30 Temmuz 1943 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 5

türküler oleket saat lans orkestra. Esengin). ret, it saatt). reti programı ayarı ve ağam, Türk müziği Mesut Cemil) slon orkestra, mann). Zecnsee,, ür; » ns; : küçük dana “Pochade,,: “Cagiastro, farı ve konuş. ugün). borsalar, Bu sayfa her ayın birinci günleri çıkar. an aa Gakiyii lünakalât Vekilliğinde Dev- e ve La verili İletmelerine yeni bir veçhe verilmektedir. kt Deniz Yollarının başın a da reciler değiştirilmiş, Liman İşl i dürlüğüne intikal etmiş bulunu- yor, Malüm olduğu ve Hare havuzlar, Gi e arı Tir ek x ik kas Bu çok önemli konuyu edebilmek: Için denizcilik a e is işletmeciliğini a; ikale etmek gerekliri 4) Türkiye'de Devlet denizciliği: aka sayfasınd. kısaca © İman igin veğhule Bürkiyerap Der. 1 animenin Sahra 300 yi İstanbul İktisat Fakültesi iç ımualarımızın en i- teşkil eden bu kıymetli mecmuaların. ilteşrin 1042 sayı- : Ektmat,, Fakültemize yeni ları tercüme edilmiş cüret bilgi a bihliyogratya. yaramı ihtiva biligi e imei ann'ın iktisat ilmi ve lke .sebetler iş dair yari e mında Gerlof tabı, A, Başar'ın bir do hı eseriyle sair kitapl tahliller vardır. İktısat Fakültesi mecmuasının A mel eide Gale manca, Fransızc: a İngili; ai de nie eireekie ie mahiyet arzet- idir lar hakkınd: İstatistik yıllığ 13 numarah 1941-42 İstatistik Yıllığı bu hafta içinde çıkmıştır. 0 sayfadan ibâret olan yılığın e ep rl” nafin ve müinakalat erine Pam e tr mekt geriye kal da m my Yurt ve Dünya ekonomisine ait etütler, Em ve ar BİBLİYOGRAFYA eesemeeemeseseseesieiesesesesesssiiieesessssssasessesssesieeeeesessseiiieeeeneai Devlet deniz ve liman işietmeciliği Dr. Muhlis ETE e İdare-i Azizi- İdaresinin ağab: valdıi Osmaniye Bölü yapılma ein değil ki yolun bahis mevzuu m A müstacel ir e umından bir iş bölümü 0 len tedarik edeceğimiz ge- e tonajları ne Gümele S0 Biye yila telif memleketlerin e nüfus, ii Dal vakaları, Sp ticaret ve ahalılığı rakamlarını top- iz ULUS EKONOMİ İktisadi konjonktür 1943 senesinin ilk aylarında Sınai istihsal: ayin gönercek tir bir man henüz ıyında ayda vasati olarak 6,4 müyon kilayafi saatı. bulmözme mukabil 1843 senesinin aynı dev- resinde 9,5 milyon kilovat saale inmiş olması endüstrimizin muhar- aç e takriben 5 edildiğini gös- —ç.. Muhtelif sanayi sektörlerine ait istihsal rakamlarının ayn ayrı iceler gi- ri İs olan 2 milyon kiloya aynen teka- e e — enesi i ola- rak alis 0 am e rülçe bala ili da' eya ÖP vor Barak a devresindeki ayr, atma yaln muhafaza, miştir. Buna sene: ME ir geçen dört aş hık mr karda yenen nil hemen hemen dı kalsak lens nisan ayından itibaren mi iii istihsale rukat grupu istihsiinde ortalama bir hesapla 25 bir te- zayüit olmuştur. Münakalât: yolları hamlatı art mez. Senenin ilk ür Iyor a ve nazaran da 94 30 bir Şefik BİLKUR tezayüt göstermiştir. Ana hat ü- zerinde hareket ettirilen katarlar yani banliyö trenleri haricindeki katarlar sayısı 1998-39 dâ ayda e da ayda 12200 e yükselmiş ve 1048 öncel ağ e 18000 i bulmuştur. trenlerin ayda, 2600 dez ihmesine mukabil yül a NA üretiy olumuz ye muhte tram ler sayısı ise takriben 4600 tutulmak lâ- geli): levlet Deniz Yolları hasılâtı ae senesinde ayda 330 bin lira a 1 eli ş ayı raya: yü yükselmek yi ame ran da gp 20 östermiş- vi. mapa yük miktarı 4se aym erde sırasiyle ayda 84,4 bin kanda LAÇKAN 2 1939 senesine nazaran ancak 97 20 bir artıp göstermiş ve 1040 yenen 18 1943 senesi arasında Kayra ie hir Kül. rail, VE im: “ e ilm mükaiemeleri de ayda ondan 2 mil; 3 milyona çıkmıştır. Fiyat 1938 senesi fiyatları 100 itibar im edilen “Kon- işti süratli yükselişte olduğu gibi ma- a) gerilemede de en esa8- h âmil “nebati gıda madleleri” kilosu hayetinde 342 de iken mayıs lek ei yumeraRei be e yök alaya kinin di Konjonktür dairesinin küçük memur ve işçi aileleri bütçeleri- ne göre tanzim ettiği geçinme masrafları endeksi 1942 senesi s0- Bundan mayıs ayı nihayetine ka- GR A a a karak. tal 555 e ge ve vi en bu seviyede müstakar kalmıştır. Para ve sermaye piyasası: Tedavil hacmi: Geşen sönen son ayında bir yen 1 Taya Yalin vik bibi çiz davülü varlık vergisinin tatbiki e H de m. vE tahvilaf; Kurlar, bir b KG lm şe Bye vE #önenin gön ağlarında ken: disini hissettiren gerilemeler her ne kadar. Merkez Pankam aksi. yonlarının 1943 senesi başında 1i ki Akan mayıs EN e kuf devresi hatta yüküm yz le gl gz Tünmekte ise de 1942 ve 1948 se- meleri mayıs aylarındaki kurların mukayeseğindan tiyat farklarının mühim henüz wi müşahe- 'de etmemeğe yakan yoktur. Mer- kez Ban) ları yasında. 170 lirada İken 1 ii 16,5 ve ikramiyeli Ergani tah Jar de bin sene eren $ö icad 1943 mayısında 20,5 lirada kete edilmiştir (mukayeseleri 1k enin — aylarındaki — kurlar (Som sayfada) “ mürülmeği, ezilmeği tında bulunan zayıf insanların a-ş » elinden sert usul dilemma gerim sis edilmiş olan seneki yıl- lığa nazaran beşte bir nisbetinde daha küçük hacimde ise de, eski eşriyattaki bütün istatistik seri lerini ihtiva ettikten başka ayrıca eni ve çok faydalı serilerle ikmal zalma, ehemmiyeti ikinci derec: lan bazı istatistik cetvelleri- nin kaldırılmış ve bi her seneki yıllıklarda ir eden amm İN ik Ta“ Kamları! ia tekrarlan- erlerin ile bakıpta dkatimi rden en ehemmiyetli- ici LE 1. Rüzgürlar ve zelzelelere mü- teni db abe makamlar, 2. Her kazı v 3. Başlıca zirai sullerimi- zin vilâyetlere göre cografi top. lanışlarmı bir arada gösteren Je mal cetvelleri, 4. Başlıca | ziral ilerle e köylünün sene zarfında vilâyetler ies elde ettiği ilk el satış fiyati ay ibarile ziral 1po- Sile EE la, dap. 2 mem n beli Değ li mahsul cinsleri itibariyle mik- tarla. Memleket ekonomisini tigik ren esaslı etütlerde her doküman- dan evvel fstatistik Yıllığı'nın göz- den geçiriimesindeki zarureti ha- tarlatmakla bu kiymetli neşriyat > edebiliriz. (Yıllıklar, alâkalla- Eni lehe “piri ya, OK > larak tevzi edilmektedir). KISA EKONOMİ İngiliz para plânı hakkında tanınmış bir mali muharririn Bilindiği gibi, kliring, iki veya daha ziyade devletler çapar irerek, mal be- ,abancı döviz- kün devresi sonu olan veya ölenmerse, öieke bala çalana. Te le Mr gin bu mahzurundan ötürü, kli. gingleri ür taraflı değil de Dirçak #araflı yapmı e ln De te kalan alacağı ie üçüncü mem lekete olan borcumu ki imân. vermel: tarsı düşünülmüş- derle Yenmey)in dediği g- HA na denk olamıyacağı için, gene biraz alacağı veya borcu kalabi- dir. Bu umumi. takasın hesabı, tarımın. ii Keynes plân, Netice itibariyle çe mi yani ithalâtçılar ve ih -asında altın ve dö- vzle ödemede a er ünkü bunlar algca! lerini, kendi emikeleii e rasiyle alacak ödiyecekler- dir. Yaka eld, tablatiyle, bir ieketin ithalât ve (hracatının nk o vaziyetleri, ve alacak te Mg San e v rik cektir. Öte taraftan bu yeni ststem, bir memleket parasının harice çik- mamasını, altın paranın ve dövis- lerin tedavüle re BERLERİ kelime ile kontrolünün la NDE ceği için, sulh elele peer ai günkü me çok bensiye- cektir. # Varlık vergisine ait itirazlar hakkında Meclis Arzuhal ü in bir kararı Encümeninin Varlık: Vergisi Kanunu muci- bince kurulmuş vergi tarh komisyonlarının. vergi o “an m mükellef ler, Millet Meclisi A mm bi muglar. da, Encümen, ma) ie Kuru- Te yemli tah- illerin N dua mü- diş gu ile nal tale eş rilemiyeceğine © karar Encümen kararı, arzuhal eki ne verilmiş olmakla emi mü bir mahiyet taşımaktadır. Fransa'da malzemede yapılan tasarrufları gösteren sergi. nsa'da malzem, ali ilmiyle me mall lerini göstermek sergi açılmıştır. Bu mi güner yea ye amina hemen eski ulama bulunduğu dm > A e meli yani flar İ a “kilde devamlı tasyika maruz bı- rakmak suretiyle tatbik olummak- tadır. Esat TEKELİ TÜRK EKONOMİSİ Aylık iktisat ve maliye dergisi Kitapçılarda arayınız. 30 Temmuz 1943 Endüstrimizde sosyal meseleler uncu asırda Içtimal, siya- set cemiyeti teşkil eden Sı- Buslardan biri lehine olarak ahengine çev- mevcut hukuk rak gerçekleştir yediye görmek- politikanın ga- yesini kan, sep bm emirleri al ln yazısı olarak kabul ediyor - lardı. Bundan başka bü şoklar liyen bir EE nizamının dünyada en iyi bir cemiyet nizamı ve bu- ım değişmez bir kanunu olduğuna inanıyorlardı. OSYAL “adaleti gerçekleş- tirmeğe çalışan, cemiye - tin refah ve sai e sı- nıflar arasındaki luk ve müvağenede gören çelormcn 808- yal poli ra aşırı bir kaş izl int endüstricilerle uğraşır taşıyan diğer ri inkılâpçı karakterleriyle cemi em KeNiisin sullerle alıp ken- keklerde Sonel el sınıf ol ii ii ipa eline em» ticede tahakküm haline ei olan bütün temayülleri reddet Bibi reaksiyoner ihti illeri de cemiyet mizanı için hi m Sai istediği eden sınıflar ara- inde” en lina ir dala i YA büyü imesine mani olmak, her hangi bir sebep- e e madan yapmaktı. Bu gayesini fi nansa, kültüre, ziraate, endüs- selime uğra - mızda yal si ayal geli ride- müvaze- nesizliğin mil Ea enem #osyal gelişimi bozan, iki | trk ek büyüktü. Bu te- zatlar nizamını bozacak ğı oluyordu. gibi sos - yal politika bu iki sınıfın menfa- atlerini birleştirmek ve ar daki derin farkları gidermek için kendi. aldığı e başka en hâdiseler rmüştü bir menfaat fal büyük bir müvazenesi sanların çalıştığı işlerde ekono- mik Ve verim üzerine menfi te - sir yapıyordu. Halbuki müteşeb- biler hep:bu ekanemik varim orlar, iktisadi faydayı kiymet ölçüsü olarak bulunduruyorlardı. APİTALİST çağın başın- da köylerden Hablkaların kurulu ol şehirlere ler, insan akın- doğru meşhur gi Gartoriik PINAR ları başladı. Önce patrohlar lü- sali MENEM ya suret le öd p temizlenmeleri unutul- mamış, binaların, ületlerin, ica- bından yenilerle değiştirilebil mesi için amortismanlar tespit olunmuş fakat makineleri kulla nan, binların içinde çalışan insa” nın temizlenmesi, beden ve zekâ & olan kâsı paslanmış, enerjisi gözük « mez bale gelmişti, e ni takım Şaizselar ii kavra- ir. İşletmelerindeki ve rdıkları in ri işleter la ebe * patronların gayeye yönelen teşkilâtları- © kolaylaştırıp, tamamladılar, lüstridı e rasyonel bir işletm. enn Gal < vak burkan yemini Ze EK nel een bire ii liği ındüstrideki (Probitme zl 1 patron ve devlet adamı artık, anlamış bulu- muyordu. Endüstrideki bu sosyal müca- deleler ve e aşi yığıl nde m faydalanacağınır. tecrübe; cağımız dersler hangile- eyden evvel bir gerçe - a bulunmasından, Biz