6 Ocak 1944 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 5

; E t 5 0 3 FİKİR HAREKETLERİ No. 15 Hürlüğe dair Bis önceki | yazıları- mızda siyasetle lm, ka Yakter ve ahlâkın münasebetleri, a betli bir siyasetin iyi karakter. an hibi ir'tek kelime m — ah- yolar “ninde millet ve ve selâmet om dl Sem izah ederken bu manada ahlâklılığın $ gör: et edebi de tecelli edeceğini de belirimiz. tik. Şu pale ahlAkiıığın. esası hürlülktedi lunca yüzyıllardanberi nn miki sre mensup a hesiller iştiyak tasavvuı üzerinde toplanmasına yalnız si. EE m bikakla kanaat e- ileme; aynı zamanda insanli- ğın al yükseliş ve gelişimiyle sıkı sıkıya İlgili bir İli — yüzdendir ki hürriyet, fikir dünya; nm. beri etrafında döndüğü mihves problemlerinden biri ve belki bi. rincisidir; e LaBll ve manevi Viatir Sistemli Dilay erinin TET ij, hukuk ve sa- ire gibi muhtelif e linlerin ya doğrudan doğruy a dolağı- iyim elen mk um daha çok amil, ie kul- Yananın in ile fikri duru r. — daha garibi — a Sili veya uzun sakal ta- mak mfnasna alı mein bulun b ilmek içi o itlaka Mrmflyei min im de ols” sını okumağa iyaç yoktur. PHUMUN iktsadi, huk ki; siyasi, felsefi, ih. muh — im sahalarına da li, bu hususta doğma- ” erin bir neticeye varma- Yazan: Prol Or. Yavuz Abadan içindeki tekâmül ve istihalesi de bu düşünceyi sağlıyan bir delii- dir. Bundan sonraki yazılarımızı da belirteceğimiz gibi hürriyetin siyasi hayatta e esna ye ha o h tecellisi “milli bileiye ia va- sıflandıracağımız, a er Gi Dar ik > şt. göğü geen dari sie biye ein eği brain indi kadderatına sp pr Si şeklinde an- lap. GÜRE A kime ir ki insanlık ira» Kine ali il an e heyet ru, ancak milliyetçi körüklediği fikri hamlelerle Mi hayatta gerçekleşme imkân kavuşmuştu, IT, manevi ve” fikri va nn Sn hâkim güne her tn e sie rılmış, © tam sübjektif —— elitemelar görü DE gres “e doğru bir ifade ile — Bul eti ile tari Halbaki an, arad yemi nşr Aileleri Şüne: kâinatın mevcudiyeti- ni kali tamdir ve Mae oi: şü. - ilet mefhumu iF nizamın vücudumu, hâdise ve ve arasında bağı şart kı- — “su ürriy: ig ie ekme bete ve muayyen bir gayeye yöne- ULUS Gerçek inkılâpçılık venizam düşmanlığı İR cemiyetin nizamı di y nunları; kandırı göstermeden fertlerinden e ve mına bahşettiği Silme e ve i 2 i Reşat Şemsettin SİRER 5 kumda eriyor, Damlar İmam . edip, sıktı çektiriyoran bu tahtı. terk ç haklı zi uryan ye ms EA e e a isminin iskele Hey Mei nm tk | ramaz, akıl da suçlyamaz. BU çe inandığı hakikatin herkençe bi ir el çizdiği al yazımla, Uümesi ve kabul olunması hesabına e een ye ei Ml a'ün bayrağı altında © zl omalı esirler haklı 1d vo e ler. Kıralın, papazın ve anilandi. ra ime ve in mesi - in sultasını kırarak insan hakla- ni istemek yalnız. ra ve ahlâkçı rını haykıran ihtilâlcileri lam fakat haksız yere ıstıraj haklı idiler. Aynı şekilde 1848 in vi 1917 nin Rus ve 1920 nin hakları Türk. inkılâpçılarınn da atleri karlştıkta metini id vardı. lebilen kahramanlara münhasır Cemiyetinin inandığı kıymetler kalan bir iş değildir. a a ıstıra, EMİYET içinde dalma: bir emare başkaları yneliiğiz am desenler. Olum ki İ oni görerek acı duyan ve bunların © bunlar iyi şartlar şarlar. | değişmesini Hst iğnemi: Şapı Mibüriyln nie bal sini fedadan çekinmiyen insanlar Süller. Meter dara amy da verdı Hekğmilmel Presi gi in tutarlar. Böyle olduğu 'mış diye kendisiyle eğlenenle - Die bunlar hali tenkid ve kötü- rin söndeti iin kendisini bekliyen üklerden şikâyet ederler. Şartların MARE. > utlak değişmesini, hâkim telâk- Ki ve değerlerin erkolunmasını, lebilir. Hürriyeti, bir şeyden ay- AAA me İren ha; yanma, bu istek ve hırslar: vet alma esasında dilşirlr. e begen şöylece sıralamak rağ e itikat pi ve KN inan ya- şadığı cemiyet tarafından tama - ai Hareket serbestliği. Hakk Bar. miyet, pizakı bir. geen kn ramen 29 bağı li e bir ie üşamazı Bunu e: Mi ae, çimen HİM yanlarında taralı ve mi. |. pilpes eğiden Salleriyle göstermeğe çalişacağız. le vi ayrım kıymet veren ve dar güçleştirir tered- Gürler ameli ya yarıyacak me bir incelemeyi © izumlu' ve: taydah kılar; ay: © kadar Bunun nedir” sualine cevap aramak beri azsa çoğunlukça kabulü mümkün bir sonuca varmak ge- rektir, Erşirmmâl, fik ayak ve iki pek sıkı alâkasna Tağmen sadece dile bağı kalm, ya ve hâdiselerden bahsederken taş düştü, Ti çi gl a, cuk ağladı a külmi mizle her andı A Kiki ve Yağan müessir! gi vir ederiz. Bu ifadelerin göre cansızlar da canlıl e bir ne imkân ve hürri. e yi için hürriyet, ancak insan varlığiyle münasebet halinde dü. Şünülebilir, akla, sahip olan dl ha. gil, ancak lüzui tanhik hareket düsturu şekide anlar. İşte bu anlayış, hürriyetin esasıdır. Demek ki hürriyet, maddi de- Eil tamamen manevi; bedeni de- Karakter hatlarına bağlı huy ve Şahsiyeti eyi vwura Kadar genişliyen engin bir iç hür. Tiyetin yatağıdır. Hürriy: lemi ileri e e üçlülüğü kında —— iesiğ "olduğum birkag yazı ve- Silesiyle aldığım bir mektupt mühim bir sual soruluyor. Mek- tabun sahibi alam değerli bir mer. lektaş, XIX ve XX zarfında, her Dam iy de, “hoca” denen unsurun ne ka- Mal jilerini telkin hususund her. derecedeki hocanın muhtelif veli nasıl gözde tutuldu ğu” bizzat Türkiye e adam- vakit vakit muallimlere hitapları hatırlahıyor ın ter yi ameliyesini mu- ma yüklememi doğru larının seri var: biri çoc mi “nefs — ei diğeri 0 mall veya eee kir ve “hefsi. Aca çocuğun talebenin ear e ereb. — a i terbi m “e ma bir tefs' ir. Çocuğ re göre mürebbi ol ma'budun, sima ver: verdigi kabi e İlerle. ö ul lemez. Çünki nin “nefs"inin, a nef Veriye çe duğunu gör e hi çocuğun ve mürek (1) Şuurları denemez. - Çün Ml eş vip Zenbinie orf Ayas pm ineleridi Hatta mızm “kötü nefs”, TERBİYEDE | muhit meselesi ve mürebbi unsuru Si AR görü- Kata staz Kehlş bu yari görüşü a tağilüre mizan a sevr çil es Eşi ZE şan fikir ve İm corayamlarında ”lsyan ve İDEA ha- keklerinde yabanci ırki menpeler- geldiği yatmam veya azın nklara. mens, van namal ön saflarda yer AMA — e bu yüzde a mler a rejilerle e r. Böylelikle bir hak arayan ya daha İyİ bir yayıma. biye birçok insanları kaza, Peş kça; şehirler büyüdükçe, iş bö- lerine takarlar. Bunun neticesi ola- imü genişledikçe ve fertlerin ye- da cemiyetler; sağduyulu ve * ahlaklı evikdimm önderliği altımda | Haz deal dde DSiDE kan dökmeden ve acı çekmeden | ağırlaşır ve idarecilerin işleri bün elde edebilecekleri iyiliklere eriş - tin orlaşari. Binde gibi meli mek için ruh hastalarının ve ne - udur. Bu yolda en milyanlamını Korakteriniik salayi obufale ATE | peşe tatmin pr leeraçe yad'ın hikâyesini hatırlarız. Sonun- | yatan işsizlik, sefalet veya Gar har türlü anların eği hastalık yüzünden aç ve bakım» vki hirsiyle vatanının | sız kı Tazımdır. i düm birleşecek kadar al- İşte bütün maiileti yu in birinde Ati- |. topyekün dü mecburiye- m ii inci ve ei olmağa ka- | ti eski telâkkileri bir hayli değiş > yemiş Bü; şt Bugünkü telâkkide dev» rehber safına geçebilen- | let, bir afle relsinden, bir babadan Sar irok Fouche ve Tallien | farksiz sayılır. Devlet, bir arada maddi kazanç peşinde koşan insan- |. yaşamıya karar vermiş, mukadı lardı. Billand - Varenmes ile Fow- | deratlarım birleştirmiş. ülkü ve güler - Tenvile birer cani” idiler, manevi bir uzviyet. Mirat da bir deliden başka bir şe | haline girmiş bulunan bütün van onları etrakkiye ve Birinci dünya harbinden sonra bir müddet de Bela - Kun Maca - tamer DARE olani kadınlı b - e e Devlet, başlı başına bir bi kil eden lann skandallerin kah- | ganine bir kuvvet mir ei kei ar ve benzerleri | milleti en iyi ve en âdil bir şekli- .E mez e lak ŞE mi göst de idare etmesiyle ölçülür. 16 rulya Baz birçok ik ve nce: düş önek sözde Dy m üye çün MA verici bir ha- meni gilin e ah- ele em menfaatine tapan insanlara kapmadan vaktinde ve: kendisi, yapmı a er bayraktı - daş kavgalariyle ortadan kaldırı. Çağdaş devletlerde sosyal problemler TÜRMİYE etin ahlâk kaideleri- ne iz gi ve bunun © olarak ahlâksızlıkla damgalanmak yu sureti r ve haysiyet Prof. FINDIKOĞLU min ligi arta dada galatan döğer ve talkIk “nefisleri, elimi lerin çökmesini i, yok alem — Bendeki emeli olm; Ter. | değerlere desteklik inanan biye ilminin Baar da birlikte | yıkılmı erler, me e e itle enden. ları içinde, çok sayıda suçlu ve imi küm Dİ kimseler ve ahlâk sisteminin kötü Gaia IŞ işlemek isin Hi hattı harekete de işaret ediyor, Bu işarete göre ge damgalanmış insanlar bulunması cuk, ol ybiEi — mez ındır. küç derece Sağ ip başi — Mevki ve ikbal hırsının ma. başıma bir . Ke ai ü şekilde edil de kurulu ruhiyatı da br ei nizam İçinde isteğine erişemiyen mahiyetimded (muhteris) leri bu düzenin yıkıl - bir derece büyüğü, ol e iie istemeğe sevkeder. Bumlâr ruhunun bir derece aşağısı adde- J yeni kurulacak nizama ümit bağ- dilmemelidir. İsviçreli ruhiyatçı İl larlar. Bu nizam umduklarını ge- Piaget'nin ve Clsparğde'in m hu- Jİ tirmese bile çok ıkları eski sustakt fikirlerine dayanarak diye- İ düzenin yıkılmış olması onlara bir biliriz ki çocuğa tat e ee nevi k ye enli Yep terbiye, genç ve adama 4 — Macera düşkünlükleri ve tatbik edilec: il $ ve bal sia bili ğer bü- tün hislerini bastıracak surette gelipmin Saab De yakılışın çağı Karın va Karaya ie pir min basiti değildir. elem ve mual- Wim, talebenin “nefs”ine müessir olmak, terbiye ameliyesinde “nefs"i kendi işi için yardıma larak * kullanmak ay b - Bu gül guz ki eken ve nizamına düşman- bunların yıkılmasına dam atından p ğa, çocul we eder ve ve talebe ile hemhal olmağa, ica- İl çalışırlar. bında çocuklaşmağa ve gençleş- ane e tın gadrına meğe mecburdur. Mürebbi, kendi $ uğramış bulunmak da buna uğri- yaşında olan veya kendisinden Ül yanı kötümser e şuurunun beş on yaş küçük olan birisi ti Altında aşağılık duygusiyle karışık Ne ivy a olarak tabiata, alın yazısına kız - saktır. arasında rmale ve mesuda karşı ma, normale kan zaşıyan AML ati bir telâk- İl bir nevi kıskançlık ve tahammül ci, İk mekte hocamın yakl. Ş sülük hisleri peydah olmasına " tm. Malâmdı sebep oluk. 'ARDA sayılan türlü se - UK bea iie e . ese mi bepierle işide - yazadıkları mektep mürebbisi, mey | cem Me gerçek ke heder ihar edebilir. Çünkü meşhur A- Ül şeri ne çevrelerindeki ıstırabı sml nerikalı terbiyeci ve filozof W. İl mak ve me de günün şartlarım di 'ames'in pek meşhur olan terbiye Ül zetmektir. Gerçek hedef we vit (2) çocuk Üzerinde, ancak bini değerler me ve ni ü şartla, çocukla hemhal olmak Ü zamın yıkılmasıdır. Bu ii irtiyle, tahakkuk edecektir. AY- Ül Zin istedikleri şartların edi ve 1. terbiyeciye göre | çocuğun iiedkleri Bayan gerçekleşmesi "1 “İle mürebbinin “nefs"i, Bir yıkılışı sey- bir muharebeyi hatırlar | çalan vereceği sadisiçe < zevk ir. Düşman Karşısında. bulundu. İl Dükün zevklere baskın gelir ve Sumuz zaman, kendi vaziyetimiz, Ül zevk, tatmak at rleğ ürelige Dal ada | te olan ve metinlerinin eteklerin me f: ber çağdan daki: turta Suçla (2) Bk. W. James: Terbiye İ| idealistler, gerin ıstırap » usahabeleri, M. Şekip tercüme, | ların büyük Amr en Terbiye insandaki davranış İ| cizebilirler. Daha ye, anda geli ce dartmak daha yak sağlayın bir dünyamın “ederler. Ve insanları İ Ölümünün 3 üncü yıldönümü dolayısiyle HENRİ e an Fransa'nın çatırdıları amda, onun Gill 1 akl leri uyandırmadı. otuz kadar Yazan: Suut Kemal Yetkin AL Fransa kendisine biraz gelir ge (| yen şahlanabileceği- mez, kendisini tekrar Bergson'da © ne inanmış ve bu. inanışın heye- buldu, ve onun: “Milletlerin ma- © canı nevi kudreti, fertlerinki gibi, ken- üilerine üstün olan, kendilerinden URADA Bergeon'un. felsefesi- kuvvetli olan bir idealle devam e- der; ves milletler; retlerinin yediğini ister denle dört ya ei a erin Alcan kitabevi tarafından yayın. o Kitabını tavsiye edesim. Dilimiz de de baş vurulacak eserler yok lanan ve filozofun türlü cephe- lerini inceliyen Etudes Bergsoni | Geğldir Bunlar, arasında bil ennes; gene 1942 de Neuchatel'de > öm Şekip Tune” yayınlanan İ. Bernoubi'nin Sou- in süne — e enirs sur H. Berguon'u We 1048 yayı birçok büyük : klöğünü anla mekte anilmlarin pro yn kalelerini, hâtıra. O NK İŞİN, incelediği zaman, hü za hayatın gelişimi ağlar bpm ilmi ibi pü Geli vü yag amonaii yan Henri Bergson adlı kitap, ya im kısa bir duraklı sonra, filo- BİN yil çağ iyim ei zofa karşı duyulan daha sıcak bir eşi duyul yakınlığın ifadeleridir. Yirminci asrın hiç bir filozo- ( kaybettiği itibarı onunla kazan- fu üzerinde, Bergson üzerinde du- rulduğu kadar durulmamış, hiç ( sine gönül veren filozof, sonrala- bir felsefe sistemi onun sistemi ka- oi ve RİMEL e 6 Sonkânun 1944 ğe muvaffak büyük endüstri duruma düşmüştür. bakımsız. Endüstri. sermayenin mahdut ellerde toplanmasına, üc. Tet ve bakım. işlerinde. İş al iş veren arasında derin. : ve düşmanlıklar husule gel & sebep olmuştur. LA çıkardıkları kanunlarla. ve wi dukları sosyal sigorta riyle bu durumu bir hayli « it meğe muvaffak. $ di kat menfaatlerin | j tığı birçok. ve kati ür, > İşte cl, yüzyıllarda, i ; ai; ği pl bi eEEESEE j