13 Ocak 1944 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 5

i BU SAYFA ER K O N O. M ie TÜRK EKONOMİSİ di e KOOPERATİFÇİLİK O HUSUSİ © SAYISI © fame) sema san En Tarım kredi :kooperatifinden YÜZ YILLIK 4 kooperatiflerimizin bankalarına doğru... KOOPERATİFLER at ak BE edi e yi evel Ri Ki SAtER X zayıf tarafları 1944 te yüzüncü yılımı idrak eden istihlâi mama 3 senelik bir geçmişi Da halde bu teşekkü manı ediş tif tedir. Bu ri er: 1 or taklarına muhtaç oldükla- 1 gi adde- mayelerine Masmen agir “mütenasip olarak a yi İstil ile teşvik etmekten geri mıştır. Bizdeki istihlâk kooperatifleri- nin zayıf kararların” du pay Külleri kuran, iyltan len organlar bakımından ia salk organlar: 1) Umumi heyet yahı lar 'a. sahne olur. 2 Kooperiern en salâhiyet- canı şüphesiz ki ları nokta da budur. Bir kere ko- operati; ene ve işletmesiyle meşgul ol herkes mu. ie mu Takıp eçilebili. ” Seçilenler Takabeyi çok kere sene bilânço ve Mz azeri meye gösterecek, şirketin Mia Me yy beli ede cek, veli kârla, fe fevl si nda aze a la #iyle şirkete v yazardan Göğün kârlarını ee aksi tn bu şekilde “e nz başlıyamaraş. ii fih bazı meraklı mura- kaplerin © murakabe, vazifelerini Şok ciddi. tuttukları e m heyeti ve müdürlük hoşlanmadıkları Yakıalardan değildir. Mi iklerin bundan imiş urette 17- benimsemiş 1 takdirde leri e in allame ÇÖM m ben 4 kapamalarına Yağmen ortakla, A tiyaşlamın Mâyıkiyle tatmin medikleri ve bilmiyerek koo- gr Pr opeiplerinden önhz raf ettiki ikidir. mani de bazı istihlâk kooperatifleri idare m “ kete iş temin etmek kaygus'y keten bam oşyanın tevzi Dr. Muhlis ETE isarını veya satışını temin ettik- leri fakat bu yüzden ami ortek- ihmal etmek tesa- larla fer - al ler kai pedi k00- eratifin düzeltileitir; Jakat len alin. lara a: mak katiyen caiz de kooperatifçilikten müssgesesi haline. yemiş vu ki, bu bir meyzüdur. Bizim istihlâk kooperatiflerin. de idare heyetleri çok seyrek top- lanmakta ve toplandıkları zaman e nca) işleri, ileri san gli, il leri, Aza tedariki ve. muhafazası hususunda yapılacak ruble m Di tatbikme neza- Ti e Mi ın birine de ie İsihlak Kopertirinin durumumun tetkiki vazifesi vertle- ti eyeti umumi heyete kar- a rm dercede nm NE gün olduğu için bütün muamelât N şi mlifuz etmesi iildür rurları yakından m be etmesi indır. Bizlm-koo im Dı işlerden mühim bir esef yapılamamak- te 4) Müdürlük: İdare heyetinli icra organıdır. Bilhassa İtin kooperatifleri, re Heyeti layı m işleriyle inin. m ren meşgul ola" e e tindedirler. Bu mildürün pm dan anlaması, şirkete müt mi evvel emtia alper müddet meşgul olması, nesi, vw konperaierimizin hhüt. olun: na” e lari faizli Bizim istihl lerin- başka 3 ii era- ii tatbik edilen bir mese- edilmektedir. Bu bir birlik iii etmemeleri ve yaüişterek o muvayaada bulunma- malarıdır. HE Yali a ri atifterin ir dafaa ederler. İstihlâk konperi” flerinin larının artreas: başi propaganda pa ve ort müşterek ır ki memleketimizde ta bir il eş m uşlar. hükür ada ei ni ai rehsip- leri tayin ve tahakkuk ettirirse Türk istihlâk kooperatifçilıği lâ yak olduğu mevkiş erişir PRAK mahsullerinin para RİĞA şu sarsanda köyümün eline geçen paranın Akıbeti, eko- pe konul zarla yazi yaz Zamları epeyee meşgul İİ ayse las iii pü KE şili 5 nası lâzım geldiğini ig — tmek istiyenler ve tavsiyelerde prensiplerine wajgNin” “havalar bulunanlar bile olmuştur. Köytt yazıda esasen mahdut olan İs- nün — şüphesiz eline para geçi taraflarına ve bunların © tsldh vobilen Köylünün — tilki are muştar. Bir kasabada, bir bakkal. Yazan 2) uyuyorum bük akk e Dame gibi, Fakat, di- ve etti, dayandıramıyoruz, kibrit alıyor. — Yalnız kibrit mi alıyor? Yalnız kibrit değil. Ne Du- lursa onu alıyor. Köylünün, — eline öylünün, satın alabildiği m nı aldıktan sonra A Me kalan parası ze — yazan Dr. Cevdet SAVRAN —————— kezii ilometre uzakta idik İl belek GM haber. vin > dostumun parasından 45 silmiştir. Ahmet, dedim. Bana inanır misin? Hayhay Elbette inanir Çıkar şu paralarını Paralar Kö Fa Hep beraber ni ine m aa mler Artık bu iz pe anmada. Beş lira xen- akar: nkas vardı. lmiyet Ürun İş Ba dağının € halel vermeden yani tev- de bir milyon lira tutarında malk tevdiatı toplamıştır. Bmniyet San- dığı, şubelerini İstanbul'un birkaç semtine daha yaymak yolundadır. Hattâ Anka; bile gelecekri Halk tasarruflar, ancak ve - cak zahmet de çağırdığı ye halan ayağını dar ge- çebi. Köylü * hal m elinde para birikintileri, çok defa israf olunmakta, yahut da durgun su u kadar para tı me: Kola gerin pan yette olur; çalın mez; yanmaz. Üstelik, RR size olduğu kadar memlekete de a e gelmiş olur. Yal- e şıriddiamı, Man kası yol i Kooporatl eğ bul etmezdi, edemezdi. ık e yllm aym köyün kredi EE yö- hekim kurulu başkar, HEME DER karın ba koöperatii in tah sat duğundan, kn halli MEYAN MAP şılıyamadığından şikâyet etmek- te lak İR diğer bölgede, bir hubu- baiiYDAğ a Dülgeriyde, hiz köylü dostuz ya gündür 500 lira bulundu yordum. Bağının üzümünü toptan satmıştı, Sigara ve kahveden bag- ka masrafı olmıyan ve bu parayı derhal harcamak zorunda da bu- .. : “ Türk İktisat ii Cemiyeti konferansları Türk İktısat Cemi miyetinin 8 vaa t 2100 de Yenişehir dek Ki hiinesetiete”" A e Şe Lar iri da dili; takin buhranını gider iç i politika bakımından işçi üc- 944 te Konya Mebusu Proton Madi Irmak tarafından dâvası” ln konferanslar lunmıyan köylü dostuma banka- nın yolunu gösterdim. Kaza imer- verilecektir. birikintileri gibi âtıl ve batıl dur- bu da bir israftır ya. yu halkın ayağına kadar gi ve banka eren yerine getirecek bir kredi Orgi na ihtiyaç vardır. onksiyonu hangi kredi Si DAiell Biricik teşekkül halkın tasarruf meli, yanı tevdiat - dir, Bankanın karakteristik vasi ve una fonksiyonu, halk & Ke larını datfa en ücra köşelere ka- dar giderek kovalamak, yakala» mak, bun $ z z Büküm MMA hiç bir zerresini siyana ve durgunlus da uğratmadan ar germesi Surette aktarır ve,akıtır; yeter ki Şi Anani sk kalmayan al İma Dima ile ö taşi gi a ae nü i. eşi a şunlardır yi kaynak... erir tarafından kreğilenebilmekte- ız bu kaynak) Doj m ed peratifi, x taplğan imei tasar ipin yn matinlde iğ lanabilen — ve. mümkün. olmadığı z in bir aynı insanlar yapabilir. Yeter bir gerçeğe kani olunsun. “Mü amız, . sadece. akademiktir ve Dir mal nm. ere çiliğin memleke- Senai b ie vir ee pi len etmemek elden gelmemiştir. KARŞISINDA. RANSIZ iktısatçıları son yıl- rün arel ey ie da köoperatifçilik vermektedirler, G Pir 'nun 1941 de çıkan kitabında toplu ve li malümat vardır. Keza 'nin 1942 tarihli ( bında kay. sin istilâ gören kooperatiflerin 2i- çeyrek o miyar Tak eşini miş. Son savaş- re yalnız gk li ayısı 2.800 yani mad ört y pm rayiçle 3 miyon Türk lirası tutarında 9 une e da İngil- bri 'de 1800). ve Fransa'da bir- kaç tane Ri EŞKA gn gir sabuk. sön am: etler -kurulmuşsa da öklerinden. esnalı ir emar e ye bele büyük başarılar termiş olan Gügeleli eyer ra alan mayi İngiltere'de Kurulan ayan” mmm yüz yaşına eş iz yihk tecrübeler göster ie Ek Kooperatiflerin, iktisadı N içtimai bakımlardan temin €- tebildikleri faydalar büyüktür. iaşe zorluklarını ve ihti- ai gilermek ye birinet ei- in çok > Se ıkları “örülen son- e gerek talk Ve ye hürü. etler nezdinde rağbeti artmış. e günden güne yoğum. Bundan dolayıdır ki ti için kredi yardımları Ser ve ba- m ln kooperatifler muaf tutulmuştu Kooperatifçiliğin muvaffak ol- m memleketleri saymak ister- k bütün Avrupa bartammı. in müze koymak kâfidir. En ileri gi- denler arasında İngiltere, İni asa vardı! ti nca pipi Meşrutiyette başlı il iz eketi, Cumhu- e tur. Fakat ke bir gi değildir. Yirmi yl yil önce bizden kopan bir buçuk iyon nl e mik e büyüklüğünde le” ii bie, çeşiti serme rati takriben 757 ol sapın lig Taümazli 823 .ooperatifi Mel A mek ve > DE 5 KISA E Amerika günde (391) milyon Türk lirası, İngiltere 83 milyon lira masraf yapıyor tmemiştir. Böyleci çilar yea umum. be ye farzedilen “çalışma rejimi, eği Dünya, ekonomisinde yeri bulunan o memleki Tumuna göz atılırsa m hep sinde masrafların ve devlet borç- larının insant kez deresi ort, mütecaviz bir ticaret poli- tiki a güdüldüğü yü görülür, tuları karşılamak ve Av- a kalesini müdafaa için halkı duyu uyanık durmak ve ori mevksinde bulunan A. yapallsarydn irimiletirme) “ sulünü, haddine götür meoburiyetindedir. Bu ik tin bazan banka, sigorta gibi iş leri bir merkezde topla KONOMİ HA sadi durumunu. ini yer bir surette kuvveti ya, ir tehdit teşkil etmek- Bunu, elde etti edik- bulamıyor. İngiltere ve Birleşik Amerika” ya gelince: İngiltere günde (16) ilyöm Im lirası (83 milyon Türk Tras) ve (500) milyon dolar (391 mih bin Türk lirası) para sarfedi- İngiltere, cephe hattyndadir. A: mühimmat “deposu örüyor. Bu iki memle vatifesini görüyor. e miN ekonomi şartlarım da bu karşılıklı durum tayin ediyo: ?usya, harpten sonra Amerika dan 13 milyar Türk liralık mal alacak larpten sonra vücuda geti asarlanan milletlerarası hsedildiği ühi devletin mü- BERLERİ nasebetlerindeki da bir fikir yene için de hai ten evvelki son nin erika'dan aldığı bedelir 146 milyon dolar mi Türk lirası) dan ibaret bulundu. rafı ötürülmüş ve Btalin'e erimi Bir Amerikan meomuasına göre Stalin, Rus eko- abadinç emdi plân Amerika'ya daha önceden vermiş- tir. Bu plân gereğince Rusya A- erika'dan makine: y siraat nakineleri, trik ikaları ve petrol tı pmak ailyi ga manganez, sülfatlı barit, un verecek- yeri cıva, çinko ve altı kk Yar, İngiliz içtimai ve iktisadi eki b 2 inkılâp memleketle- ii ml ve elk Hayden” e ee ğişiklikler / yapmıştır. a. gibi İngiltere'de ge ha- muştur. iyilik, e nl önce başladığı için şimdi o ka- lar göze çarpmıyor. Yağa h ortadan kaldırmış ve büyük ser- mayeleri hemen hemen hiçe indir- miştir. İkinci dmtl de, bitim sivil halkın seferber edilmesidir. Bu sayede bütün erkekler, ya orduya, ya fabrika: iderildikten baş- her ki bir veril. Hele tif la büsüne atıldığı veya iletmenin idaresine elm ldö, köoperatifçilik - hakkında bir tek kitap bile (*) okumamış il intibamı bırakan kl lere de rastlanmaktadır. lar beklediğimiz hizla ilerlemesi düşü- nülemez. oi Kooperatifi iyice anlıyan ona İm pim için de okü- 5 mek, tetkik etmek Tâ- CR atbuattan sk sk yek mütehassıslarımızdan. içi bol bol Kteranslar”“anağiiğ, İsneeriz ye iyice tanımak ve unla: e mizden, ihtiyacımızdan MZ UATIMIZDAN ve imali kooparatit e baz gisini yaymalarını diledikten #on- Ta, hükümetin daha ne gibi yar- dımlarda bulunabileceğini de tarabiliriz: Cumhuriyetimiz, koopera! eş a önem vezir Ni mhuriyet Halk irk Kooperatifçilik Cemi- yeli Sümeni 83 sayılı Karın- ağ . Cevdet , Saka, , Suphi Nari İleri ve Prof. Kestler'in eserleriyle 4. Top: m. (Lavergnejden Fe ime sayıl (İş) ile (88) aylı m Yaza: Nusret UZGÖREN nz — ek rultayında onaylanan a onuncu meaddenindin e satırı okurank: (Partimiz, kooperatifçiliği an? denildiği Pe er sayar) görün e ve satış köoperatifleri kar munlarını tedvin, ve tecrübeler Yüzüm. beşere ettin rmek ve kurulmi mi gayret alana kariyi Mz EM Kümetin bu sahadaki — zaman istihlâk ve ya- pi odilersilerini de önemli yar- il e Kaydedereği bü veteti aimübilsne Dali Ve ki irlerden birkaçını sâj — re satış kooperatif. dari İn ma in gag gibi, bunların di. şında kalı e için de | İnen Siz kesinin de 1 (Ulus) un 20-46-1941 da çıkan opar) “ai cessler'in de ii a tedvin olunu İstihlâk Da cetâai bir. kontrole tâbi tutmak şartiyle) ucuz kredi temini, b) İstihlâk kooperatiflerine, ku- ruldukları tarihten itibaren üç ve- ——— Ee we mükellefiyet. temin edilmesi, asıl Se Em gr çin het Yeni ya- sene vergiden yoran yali Yurulan "kooperatir Tin de, birkaç yıl , BİBLİYOGRAFYA 4k KARINCA: Kooperatif Yirminci yıl, Ni sayısı, 82-83 yıl 9. Türk Kooperatifçiliği Ce gisi. üak e ir Hazal: Müstahsilin ana derdi; omemle- kette muhtelif kooperatif habar- leri; Tarım Kooperatifleri Kontrolörleri, Türk lik cemiyeti 1 mma bi Karınca? Me okan yanlar Uk Türkie ye Cumhüriyeti hartası ve sair Yazılar vardır. yaf tutul