. Onların çorapaz Bezmelerini hoş görüyorÜZ | da kendi ceketsirliğimiz. bilmem aden o kadar #ö Yüimüze batıyor? Açık yak “bek bir gömlek; sadaker bİF |, gör Pantalon keten iskearpinler Sânirim çağın azabını yar! Yarra la, Âh şü bayıl ln bir birleşeblsele b e ap Bu sene hiçbir çocuk geri çevrilmiyecek Maarif siüdürü Maydar B. muhtelif messil hakkın? da gazetecilere ŞU beya» natta bulunmuştur : İlk mektepler birinci ep rinde açılacaktır. A nunun göslerdiği şerait daire * sinde okumak (İçin müracaat eden nekadar çocuk vörsa bep” #ini kabul edeceğiz Ve kimseyi geri, çeyimiyeceğiz. Mektepleri” miz. kölidir. Azeak fazla müre- caal olursa yeni sınıflar açacağız İlle edilen mektep binala - rndan. evvelce , ihale edilmiş olanların inşaatı başlamış» Son halinde ibsle » Bakkallar cemiyeti Ya” kında büyük. bir mevadi gıdaiye sergisi açnağa ike var vermiştir. Bu serginin i meşileketimizde çi 0 ıyevaddi halka tanıttırmaklr. Sergide memleketimizde yapılan konserveler, salam sucuk, ; pastırma, her mevi yağlar, tuzlu “balıklar “ve #pire teşhir edecektir. 4 “Emlâki metruke müdi- riyeti, Büyük Mitlet hanının nıstına, emlâki metrukeden olduğundan dolayı veziy et etmiş ve saığa çıkarmış" tır. » “İktisat vekâleti Zon- guldakta bulunan (yüksek maden mektebine daha zi- yade chemmiyet verdetktir. Vekâlet bu sene yevi bi- alar ioşası için ; bütçeye lâzım gelen tabsisatı koy- muştur. Bundan başka mektebe merbut olmak üzere bir e- nistitü tesis edilecektir. » Anadoluda asar! atika tetkikatımda bulunan Ame rikalı prolesör. Mr: Martin Sprenglin Ankaradan şeh- rimize gelmiştir. Profesör Martin: * Anadoludaki tetkikatta dikkate şayan eserler gör” düm, Has Bektaşla Kays" çi arasında toprağın alında eskiden “kalma ölü köy büldük. Bunlar beş bin iğ, nelik eserler olup taribi kaymetleri çok büyüktür, demekted ir. tisat Vekilliği ra Pı ağar © edilen mektep arsalarındarhe- nüz inşaat başlamamıştır. Ha- i zalıklarla meşgul olunmaktadır. Muallimler Barem © ka- hunundan bir.sene sonra | istifade edeceklerdir. Bitta- | bi müvazenei umumiyedön | maaş alanlar bundan ha- riçtir. Muvazenel için ayrı bir cetvel yapıla- aktı. Bunun intacına ka dar muhasebei huşusiyeler- den maaş alanlar bu ay hususiyeler büşlıyacak olan Bare ka- nunundan istifade edemiye- geklerdir. » « Taklibi hükümet cür- mü ile mahküm olanlar hakkında Bursa ağır ceza mahkemesinde verilen ; ka- rar. mahkemcei ; temyizce yeniden makzedilmiştir. « Bundan “bir buçuk ây | kadar evel yapıldığı iddia ödilen * mühim “bir “pirinç kaçakçılığı rüsumat” müfet- tişlerince tahkik edilmek- tedir. » Orta mektep ve İse prog ranlarında fenni derslere ehew- miyet verilmesi takarrür etmiş ir. Bus amaksadı tam bir, swretle temin etmek üzre iselecdeki İ kimya we - fizik lâburatuyarları | mükemmelleştirilecektir. 4 Emanet, yeni mukavele - gate “ile şimdiye kadar” anl - biç an evyeli anıyan fenerlerin Uyzi sokaklara Konmannı elektrik ve |, havagazı şirketlerine emretmiştir. “e İki gün. evvel. Arnavut- köyünden, Yunan bandırahı, bir Bundan evvelki makalede bU gin “dilimizin “ukişal ve teki- mülü içi i zum gelen yölları araşlarırken taraf- İ dariarım “görmekte olduğumuz | üç snezliepden” biriricisi telâkki £ Osmanhıcacılık » ! tetkik o etmiştik. Bu günde ikincisi Solan « Tasfiyecilik » diyebileceğimiz mezrebi tetkik edeceğiz. « Tasiiyecilik », isminden de anlaşılncağı lisanda yabancı olan her uyguru atarak Jisanın sırf kendine mahsus olan “özverliğim - minbalaza et mesine “taraftar olan mezhep” tir. İlk Bâkışia böyle bir maze ettiğimiz üzere, eli kcacili ii bancı unsurları doldurması» #ufkabil ditimizi bütün bunlar- dan » temizliygrek, girl kendine mah varlığım muhafaza etmesini istemek gibi gayet hayırlı bir ip edecek yakından fefkik caçılığın disina Da Osm yabancı upsarları doldurma daki ifratına mukabil, tasiiye- ciliğin de — Tisamin varlığını bayattan değil, « Hütuptanalınak; ve bur sretie, hisanyy İÇİMMSi yarığımı hiç nazara almamak gibi, tefrite düştüğü görülür. Daha iyisi taşfiyeciliğin istinat ettiği umdeleri birek birer det kik edelim, tiyeciliğin — istinat ru şöyle, syarabiliriz — isimiz” Türk dili > p ma ettiği 3.2 Yisamımız Türk diti ol- duğundan, kendi varlığını teş kil eden, kelimelerin, sâde Türler ibsret olması, ve bunda “ başka Hğ'dir yabancı vapur geçerken sahilde bulunan baz Rum gençleri, « Zitoli. » diye bağırmış ve daha bir takım küstahga taşkınlıklar. yapmışlar - dır. “Haklarında «takibat “dere edilmektedir. Hilâliahmer teşekkür ediyor Beyoğlu Hilâliahmer kas za şubesinden: Pisalti fab- rikasından 15, Standar oil kumpanyasından 100, Pake ve Mesajeri kumpanyala- rından 20, Bank Franko - Aziyatik müdüriyetinden 10 Nelte Sandikat şirketinden İ495, Fiat otomobilleri" acen- taliğindan 15, Hava gazı şirketinden 95 ve tayyare piyankosunun bu keşide- sinde | 10.000 lira çıkan Madam : Anastasya tarafın- dan, 100'lira iane olarak vermemize — teslim ettikle- sinden dolayı arzı teşekkür olunur. amy tetkik etmek üzere Uşşaka oradan da Mağnisa, İzmir, Aydın, Balıkesir, Kepsut, Bursa, İstanbul, Alpullu şeker fabrikası; “Kırklareli, Adapazarı tarikile Ankara- ya avdet edeceklerdir. Emrazı nöbatiye müte- hassısı Profesör Müller de âsistan Vahit beyle birlikte Karadeniz sahilinde tetki- katta bulunacaktır. “ Haşarat mütehassıs M Tüyölför iki Türk asistani ile © haşaratın bulunduğu iböreket ve | Ape, Gepelber ziyaret © l b iy unsurun fisanda #bulunmaması Tizimgelir. 3 < Lisan ruşulan dilde kelimeler değil, çnsurları köz « Türke» belki İsa moüşeinden befi olan « Türk a gelimelerdir. 4 yğa ofesaat yalmız « “Türk s olan kelimeri iktamal etmekle “olur, “Yoksa İisanda konuşülmâkta olansyabancı un surlar dila Taşahatii boz bundan dolayı Jişarıda fesahsti bulmak için sade «Türk» kelimeler kollanılmaladır. 5 — Lisan «Türk dila | Olmasına, > ve | lisabın varlı ör « Türk» kelimelerden teş kül etmesi — İizimgeledeğine göre, konuştular dilde buhur makta olan bütün yabancı un- surtarın Hsandan #tilması, ve bül sureile lisanın yabancı kelimr- lerden «Tastiyezş #elilmesi Tâzım- gelir. Böylece lisanda buluna- cak olan kelimeler öz.« Türk » kelimeler olepibu kelinielerin çoğu konuşular lisanda bülütte madığından dolayı mentis olma- mas ı ve şiveye garip gelmesi Bin ehemmiyeti yoktur. Elaerir ki Jisan yabançi; unsurlardan tastiye edilmiş disi. 6 — Lisanın Trsurlari; sirf « Türk » kelimelerden teşekkül etmesi | lâztingeldiğine. göre lişsuda cümle teşlibi seri Türk kelimelörden — teşkil o edilörek vücude gelir, Bu şurtüe cümle terkibi konuşulmakta olün Tişa- mir şiye ve Lühjeğine aymasa da tasiije bumeidap eder. 7 — İlim stılahları sırt Türk kelimelerden teşekkpi etmelidir, ve içinde (Köhuşulan dide bulunsa bile yabamtı ünsurlar- dün hiç bir kelifhE bülünmzma- Hidir. Konuşulan” sisamda- göyet mehus «olsa bile ü # terkip etinekde) 8 — Lisahın kaideleri kendi öz Türk kaideleridir. İşte aşığı yukarı şu 3€biz mavzuaya (İstinat edebilecek olan Tastiyeciliğin bu umdelerini birer birer tetkik edelim. I -- Bilhakka lisanımız “Türk dili, dir. Bundan sun raki “Türkçecilik, < “makale- side - göreceğimiz gibi bu manzarada | “Taraliyecilik,, ile “Türkçedilik,, “birleşirler ve “Osmanlıcacılıktan, ayrı” lırlar. 2. Tisanin “Türkçe, ol masısonun bütün unsurları nün: safi öz “Türkeş olmağinc | icap etmez. Çünkü. lisan “İş- sima bir mevzu olup hangi vi tedavül edi o cemiyetin — Tisanını atmak itibarıyle kendine ( mahsus bir varlığı Ve bu varlıkar ki diğer jisanlardan ayırır. Kakat nasıl fert kendi başma | yaşımayl cemiyet © halinde — yaşamak mecburiyetinde bülunyorsa bir medeniyete mensup olan, batia eski bir teysrüs etmiş olun cemiyet ler de kendi aralarında hiünasebette buluna cağı dun ve bu münasebetler di. vardır. o lisanı medeniyete üze yet ha- Ger içtinini, müsssesele İ rine olduğu; gibi vw yakının. cn başlı; müessesesi i üzerine bilhas- yönden bir Jisin bulunan Ti İsa tesir, cd diğer . Jisanlardan alır. Çünkü kelimeler, almak- kelimeler Jet, blansmeibumla #limubiiçe kelimenin mans- Sim, teşkil; ediyorsa, o hadise yi gösteren kelime Oyu badisevi ifade ermek ihtya- cını duyan <iğer , cemiyete İşte tasiiyecilerin yapıldıkları nokta burasıdır Türk dili yalnız “Türk, kelimelerinden değil, belki “Türkee,, «keli melerden terekküp eder, bi macnaleyh Jisanın unsurları konuşulmakta olan Jisanı getiren “Türkce, kelimelerdir." 4 — Yükarki tatbikde gördüğümüz. gibi. lisanın ke limeleri, vücuda asl konuşulan “Türke, kelimelerdir. Şu hal de aslı “Türk, olmadığı hal: de Hisanın nüsürlarmı vücude getiren “İlirkee,, Kelimeleri suretile de Tişanda fasahat baml olur kullanmak 5 Tasliyecilerin asil melküreleri bu mayzundır. Bu “Tasfiye, ye istlomt & rek Türk dilinin inkişat ve tekdmülünü temin etmek. is- terler, Halbuki yukarıdan be ri gördüğümüzden de anlajı- lacağı üzre“ *Tasliye, vakin lisanda olan bir e bu fonk- siyon ferdi değil « içtimaidir. Yani ) lâzım ölan Keli İeride değil cemiyette- işlemekte fonksiyondur. Va ii mele dir. Lisan ferdin değil cemi: yerin Usanıdır. Bundan dol tasfiyeyide fert deği! cemiyet yapar. Buna “mukabil ferdin vazifesi bu İçtimai fonksiyo- yun meydana koyduğun anali. sulleri #müşaheder altına al Jece tasliye edil Yisanın 8: a olan İçtimai varlığını kayıt ve zâpıtetmekdir. Bu suretle alimi. içtimai bir fönksiyon olan “Tasfiye, mak, vE lisan nin bırakdığı; yaşamakta olan “Türkce, kelimelerden mü- teşekkül Tisanı müşahede edip öylece geçer, vE 0 lisan kelimesi olur. İşte böylece Jisalar biribi- sinden. kelime : alırlar. Bina- enaleyh. Türkçemizde. diğer Hsanlrdan © © Kelimeler; öla- bilir. Elverir ki bu. kelimeler Türkçenin > bünyesine, şive- sine, kaidesine uyarak. ve yahancılıklarından. hiç bir şey muhalazağ etmiyerek . lisanın malıosunlar. Hiç bir lisanı müstağni olunmadığı bu: kaide den Jisanımız: da-istiana teş- kil edemez. 3 Yukariki “tetkikin #n- bit'bir neticesi ölerek *Türks dilinin kelimeleri “Türkçe, olan keli Kelimelerin mutlaka “Türk, olması İâzimgelmez Şu ince nokta üzerinde ım; kelimeler olurlar, yahut leri; yoksa bu biraz dura ya “Türk, “Türk Şöyle ki bir ke aslında o Türk o menşefnden gelmiş olduğu hiülde öylece lisanda , kullanılmak — bül lurlar. kelimeleri bir araya soplaya rak Tisanın > “Lözatini,, mey- dana koymuş olur. 6 — lsanın — unsurların te getiren “kelimelerin “Türk, olmayıp da “Türkce, olması “âzımgelmiydeeği yü kardı götüldüğünden; lisanda şivevi vücude' getirecek olan” bu e teadibide yine Türkçe kelimelerden, konu- time akda olan ve ferdin iç varlığından « bir ciiz teşkil etmesinden dolayı ruha yakın ve:mçnis olan keli melerden vücuda. gelir. Bu söretle » kitaba . değil, : Hsanım içtimal varlığın göstereni şi veye yani © hayata görecüm- Je tertip edilmiş olur. Yoksa Vu sefer de Osmahlıcacılığın aksine olarak, fakat yine ay- nt yanlış yol tutularak haya değil kitaba bakılmış olur. 7 — İlim lisanı olan ast nur, ve bundan dokiyı sanda , yaşıyan bir varlık mahiyetinde olur. Şöyle bir kelime “Türk, tür, çünkü menğel Türk dildir; bem'de “Türkes; dir, çünkü Türk dilinin yaşıyan bir un- surudur. Yahut, bilâkis haya- un muhafaza edemez, Orlu- dan kayıp olur. bem Buna mukabil bir kelime olmadığı, ve evveli olduğu halde Made erdek hir mek humur het hangi“bir içtimai tekâbi ettiğinden dolayı. varlığını mubalaza eden ne lisanda yaşın, DE vu suretle diana kuvveti bir p yil pe pin üste Türk dil bir bisan des Bn İl srt kend lalıların da. konuşulan » İisane dan-unsurlarmın © “Türkce, olması itibariyleriarkı olama- yacağından, © orstılahların da “Türk. değil “Türke, keli töşi Gliliüş ok ması İğâzımgelir Zaten; ye" karda gördüğümüz gibi, Ko muşulan lisanda diğer Hisense dan kelimeler. alınmak sari” reti kendini gösterdikten sonra) ilim Jisamada bö “zaruret bir Kar dahavartar. Çilnkü ilim mlerder mefhümlari rerakki söviyesine ; göte bet bank bir “öemiyetir Tisamın dün sadır olarak diğer. çemi- yetlerin Hisanlarına geyeceğin” suretle; bir, disa unsurlarından. 35tüe, ii | İ zimizde bayram Ankara, 17 (Vakit J— Hakimiyeci milliye” bayramı © münesebetile her araf bey zaklarda süslenmiştir. Ge resmi devair VE müessesat ampüllerle donanmış Yeni Ziraat banlaasinın tenyiratı vok gözel ve muhteşemdir. Hindistanda Suikastçiler aç“ lık grevine de “ ediyor Lâlorden re şimali meclisine KAŞI bomba vuku, bulan suikasta met * haldar olan mierinierder. üğü grevidi yaptıkları imahlleme bUZUrUNĞ çak a imkân haric ki cüzümlerirden dikişi © rakibatı seltiyeden kurtulmak” m müd aynı tecröbeyi e KAZ ie de bundan fazla düyei Hindistan ile izin gün maımışlardır. Kredi Fonsye gü keğidesi Misir; a üç faizli ve ran M9 kredi - Foniye Wk 360,053 numarali kazanı Parlümentlr. koni Cenevre; 17 € AA) Muhtelif sanın » iştirakile 19? konferans 23 Tacaktır. iş kün olmaz ki yine lr e Du atiye da a dari yle, öÜLÜK yoksa Pk ce kelimeli varken. m N bir kelime el amam az. ald girly “Türk dilinin ör “ile di gin wgstiyecilik» " “Fürkeülüke Pİ eacılıks ayle ise “Türk bir wmdedir. mevzuslar olan “Tasfi tetkik bakılınca Ti ası izim yele ya iŞ pr çelimelerin medeniyetteki İ içi